Obiekty z listy światowego dziedzictwa UNESCO w Australii i Oceanii

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Poniżej przedstawiono obiekty z listy światowego dziedzictwa UNESCO, położone w Australii i Oceanii[1]. Listę uporządkowano w kolejności alfabetycznej według krajów. Na liście nie wymieniono państw Nauru oraz Tuvalu, ponieważ nie ratyfikowały one Konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego[2] oraz Samoa i Tonga, ponieważ na ich terenie nie znajduje się żaden obiekt wpisany na listę UNESCO[3][4].

Nr ref. – numer referencyjny UNESCO
Obiekt – polskie tłumaczenie nazwy wpisu na liście wraz z jej angielskim oryginałem;
Typ – klasyfikacja według Komitetu Światowego Dziedzictwa:
  • kulturowe (K),
  • przyrodnicze (P),
  • kulturowo–przyrodnicze (K,P);
Rok wpisu – roku wpisu na listę; rok rozszerzenia wpisu;
Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.

     Obiekty wpisane na listę dziedzictwa zagrożonego

Australia (20)[edytuj | edytuj kod]

Nr ref. Obiekt Zdjęcie Typ Rok Opis
154 Wielka Rafa Koralowa
Great Barrier Reef
P (vii)(viii)(ix)(x)
1981
Największa na świecie rafa koralowa, położona na Morzu Koralowym. W 1975 roku na terenie rafy utworzono park morski – Park Morski Wielkiej Rafy Koralowej[5].
147 Park Narodowy Kakadu
Kakadu National Park
K, P (i)(vi)(vii)(ix)(x)
1981
1987
1992
Największy lądowy park narodowy na terenie Australii. Jest zamieszkiwany przez Aborygenów od ponad 40 tys. lat[6].
167 Region Wyschniętych Jezior Willandra
Willandra Lakes Region
K, P (iii)(viii)
1981
Skamieniałe pozostałości jezior i formacji piaskowych z okresu plejstocenu[7].
181 Tasmanian Wilderness[a]
Tasmanian Wilderness
K, P (iii)(iv)(vi)(vii)(viii)(ix)(x)
1982
1989
Rezerwat przyrody o powierzchni 13 800 km². Na jego terenie znajduje się 10 parków narodowych oraz obszarów chronionych[8].
186 Wyspy Lorda Howe
Lord Howe Island Group
P (vii)(x)
1982
Wulkaniczne wyspy położone na Morzu Tasmana 600 km na wschód od Australii. Powstały w wyniku działalności podwodnych wulkanów[9].
368 Środkowo-Wschodni Rezerwat Lasów Deszczowych[b]
Gondwana Rainforests of Australia
P (viii)(ix)(x)
1986
1994
Park narodowy łączący na swoim terenie parki narodowe dwóch stanów australijskich: Nowej Południowej Walii oraz Queenslandu[10].
447 Park Narodowy Uluru-Kata Tjuta
Uluru-Kata Tjuta National Park
K, P (v)(vi)(vii)(viii)
1987
1994
Park narodowy położony w środkowej części Australii. Na jego terenie znajduje się formacja skalna Uluru oraz Kata Tjuta[11].
486 Wilgotny las równikowy Queensland
Wet Tropics of Queensland
P (vii)(viii)(ix)(x)
1988
Obszar o powierzchni 893 453 ha porośnięty głównie tropikalnymi lasami deszczowymi[12].
578 Zatoka Rekina w Australii Zachodniej
Shark Bay, Western Australia
P (vii)(viii)(ix)(x)
1991
Zatoka Oceanu Indyjskiego, najbardziej wysunięte miejsce na zachód w Australii[13].
630 Wielka Wyspa Piaszczysta
K’gari (Fraser Island)
P (vii)(viii)(ix)
1992
Największa wyspa piaskowa na świecie. Odnotowano na niej występowanie 350 gatunków ptaków oraz 48 gatunków ssaków[14].
698 Zespoły skamielin ssaków australijskich Riversleigh/Naracoorte
Australian Fossil Mammal Sites (Riversleigh / Naracoorte)
P (viii)(ix)
1994
Stanowiska archeologiczne Riversleigh oraz Naracoorte są jednymi z najbardziej zasobnych miejsc na świecie, ze skamieniałościami ssaków z epoki oligocenu oraz miocenu[15].
577 Wyspy Heard i McDonalda
Heard and McDonald Islands
P (viii)(ix)
1997
Jedyne na świecie aktywne wyspy wulkaniczne położone w tzw. pasie wyjących pięćdziesiątek. Znajdują się na nich jedyne czynne wulkany w Australii[16].
629 Macquarie
Macquarie Island
P (vii)(viii)
1997
Wyspa położona w strefie wyjących pięćdziesiątek. Jest to jedyne miejsce na Ziemi, gdzie płaszcz ziemski wynurza się nad poziom morza[17].
917 Region Gór Błękitnych
Greater Blue Mountains Area
P (ix)(x)
2000
Park narodowy charakteryzujący się wapiennymi płaskowyżami, wąwozami oraz urwiskami[18].
1094 Park Narodowy Purnululu
Purnululu National Park
P (vii)(viii)
2003
Park narodowy charakteryzujący się licznymi stożkami krasowymi, powstałymi w wyniku erozji oraz procesów geologicznych[19].
1131 Budynek Wystawy Królewskiej i Ogrody Carlton
Royal Exhibition Building and Carlton Gardens
K (ii)
2004
2010
Budynek oraz ogrody zostały wzniesione na potrzeby wystaw międzynarodowych w 1880 oraz 1888 roku[20].
166 Opera w Sydney
Sydney Opera House
K (i)
2007
Gmach opery wybudowanej w stylu nowoczesnego ekspresjonizmu. Został zaprojektowany przez duńskiego architekta Jørna Utzona[21].
1306 Australijskie miejsca zesłańców
Australian Convict Sites
K (iv)(vi)
2010
Jedenaście obiektów wybudowanych przez administrację Imperium Brytyjskiego na terytorium Australii w XVIII i XIX wieku[22].
1369 Wybrzeże Ningaloo
Ningaloo Coast
P (vii)(x)
2011
Rafa koralowa o długości 260 km. W 1987 roku utworzono tutaj Podmorski Park Ningaloo[23].
1577 Krajobraz kulturowy Budj Bim
Budj Bim Cultural Landscape
K (iii)(v)
2019
Krajobraz obejmuje świadectwa kultury aborygeńskiej, z jednym z największych i najstarszych na świecie systemem akwakultury sprzed 6600 lat[24].

