Kamienica przy ulicy Mariackiej 10 w Katowicach
 Kamienica od strony ulicy Mariackiej (2022) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Mariacka 10, |
| Typ budynku |
kamienica mieszkalno-handlowa |
| Styl architektoniczny |
neorenesans |
| Architekt | |
| Kondygnacje |
3+1+1 |
| Powierzchnia użytkowa |
1038,43 m² |
| Ukończenie budowy |
1873 |
| Pierwszy właściciel |
J. Nebel |
| Obecny właściciel |
Polskie Kamienice |
Położenie na mapie Katowic  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
 50°15′27,5″N 19°01′33,2″E/50,257639 19,025889
| |
Kamienica przy ulicy Mariackiej 10 w Katowicach – narożna kamienica mieszkalno-handlowa, położona przy ulicy Mariackiej 10 (róg z ulicą św. Stanisława) w Katowicach-Śródmieściu. Powstała ona w stylu neorenesansowym w 1873 roku według projektu Ignatza Grünfelda, zaś w 2020 roku przeszła ona kompleksową renowację. Wpisana jest ona do gminnej ewidencji zabytków miasta Katowice.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Jest to jedna z najstarszych istniejących kamienic w centrum Katowic[1]. Została wybudowana w latach 70. XIX wieku[2] – jej oddanie do użytku nastąpiło w 1873 roku[3][4]. Budynek zaprojektował architekt Ignatz Grünfeld[5]. Właścicielami kamienicy byli kolejno m.in.: J. Nebel, P. Neumann i J. Ratka[3]. Józef Ratka był rzeźnikiem i posiadał tę kamienicę w 1914 roku[5].
W latach międzywojennych kamienica została przebudowana[2]. W okresie 1935–1936 właścicielem kamienicy był skład rzeźnicki „Silesiebacon”, a prócz mieszkań, w kamienicy miesił się wówczas gdyński dom delikatesowy (wg Abramskiego – gdański[6]) oraz kwiaciarnia[7]. W kamienicy mieścił się dawniej także salon DESY, później działało Centrum na Mariackiej, a także bar Winkel[8].
Według pisma Biura Konserwatora Zabytków Urzędu Miasta Katowice z dnia 31 lipca 2009 roku kamienica wymagała wówczas pilnego remontu, a jej modernizacja miała zostać wykonana wcześniej poprzez radykalną przebudowę obiektu z przeznaczeniem przyziemia na potrzeby DESY, a wyższych kondygnacji na pomniejszone mieszkania. W ramach prac planowano także udrożnienie podwórza kamienicy i budowę kotłowni[9].
W okolicach 2010 roku miasto ogłosiło konkurs architektoniczny na opracowanie koncepcji przebudowy i zmiany funkcji kamienicy. Miała ona na poziomie pierwszego i drugiego piętra zostać poddana renowacji z zachowaniem dekoracji, parter miał być przebudowany, a także miała zostać wzniesiona nowa kondygnacja. W dniu 15 marca 2010 roku w Galerii Rondo Sztuki odbyła się uroczystość wyłonienia zwycięskiej koncepcji przebudowy kamienicy, w której wybrano projekt gliwickiej pracowni INCO. Na przebudowie kamienicy miasto planowało wówczas 10 milionów złotych[10]. Inwestycja ta jednak nie okazała się dla miasta priorytetowa i dalej kamienica pozostawała opuszczona[11].
Miasto Katowice, będące wówczas właścicielem kamienicy, w dniu 19 maja 2016 roku wystawiło budynek na sprzedaż w drodze przetargu ustnego nieograniczonego. Cena wywoławcza wynosiła wówczas 1,55 mln złotych[12]. Przetarg ten wygrała spółka Polskie Kamienice, a za nieruchomość zapłaciła ona 3,3 mln złotych[8].
W 2019 roku nowy właściciel kamienicy rozpoczął jej modernizację[11]. Pod koniec września 2020 roku kompleksowy remont kamienicy zmierzał ku końcowi. W ramach prac elewacja zyskała jasny odcień, a także odnowiono detale architektoniczne jak ornamentykę roślinną przy okiennicach i gzymsy[13].
Inwestor zaplanował także rozbudowę kamienicy o przeszkloną, nową kondygnację wzbogaconą w zieleń, w której miał znaleźć się skybar[13]. Po przebudowie budynek ma posiadać łącznie 6 kondygnacji[14]. Przebudowa miała zostać pierwotnie ukończona w II-III kwartale 2019 roku[1], a sam projekt przygotowała pracownia Embea Architektura[11].
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Kamienica położona jest przy ulicy Mariackiej 10 w Katowicach, róg z ulicą św. Stanisława, w katowickiej dzielnicy Śródmieście[2]. Została ona wybudowana w stylu neorenesansowym[5], na planie w kształcie odwróconej litery „L”[4]. Powierzchnia zabudowy budynku wynosi 325 m², zaś powierzchnia użytkowa 1038,43 m². Kamienica posiada trzy kondygnacje nadziemne[2], poddasze i podpiwniczenie[4]. Wysokość I piętra wynosi około 360 cm, zaś II pięta około 340 cm[9].
