Sap (album)

Sap
	Wykonawca minialbumu
	Alice in Chains
Wydany	4 lutego 1992
Nagrywany	20–26 listopada 1991 w London Bridge Studio, Seattle
Gatunek	rock akustyczny
Długość	20:49
Wydawnictwo	Columbia
Producent	Rick Parashar
	Album po albumie

Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 18 sty 2018, była oparta na tej wersji.

Sap – drugi minialbum amerykańskiego zespołu muzycznego Alice in Chains, wydany 4 lutego 1992 nakładem wytwórni Columbia. Procesem produkcji zajął się Rick Parashar. Sesja nagraniowa odbyła się w listopadzie 1991 w London Bridge Studio na terenie Seattle. Sap charakteryzuje się akustycznym brzmieniem i melancholijnym nastrojem^[3]. Wydanie minialbumu w formacie CD zawiera cztery utwory^[1]. 18 stycznia 1994 Sap uzyskał certyfikat złotej płyty w Stanach Zjednoczonych po przekroczeniu progu pół miliona sprzedanych egzemplarzy^[4].

Kontekst

Po wydaniu debiutanckiego albumu Facelift, zespół aktywnie koncertował w ramach Facelift Tour, występując m.in. w roli supportu przed Extreme^[5], Iggy Popem^[6] Megadeth^[7] oraz biorąc udział w trasie Clash of the Titans^[8]. 16 sierpnia 1991 grupa zainaugurowała udział w tournée Van Halen For Unlawful Carnal Knowledge Tour^[9]. W trakcie jego trwania, muzycy przystąpili do prac nad materiałem na drugi album studyjny oraz ścieżką dźwiękową do filmu Samotnicy w reżyserii Camerona Crowe’a^[10]. Sesja odbyła się w listopadzie w London Bridge Studio, przy współpracy Ricka Parashara, i trwała od dwóch do trzech tygodni^[10]. Członkowie zespołu zarejestrowali dziesięć utworów^[7], spośród których kilka w odmiennej stylistyce brzmieniowej. Cantrell: „Gdy przygotowywaliśmy demo na drugą płytę, powstało trochę materiału, który nam się bardzo podobał, lecz nie odzwierciedlał stylu zespołu. Mieliśmy świetną muzykę, którą szkoda było stracić, która pewnie nie trafiłaby na album. Postanowiliśmy wydać EP. Sami to zrobiliśmy, sami wyprodukowaliśmy”^[11].

Nagrywanie

Proces nagrań rozpoczął się 20 listopada i trwał sześć dni^[1]. Wyselekcjonowane utwory zespół zarejestrował pod okiem producenta Ricka Parashara^[10]. W trakcie trwania sesji, do studia zaproszono Ann Wilson z zespołu Heart^[10], Chrisa Cornella z Soundgarden oraz Marka Arma, lidera Mudhoney^[10]^[11]. Cantrell: „Gdy skończyliśmy cztery utwory na Sap, siedząc w studiu pewnej nocy powiedziałem, że może ściągnęlibyśmy Ann z Heart do zaśpiewania w kilku piosenkach i jak się uda to Chrisa oraz kogokolwiek innego kogo uda nam się znaleźć”^[12]. Wilson zarejestrowała partie wokalu wspierającego w utworach „Brother”, „Am I Inside” i „Love Song”^[11]. Cornell i Arm zaśpiewali obok Cantrella i Staleya w kompozycji „Right Turn”^[13], która została nagrana pod szyldem Alice Mudgarden^[10]. Nazwę utworzono z kontaminacji Alice in Chains, Mudhoney i Soundgarden^[10]. Współpracujący ze studiem asystent inżyniera dźwięku Dave Hillis przyznał, że Arm był zdenerwowany podczas nagrań. „Rozmawialiśmy w holu, miał ze sobą sześciopak piwa i zaczął pić jedno z nich. Spytałem czemu jest taki zdenerwowany. Uważał, że jego głos nie będzie pasował do ogólnego klimatu utworu (…) Byłem ciekaw jak na tę sytuację zareaguje Rick, który nie miał doświadczenia z muzyką Mudhoney i stylem Marka. Pamiętam, że gdy śpiewał, Rick spojrzał na mnie i powiedział: «to jest świetne»”^[10]. Cantrell podczas sesji korzystał z gitary klasycznej firmy Ovation^[11].

Kompozycje

Muzyka

Ann Wilson (od lewej) wystąpiła gościnnie w „Brother”, „Am I Inside” i „Love Song”. Cornell i Arm wystąpili w „Right Turn”, nagranym pod szyldem Alice Mudgarden^[10]

Minialbum oferuje proste struktury utworów^[12] o akustycznym brzmieniu i melancholijnym nastroju^[14]. W porównaniu do poprzednich wydawnictw zespołu, partie gitary elektrycznej na Sap stanowią jedynie akompaniament dla instrumentów akustycznych^[3].

