Edward (książę Edynburga)

Edward
	; Książę Edward (2022)
	książę Edynburga
Okres	od 10 marca 2023
Poprzednik	Karol III
	hrabia Wessexu
Okres	od 19 czerwca 1999; do 10 marca 2023
Następca	Jakub, hrabia Wessexu
	Dane biograficzne
Dynastia	Windsorowie; (wł. Glücksburgowie)
Data i miejsce urodzenia	10 marca 1964 ; Londyn
Ojciec	Filip, książę Edynburga
Matka	Elżbieta II
Rodzeństwo	Karol III, król Zjednoczonego Królestwa; Anna, księżniczka królewska; Andrzej, książę Yorku
Żona	Zofia, księżna Edynburga; (śl. 1999)
Dzieci	lady Ludwika Windsor; (ur. 2003); Jakub, hrabia Wessexu; (ur. 2007)
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Edward, książę Edynburga (Edward Antony Richard Louis, ur. 10 marca 1964 w Londynie) – książę Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z dynastii Windsorów, książę Edynburga (od 2023), hrabia Wessexu (od 1999 do 2023), syn Elżbiety II, królowej Zjednoczonego Królestwa i jej męża, Filipa, księcia Edynburga; znajduje się na 14. miejscu w linii sukcesji brytyjskiego tronu.

Książę Edward urodził się w Londynie jako czwarte dziecko i trzeci syn Filipa, księcia Edynburga i Elżbiety II, królowej Zjednoczonego Królestwa.

W 1986 ukończył Jesus College, University of Cambridge. W 1987 wstąpił do Royal Marines.

W 1999 poślubił Zofię Rhys-Jones, z którą ma dwoje dzieci: lady Ludwikę Windsor (ur. 2003) i Jakuba, hrabiego Wessexu (ur. 2007).

Od urodzenia nosił tytuł Jego Królewskiej Wysokości Księcia Edwarda. W dniu ślubu otrzymał od matki tytuły hrabiego Wessexu, a w 2019 dodatkowy tytuł hrabiego Forfar. 10 marca 2023 jego brat, król Karol III, nadał mu tytuł księcia Edynburga^[1].

Zaangażowany jest w działalność publiczną i charytatywną. Reprezentował matkę w oficjalnych wystąpieniach i patronuje wybranym organizacjom. W 1999 razem z żoną założył fundację The Wessex Youth Trust. Jest patronem między innymi Brytyjskiej Organizacji Paraolimpijskiej i Federacji Igrzysk Wspólnoty Narodów.

Poprzez swojego przodka, Jana Wilhelma Friso, księcia Oranii, spokrewniony jest ze wszystkimi rodzinami królewskimi i książęcymi panującymi w Europie.

Mieszka w Pałacu Świętego Jakuba w Londynie oraz w Bagshot Park w Surrey.

Edukacja, kariera zawodowa

W szkole Gordonstoun był przewodniczącym samorządu szkolnego. Od dziecka wykazywał zdolności sportowe i aktorskie.

Po skończeniu studiów na wydziale historii Jesus College na Uniwersytecie w Cambridge wstąpił do Królewskiej Piechoty Morskiej, ale wkrótce opuścił wojsko. Zrealizował komediowe widowisko telewizyjne It’s a Royal Knockout (pol. To królewski przebój; 1987) z udziałem Rowana Atkinsona, Meat Loaf i Barbary Windsor^[2]^[3]. Program, z którego dochód został przeznaczony na cele charytatywne, zebrał fatalne recenzje^[2]^[3]. Niezrażony krytyką, książę Edward rozpoczął pracę z producentem teatralnym Andrew Lloydem Webberem, a w 1993 założył wytwórnię telewizyjną Ardent Productions.

W latach 90. XX wieku był przez kilka lat sekretnie związany z brytyjską aktorką musicalową, Ruthie Henshall^[4] W 1999 poślubił Zofię Rhys-Jones, dyrektorkę przedsiębiorstwa public relations. Finansowe porażki Ardent Productions i niepochlebne komentarze w prasie na temat przedsiębiorstwa jego żony doprowadziły w końcu do tego, że para książęca ogłosiła w tym roku, że wstrzymuje działalność zarobkową, aby skoncentrować się na przygotowaniach do złotego jubileuszu królowej.

