Kamienica przy ulicy Warszawskiej 43 w Katowicach
 nr rej. A/1202/23 z dnia 1 czerwca 2023 roku
| |
.jpg) Kamienica od strony ulicy Warszawskiej (2023) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Warszawska 43 / K. Damrota 2, 40-010 Katowice |
| Typ budynku |
kamienica mieszkalno-handlowa |
| Styl architektoniczny | |
| Architekt |
pracownia Ignatza Grünfelda |
| Kondygnacje |
5+1 |
| Powierzchnia użytkowa |
3852,92 m² |
| Ukończenie budowy |
1896 |
| Ważniejsze przebudowy |
1935 |
Położenie na mapie Katowic  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
 50°15′27,0″N 19°01′54,0″E/50,257500 19,031667
| |
Kamienica przy ulicy Warszawskiej 43 w Katowicach – zabytkowa narożna kamienica mieszkalno-handlowa w Katowicach, położona przy ulicy Warszawskiej 43 i ulicy ks. K. Damrota 2, na terenie dzielnicy Śródmieście. Wybudowano ją w 1896 roku w stylu historyzmu z bogatą dekoracją sztukatorską według projektu opracowanego w pracowni Ignatza Grünfelda.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Kamienica została wzniesiona w 1896 roku na narożnej działce jako budynek mieszkalny[1] w miejscu wcześniejszego wolnostojącego obiektu, prawdopodobnie domu bądź willi mieszkalnej, w pobliżu kościoła Mariackiego i w bezpośrednim sąsiedztwie ówczesnej siedziby starostwa powiatu katowickiego. Projekt kamienicy opracowano w pracowni Ignatza Grünfelda[2].
W latach 20. XX wieku działał tutaj warsztat szklarski oraz spółka sprzedająca m.in. samochody[2]. W 1935 roku kamienica przeszła remont elewacji[3], a w tym czasie właścicielem kamienicy przy ówczesnej ulicy Marszałka Piłsudskiego 43 był Magistrat[4]. Działał tu wówczas skład obrazów, a swoje mieszkanie mieli w niej m.in. starostwa powiatu katowickiego Wilhelm Seidler, emerytowany wojewoda śląski Mieczysław Bilski[5]. Część kamienicy przy ulicy ks. K. Damrota 2 miała zaś innego właściciela. Tam też mieszkały głównie rodziny urzędników, a także redaktor Polski Zachodniej Edward Rumun. Działały tam też m.in. sklep z owocami i warsztat szewski[6].
Po II wojnie światowej na parterze kamienicy znajdowała się placówka pocztowa i inne lokale usługowe. W latach 1945–1967 w części kamienicy przy ulicy Warszawskiej 43 mieszał artysta, malarz i rzeźbiarz Ludwik Konarzewski junior. Zamieszkiwał on dawną pracownię ojca – Ludwika Konarzewskiego seniora, na poddaszu kamienicy rozbudowanej o część mieszkalną[2].
Zarządcą kamienicy w latach 90. XX w. było Zrzeszenie Właścicieli i Zarządców Domów (ZWiZD)[2]. W 2009 roku Biuro Konserwatora Zabytków wydało opinię dotyczącej koncepcji przebudowy kamienicy na celem handlowo-hotelowe w ramach ustalenia warunków zabudowy, lecz ówczesny właściciel nieruchomości nie przystąpił do prac adaptacyjnych poprzestając na zabezpieczeniu obiektu. Katowicki radny Tomasz Godziek 12 kwietnia 2012 roku złożył do biura Rady Miasta Katowice wniosek o interwencję celem zabezpieczenia opuszczonej wówczas od lat kamienicy[7].
13 maja 2023 roku w części kamienicy przy ulicy K. Damrota 2 rozpoczęła działalność Galeria Sztuki GX, mające na celu prezentację malarstwa artystów rozpoczynających aktywność w tym zakresie[8]. Niecały miesiąc później, 1 czerwca 2023 roku kamienicę wpisano do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego pod numerem A/1202/23[9]. Decyzja ta stała się ostateczną 6 czerwca tego samego roku[10].
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Kamienica mieszkalno-handlowa[3] położona jest w narożniku ulic Warszawskiej 43 i ks. K. Damrota 2 w Katowicach[3], na obszarze dzielnicy Śródmieście. Zajmuje ona narożną działkę w zwartym kwartale zabudowy[9]. Jest to budynek murowany z cegły, wzniesiony na planie czworoboku o ściętym jednym narożniku zewnętrznym i niewielkim podwórkiem wewnątrz, zwieńczony dachem dwuspadowym kalenicowym krytym papą[3]. Powierzchnia użytkowa kamienicy wynosi 3852,92 m², a powierzchnia zabudowy 1003 m². Ma ona pięć kondygnacji nadziemnych i jedną podziemną[9].
