Al-Kastal (Palestyna)

Al-Kastal
القسطل
Państwo	Mandat Palestyny
Dystrykt	Dystrykt Jerozolimy
Wysokość	790 m n.p.m.
Populacja (1945); • liczba ludności	; 90
Data zniszczenia	3 kwietnia 1948
Powód zniszczenia	bitwa o Al-Kastal
Obecnie	Mewasseret Cijjon
	Położenie na mapie Mandatu Palestyny Al-Kastal
	31°47′44″N 35°08′39″E/31,795556 35,144167
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Al-Kastal (arab. ‏القسطل‎, hebr. ‏קַסְטֶל‎) – dawna palestyńska wieś, która była położona w Dystrykcie Jerozolimy w Mandacie Palestyny. Wieś została wyludniona i zniszczona podczas wojny domowej w Mandacie Palestyny, po ataku żydowskiej organizacji paramilitarnej Hagana, 3 kwietnia 1948.

Położenie[edytuj | edytuj kod]

Al-Kastal leżała wśród Wzgórz Judzkich, na zachód od miasta Jerozolima. Według danych z 1945 roku do wsi należały ziemie o powierzchni 1446 ha. We wsi mieszkało wówczas 90 osób^[1].

Własność gruntów	Powierzchnia gruntów [ha]
Arabowie	1 415
Żydzi	7
publiczne	24
Razem	1 446

Rodzaj użytkowanych gruntów	Arabowie [ha]	Żydzi [ha]
uprawy nawadniane	169	0
uprawy zbóż	42	0
nieużytki	1 223	7
zabudowane	5	0

Historia[edytuj | edytuj kod]

Ze względu na swoje strategiczne położenie przy drodze z Jerozolimy do nadmorskiej równiny Szaron i portów nad Morzem Śródziemnym, tutejsze wzgórza Gór Judzkich odgrywały ważną rolę już od starożytności. Znaczenie tego miejsca dobrze rozumieli Rzymianie, którzy wybudowali tutaj twierdzę znaną jako Castellum. Był to fort pełniący funkcję garnizonu wojskowego strzegącego bezpieczeństwa szlaku handlowego. Na jej ruinach krzyżowcy wybudowali zamek Castellum Belvoir (pol. Fort Pięknego Widoku). Jego ruiny przetrwały na szczycie wzgórza do czasów współczesnych. Po upadku krzyżowców pamięć o tym miejscu zniknęła z dokumentów historycznych. W XIX wieku pojawiłaa się niewielka arabska wieś al-Kastal istniejąca u podnóża wzgórza^[2].

W wyniku I wojny światowej, w 1918 roku cała Palestyna przeszła pod panowanie Brytyjczyków, którzy utworzyli Mandat Palestyny. W okresie panowania brytyjskiego Al-Kastal była niewielką wsią^[1].

Przyjęta 29 listopada 1947 roku Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 181 zakładała podział Palestyny na dwa państwa: żydowskie i arabskie. Plan podziału przyznawał obszar wioski al-Kastal państwu arabskiemu^[3]. Żydzi zaakceptowali plan podziału, jednak Arabowie doprowadzili dzień później do wybuchu wojny domowej w Mandacie Palestyny. Wieś al-Kastal ze strategicznym wzgórzem były siedzibą arabskiej milicji, która atakowała żydowskie konwoje jadące do Jerozolimy. Żydowskie siły Palmach kilkakrotnie bezskutecznie atakowały wieś. Dopiero przeprowadzony 3 kwietnia 1948 roku atak zakończył się zajęciem wioski, której mieszkańcy wcześniej uciekli. W kolejnych dniach doszło do bitwy o al-Kastal (3–9 kwietnia 1948 r.), podczas której zginął Abd al-Kadir al-Husajni, dowódca Armii Świętej Wojny. Arabowie odbili ruiny wioski i odzyskali ciało zabitego al-Husajniego, po czym opuścili al-Kastal. 9 kwietnia opuszczoną wieś ponownie zajęły siły Palmach. Wysadzono wówczas wszystkie domy wioski, a ruiny zamku przekształcono w ufortyfikowaną pozycję obronną^[4]. Walki te toczono w ramach żydowskiej operacji Nachszon. Podczas I wojny izraelsko-arabskiej wzgórze al-Kastal stało się celem ataków jordańskiego Legionu Arabskiego i urosło do rangi symbolu wojny^[5].

