50°18′45″N 17°39′44″E/50,312500 17,662222Dytmarów
| wieś | |
 Kościół pw. św. Katarzyny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
286 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2011) |
513[1] |
| Strefa numeracyjna |
77 |
| Kod pocztowy |
48-231[2] |
| Tablice rejestracyjne |
OPR |
| SIMC |
0498336 |
Położenie na mapie gminy Lubrza  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa opolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu prudnickiego  | |
| 50°18′45″N 17°39′44″E/50,312500 17,662222
| |
| Strona internetowa | |
Dytmarów (niem. Dittersdorf[3], śl. Dytmarōw) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Lubrza[4]. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej. Położona jest na terenie Obniżenia Prudnickiego, będącego częścią Niziny Śląskiej, u podnóży Gór Opawskich. Przepływa przez nią rzeka Prudnik.
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa opolskiego.
Według danych na 31 grudnia 2013 r. wieś była zamieszkana przez 511 osób[5].
Geografia[edytuj | edytuj kod]
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Wieś jest położona w południowo-zachodniej Polsce, w województwie opolskim, około 1,5 km od granicy z Czechami, we wschodniej części Obniżenia Prudnickiego, u podnóży Gór Opawskich. Należy do Euroregionu Pradziad[6]. Przez granice administracyjne wsi przepływa rzeka Prudnik. Leży na wysokości 286 m n.p.m. W centrum znajduje się kościół pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej. Dytmarów należy do tzw. trójwsi, na którą składają się jeszcze Krzyżkowice oraz Skrzypiec[7].
Środowisko naturalne[edytuj | edytuj kod]
W Dytmarowie panuje klimat umiarkowany ciepły. Średnia temperatura roczna wynosi +8,1 °C. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Dytmarowa wynoszą 624 mm. Dominują wiatry zachodnie[8].
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
W kronice łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej w latach 1295–1305 miejscowość wymieniona jest w zlatynizowanej formie Dithmari villa[9][10].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwsza wzmianka o kościele w Dytmarowie pochodzi z 1331 roku. Obecny kościół św. Katarzyny został zbudowany w 1857 w stylu neogotyckim[11].
W 1597 wieś została nabyta przez miasto Prudnik od cesarza Rudolfa II Habsburga[12]. Wchodziła w skład dóbr zamku w Prudniku[7].
Przystanek kolejowy w Dytmarowie został wybudowany w latach 1905–1907. Rozebrano go w latach 90. XX wieku.
W latach 1945–1959 stacjonowała tu strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza, która w 1959 została przeniesiona do Krzyżkowic.
W latach 1954–1961 wieś była siedzibą gromady Dytmarów[13].
3 lutego 1985 w Dytmarowie doszło do zderzenia parowozu Pt47 z ciągnikiem RSP. 2 osoby zginęły na miejscu, a 1 osoba została ciężko ranna (mężczyzna trafił w śpiączkę, zmarł kilka lat później)[14].
Liczba mieszkańców wsi[edytuj | edytuj kod]
- 1793 – 365[15]
- 1910 – 797[16]
- 1933 – 743[17]
- 1939 – 774[17]
- 1998 – 594[18]
- 2002 – 545[18]
- 2008 – 547[18]
- 2011 – 513[18]
- 2012 – 515[5]
- 2013 – 511[5]
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są[19]:
- kościół parafialny pw. św. Katarzyny, z 1600 r., wieża z 1857 r.
- ogrodzenie z bramą
- plebania, z poł. XIX w.
- kaplica, z poł. XIX w.
- kapliczka, przy domu nr 33, z poł. XIX w.
- dwie kapliczki, z poł. XIX w.
- dom nr 21, z poł. XIX w.
Kościół pw. św. Katarzyny
Ogrodzenie z bramą kościoła
Kaplica
Kaplica
Kaplica
_1._po%C5%82._XIX_w._Dytmar%C3%B3wI,_2020.07.01_03.jpg)
_1._po%C5%82._XIX_w.,_Dytmar%C3%B3w_2020.06.28_01.jpg)
_1._po%C5%82._XIX_w.,_Dytmar%C3%B3w_2020.06.28_02.jpg)
Transport i komunikacja[edytuj | edytuj kod]
Transport drogowy[edytuj | edytuj kod]
Z Dytmarowa prowadzi polna (asfaltowa po stronie czeskiej) droga do Slezskich Pavlovic[7].
Transport kolejowy[edytuj | edytuj kod]
Przystanek kolejowy w Dytmarowie powstał w latach 1905–1907. Przebiega przez niego linia kolejowa nr 137 łącząca Katowice i Legnicę.
| Dytmarów | ||
| Linia 137 Katowice – Legnica (104,144 km) | ||
  odległość: 6,405 km
|
|
odległość: 7,060 km
|
Oświata[edytuj | edytuj kod]
W Dytmarowie pod adresem Dytmarów 1a/1 znajduje się Niepubliczna Szkoła Podstawowa[20].
Sport[edytuj | edytuj kod]
W Dytmarowie swoją siedzibę ma klub piłkarski LZS Dytmarów, który gra w klasie A.
Ludzie urodzeni w Dytmarowie[edytuj | edytuj kod]
- Jerzy Simon (1873–1945), franciszkanin, zabity przez żołnierzy Armii Czerwonej
- Jerzy Dziadkowiec (* 1949), kajakarz
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2016-09-23].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 239 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
- ↑ a b c Liczba mieszkańców Gminy Lubrza, lubrza.opole.pl [dostęp 2020-05-10] (pol.).
- ↑ Mapa interaktywna, emapy.com [dostęp 2020-05-10].
- ↑ a b c Andrzej Dereń, Dytmarów z lotu drona [dostęp 2020-05-10] (pol.).
- ↑ Klimat: Dytmarów: Klimatogram, wykres temperatury, tabela klimatu – Climate-Data.org, pl.climate-data.org [dostęp 2020-05-10].
- ↑ Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis online.
- ↑ H. Markgraf, J. W. Schulte, „Codex Diplomaticus Silesiae T.14 Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis”, Breslau 1889.
- ↑ Według dekanatów, www.diecezja.opole.pl [dostęp 2020-05-10].
- ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom II – wynik wyszukiwania – DIR, dir.icm.edu.pl [dostęp 2020-05-10].
- ↑ Uchwała Nr V/22/61 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu z dnia 26 września 1961 r. w sprawie zniesienia niektórych gromad w województwie opolskim, zatwierdzona uchwałą nr 406/61 Rady Ministrów z dnia 13. X. 1961 r. (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu z dnia 25 listopada 1961 r., Nr. 10, Poz. 82).
- ↑ Stanisław Stadnicki, Mija 30 lat od tragedii na przejeździe kolejowym w Dytmarowie, kolejpodsudecka.pl, 2 lutego 2015 [dostęp 2021-05-01] (pol.).
- ↑ Erdbeschreibung der Preußischen Monarchie, Hemmerde & Schwetschke, 1793 [dostęp 2020-05-10] (niem.).
- ↑ Willkommen bei Gemeindeverzeichnis.de, www.gemeindeverzeichnis.de [dostęp 2020-05-10].
- ↑ a b Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Neustadt, treemagic.org [dostęp 2020-05-10].
- ↑ a b c d Wieś Dytmarów w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2020-05-10] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. opolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 108. [dostęp 2013-01-10].
- ↑ Niepublicznej Szkoły Podstawowej w Dytmarowie.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Dytmarów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 258.
| Wsie | |
|---|---|
| Osada | |
| Integralne części wsi |
_COA.svg)