Hausza
32°47′33″N 35°08′37″E/32,792500 35,143611 Opuszczone miejsce po wiosce Hausza | |
| Państwo | |
|---|---|
| Dystrykt |
Dystrykt Hajfa |
| Wysokość |
100 m n.p.m. |
| Populacja (1945) • liczba ludności |
|
| Data zniszczenia |
16 kwietnia 1948 |
| Powód zniszczenia |
atak Hagany |
| Obecnie | |
Położenie na mapie Mandatu Palestyny  | |
| 32°47′33″N 35°08′37″E/32,792500 35,143611
| |
| Strona internetowa | |
Hausza (arab. هوشة) – nieistniejąca już arabska wieś, która była położona w Dystrykcie Hajfy w Mandacie Palestyny. Wieś została wyludniona i zniszczona podczas wojny domowej w Mandacie Palestyny w wyniku ataku Hagany w dniu 16 kwietnia 1948 roku.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Hausza leżała wśród wzgórz oddzielających Dolinę Bejt Netofa od równiny przybrzeżnej Izraela. Według danych z 1945 do wsi należały ziemie o powierzchni 90,1 ha. We wsi mieszkało wówczas 400 osób[1].
| Własność gruntów | Powierzchnia gruntów [ha] |
|---|---|
| Arabowie | 0 |
| Żydzi | 89,4 |
| publiczne | 0,7 |
| Razem | 90,1 |
Historia[edytuj | edytuj kod]
Niemiecki uczony Leopold Zunz i naukowcy z brytyjskiego stowarzyszenia Palestine Exploration Fund. uznali, że wieś Hausza jest położona w lokalizacji biblijnego miasta Usza, które należało do izraelskiego pokolenia Asera. Po 135 roku mieściła się tu siedziba Sanhedrynu[2][3][4]. W okresie panowania Krzyżowców we wsi Usza doszło do zawarcia w 1283 roku umowy między krzyżowcami a muzułmańskim sułtanem Kalawunem[5]. Pod panowaniem osmańskim wieś należała do ziem sąsiedniego miasta Szefaram. Wśród licznych starożytnych ruin zachowanych we wsi, znajdował się grobowiec Maqam Nabi Huszan. W 1859 roku William M. Thomson zidentyfikował grobowiec jako miejsce pochówku proroka Jozuego[6]. Inne źródła podają, że we wsi jest grobowiec proroka Ozeasza[4]. Francuski podróżnik Victor Guérin odwiedził wieś pod koniec XIX wieku i przedstawił długi spis ruin[7]. W wyniku I wojny światowej w 1918 roku Hausza wraz z całą Palestyną przeszła pod panowanie Brytyjczyków, którzy utworzyli Mandat Palestyny. W 1937 roku w jej sąsiedztwie powstał żydowski kibuc Usza.
W poszukiwaniu skutecznego rozwiązania narastającego konfliktu izraelsko-arabskiego w dniu 29 listopada 1947 roku została przyjęta Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 181. Zakładała ona między innymi, że obszar ten miał znaleźć się w granicach nowo utworzonego państwa arabskiego[8]. Arabowie odrzucili tę rezolucję i dzień później doprowadzili do wybuchu wojny domowej w Mandacie Palestyny. W trakcie jej trwania siły Arabskiej Armii Wyzwoleńczej paraliżowały żydowską komunikację w rejonie całej Galilei. W dniu 30 grudnia 1947 roku członkowie żydowskiej organizacji Irgun rzucili granaty w tłum arabskich robotników przed bramą wejściową do Rafinerii w Hajfie. Rozwścieczeni Arabowie wtargnęli wówczas do rafinerii, gdzie doszło do pogromu żydowskich robotników. W masakrze w rafinerii w Hajfie zginęło 6 Arabów i 39 Żydów, natomiast rannych było 42 Arabów i 49 Żydów. Była to największa i najbardziej brutalna masakra ludności cywilnej do jakiej doszło w Mandacie Palestyny od czasu wybuchu wojny domowej[9]. W ramach działań odwetowych, 31 grudnia kompanie szturmowe Palmach wkroczyła do wiosek Balad asz-Szajch i Hausza. We wsi Hausza wysadzono wówczas kilka domów[10]. W dniu 11 kwietnia 1948 roku oddział arabski dowodzony przez Fauziego al-Kawukdżiego rozpoczął działania przeciwko pobliskiemu kibucowi Ramat Jochanan. W dniach 15-16 kwietnia doszło do bitwy o Ramat Jochanan. W jej trakcie siły żydowskiej Hagany zajęły 16 kwietnia wieś Hausza[1].
Miejsce obecnie[edytuj | edytuj kod]
Miejsce wioski Hausza pozostaje opuszczone, jednak jej ziemie zajęły miasto Szefaram, oraz kibuce Usza i Ramat Jochanan. Palestyński historyk Walid Chalidi, tak opisał pozostałości wioski Hausza: „Wieś została zniszczona, a teren jest ogrodzony i uznany za stanowisko archeologiczne. Ani jeden dom ze wsi nie pozostał w stanie nienaruszonym, chociaż wciąż stoją części ścian około dwudziestu domów, z widocznymi zarysami okien i drzwi w murach. W pobliżu znajduje się także sanktuarium”[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Welcome To Hawsha. [w:] Palestine Remembered [on-line]. [dostęp 2014-04-19]. (ang.).
- ↑ Khalidi 1992 ↓, s. 162.
- ↑ Tudela 1841 ↓, s. 428.
- ↑ a b Stewardson 1838 ↓, s. 35.
- ↑ Dan Barag. A new source concerning the ultimate borders of the Latin Kingdom of Jerusalem. „Israel Exploration Journal”. 29, s. 197–217, 1979.
- ↑ Thomson 1859 ↓, s. 397.
- ↑ Guérin 1880 ↓, s. 415-416.
- ↑ Oficjalna mapa podziału Palestyny opracowana przez UNSCOP. [w:] United Nations [on-line]. 1948. [dostęp 2014-04-19]. (ang.).
- ↑ Haifa Refinery Riots. [w:] MidEast Web Historical Documents [on-line]. [dostęp 2014-04-19]. (ang.).
- ↑ Morris 2004 ↓, s. 101.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Victor Guérin: Description Géographique, Historique et Archéologique de la Palestine. 1880. [dostęp 2014-04-19]. (fr.).
- Walid Chalidi: All That Remains: The Palestinian Villages Occupied and Depopulated by Israel in 1948. Washington D.C.: Institute for Palestine Studies, 1992. ISBN 0-88728-224-5.
- Benny Morris: The Birth of the Palestinian Refugee Problem Revisited. Cambridge: Cambridge University Press, 2004. ISBN 0-521-00967-7.
- Henry C. Stewardson: The survey of western Palestine. Palestine Exploration Fund, 1838. [dostęp 2014-04-19]. (ang.).
- William M. Thomson: The Land and the Book: or, Biblical illustrations drawn from the manners and customs, the scenes and scenery, of the Holy Land. Harper & Brothers, 1859. [dostęp 2014-04-19]. (ang.).
- Benjamin Tudela, Leopold Zunz, Fürchtegott Lebrecht: The itinerary of Rabbi Benjamin of Tudela. A. Asher, 1841. ISBN 1-152-34804-3.