Saffurija

Saffurija
‏صفورية‎
	; Widok na Saffuriję, 1859
Państwo	Mandat Palestyny
Dystrykt	Dystrykt Nazaretu
Wysokość	250 m n.p.m.
Populacja (1945); • liczba ludności	; 3330
Data zniszczenia	16 lipca 1948
Powód zniszczenia	atak Sił Obronnych Izraela
Obecnie	Cipori
	Położenie na mapie Mandatu Palestyny Saffurija
	32°45′06″N 35°16′38″E/32,751667 35,277222
	Strona internetowa

Saffurija (arab. صفورية) – nieistniejąca już arabska wieś, która była położona w Dystrykcie Nazaretu w Mandacie Palestyny. Wieś została wyludniona i zniszczona podczas I wojny izraelsko-arabskiej, po ataku Sił Obronnych Izraela 16 lipca 1948 roku.

Położenie[edytuj | edytuj kod]

Saffurija leżała na wzgórzu w Dolnej Galilei, w odległości 6 km na północny zachód od miasta Nazaret. Według danych z 1945 roku do wsi należały ziemie o powierzchni 55 378 ha. We wsi mieszkało wówczas 4330 osób^[1].

Własność gruntów	Powierzchnia gruntów [ha]
Arabowie	41 748
Żydzi	0
publiczne	13 630
Razem	55 378

Rodzaj użytkowanych gruntów	Arabowie [ha]	Żydzi [ha]
uprawy oliwek	3 270	0
uprawy nawadniane	5 310	0
uprawy zbóż	21 841	0
nieużytki	28 125	0
zabudowane	102	0

Historia[edytuj | edytuj kod]

Pozostałości fortu krzyżowców, przebudowanego w 1900 na szkołę podstawową

Około VII wieku p.n.e. powstało tutaj starożytne miasto Seforis (gr. Σεπφώρις), które pełniło funkcje centrum administracyjnego w okresie panowania asyryjskiego i babilońskiego nad starożytnym Izraelem. W 104 roku p.n.e. miasto zasiedlili Żydzi, którzy zmienili jego nazwę na Cipori (hebr. ציפורי)^[2]. Po śmierci króla Heroda Wielkiego mieszkańcy Cipori zbuntowali się w 4 roku p.n.e. przeciwko panowaniu rzymskiemu, w wyniku czego Rzymianie zniszczyli miasto i sprzedali jego mieszkańców w niewolę. Król Herod Antypas odbudował miasto w 1 roku n.e. pod nazwą Autocratis. Podczas wojny żydowsko-rzymskiej 66-73 mieszkańcy Autocratis nie poparli żydowskich bojowników i zawarli porozumienie z Rzymianami, dzięki czemu miasto nie zostało zniszczone. Około 132 roku ponownie zmieniono nazwę miasta na Diocaesarea. Po upadku powstania Bar-Kochby w 135 roku w mieście osiedliło się wielu żydowskich uciekinierów. Miasto stało się centrum życia religijnego i duchowego Judaizmu. Swoją siedzibę miała tutaj najwyższa żydowska instytucja religijna i sądownicza Sanhedryn. Razem z nią do miasta przybyło wielu wybitnych rabinów, w tym Juda ha-Nasi. W 363 roku wielkie trzęsienie ziemi zniszczyło miasto. Po odbudowie nie odzyskało już swojego wcześniejszego znaczenia^[3].

Gdy w VII wieku Palestyna znalazła się pod panowaniem Arabów nazwę miasta zmieniono na Saffurija. Na początku XII wieku krzyżowcy wybudowali na wzgórzu twierdzę, którą nazwali Le Sephorie. Po upadku Królestwa Jerozolimskiego Arabowie przywrócili nazwę Saffurija. W 1596 roku we wsi mieszkało 2200 mieszkańców^[4].

W okresie panowania Brytyjczyków Saffurija była największą wsią w Galilei. We wsi znajdował się jeden meczet oraz dwie szkoły podstawowe^[1].