Bryła budynku jest zwarta i udekorowana zamykającymi ją niewielkimi ryzalitami[4]. Elewacja budynku jest tynkowana i niesymetryczna. Od strony ulicy Mariackiej elewacja jest czteroosiowa, a od strony ulicy św. Stanisława ośmioosiowa, z czego trzy z osi zachowało swój pierwotny wygląd[4]. Parter budynku posiada duże okna wystawiennicze i ścięty narożnik. Został on, jak i pozostałe kondygnacje zwieńczony gzymsem[4].
Okna w kamienicy są prostokątne w tynkowanych, profilowanych obramowaniach, zwieńczone gzymsami wspartymi na konsolach. Od strony ulicy Mariackiej, w skrajnej osi okna są zdwojone, ujęte we wspólne obramowania, zaś od strony ulicy św. Stanisława potrójne, także we wspólnym obramowaniu[4]. We wnętrzu kamienicy znajdują się dwubiegowe schody z balustradą żeliwną[4].
Kamienica wpisana jest do gminnej ewidencji zabytków miasta Katowice[15].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Polskie Kamienice: Nasze inwestycje. polskiekamienice.pl. [dostęp 2021-12-31]. (pol.).
- ↑ a b c d Urząd Miasta Katowice: Miejski System Zarządzania-Katowicka Infrastruktura Informacji Przestrzennej. emapa.katowice.eu. [dostęp 2021-12-31]. (pol.).
- ↑ a b Abramski 2000 ↓, s. 94.
- ↑ a b c d e f g h Klajmon 1997 ↓, s. 62.
- ↑ a b c Bulsa 2018 ↓, s. 134.
- ↑ Abramski 2000 ↓, s. 95.
- ↑ Księga adresowa miasta Wielkich Katowic 1935/36 r., Katowice: Dr. E. Kwaśnik (pol.).
- ↑ a b Łukasz Kądziołka: 150-letnia kamienica w centrum Katowic ma nową elewację, ale skybaru na razie nie będzie. katowice24.info, 2020-10-03. [dostęp 2021-12-31]. (pol.).
- ↑ a b Biuro Konserwatora Zabytków Urzędu Miasta Katowice, Pismo Biura Konserwatora Zabytków Urzędu Miasta Katowice z dnia 31 lipca 2009 roku dotyczące zmiany sposobu użytkowania kamienicy przy ulicy Mariackiej 10/róg Stanisława w Katowicach (KDM-01140/09/09) [online], bip.katowice.eu, 31 lipca 2009 [dostęp 2021-12-31] (pol.).
- ↑ Przemysław Danysz; Jerry Danysz: Kamienica nr 10. mariacka.eu. [dostęp 2021-12-31]. (pol.).
- ↑ a b c Justyna Przybytek-Pawlik: Katowice. Kamienica przy Mariackiej 10 z nową elewacją. Była ruina, a jest... sami zobaczcie! Metamorfoza jest spektakularna. dziennikzachodni.pl, 2020-10-04. [dostęp 2021-12-31]. (pol.).
- ↑ Urząd Miasta Katowice: WYKAZ Z DNIA 18.05.2016R NIERUCHOMOŚCI STANOWIĄCEJ WŁASNOŚĆ MIASTA KATOWICE WYZNACZONEJ DO SPRZEDAŻY W DRODZE PRZETARGUPOŁOŻONEJ PRZY UL. MARIACKIEJ 10. bip.katowice.eu, 2016-05-19. [dostęp 2021-12-31]. (pol.).
- ↑ a b Olga Krzyżyk: Tak zmieniła się kamienica przy ulicy Mariackiej 10 w Katowicach. Prace jeszcze trwają, ale już widać efekty. Jak Wam się podoba?. katowice.naszemiasto.pl, 2020-09-30. [dostęp 2021-12-31]. (pol.).
- ↑ Polskie Kamienice: Katowice, Centrum, Mariacka 10. polskiekamienice.p. [dostęp 2021-12-31]. (pol.).
- ↑ Urząd Miasta Katowice: GMINNA EWIDENCJA ZABYTKÓW. Wyszukiwanie Zabytku Nieruchomego. bip.katowice.eu. [dostęp 2021-12-31]. (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Jerzy Abramski, Ulice Katowic, Zawiercie: Graf-Mar, 2000, ISBN 83-913341-0-4 (pol.).
- Michał Bulsa, Ulice i place Katowic, wyd. trzecie, Katowice: Wydawnictwo Prasa i Książka, 2018, ISBN 978-83-63780-28-9 (pol.).
- Barbara Klajmon, Katowicka kamienica mieszczańska. 1840-1918. Śródmieście, wyd. 1., Katowice: Centrum Dziedzictwa Kulturowego Górnego Śląska, 1997, ISBN 83-85871-09-8 (pol.).