Miejsce obecnie[edytuj | edytuj kod]

Na gruntach należących do wsi powstała w 1951 roku żydowska osada Mewasseret Cijjon. Palestyński historyk Walid Chalidi tak opisał pozostałości al-Kastal:

Południowe, północne i wschodnie stoki wzgórza są pokryte kamiennym gruzem oraz pozostałościami kamiennych tarasów, porośniętych dzikimi trawami. Na szczycie góry znajdują się ruiny zamku. Na południowy zachód od twierdzy został wybudowany podziemny schron^[1].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Park Narodowy Castel

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c Welcome To al-Qastal. [w:] Palestine Remembered [on-line]. [dostęp 2011-05-11]. (ang.).
↑ Castel National Park. [w:] Israel Nature & National Parks Protection Authority [on-line]. 2011-02-27. [dostęp 2011-05-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-08-31)]. (ang.).
↑ Oficjalna mapa podziału Palestyny opracowana przez UNSCOP. [w:] United Nations [on-line]. 1948. [dostęp 2014-10-16]. (ang.).
↑ Jadwiszczok 2010 ↓, s. 49-50.
↑ Castel National Park. [w:] My Country Israel [on-line]. [dostęp 2011-05-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-02-19)]. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Michał Jadwiszczok: Pierwsza wojna izraelsko-arabska 1948 roku i jej wpływ na formowanie się Izraelskich Sił Obronnych. Poznań: Wydział Historyczny Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2010. [dostęp 2014-10-11]. (pol.).

[qastal-1] Welcome To al-Qastal. [w:] Palestine Remembered [on-line]. [dostęp 2011-05-11]. (ang.).

[castel-2] Castel National Park. [w:] Israel Nature & National Parks Protection Authority [on-line]. 2011-02-27. [dostęp 2011-05-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-08-31)]. (ang.).

[3] Oficjalna mapa podziału Palestyny opracowana przez UNSCOP. [w:] United Nations [on-line]. 1948. [dostęp 2014-10-16]. (ang.).

[CITEREFJadwiszczok201049-50-4] Jadwiszczok 2010 ↓, s. 49-50.