Chile (7, 1 obiekt w Oceanii)[edytuj | edytuj kod]

Nr ref. Obiekt Zdjęcie Typ Rok Opis
715 Park Narodowy Rapa Nui
Rapa Nui National Park
K (i)(iii)(v)
1995
Park narodowy znajduje się na Wyspie Wielkanocnej. Na jego terenie znajdują się monolityczne posągi – moai[25].

Fidżi (1)[edytuj | edytuj kod]

Nr ref. Obiekt Zdjęcie Typ Rok Opis
1399 Historyczne miasto portowe Levuka
Levuka Historical Port Town
K (ii)(iv)
2013
Miasto portowe rozwijające się od XIX wieku dzięki handlowi. Jest przykładem kolonialnego miasta portowego, na które wpływ miała rdzenna ludność[26].

Indonezja (9, 1 obiekt w Oceanii)[edytuj | edytuj kod]

Nr ref. Obiekt Zdjęcie Typ Rok Opis
955 Park Narodowy Lorentz
Lorentz National Park
P (viii)(ix)(x)
1999
Park Narodowy, który jest największym obszarem chronionym w Azji Południowo-Wschodniej[27].

Japonia (25, 1 obiekt w Oceanii)[edytuj | edytuj kod]

Nr ref. Obiekt Zdjęcie Typ Rok Opis
1362 Wyspy Ogasawara
Ogasawara Islands
P (ix)
2011
Archipelag wysp wulkanicznych charakteryzujący się bogatą bioróżnorodnością[28].

Kiribati (1)[edytuj | edytuj kod]

Nr ref. Obiekt Zdjęcie Typ Rok Opis
1325 Obszar chroniony wysp Feniks
Phoenix Islands Protected Area
P (vii)(ix)
2010
Grupa wysp lagunowych, na których występuje duża bioróżnorodność wśród koralowców[29].

Mikronezja (1)[edytuj | edytuj kod]

Nr ref. Obiekt Zdjęcie Typ Rok Opis
1503 Nan Madol – ośrodek ceremonialny wschodniej Mikronezji
Nan Madol: Ceremonial Centre of Eastern Micronesia
K (i)(iii)(iv)(vi)
2016
Ruiny miasta położone na ok. 100 wysepkach. W 2016 roku został umieszczony na liście obiektów zagrożonych z uwagi na zamulenie powodujące niekontrolowany rozrost namorzyn blokujących kanały między wysepkami[30].

