Jar rzeki Brzeźnicy

Jar rzeki Brzeźnicy

zespół przyrodniczo-krajobrazowy
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Data utworzenia	2002
Akt prawny	Uchwała Nr 999/XLIX/02 Rady Miasta Płocka z dnia 29 stycznia 2002 r.
Powierzchnia	150 ha
Położenie na mapie Płocka Jar rzeki Brzeźnicy
Położenie na mapie Polski Jar rzeki Brzeźnicy
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Jar rzeki Brzeźnicy
52°34′18″N 19°42′06″E

Jar rzeki Brzeźnicy – zespół przyrodniczo-krajobrazowy w Płocku. Został utworzony uchwałą Rady Miasta Płocka nr 999/XLIX/02 z dnia 29 stycznia 2002 roku. Ochroną objęto początkowo 80 ha, w 2017 roku powiększono obszar chroniony do 150 ha.

Flora

Zespół obejmuje linię krawędzi skarpy doliny w powiązaniu z terenami sąsiednimi. W górnym odcinku jaru roślinność drzewiasta, granicząca bezpośrednio z ciekiem wodnym, reprezentowana jest przez olszę czarną z domieszką jesionu. Wyżej znajdują się pola uprawne. W pobliżu osad ludzkich występują zarośla pokrzyw i podagrycznika. Wzdłuż polnych dróg obserwuje się zbiorowiska segetalno-synantropijne, reprezentowane przez krwawnika, wrotycza, babkę szerokolistną, koniczynę (białą i czerwoną). Występują także nasadzenia roślin ozdobnych pochodzenia obcego: jodła kalifornijska, świerk srebrny, kasztanowiec biały i żywotniki. W środkowym odcinku jaru, wzdłuż cieku występuje drzewostan olszy czarnej i wierzby białej z domieszką jesionu wyniosłego. Zbocza są porośnięte wierzbą białą, jesionem wyniosłym, klonem jaworem i lipą drobnolistną. W podroście występują zarośla grabu, a krawędź skarpy porastają topole. Odcinek ujściowy charakteryzuje się dużym wpływem inferencji człowieka. Znajdują się tu zabudowania ludzkie z towarzyszącą im zielenią, tereny po porzuconej zabudowie z roślinnością ruderalną, porzucone sady, użytkowane ogrody działkowe i tereny zdegradowane w wyniku budowy dróg i wiaduktów. Wzdłuż cieku występują prawie całkowicie wierzba biała, a na łachach piaskowych – zbiorowiska pałki wodnej i pojedyncze irysy. Na obrzeżach drzewostanu znajdują się kępy wierzb krzewiastych porośniętych chmielem. Na porzuconych nie koszonych łąkach rośnie dzięgiel, podbiał, wrotycz, powój, bylica piołun, groszek pachnący, wyka ptasia, nostrzyk biały w zwartej murawie kostrzewy olbrzymiej. W postaci domieszki synantropijnej występuje nawłoć, cykoria i bniec biały. Na łąkach pojawiły się krzewy wierzb, czarnego bzu, jeżyn i śliwy ałyczy. W pobliżu ujścia rzeki występuje masowo robinia biała. Drzewa i krzewy porasta grupowo chmiel i powojnik alpejski. W zaniedbanych sadach rosną stare drzewa owocowe i siewki jesionu, grabu i jawora.

W pobliżu ogródków działkowych zaznacza się obecność zdziczałych malin i śliw ałycza. Tereny po opuszczonych zabudowaniach porasta pokrzywa, podbiał, nostrzyk biały, cykoria podróżnik i łopian. Roślinność prawobrzeżnej skarpy reprezentowana jest przez wierzbę białą z domieszką topoli osiki i grabu.

Fauna

Najliczniejszą grupą kręgowców na terenie jaru są ptaki. W zadrzewieniach o charakterze parkowym spotykamy: kukułki, zięby, dzwońce, świstunki, grubodzioby, grzywacze, muchołówki małe i żałobne. Gnieżdżą się tu dzięcioły, krętogłowy, kosy, kwiczoły, rudziki, drozdy, pleszki, raniuszki, strzyżyki oraz sikory. Spośród drapieżników na tym obszarze występuje: myszołów zwyczajny i włochaty, trzmielojad, błotniak stawowy, jastrząb, krogulec, pustułka, kobuz, sokół wędrowny i sowa uszata, pójdźka, puszczyk, płomykówka.

W zaroślach wierzbowych w sąsiedztwie rzeki pojawia się i gniazduje sporo ptaków spotykanych w szuwarach. Są to: remiz, słonka, wilga, pokrzewka. Suche łąki i tereny otwarte zamieszkują: skowronek polny, trznadel, potrzeszcz, ortolan, świergotek polny, czajka oraz kuropatwa i bażant.

Na terenie zespołu stwierdzono 27 gatunków ssaków, w tym takie drapieżniki jak: lis, kuna domowa, tchórz zwyczajny i łasica. Znaleźć możemy także wiewiórkę i bobra, którego żeremie znajduje się na rzece na wysokości byłej cegielni. Cennym gatunkiem jest popielica, gdyż jest to jedyne jej stanowisko w centralnej Polsce.

Bibliografia

• Program Ochrony Środowiska dla miasta Płocka na lata 2004 - 2015. [dostęp 2011-12-13].