Dwór w Strzałkowie
 nr rej. 613Г000209, nr decyzji: 578 z 14 maja 2007
| |
.jpg) Dwór Strzałków w Strzałkowie, z 1909 roku, stan w 2014 roku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Miejscowość | |
| Adres |
Strzałkowo |
| Typ budynku | |
| Styl architektoniczny | |
| Inwestor |
Dominik Strzałko |
| Kondygnacje |
1 |
| Ukończenie budowy |
1909 |
| Pierwszy właściciel |
Dominik Strzałko |
| Kolejni właściciele |
Aleksander Strzałko |
Położenie na mapie Białorusi  | |
Położenie na mapie obwodu mińskiego  | |
 52°59′09,9″N 26°38′18,3″E/52,986083 26,638417
| |
Dwór w Strzałkowie – zrujnowany zabytek na terenie agromiasteczka Janowicze na Białorusi, w rejonie kleckim obwodu mińskiego.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Właścicielami majątku Strzałkowo (albo Strzałków), (biał. Стралкава, ros. Стралково) była na przełomie XIX i XX wieku rodzina Strzałków herbu Ostoja. Dominik Strzałko (1872–1929) zbudował tu w 1909 roku neoklasycystyczny dworek. Dr Strzałko był miejscowym lekarzem-okulistą, społecznikiem i dobrodziejem, który zdobył powszechne uznanie, lecząc miejscową ubogą ludność za darmo[1].
Dominik Strzałko był dwukrotnie żonaty[2]. Z pierwszą żoną miał czworo dzieci, były to:
- Stefan (1907–1972) – prawnik, który ożenił się w 1947 roku z Marią Malkiewiczówną (1908–1975), romanistką, profesorem Uniwersytetu Jagiellońskiego
- Stanisław – inżynier mechanik
- Aleksander – inżynier rolnik, który Strzałkowo miał odziedziczyć
- Maria, późniejsza Kowalewska[3].
Z drugą żoną, Jadwigą Jankowską (1882–1944) miał syna Mieczysława (1919–1973) – lekarza neurologa, profesora Wojskowej Akademii Medycznej w Łodzi pułkownika ludowego Wojska Polskiego[2].
Bratem stryjecznym Dominika Strzałki był Franciszek Strzałko[3]. Tenże Franciszek Strzałko był siostrzeńcem matki Jadwigi Strzałki[4].
W okresie międzywojennym Strzałkowo należało do gminy Hrycewicze leżącej w powiecie nieświeskim województwa nowogródzkiego[5]. Strzałkowie utracili swój majątek w 1939 roku po agresji ZSRR na Polskę. Za czasów radzieckich dworek przeznaczono na mieszkania komunalne, co przyczyniło się do zrujnowania budynku[6]. W latach 90. XX lokalne władze sprzedały majątek prywatnemu inwestorowi, który praktycznie nie podjął żadnych prac mających na celu uratowanie chylącego się zabytku[7].
Wieś i folwark Strzałkowo zostały 28 grudnia 2007 roku włączone do agromiasteczka Janowicze[8].
Dwór
[edytuj | edytuj kod]Strzałkowski dwór był wzniesiony na planie prostokąta o wymiarach 26x14 m. Jest to murowany, parterowy dom na kamiennej podmurówce. Fasada zaakcentowana jest centralnym ryzalitem z masywnym czterokolumnowym portykiem (o charakterystycznych, zwężających się ku górze filarach, bez baz) i trójkątnym frontonem z okrągłym okienkiem. Portyk wyniesiony jest na poziom trzech stopni. W elewacji ogrodowej znajduje się półokrągły ryzalit. Dom jest przykryty wysokim, czterospadowym dachem z dwiema lukarnami po każdej stronie. Obecnie pokryty jest blachą falistą.
We wnętrzach zachowały się westybul i duża sala, drewniane belkowane stropy, kaflowe kominki oraz sztukateryjne rozety i gzymsy[1].
W pobliżu dworu stoi drewniany parterowy spichlerz (18x9 m) z podcieniem wspartym na rzędzie słupów ustawionych wzdłuż frontowej ściany, o szerokości 2 m, kryty dachem naczółkowym. Ponadto stoi chylący się ku upadkowi dom dla pracowników folwarku, w którym Dominik Strzałko mieszkał, gdy budował dworek[9]. Nie zachował się gazon przed domem, natomiast zachowała się krótka aleja starych drzew wiodąca do dworu. Przed domem stoją dwa stare drzewa i resztki bramy wjazdowej w postaci dwóch masywnych filarów[1][9][10].
Majątek w Strzałkowie został opisany w 2. tomie Dziejów rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej Romana Aftanazego[11].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Dwór Strzałków w Strzałkowie na stronie Radzima.org. [dostęp 2016-01-16].
- ↑ a b Profil Dominika Strzałki h. Ostoja. Wielka genealogia Marka Minakowskiego, www.wielcy.pl. [dostęp 2016-01-16].
- ↑ a b Dariusz Kukuć: Strzałko Mieczysław. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 44. Warszawa – Kraków: Instytut Historii PAN, 2007, s. 568–570. ISBN 978-83-88909-53-5.
- ↑ Anna Drzewicka: Strzałkowa Maria z Malkiewiczów. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 44. Warszawa – Kraków: Instytut Historii PAN, 2007, s. 570–572. ISBN 978-83-88909-53-5.
- ↑ Strzałkowo, wieś na stronie Radzima.net. [dostęp 2016-01-16].
- ↑ Алесь Bezuher: ПраДарожжа: Янавічы і Стралкава. 2009-03-20. [dostęp 2016-01-16]. (biał.).
- ↑ Стралкава (Мінская вобласць). 2015-02-15. [dostęp 2016-01-16]. (biał.).
- ↑ Решение Клецкого районного Совета депутатов от 28.12.2007 N 50 "Об упразднении сельских населенных пунктов". [dostęp 2016-01-16]. (ros.).
- ↑ a b Стралково na stronie Globus Białorusi. [dostęp 2016-01-16]. (ros.).
- ↑ Стралково, усадьба "Стрелково". W: Анатолий Тарасович Федорук: Старинные усадьбы Минского края. Mińsk: Полифакт, 2000, s. 365. ISBN 985-6107-24-5. [dostęp 2016-01-16]. (ros.).
- ↑ Strzałkowo, [w:] Roman Aftanazy, Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 2: Województwa brzesko-litewskie, nowogrodzkie, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1993, s. 362, ISBN 83-04-03784-X, ISBN 83-04-03701-7 (całość).