Burgundia
region (do 2015) | |||||
| |||||
Państwo | |||||
---|---|---|---|---|---|
Siedziba | |||||
Prezydent | |||||
Powierzchnia |
31 582 | ||||
Populacja (2012) • liczba ludności |
| ||||
• gęstość |
52 | ||||
Szczegółowy podział administracyjny | |||||
Liczba departamentów |
4 | ||||
Liczba okręgów |
15 | ||||
Liczba kantonów |
174 | ||||
Liczba gmin |
2045 | ||||
Położenie na mapie Francji | |||||
Strona internetowa |
Burgundia (fr. Bourgogne) – kraina historyczna w centralnej Francji. W przeszłości prowincja i region administracyjny.
W systemie administracyjnym z lat 1972-2015 region Burgundia graniczyła z sześcioma regionami: Centre-Val de Loire – od zachodu, Île-de-France i Szampania-Ardeny – od północy, Franche-Comté – od wschodu, a Rodan-Alpy i Owernia – od południa. Sam region dzieli się na 4 departamenty: Côte-d’Or, Nièvre, Saona i Loara i Yonne. Do historycznej krainy należał też region Franche-Comté, z którym połączono region Burgundia w ramach reformy z przełomu lat 2015/2016 w region Burgundia-Franche-Comté.
Poza Dijon (147,2 tys. mieszk.), które stanowi główny ośrodek tego regionu, większymi miastami są: Chalon-sur-Saône (49,0), Nevers (39,6), Auxerre (37,6), Mâcon (33,6), Sens (26,8), Le Creusot (25,6) oraz Beaune (21,5).
Nazwa krainy wywodzi się od nordyckiego plemienia Burgundów.
Historia regionu
- Osobne artykuły:
Państwa Burgundów
Burgundowie, od których nazwę wziął ten region, byli jednym z nordyckich plemion, które przyczyniły się do upadku Cesarstwa Rzymskiego Zachodniego. Pochodziliby z wyspy Bornholm a Pliniusz Starszy lokalizuje ich w dorzeczu Odry w pierwszym wieku naszej ery, w okolicach spływu Nysy Łużyckiej[2] a w drugim wieku, Klaudiusz Ptolemeusz[3] – między Odrą a Wisłą[4] – gdzie mieszkali jeszcze w połowie trzeciego wieku według Jordanesa[5], ale pokonani przez Gepidów przemieścili się w dorzecze Łaby. Pod koniec wieku przesuneli się dalej na zachód, w dolinę Menu, gdzie weszli w kontakt z Alamanami. Retor i orator Mamertinus z Trewiru w panegiryku do cesarza Maksymiana wspomina o obecności Burgundów w tych okolicach[6]. Ammianus Marcellinus przynosi informacje o wyprawie za Ren Juliana Apostaty przeciwko Alamanom w latach 379-390 a potem, według tegoż, cesarz Walentynian I w walce z tymi ostatnimi zwrócił się o pomoc do Burgundów, którzy wysłali 80 000 wojowników na czele elity na spotkanie z Rzymianami nad Renem, ale ci byli nieobecni. Oburzeni i wściekli Burgundowie wrócili na swoje ziemie[7].
Jako lud sfederowany mieli rolę obrońców granicy cesarstwa na Renie, ale ich bracia pozostali po drugiej stronie byli bardziej wyeksponowani na nacisk Hunów. W latach 428/429 król obu brzegów, Gundahar, pokonał Oktara, wuja Attyli według Sokratesa Scholastyka[8] i w 435 roku postanowił zaatakować Belgię (Belgica Prima), ale opór Rzymian i ich huńskich sojuszników spowodował klęskę burgundzką, wskutek której o mało nie doszło do unicestwienia najeźdźców w 436/437 roku. To by była zemsta Hunów po ich porażce 10 lat wcześniej. Przegrana i śmierć Gundahara stanowią kres pierwszemu królestwu burgundzkiemu (Rzymianie znów zapanowali nad tymi terenami).
Burgundowie wzięli udział w bitwie na Polach Katalaunijskich w 451 roku po stronie Rzymian (choć niektóre grupy Burgundów prawdopodobnie walczyły po stronie Hunów)[9].