Nowa Kaledonia (francuskie terytorium zależne)[edytuj | edytuj kod]

Nr ref. Obiekt Zdjęcie Typ Rok Opis
1115 Laguny Nowej Kaledonii
Lagoons of New Caledonia: Reef Diversity and Associated Ecosystems
P (vii)(ix)(x)
2008
Laguny otaczające nowokaledońską rafę koralową. Jest to druga najdłuższa i trzecia pod względem wielkości rafa na świecie[31].

Nowa Zelandia (3)[edytuj | edytuj kod]

Nr ref. Obiekt Zdjęcie Typ Rok Opis
551 Rezerwat przyrody Te Wahipounamu
Te Wahipounamu – South West New Zealand
P (vii)(viii)(ix)(x)
1990
Rezerwat przyrody charakteryzujący się licznymi fiordami oraz jeziorami polodowcowymi[32].
421 Park Narodowy Tongariro
Tongariro National Park
K, P (vi)(vii)(viii)
1990
1993
Najstarszy park narodowy Nowej Zelandii. Znajdują się tutaj aktywne oraz wygasłe wulkany. Park zamieszkuje rdzenna ludność Nowej Zelandii – Maorysi[33].
877 Nowozelandzkie Wyspy Subantarktyczne
New Zealand Sub-Antarctic Islands
P (ix)(x)
1998
Pięć grup wysepek (Wyspy Antypodów, Wyspy Auckland, Wyspy Bounty, Wyspy Campbella oraz Wyspy Snares) położonych na południowy–wschód od terytorium Nowej Zelandii[34].

Palau (1)[edytuj | edytuj kod]

Nr ref. Obiekt Zdjęcie Typ Rok Opis
1386 Południowa laguna Rock Islands
Rock Islands Southern Lagoon
K, P (iii)(v)(vii)(ix)(x)
2012
Laguna obejmująca 445 bezludnych wysepek. Występuje tutaj duża bioróżnorodność gatunkowa wśród ptaków[35].

Papua-Nowa Gwinea (1)[edytuj | edytuj kod]

Nr ref. Obiekt Zdjęcie Typ Rok Opis
887 Wczesne stanowisko rolnicze Kuk
Kuk Early Agricultural Site
K (iii)(iv)
2008
Stanowisko archeologiczne obejmujące tereny wykorzystywane rolniczo przez ostatnie 7–10 tysięcy lat[36].

Pitcairn (kolonia brytyjska)[edytuj | edytuj kod]

Nr ref. Obiekt Zdjęcie Typ Rok Opis
487 Wyspa Henderson
Henderson Island
P (vii)(x)
1988
Bezludna wyspa koralowa o powierzchni 37,3 km². Jest przykładem ekosystemu nietkniętego przez człowieka[37].

Polinezja Francuska (francuskie terytorium zależne)[edytuj | edytuj kod]

Nr ref. Obiekt Zdjęcie Typ Rok Opis
1529 Taputapuatea
Taputapuātea
K (iii)(iv)(vi)
2017
Stanowisko archeologiczne obejmujące kamienne posągi Tiki. Znajduje się ono przy miejscu sakralnym zwanym Marae[38].

Stany Zjednoczone (23, 1 obiekt w Oceanii)[edytuj | edytuj kod]

Nr ref. Obiekt Zdjęcie Typ Rok Opis
409 Park Narodowy Wulkany Hawaiʻi
Park Narodowy Wulkany Hawaiʻi
P (viii)
1987
Park narodowy położony na Hawajach. Ma on za zadanie ochronę krajobrazów wulkanicznych[39].

Vanuatu (1)[edytuj | edytuj kod]

Nr ref. Obiekt Zdjęcie Typ Rok Opis
1280 Dominium wodza Roi Maty
Chief Roi Mata’s Domain
K (iii)(v)(vi)
2008
Miejsce związane z życiem i śmiercią ostatniego naczelnego wodza noszącego tytuł Roi Maty[40].

Wyspy Marshalla (1)[edytuj | edytuj kod]

Nr ref. Obiekt Zdjęcie Typ Rok Opis
1339 Atol Bikini miejsce prób jądrowych
Bikini Atoll Nuclear Test Site
K (iv)(vi)
2010
Atol składający się z 36 wysepek. W latach 1946–1958 Stany Zjednoczone prowadziły tutaj próby z bronią jądrową[41].