Jeff Gilbert z miesięcznika „Guitar World” napisał: „Praca gitary Cantrella na Sap, reprezentuje prywatne przebicia melodyjne, harmonijne i koncepcyjne”^[12]. Don Kyle na łamach brytyjskiego „Kerrang!” przyznał: „Sap otwiera «Brother», surrealistyczny, niejasny wschodni hymn, który oferuje eteryczny, akustyczny riff i wokal wspierający w postaci Ann Wilson z zespołu Heart”^[15]. Mark Cooper z magazynu „Q” napisał: „Brzdąkanie gitary akustycznej, a nawet flirtowanie z walcowatym bluesem faworyzowanym przez Led Zeppelin lub The Allman Brothers Band, lecz Staley i Cantrell w swych głosach pozostają nieprzejednani, wyrwani wewnętrznie z jelit bólu”^[16]. Kristina Estlund w recenzji zamieszczonej na łamach „Rock Beat” podkreśliła, że „«Brother» jest połączeniem łagodzących partii wokalnych ze zrelaksowanym, przechodzącym tempem”^[17]. Odnosząc się do partii gitar w „Got Me Wrong” autorka przyznała, że są „niesamowite”^[17]. Na temat „Right Turn” napisała: „Mocny tekst połączony z poważnym nisko-buczącym wokalem Layne’a i potężną instrumentalną partią Cornella”^[17]. Brzmienie „Am I Inside” Estlund porównuje do duetu Simon & Garfunkel, podkreślając przy tym psychodeliczną grę fortepianu i gitary^[17]. Jordan Babula z „Teraz Rock” zwrócił uwagę na fakt, że płyta charakteryzuje się „niechlujnym i surowym brzmieniem”^[18]. Odnosząc się do warstwy brzmieniowej napisał: „«Got Me Wrong» cechuje akustyczna zwrotka i przesterowane gitary w refrenach”^[18]. Recenzent „Am I Inside” przyrównuje do stylu country^[18]. Zamykający „Love Song” stanowi wspólny żart zespołu, gdzie muzycy pozamieniali się instrumentami, a tekst jest improwizowany^[11]. Hillis: „Layne grał na perkusji, Sean śpiewał, Jerry i Mike pozamieniali się gitarami. To było głupie”^[10].

Teksty

Warstwa liryczna napisana w głównej mierze przez Cantrella, skupia się na temacie relacji interpersonalnych, gdzie wyczuwalny jest stan melancholii^[3]. Otwierająca minialbum kompozycja „Brother” odnosi się do okresu, gdy rodzice muzyka rozwiedli się. „Zostałem z moim starszym bratem u siostry mamy. Mieliśmy jeszcze siostrę Cheri. David odszedł z ojcem do wspólnego życia. Mnie jako małemu chłopcu potrzebna była w tamtym czasie osoba, w której miałbym oparcie, poczucie bezpieczeństwa. Kiedy odszedł z ojcem, nie widzieliśmy się jakieś sześć lub siedem lat. I właśnie o tym opowiada ten utwór, o czasie kiedy byliśmy rozłączeni”^[19]. „Got Me Wrong” opisuje historię mężczyzny i kobiety. Cantrell: „To o dziewczynie z którą spotykałem się w czasie, kiedy zerwałem ze swoją prawdziwą miłością. Wiele razy będziesz musiał komuś powiedzieć dlaczego nie chcesz być w związku, jakiego rodzaju człowiekiem jesteś. Zostaniesz wysłuchany lecz będą sądzić, że mogą cię zmienić”^[19]. „Right Turn” również porusza problem relacji interpersonalnych. „Chodzi o to, jak kobieta i mężczyzna widzą siebie nawzajem”^[19]. Tekst kompozycji „Am I Inside”, będący autorstwa Staleya, ma charakter mroczny i depresyjny. Opowiada o samotności^[19]. Kristina Estlund ze względu na przygnębiający klimat, opisuje ją jako „ciężką”^[17].

Oprawa graficzna

Autorem oprawy graficznej jest David Coleman^[1]. Zdjęcia wykonał Rocky Schenck^[10]. 22 grudnia udał się on wraz ze swoim asystentem do Griffith Park. „Miałem kilka świetnych zdjęć, m.in. czterech wiader zwisających z ogromnego, starego drzewa, które symbolizowałyby każdego z muzyków, ale ostatecznie skończyło się na zdjęciu, gdzie użyliśmy jednego wiadra”^[10]. 3 stycznia 1992 odbyła się promocyjna sesja zdjęciowa^[10]. Pomysłem muzyków, który został wykorzystany na tylnej stronie opakowania płyty, było uwiecznienie ich na zdjęciu, w trakcie kiedy oddają mocz na wykonane wcześniej zdjęcia autorstwa Schencka^[10].