Podczas I wojny izraelsko-arabskiej w 1948 roku we wsi stacjonowały siły Arabskiej Armii Wyzwoleńczej, które paraliżowały żydowską w komunikację w rejonie. W trakcie operacji „Dekel” 16 lipca 1948 roku wieś Saffurija zajęły siły izraelskie. Wysiedlono wówczas jej mieszkańców, a większość domy wyburzono^[1]. Część mieszkańców powróciło do swojej zniszczonej wsi, i zostali z niej ponownie wyrzuceni we wrześniu. Ostatnie wysiedlenie odbyło się 7 stycznia 1949 roku^[5]. W miejscu zniszczonej arabskiej wioski Żydowski Fundusz Narodowy zasadził las sosnowy.

Miejsce obecnie[edytuj | edytuj kod]

Tereny wioski Saffurija zajął utworzony w 1949 roku moszaw Cipori. Palestyński historyk Walid Chalidi, tak opisał pozostałości wioski Saffurija: „W miejscu pozostaje tylko kilka domów, w tym 'Abd al-Majid Sulajmana i Ali Mawjuda. Po przeciwnej stronie rozciąga się sosnowy las zasadzony przez Żydowski Fundusz Narodowy z okazji uczczenia jakiegoś święta (np. Dnia Niepodległości Gwatemali). Na szczycie wzgórza nadal stoi twierdza Zahir al-'Umar’s, chociaż niektóre jej ściany zawaliły się. Jest otoczona pracami wykopaliskowymi. W północnej części wsi nadal stoi monaster Świętej Anny, służący jako sierociniec dla palestyńskich dzieci. Zachował się także kościół rzymskokatolicki. Przy południowej drodze do wsi znajduje się synagoga, która pierwotnie była muzułmańskim sanktuarium. Obok niej znajduje się izraelski cmentarz”^[1].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c ^d Welcome To Saffuriyya. [w:] Palestine Remembered [on-line]. [dostęp 2011-09-21]. (ang.).
↑ Sepphoris. [w:] Virtual Religion Network [on-line]. [dostęp 2011-09-21]. (ang.).
↑ Diocaesarea. [w:] Catholic Encyclopedia [on-line]. [dostęp 2011-09-21]. (ang.).
↑ Wolf-Dieter Hütteroth, Kamal Abdulfattah: Historical Geography of Palestine, Transjordan and Southern Syria in the Late 16th Century. Erlanger Geographische Arbeiten. Erlangen: Vorstand der Fränkischen Geographischen Gesellschaft, 1977, s. 188.
↑ Benny Morris: The Birth of the Palestinian Refugee Problem Revisited. Cambridge: Cambridge University Press, 2004, s. 516-517. ISBN 978-0-521-00967-6. [dostęp 2011-09-21]. (ang.).

[safurija-1] Welcome To Saffuriyya. [w:] Palestine Remembered [on-line]. [dostęp 2011-09-21]. (ang.).

[2] Sepphoris. [w:] Virtual Religion Network [on-line]. [dostęp 2011-09-21]. (ang.).

[3] Diocaesarea. [w:] Catholic Encyclopedia [on-line]. [dostęp 2011-09-21]. (ang.).

[4] Wolf-Dieter Hütteroth, Kamal Abdulfattah: Historical Geography of Palestine, Transjordan and Southern Syria in the Late 16th Century. Erlanger Geographische Arbeiten. Erlangen: Vorstand der Fränkischen Geographischen Gesellschaft, 1977, s. 188.