Małżeństwo, rodzina i tytuły

19 czerwca 1999 książę Edward poślubił w kaplicy św. Jerzego na zamku w Windsorze Zofię Rhys-Jones. Kameralny, rodzinny ślub był zerwaniem tradycji wystawnych, formalnych uroczystości królewskich odbywających się w Opactwie Westminsterskim.

W dniu ślubu królowa Elżbieta II nadała swemu najmłodszemu synowi parowski tytuł „hrabiego Wessexu” i, jako dodatkowy, „wicehrabiego Severn” (w Zjednoczonym Królestwie tytuły te noszą najstarsi synowie parów, jako ich następcy, tak też będzie stylizowany syn Edwarda). Było to zerwanie ze zwyczajem, że królewskim synom nadaje się parowskie tytuły książęce (diuków), najwyższe w hierarchii arystokracji brytyjskiej, zaraz poniżej rodziny królewskiej. Tytuł hrabiowski Wessexu nie jest zwyczajnym tytułem, gdyż ostatnią osobą go noszącą był Harold Godwinson przed swoim wstąpieniem na tron Anglii w 1066 (jako Harold II). Książę Edward jest obecnie znany i oficjalnie tytułowany „Jego Królewską Wysokością hrabią Wessexu” (His Royal Highness The Earl of Wessex), a jego żona „Jej Królewską Wysokością hrabiną Wessexu” (Her Royal Highness The Countess of Wessex). Ogłoszono także, że po śmierci swojego ojca, Filipa Mountbattena-księcia żona, kiedy jego tytuł księcia Edynburga wygaśnie wraz z „przejściem” do Korony, Edward zostanie kreowany nowym księciem Edynburga (ostatecznie tytuł odziedziczył jego najstarszy brat, książę Karol).

Wessexowie podjęli także decyzję, że ich przyszłe dzieci nie będą tytułowane zgodnie z przysługującym im formalnie prawem „Ich Królewskimi Wysokościami książętami Zjednoczonego Królestwa” (jako wnukowie monarchy w linii męskiej), lecz jak potomstwo parowskiego hrabiego, to znaczy najstarszy syn będzie wicehrabią Severn, młodsi synowie będą „wielmożnymi” (The Honourable), a córki będą posługiwały się tytułami „lady”.

8 listopada 2003 hrabiostwu Wessexu, mieszkającemu w rezydencji Bagshot Park, urodziło się pierwsze dziecko, córka – Louise Alice Elizabeth Mary, znana jako lady Louise Windsor.

17 grudnia 2007 na świat przyszło drugie dziecko Edwarda i Zofii, ósmy wnuk królowej Elżbiety II. James Windsor otrzymał tytuł „wicehrabiego Severn”.

Książę Edward został sportretowany w serialu komediowym The Windsors; w jego rolę wcielił się Matthew Cottle^[5]

10 marca 2023, w 59. urodziny, otrzymał od swojego brata, króla Zjednoczonego Królestwa Karola III, tytuł księcia Edynburga^[6]^[7]. Tytuł ten nie jest dziedziczny, więc po śmierci Edwarda nie przejdzie na jego dzieci, ale będzie mógł zostać nadany innemu starszemu członkowi rodziny królewskiej^[7].