Zaprojektowano ją w stylu historyzmu[3] i ma bogatą dekorację sztukatorską[1]. Detal architektoniczny i układ dekoracji jest jednolity na obu elewacjach. Elewacja na piętrach jest ceglana, a na parterze tynkowana z pseudoboniowaniem. Elementy dekoracyjne są zaś tynkowane. Elewacja główna (od strony ulicy Warszawskiej) jest 10-osiowa, a boczna (od strony ulicy ks. K. Damrota) 14-osiowa, o jednakowej kompozycji. Na dwóch skrajnych osiach zaprojektowano niewielkie ryzality zwieńczone dekoracyjnymi szczytami. Narożnik kamienicy został zaakcentowany wykuszem zwieńczonym kopułką i hełmem baniastym. Zachowały się oryginalne otwory parteru, które zostały zamknięte od góry odcinkami łuku, ujętymi profilowanymi opaskami z kluczem w formie głowy, a otwory okienne na wyższych kondygnacjach mają opaski tynkowe z dekoracyjnymi zwieńczeniami: trójkątnymi naczółkami, płycinami z plastyczną rozetą oraz muszlą[3].
Oficyny kamienicy są zespolone ze skrzydłami bocznymi budynku głównego w czworobok. Mają cztery kondygnacje i są tynkowane[11]. Sienie po obydwu stronach kamienicy są nakryte stropem płaskim, a ściany są artykułowane pilastrami na cokołach. Schody są żeliwne, o drewnianych stopniach. Brama wjazdowa znajduje się od strony ulicy ks. K. Damrota 2[3].
Kamienica wpisana jest do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego – ochroną objęto elewacje frontowe (północną i zachodnią) wraz z wewnętrzną sienią wejściową oraz z wewnętrznym traktem klatki schodowej głównej (od strony północnej). Jest ona także wpisana do gminnej ewidencji zabytków miasta Katowice[9].
Według stanu z połowy 2023 roku, w systemie REGON zarejestrowanych jest 9 podmiotów gospodarczych z siedzibą przy ulicy Warszawskiej 43 (w tym m.in. kancelarie adwokackie)[12]. Funkcjonuje tutaj także m.in.: sklep sieci Żabka[13], restauracja[14] i naleśnikarnia[15]. W części kamienicy przy ulicy K. Damrota 2 w systemie REGON zarejestrowane jest jedno przedsiębiorstwo[12].
Galeria[edytuj | edytuj kod]
|
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Bulsa 2018 ↓, s. 229.
- ↑ a b c d Wpis do Rejestru Zabytków (A/1202/23). wkz.katowice.pl, 2023-06-13. [dostęp 2023-07-07]. (pol.).
- ↑ a b c d e f g Dreścik 1992 ↓, s. 1.
- ↑ Księga… 1935 ↓, s. 90.
- ↑ Księga… 1935 ↓, s. 91.
- ↑ Księga… 1935 ↓, s. 17–18.
- ↑ Urząd Miasta Katowice: Wniosek BRM.0003.110.2012 z dnia 12.04.2012r., w sprawie „Degradacji kamienicy u zbiegu ulicy Warszawskiej i Damrota (Warszawska 43/Damrota 2)”. bip.katowice.eu, 2012-04-12. [dostęp 2023-07-07]. (pol.).
- ↑ Nowa galeria sztuki – przy ul. Konstantego Damrota 2. slaskiesiemianowice.pl. [dostęp 2023-07-07]. (pol.).
- ↑ a b c d Urząd Miasta Katowice: Miejski System Zarządzania-Katowicka Infrastruktura Informacji Przestrzennej. Zabytki. emapa.katowice.eu. [dostęp 2023-07-07]. (pol.).
- ↑ Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków w Katowicach: Spis obiektów nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków z terenu województwa śląskiego (stan na 23 czerwca 2023 r.). www.wkz.katowice.pl. [dostęp 2023-07-01]. (pol.).
- ↑ Dreścik 1992 ↓, s. 2.
- ↑ a b Główny Urząd Statystyczny: Baza internetowa REGON. wyszukiwarkaregon.stat.gov.pl. [dostęp 2023-07-01]. (pol.).
- ↑ Żabka: Znajdź najbliższą Żabkę. Warszawska 43. www.zabka.pl. [dostęp 2023-07-07]. (pol.).
- ↑ Ciao Italia, Katowice. firmania.pl. [dostęp 2023-07-07]. (pol.).
- ↑ Naleśnikarnia Gramofon Katowice. gramofon-katowice.eatbu.com. [dostęp 2023-07-07]. (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Michał Bulsa, Ulice i place Katowic, wyd. trzecie, Katowice: Wydawnictwo Prasa i Książka, 2018, ISBN 978-83-63780-28-9 (pol.).
- G. Dreścik, Studium historyczno-urbanistyczne Katowic w granicach administracyjnych. Teczka ulicy – Warszawska 43 / K. Damrota 2, Opublikowano w: Miejski System Zarządzania – Katowicka Infrastruktura Informacji Przestrzennej. Zabytki, Kraków: Pracownie Konserwacji Zabytków „Arkona” Sp. z o.o. Pracownia Dokumentacji Naukowo-Historycznej, 1992 (pol.).
- Księga adresowa miasta Wielkich Katowic 1935/36 r., Katowice: Dr. E. Kwaśnik, 1935 (pol.).