[5] Benny Morris: The Birth of the Palestinian Refugee Problem Revisited. Cambridge: Cambridge University Press, 2004, s. 516-517. ISBN 978-0-521-00967-6. [dostęp 2011-09-21]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Dystrykt Akki	Al-Amka Al-Bassa Al-Birwa Arab as-Samnija Chirbat Dżiddin Chirbat Iribbin Dajr al-Kasi Ad-Damun Al-Ghabisijja Ikrit Al-Kabri Kafar Inan Kuwajkat Al-Manszijja Al-Mansura Mi’ar An-Nabi Rubin An-Nahr Ar-Ruwajs As-Sumajrijja Suhmata Suruh At-Tall Tarbicha Tarszicha Umm al-Faradż Az-Zib
Dystrykt Bajsanu	Arab al-Arida Arab al-Bawati Arab as-Safa Al-Aszrafija Bajsan Al-Bira Al-Chunajzir Danna Dżabbul Farwana Al-Fatur Al-Ghazzawija Al-Hamidija Al-Hamra Jubla Kafra Kaukab al-Hawa Kumja Masil al-Dżizl Al-Mazar Al-Murassas As-Sachina As-Samirija Sirin At-Taka Tall asz-Szauk At-Tira Umm Adżra Umm Sabuna Zaba Az-Zawija
Dystrykt Beer Szewy	Audża al-Hafir Al-Chalasa Al-Dżammama Al-Imara
Dystrykt Dżaninu	Ajn al-Mansi Al-Dżaufa Ladżdżun Al-Mazar Nuris Zirin
Dystrykt Gazy	Arab Sukrir Bajt Affa Bajt Daras Bajt Dżirdża Bajt Tima Barbara Barka Al-Batani al-Gharbi Al-Batani asz-Szarki Bil’in Burajr Al-Chisas Dajr Sunajd Dimra Al-Dżaladija Al-Dżija Dżulis Al-Dżura Dżusajr Al-Faludża Hamama Hatta Hiribja Hudż Hulajkat Ibdis Irak al-Manszija Irak Suwajdan Isdud Jasur Karatija Kastina Kaufacha Kaukaba Al-Masmija al-Kabira Al-Masmija as-Sagira Al-Muharraka Nadżd Ni’ilja As-Sawafir al-Gharbija As-Sawafir asz-Szamalija As-Sawafir asz-Szarkija Simsim Summil Tall at-Turmus
Dystrykt Hajfy	Abu Szusza Abu Zurajk Ajn Ghazal Ajn Haud Arab al-Fukara Arab an-Nufajat Arab Zahrat ad-Dumajri Atlit Balad asz-Szajch Barrat Kisarja Burajka Al-Burdż Al-Butajmat Chirbat Kumbaza Chirbat Lid Chirbat as-Sarkas Chirbat Sasa Chirbat as-Sawamir Chirbat asz-Szuna Chubbajza Dalijat ar-Rauha Ad-Dumun Dżaba Al-Dżalama Al-Ghubaja al-Fauka Al-Ghubaja at-Tahta Hausza Idżzim Jadżur Kabara Al-Kafrajn Kafr Lam Kamun Kannir Al-Kasajir Kira Kisarja Al-Manara Al-Mansi Al-Mansura Al-Mazar An-Naghnaghijja Ar-Rihanija Sabbarin As-Sarafand As-Sindijana Tantura At-Tira Umm asz-Szauf Umm az-Zinat Wa’arat as-Sarris Wadi Ara
Dystrykt Hebronu	Adżdżur Bajt Dżibrin Bajt Nattif Barkusja Dajr ad-Dubban Dajr an-Nachchas Al-Dawajima Al-Kubajba Kudna Mughallis Ra’na Tall as-Safi Umm Burdż Zajta Az-Zakarija Zikrin
Dystrykt Jafy	Al-Abbasijja Abu Kabir Abu Kiszk Bajt Dadżan Bijar Adas Al-Chajrija Al-Dżammasin al-Gharbi Al-Dżammasin asz-Szarki Dżarisza Fadżdża Idżlil al-Kiblija Idżlil asz-Szamalija Jazur Kafar Ana Al-Masdżid al-Haram Al-Masudija Al-Mirr Al-Muwajlih Rantija As-Safirija Sakija Salama As-Sawalima Asz-Szajch Muwannis Wilhelma