Wyspy Salomona (1)[edytuj | edytuj kod]

Nr ref. Obiekt Zdjęcie Typ Rok Opis
854 Wschodni Rennell
East Rennell
P (ix)
1998
Drugi co do wielkości wyniesiony atol na świecie. W 2013 roku został uznany za obiekt zagrożony[42].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. Parki narodowe zachodniej Tasmanii.
  2. Centaral Eastern Rainforest Reserves na granicy Nowej Południowej Walii oraz Queensland.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. UNESCO World Heritage Centre, States Parties - UNESCO World Heritage Convention [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-23] (ang.).
  2. UNESCO World Heritage Centre, States Parties - UNESCO World Heritage Convention [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-28] (ang.).
  3. UNESCO World Heritage Centre, Samoa - UNESCO World Heritage Convention [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-23] (ang.).
  4. UNESCO World Heritage Centre, Tonga - UNESCO World Heritage Convention [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-23] (ang.).
  5. UNESCO World Heritage Centre, Great Barrier Reef [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-22] (ang.).
  6. UNESCO World Heritage Centre, Kakadu National Park [online], whc.unesco.org [dostęp 2023-01-22] (ang.).
  7. UNESCO World Heritage Centre, Willandra Lakes Region [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-22] (ang.).
  8. UNESCO World Heritage Centre, Tasmanian Wilderness [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-24] (ang.).
  9. UNESCO World Heritage Centre, Lord Howe Island Group [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-24] (ang.).
  10. UNESCO World Heritage Centre, Gondwana Rainforests of Australia [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-24] (ang.).
  11. UNESCO World Heritage Centre, Uluṟu-Kata Tjuṯa National Park [online], whc.unesco.org [dostęp 2023-01-24] (ang.).
  12. UNESCO World Heritage Centre, Wet Tropics of Queensland [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-24] (ang.).
  13. UNESCO World Heritage Centre, Shark Bay, Western Australia [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-24] (ang.).
  14. UNESCO World Heritage Centre, K’gari (Fraser Island) [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-24] (ang.).
  15. UNESCO World Heritage Centre, Australian Fossil Mammal Sites (Riversleigh / Naracoorte) [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-24] (ang.).
  16. UNESCO World Heritage Centre, Heard and McDonald Islands [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-24] (ang.).
  17. UNESCO World Heritage Centre, Macquarie Island [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-24] (ang.).
  18. UNESCO World Heritage Centre, Greater Blue Mountains Area [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-24] (ang.).
  19. UNESCO World Heritage Centre, Purnululu National Park [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-24] (ang.).
  20. UNESCO World Heritage Centre, Royal Exhibition Building and Carlton Gardens [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-24] (ang.).
  21. UNESCO World Heritage Centre, Sydney Opera House [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-24] (ang.).
  22. UNESCO World Heritage Centre, Australian Convict Sites [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-24] (ang.).
  23. UNESCO World Heritage Centre, Ningaloo Coast [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-24] (ang.).
  24. UNESCO World Heritage Centre, Budj Bim Cultural Landscape [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-24] (ang.).
  25. UNESCO World Heritage Centre, Rapa Nui National Park [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-27] (ang.).
  26. UNESCO World Heritage Centre, Levuka Historical Port Town [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-23] (ang.).
  27. UNESCO World Heritage Centre, Lorentz National Park [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-30] (ang.).
  28. UNESCO World Heritage Centre, Ogasawara Islands [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-30] (ang.).
  29. UNESCO World Heritage Centre, Phoenix Islands Protected Area [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-23] (ang.).
  30. UNESCO World Heritage Centre, Nan Madol: Ceremonial Centre of Eastern Micronesia [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-24] (ang.).
  31. UNESCO World Heritage Centre, Lagoons of New Caledonia: Reef Diversity and Associated Ecosystems [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-23] (ang.).
  32. UNESCO World Heritage Centre, Te Wahipounamu – South West New Zealand [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-23] (ang.).
  33. UNESCO World Heritage Centre, Tongariro National Park [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-23] (ang.).
  34. UNESCO World Heritage Centre, New Zealand Sub-Antarctic Islands [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-23] (ang.).
  35. UNESCO World Heritage Centre, Rock Islands Southern Lagoon [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-22] (ang.).
  36. UNESCO World Heritage Centre, Kuk Early Agricultural Site [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-22] (ang.).
  37. UNESCO World Heritage Centre, Henderson Island [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-23] (ang.).
  38. UNESCO World Heritage Centre, Taputapuātea [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-23] (ang.).
  39. UNESCO World Heritage Centre, Hawaii Volcanoes National Park [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-27] (ang.).
  40. UNESCO World Heritage Centre, Chief Roi Mata’s Domain [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-22] (ang.).
  41. UNESCO World Heritage Centre, Bikini Atoll Nuclear Test Site [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-22] (ang.).
  42. UNESCO World Heritage Centre, East Rennell [online], UNESCO World Heritage Centre [dostęp 2023-01-22] (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]