Pomysłodawcą nazwy minialbumu jest Sean Kinney^[11]^[20]. Cantrell: „Przyśniło mu się, że zamieściliśmy te piosenki na EP-ce i nazwaliśmy ją Sap. Miał wizję, że mówiliśmy o tym na konferencji prasowej, i że płyta cieszyła się powodzeniem. Przysięgam. Następnego dnia spotkaliśmy się i Sean mówi: «chłopaki, miałem sen. Powinniśmy to wydać, żeby się nie zmarnowało». Tak zrobiliśmy. Nagraliśmy całość w cztery czy pięć dni. Trzy z czterech numerów pochodziły ze starszych sesji, wystarczyło je zmiksować”^[18].

Wydanie

Sap opublikowany został 4 lutego 1992 nakładem wytwórni Columbia, początkowo jedynie na terenie Stanów Zjednoczonych^[14]. W jednym z wywiadów Cantrell stwierdził, że był wydany bez żadnego singla, dzięki czemu mogli go zdobyć prawdziwi fani^[19]. W innym wywiadzie muzyk podkreślił, że zmiana stylistyki brzmieniowej była zamierzonym zabiegiem. „Staraliśmy się pokazać, że nie jesteśmy tylko zespołem metalowym. Choć gramy metal, to czasami lubimy prezentować także inne gatunki”^[21]. Sap został ponownie wydany 21 marca 1995 w formacie kasety magnetofonowej^[19], gdy „Got Me Wrong” wszedł w skład ścieżki dźwiękowej do niskobudżetowego filmu Clerks – Sprzedawcy w reżyserii Kevina Smitha^[20], i opublikowany został w listopadzie 1994 na singlu promocyjnym^[20]. 15 kwietnia minialbum zadebiutował na 29. pozycji Top Pop Catalog Albums, notowania opracowywanego przez tygodnik „Billboard”^[22], na którym utrzymał się przez siedem tygodni^[23].

Oprócz standardowego CD, Sap wydany został w 1994 na podwójnym, limitowanym winylu w ilości 2,5 tys. sztuk wraz z Jar of Flies^[24] (Jar of Flies był na pierwszej i drugiej stronie, Sap na stronie trzeciej). Na czwartej znajdowało się logo zespołu^[25]. W Wielkiej Brytanii Sap i Jar of Flies zostały wydane jako podwójne CD^[26].

Odbiór

Krytyka

Recenzje
Wydawca	Ocena
AllMusic	^[27]
Encyclopedia of Popular Music	^[28]
„Kerrang!”	^[15]
Rolling Stone Album Guide	^[29]
Spin Alternative Record Guide	^[30]
„Tylko Rock”	^[31]

Steve Huey z AllMusic recenzując minialbum napisał, że „Sap był sporym odkryciem, zawierającym cztery akustyczne ballady, gdzie brzmienie zespołu poszło w bardziej melancholijnym i łagodniejszym kierunku, stanowiąc tym samym zupełne przeciwieństwo Facelift”^[27]. Autor podkreśla w swej ocenie, że mimo tak melancholijnego brzmienia, utwory wciąż zachowują swój ponury i przygnębiający nastrój, dzięki czemu nawiązują do tych z debiutanckiego wydawnictwa^[27]. Huey zwraca uwagę na fakt, że w czterech pierwszych utworach widoczna jest dojrzałość i subtelność, których posępne piękno psuje „Love Song”, nagrany w formie wspólnej zabawy całego zespołu. Zdaniem recenzenta, utwór ten nie pasuje do klimatu płyty^[27]. Don Kyle z brytyjskiego tygodnika „Kerrang!” napisał: „Sap jest lekko ciekawym urozmaiceniem, szansą dla Alice in Chains na dostrzeżenie ich innej osobowości”^[15].

Sprzedaż

18 stycznia 1994 Sap uzyskał certyfikat złotej płyty w Stanach Zjednoczonych po przekroczeniu progu pół miliona sprzedanych egzemplarzy^[4]. Według danych opublikowanych przez system Nielsen SoundScan, minialbum na terenie Stanów Zjednoczonych sprzedał się w ilości 663 tys. kopii^[32].

Lista utworów

Nr

Tytuł utworu

Autorzy

Długość

1.

„Brother”

Jerry Cantrell