Dystrykt Jerozolimy	En Kerem Akkur Allar Artuf Bajt Itab Bajt Mahsir Bajt Nakkuba Bajt Sul Bajt Umm al-Majs Al-Burajdż Dajr Aban Dajr Amr Dajr al-Hawa Dajr Jasin Dajr Rafat Dajr asz-Szajch Dżarasz Al-Dżura Islin Ism Allah Iszwa Al-Kabu Kalunja Kasla Al-Kastal Al-Lauz Lifta Al-Malha Nitaf Ras Abu Ammar Sara Saris Sataf Suba Sufla Szajch Badr At-Tannur Al-Umur Al-Waladża
Dystrykt Nazaretu	Indur Malul Al-Mudżajdil Saffurija
Dystrykt Ramli	Abu al-Fadul Abu Szusza Adżandżul Akir Bajt Dżiz Bajt Far Bajt Nabala Bajt Susin Bajt Szanna Al-Barrija Barfilija Baszszit Bir Ma’in Bir Salim Al-Burdż Al-Buwajra Al-Chajma Charruba Chulda Dajr Abu Salama Dajr Ajjub Dajr Muhajsin Dajr Tarif Danijal Ad-Duhajrijja Dżilja Dżimzu Al-Hadisa Idnibba Innaba Jibna Katra Kazaza Al-Kubab Al-Kubajba Kula Al-Kunajisa Al-Latrun Lidda Al-Madżar Madżdal Jaba Al-Muchajzin Al-Mansura Al-Muzajri’a An-Na’ani An-Nabi Rubin Ramla Sadżad Sajdun Salbit Sarafand al-Amar Sarafand al-Charab Szahma Szilta At-Tina At-Tira Umm Kalcha Wadi Hunajn Zakarijja Zarnuka
Dystrykt Safedu	Abil al-Kamah Al-Abisijja Akbara Ajn az-Zajtun Alma Ammuka Arab asz-Szamalina Arab az-Zubajd Bajsamun Birijja Al-Butajha Al-Buwajzijja Al-Chalisa Chan ad-Duwajr Chijam al-Walid Al-Chisas Dajszum Dallata Ad-Dawwara Ad-Dirbaszijja Ad-Dirdara Dżahula Al-Dżauna Dżubb Jusuf Fara Farradijja Fir’im Ghabbatijja Ghuraba Al-Hamra Harrawi Hunin Al-Husajnijja Jarda Kabba’a Kadas Kaddita Al-Kudajrijja Kafar Birim Kajtijja Karraza Kirad al-Bakkara Kirad al-Ghannama Lazzaza Madahil Al-Malkijja Mallaha Al-Manara Al-Mansura Mansurat al-Chajt Al-Manszijja Marus Mirun Mughar al-Chajt Al-Muftachira Al-Muntar An-Nabi Jusza An-Naima Ar-Ras al-Ahmar Sabalan Safsaf Saliha As-Salihijja As-Sammui As-Sanbarija Sa’sa Asz-Szauka at-Tahta Asz-Szuna Tajtaba Tulajl Al-Ulmanija Al-Urajfija Al-Wajzija Az-Zahirijja at-Tahta Az-Zangharija Az-Zawija Az-Zuk al-Faukani Az-Zuk at-Tahtani
Dystrykt Tyberiady	Aulam Ad-Dalhamija Chirbat al-Wara as-Sauda Ghuwajr Abu Szusza Hadasa Al-Hamma Hittin Jakuk Kafar Sabat Lubja Madhar Al-Madżdal Al-Manara Al-Mansura Al-Manszija Nasir ad-Din Nimrin An-Nukajb As-Samakija Samach As-Samra Asz-Szadżara At-Tabigha Al-Ubajdijja
Dystrykt Tulkarm	Bajjarat Hannun Al-Dżalama Chirbat al-Manszija Chirbat az-Zababida Chirbat Bajt Lid Chirbat Zalafa Fardisja Ghabat Kafar Sur Kafr Saba Kakun Al-Manszija Miska Ramal Zajta Tabsur Umm Chalid Wadi al-Hawaris Wadi Kabbani