Genealogia

Przodkowie

Osoba	Rodzice	Dziadkowie	Pradziadkowie	Prapradziadkowie
Edward, książę Edynburga	Filip, książę Edynburga	Andrzej, książę Grecji i Danii	Jerzy I, król Hellenów	Chrystian IX, książę Szlezwiku-Holsztynu, król Danii oraz książę Saksonii-Lauenburga
			Jerzy I, król Hellenów	Luiza, księżniczka Hesji-Kassel, królowa Danii
			Olga, królowa Grecji, wielka księżna Rosji	Konstanty Romanow, wielki książę Rosji
			Olga, królowa Grecji, wielka księżna Rosji	Aleksandra z Saksonii-Altenburga
		Alicja, księżna Grecji i Danii	Ludwik Mountbatten, 1. markiz Milford Haven	Aleksander z Hesji-Darmstadt, książę Hesji i Renu
			Ludwik Mountbatten, 1. markiz Milford Haven	Julia Hauke herbu Bosak
			Wiktoria, markiza Milford Haven	Ludwik IV, wielki książę Hesji
			Wiktoria, markiza Milford Haven	Alicja Koburg, księżniczka Zjednoczonego Królestwa, wielka księżna Hesji i Renu
	Elżbieta II, królowa Zjednoczonego Królestwa	Jerzy VI, król Zjednoczonego Królestwa	Jerzy V, król Zjednoczonego Królestwa	Edward VII, król Zjednoczonego Królestwa
			Jerzy V, król Zjednoczonego Królestwa	Aleksandra Duńska, księżniczka Danii i królowa Zjednoczonego Królestwa
			Maria, królowa Zjednoczonego Królestwa	Franciszek Teck, hrabia von Hohenstein, później książę von Teck
			Maria, królowa Zjednoczonego Królestwa	Maria Adelajda Hanowerska, księżniczka Cambridge, księżna Teck
		Elżbieta, królowa Zjednoczonego Królestwa	Claude Bowes-Lyon, 14. hrabia Strathmore i Kinghorne(inne języki)	Claude Bowes-Lyon, 13. hrabia Strathmore i Kinghorne(inne języki)
				Frances Bowes-Lyon(inne języki)
			Cecilia Bowes-Lyon, hrabina Strathmore i Kinghorne	Charles Cavendish-Bentinck(inne języki)
			Cecilia Bowes-Lyon, hrabina Strathmore i Kinghorne	Louisa Cavendish-Bentinck(inne języki)

Potomkowie

Z Zofią, księżna Edynburga:

lady Ludwika Windsor (właśc. Lady Ludwika Mountbatten-Windsor; ur. 2003)
Jakub, hrabia Wessexu (właśc. Jakub Aleksander Filip Teodor Mountbatten-Windsor; ur. 2007)

Przypisy

↑ King Charles grants Prince Edward Duke of Edinburgh title [online], bbc.com [dostęp 2024-04-23] .
↑ ^a ^b Andrew Marr: Prawdziwa królowa. Elżbieta II, jakiej nie znamy. Hanna Pawlikowska-Gannon (tłum.). Wydawnictwo Marginesy, 2017, s. 327. ISBN 978-83-65282-06-4.
↑ ^a ^b MarekM. Rybarczyk MarekM., Elżbieta II. Ostatnia taka królowa, Muza SA, 2022, s. 271, ISBN 978-83-287-2183-8 .
↑ Wywiad z R. Henshall.
↑ Royal satire The Windsors will return for a second series on Channel 4. radiotimes.com. [dostęp 2018-01-03].
↑ Crown Office. thegazette.co.uk, 2023-03-14. [dostęp 2023-05-08]. (ang.).
↑ ^a ^b Sean Coughlan: King Charles grants Prince Edward Duke of Edinburgh title. bbc.com, 2023-03-10. [dostęp 2023-05-08]. (ang.).

[1] King Charles grants Prince Edward Duke of Edinburgh title [online], bbc.com [dostęp 2024-04-23] .

[ed1-2] Andrew Marr: Prawdziwa królowa. Elżbieta II, jakiej nie znamy. Hanna Pawlikowska-Gannon (tłum.). Wydawnictwo Marginesy, 2017, s. 327. ISBN 978-83-65282-06-4.

[:01-3] MarekM. Rybarczyk MarekM., Elżbieta II. Ostatnia taka królowa, Muza SA, 2022, s. 271, ISBN 978-83-287-2183-8 .

[4] Wywiad z R. Henshall.

[5] Royal satire The Windsors will return for a second series on Channel 4. radiotimes.com. [dostęp 2018-01-03].

[6] Crown Office. thegazette.co.uk, 2023-03-14. [dostęp 2023-05-08]. (ang.).

[kcg-7] Sean Coughlan: King Charles grants Prince Edward Duke of Edinburgh title. bbc.com, 2023-03-10. [dostęp 2023-05-08]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]