Rozpad Cesarstwa zachodniego przyśpieszyło zabójstwo Walentyniana III oraz walka o, i tak osłabiony, tron. Królowie burgundzcy potrafili to wykorzystać sprzymierzając się z Wizygotami. W 472 roku część z Burgundów wraz z nimi za przyzwoleniem Rycymera złupiła Rzym.
Po upadku cesarstwa rzymskiego państwo Burgundów zostało mocno osłabione przez sąsiednich Ostrogotów. Burgundowie zostali podbici przez Franków w 534 roku i ulegli romanizacji.
Księstwo Burgundii
Na terenie państwa Franków powstało Księstwo Burgundii. Do 1477 roku w skład państwa burgundzkiego weszły ziemie obecnej Holandii, Belgii, Luksemburga, Artois, Pikardii, Alzacji, Franche-Comté i Burgundii. W roku 1477 wszystkie ziemie księstwa, z wyjątkiem jego samego, odziedziczył Dom Habsburgów na podstawie małżeństwa Maksymiliana I Habsburga z Marią Burgundzką. Była to córka Karola Zuchwałego, który zginął w bitwie pod Nancy w Lotaryngii. Samo księstwo Burgundii włączono do Francji jako jedną z prowincji.
Gospodarka
Klimat umiarkowany ciepły, morski. Region rolniczy, jeden z większych w kraju obszarów uprawy winorośli (zwłaszcza na obrzeżeniu Rowu Saony). Ponadto uprawa pszenicy, kukurydzy, buraków cukrowych, roślin oleistych, warzyw i owoców. Hodowla bydła. Eksploatacja złóż węgla kamiennego. Przemysł słabo rozwinięty, głównie spożywczy, a także metalurgiczny, włókienniczy i skórzany[potrzebny przypis].
Produkcja winiarska w Burgundii
- Osobny artykuł:
Region Burgundii słynie z produkcji win. Winnice ciągną się wąskim pasem od Dijon na północy po Lyon na południu, obejmując obszar około 45.000 hektarów. Rejon ten, w odróżnieniu od innych rejonów winiarskich we Francji, nie posiada wspólnej dla całego rejonu apelacji ogólnej[potrzebny przypis].
Przypisy
- ↑ INED: Régions et départements. [dostęp 6 sierpnia 2013]. (fr.).
- ↑ Favrod, s. 18 (nazwa wyspy pochodziłaby od Burgundarholm czyli wyspa Burgundów)
- ↑ Ptolémée, Géographie, II, 11.
- ↑ Favrod, s. 18.
- ↑ Jordanès, Histoire des Goths, rozdz. IV.
- ↑ (Panégyrique II [10], 5) cytowany przez Katalin Escher, Les Burgondes, s. 10.
- ↑ Ammianus Marcellinus pisze : « Za trzeciego konsulatu Walentyniana I-go
- ↑ Socrate, Historia Ecclesiastica 7, 30.
- ↑ Wędrówka i etnogeneza w starożytności i średniowieczu. Kraków: Towarzystwo Wydawnicze Historia Iagellonica, 2010, s. 188. ISBN 978-83-88737-69-5.
Bibliografia
- Katalin Escher: Les Burgondes: Ie-VIe siècle apr. J-C. coll. « Civilisations et cultures », 2006, seria: Éditions Errance. ISBN 2-87772-325-9.
- Katalin Escher: Genèse et évolution du deuxième royaume burgonde (443-534): les témoins archéologiques. Oxford: British Archaeological Reports Ltd, 15 Sep 2005, s. 1101, seria: British Archaeological Reports British Series. ISBN 1-84171-841-6.
- Justin Favrod: Les Burgondes. Un royaume oublié au cœur de l’Europe, Presses polytechniques et universitaires romandes. 2002. ISBN 2-88074-596-9.
- Émilienne Demougeot: La Formation de L’Europe et les invasions barbares. Paris: Aubier Montaigne, 1979, s. 615, seria: Historique. ISBN 978-2700701463..