[5] Castel National Park. [w:] My Country Israel [on-line]. [dostęp 2011-05-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-02-19)]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Dystrykt Akki	Al-Amka Al-Bassa Al-Birwa Arab as-Samnija Chirbat Dżiddin Chirbat Iribbin Dajr al-Kasi Ad-Damun Al-Ghabisijja Ikrit Al-Kabri Kafar Inan Kuwajkat Al-Manszijja Al-Mansura Mi’ar An-Nabi Rubin An-Nahr Ar-Ruwajs As-Sumajrijja Suhmata Suruh At-Tall Tarbicha Tarszicha Umm al-Faradż Az-Zib
Dystrykt Bajsanu	Arab al-Arida Arab al-Bawati Arab as-Safa Al-Aszrafija Bajsan Al-Bira Al-Chunajzir Danna Dżabbul Farwana Al-Fatur Al-Ghazzawija Al-Hamidija Al-Hamra Jubla Kafra Kaukab al-Hawa Kumja Masil al-Dżizl Al-Mazar Al-Murassas As-Sachina As-Samirija Sirin At-Taka Tall asz-Szauk At-Tira Umm Adżra Umm Sabuna Zaba Az-Zawija
Dystrykt Beer Szewy	Audża al-Hafir Al-Chalasa Al-Dżammama Al-Imara
Dystrykt Dżaninu	Ajn al-Mansi Al-Dżaufa Ladżdżun Al-Mazar Nuris Zirin
Dystrykt Gazy	Arab Sukrir Bajt Affa Bajt Daras Bajt Dżirdża Bajt Tima Barbara Barka Al-Batani al-Gharbi Al-Batani asz-Szarki Bil’in Burajr Al-Chisas Dajr Sunajd Dimra Al-Dżaladija Al-Dżija Dżulis Al-Dżura Dżusajr Al-Faludża Hamama Hatta Hiribja Hudż Hulajkat Ibdis Irak al-Manszija Irak Suwajdan Isdud Jasur Karatija Kastina Kaufacha Kaukaba Al-Masmija al-Kabira Al-Masmija as-Sagira Al-Muharraka Nadżd Ni’ilja As-Sawafir al-Gharbija As-Sawafir asz-Szamalija As-Sawafir asz-Szarkija Simsim Summil Tall at-Turmus
Dystrykt Hajfy	Abu Szusza Abu Zurajk Ajn Ghazal Ajn Haud Arab al-Fukara Arab an-Nufajat Arab Zahrat ad-Dumajri Atlit Balad asz-Szajch Barrat Kisarja Burajka Al-Burdż Al-Butajmat Chirbat Kumbaza Chirbat Lid Chirbat as-Sarkas Chirbat Sasa Chirbat as-Sawamir Chirbat asz-Szuna Chubbajza Dalijat ar-Rauha Ad-Dumun Dżaba Al-Dżalama Al-Ghubaja al-Fauka Al-Ghubaja at-Tahta Hausza Idżzim Jadżur Kabara Al-Kafrajn Kafr Lam Kamun Kannir Al-Kasajir Kira Kisarja Al-Manara Al-Mansi Al-Mansura Al-Mazar An-Naghnaghijja Ar-Rihanija Sabbarin As-Sarafand As-Sindijana Tantura At-Tira Umm asz-Szauf Umm az-Zinat Wa’arat as-Sarris Wadi Ara
Dystrykt Hebronu	Adżdżur Bajt Dżibrin Bajt Nattif Barkusja Dajr ad-Dubban Dajr an-Nachchas Al-Dawajima Al-Kubajba Kudna Mughallis Ra’na Tall as-Safi Umm Burdż Zajta Az-Zakarija Zikrin
Dystrykt Jafy	Al-Abbasijja Abu Kabir Abu Kiszk Bajt Dadżan Bijar Adas Al-Chajrija Al-Dżammasin al-Gharbi Al-Dżammasin asz-Szarki Dżarisza Fadżdża Idżlil al-Kiblija Idżlil asz-Szamalija Jazur Kafar Ana Al-Masdżid al-Haram Al-Masudija Al-Mirr Al-Muwajlih Rantija As-Safirija Sakija Salama As-Sawalima Asz-Szajch Muwannis Wilhelma
Dystrykt Jerozolimy	En Kerem Akkur Allar Artuf Bajt Itab Bajt Mahsir Bajt Nakkuba Bajt Sul Bajt Umm al-Majs Al-Burajdż Dajr Aban Dajr Amr Dajr al-Hawa Dajr Jasin Dajr Rafat Dajr asz-Szajch Dżarasz Al-Dżura Islin Ism Allah Iszwa Al-Kabu Kalunja Kasla Al-Kastal Al-Lauz Lifta Al-Malha Nitaf Ras Abu Ammar Sara Saris Sataf Suba Sufla Szajch Badr At-Tannur Al-Umur Al-Waladża
Dystrykt Nazaretu	Indur Malul Al-Mudżajdil Saffurija
Dystrykt Ramli	Abu al-Fadul Abu Szusza Adżandżul Akir Bajt Dżiz Bajt Far Bajt Nabala Bajt Susin Bajt Szanna Al-Barrija Barfilija Baszszit Bir Ma’in Bir Salim Al-Burdż Al-Buwajra Al-Chajma Charruba Chulda Dajr Abu Salama Dajr Ajjub Dajr Muhajsin Dajr Tarif Danijal Ad-Duhajrijja Dżilja Dżimzu Al-Hadisa Idnibba Innaba Jibna Katra Kazaza Al-Kubab Al-Kubajba Kula Al-Kunajisa Al-Latrun Lidda Al-Madżar Madżdal Jaba Al-Muchajzin Al-Mansura Al-Muzajri’a An-Na’ani An-Nabi Rubin Ramla Sadżad Sajdun Salbit Sarafand al-Amar Sarafand al-Charab Szahma Szilta At-Tina At-Tira Umm Kalcha Wadi Hunajn Zakarijja Zarnuka
Dystrykt Safedu	Abil al-Kamah Al-Abisijja Akbara Ajn az-Zajtun Alma Ammuka Arab asz-Szamalina Arab az-Zubajd Bajsamun Birijja Al-Butajha Al-Buwajzijja Al-Chalisa Chan ad-Duwajr Chijam al-Walid Al-Chisas Dajszum Dallata Ad-Dawwara Ad-Dirbaszijja Ad-Dirdara Dżahula Al-Dżauna Dżubb Jusuf Fara Farradijja Fir’im Ghabbatijja Ghuraba Al-Hamra Harrawi Hunin Al-Husajnijja Jarda Kabba’a Kadas Kaddita Al-Kudajrijja Kafar Birim Kajtijja Karraza Kirad al-Bakkara Kirad al-Ghannama Lazzaza Madahil Al-Malkijja Mallaha Al-Manara Al-Mansura Mansurat al-Chajt Al-Manszijja Marus Mirun Mughar al-Chajt Al-Muftachira Al-Muntar An-Nabi Jusza An-Naima Ar-Ras al-Ahmar Sabalan Safsaf Saliha As-Salihijja As-Sammui As-Sanbarija Sa’sa Asz-Szauka at-Tahta Asz-Szuna Tajtaba Tulajl Al-Ulmanija Al-Urajfija Al-Wajzija Az-Zahirijja at-Tahta Az-Zangharija Az-Zawija Az-Zuk al-Faukani Az-Zuk at-Tahtani
Dystrykt Tyberiady	Aulam Ad-Dalhamija Chirbat al-Wara as-Sauda Ghuwajr Abu Szusza Hadasa Al-Hamma Hittin Jakuk Kafar Sabat Lubja Madhar Al-Madżdal Al-Manara Al-Mansura Al-Manszija Nasir ad-Din Nimrin An-Nukajb As-Samakija Samach As-Samra Asz-Szadżara At-Tabigha Al-Ubajdijja
Dystrykt Tulkarm	Bajjarat Hannun Al-Dżalama Chirbat al-Manszija Chirbat az-Zababida Chirbat Bajt Lid Chirbat Zalafa Fardisja Ghabat Kafar Sur Kafr Saba Kakun Al-Manszija Miska Ramal Zajta Tabsur Umm Chalid Wadi al-Hawaris Wadi Kabbani