Góra Parkowa (Wzgórza Bielawskie)
| ||
![]() Góra Parkowa Widok z obwodnicy Bielawy. | ||
Państwo | ![]() | |
Położenie | Bielawa | |
Pasmo | Przedgórze Sudeckie Wzgórza Niemczańsko-Strzelińskie Wzgórza Bielawskie | |
Wysokość | 455 m n.p.m. | |
![]() |
| ||
![]() | ||
Megaregion | Pozaalpejska Europa Środkowa | |
Prowincja | Masyw Czeski | |
Podprowincja | Sudety z Przedgórzem Sudeckim | |
Makroregion | Przedgórze Sudeckie | |
Mezoregion | Wzgórza Niemczańsko-Strzelińskie | |
Mikroregion(y) | Wzgórza Bielawskie |
Góra Parkowa (niem. Herrleinberg, nazwa lokalna – Holimberek) – wzniesienie o wysokości 455 m n.p.m., znajdujące się na skraju Gór Sowich, nieopodal centrum Bielawy. Jest to jeden ze szczytów Wzgórz Bielawskich[1].
Spis treści
Zagospodarowanie turystyczne[edytuj | edytuj kod]
Okolice szczytu Góry Parkowej są porośnięte lasem mieszanym z przewagą świerku, lipy i dębu, na terenie lasu znajduje się sieć ścieżek spacerowych i rowerowych.
Na szczycie znajduje się postawiona w 1930 roku wieża widokowa, do której prowadzą 3 oznakowane szlaki turystyki pieszej o zróżnicowanym stopniu trudności[2]. Z wieży można podziwiać panoramę Bielawy i okolic, a przy dobrej pogodzie można dostrzec miejscowości oddalone nawet o 30 km. Po stronie zachodniej zbocza znajduje się ściana skalna zwana Białą Skałką, jest ona pozostałością po kamieniołomie, zamkniętym w XIX w.[3]
Wcześniej istniały tam dwie drewniane wieże. W czerwcu 1925 roku na szczycie Góry Parkowej w Bielawie stanęła pierwsza w powiecie stalowa wieża widokowa. Jej fundatorem był miejscowy oddział Eulengebirgsverein (Towarzystwa Sowiogórskiego), któremu przewodniczył wówczas Wolfgang Dierig. Konstrukcji nadano jego imię, nazywając ją Wieżą Wolfganga (niem. Wolfgangturm). W pobliżu szczytu funkcjonowała restauracja.
Na północnym zboczu Góry Parkowej znajdują się 200-metrowy wyciąg narciarski „Krasnal” o nachyleniu 14° oraz stok saneczkowy. W środkowej części stoku od strony południowej, w pobliżu nieczynnego wyciągu narciarskiego, powstały stanowiska do grillowania.
U podnóża Góry Parkowej w ciągu drogi wojewódzkiej nr 384 przebiega obwodnica Bielawy.
Na północno-zachodnim stoku Góry Parkowej ukształtowało się niewielkie wzniesienie Studnik, o wysokość 375 m n.p.m., zwane Górą Maślaną od nazwy nienieckiej wzgórza Butterberg. Na zachodnim stoku znajduje się kulminacja 391 m n.p.m[4], określana potocznie jako Góra Maciek lub Góra Poganka (brak nazwy oficjalnej w jęz. polskim[5], niem. Heidelberg)[6]. Teren na wschód od kulminacji ma niewielkie nachylenie, a na zachód od kulminacji stromy, przez co jest porośnięty lasem. Przed 1940 rokiem obszar ten należał do firmy Dierig (po 1945 BZPB im. II Armii WP, zlikwidowany w 2008), która wykorzystywała go jako pastwiska swojego gospodarstwa rolnego. Pastwiska istniały do końca lat 60. XX w., po czym na ich terenie utworzono ogródki działkowe im. Gen. Wł. Sikorskiego i „Radość” (zał. 1976), obecnie w znacznej mierze zaniedbane[7].
U podnyża Góry Parkowej znajduje się staw rybny zwany Cegielnią, będący pod zarządem PZW, na którym organizowane są coroczne zawody spławikowe Koła Bielawa o puchar prezesa Koła PZW Bielawa. Staw powstał w miejscu wyrobiska gliny działajacej w latach 1896 - 1945 cegielni Lehm Gruben[8][9].
Pomnik Felsmanna[edytuj | edytuj kod]
Przez las na zboczu Góry Maciek prowadziła ścieżka skracająca drogę z południowej części Bielawy do drogi prowadzącej do restauracji i szczytu Góry Parkowej. Obok ścieżki na skraju lasu na północny zachód od kulminacji Góra Maciek 21 maja 1921 r. odsłonięto pomnik ku czci Paula Hugona Felsmanna, zmarłego przewodniczącego Towarzystwa Sowiogórskiego (Eulengebirgeverein)[10]. Na pochodzącym z ostroszowickiej żwirowni głazie narzutowym (kwarcyt) wyryto napis „Seinem/ verdienstvollen Vorsitzenden/ Herrn Paul Felsmann/ d. E.G.V. Langenbielau 1915” (pol. "Wielce zasłużonemu przewodniczącemu Panu Paulowi Felsmannowi Towarzystwo Sowiogórskie, Bielawa 1915"). Głaz, z którego wykonano pomnik, miał masę ponad 1 t (22 cetnary)[6]. Pomnik widnieje m.in. na niemieckiej mapie stolikowej (Messtischblatt) z 1940[11]. Po II wojnie światowej zrzucono go z cokołu (który został rozebrany) i przewrócono licem do gruntu, przez co został porośnięty przez górską roślinność[12] i uznany za zaginiony[13]. W 2007 pomnik został odnaleziony[14], a 21 maja 2012 władze miasta zorganizowały uroczystość odsłonięcia kamienia w nowej lokalizacji nieopodal Bielawskiej Placówki Muzealnej przy ul. Piastowskiej 19 w Bielawie[15].
Niemiecka nazwa Góry Maciek - "Heidelberg" - pochodzi od nazwiska właściciela, który przekazał teren w celu wystawienia monumentu upamiętniającego Paula Hugona Felsmanna[6]. Mniej prawdopodobne jest wiązanie nazwy z przekonaniem, że porastające górę dęby pochodzą z czasów pogańskich (Heide – niem. poganin)[7].
Szlaki turystyczne[edytuj | edytuj kod]
droga Szklary-Samborowice – Jagielno – Przeworno – Gromnik – Biały Kościół – Nieszkowice – Żelowice – Ostra Góra – Niemcza – Tatarski Okop – Gilów – Marianówek – Piława Dolna – Owiesno – Myśliszów – Góra Parkowa – Bielawa – Kalenica – Nowa Ruda – Tłumaczów – Radków – Pasterka – Karłów – Skalne Grzyby – Batorów – Duszniki-Zdrój – Szczytna – Zamek Leśna – Polanica-Zdrój – Bystrzyca Kłodzka – Igliczna – Międzygórze – Przełęcz Puchacza[16]
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Góra Parkowa w Bielawie
- ↑ Wieża widokowa na Górze Parkowej, um.bielawa.pl [dostęp 2019-06-19] .
- ↑ Biała Skałka, Bielawa - polska-org.pl, polska-org.pl [dostęp 2019-10-23] .
- ↑ Messtischblatt Langenbielau 1896
- ↑ Spacerkiem po powiecie - Bielawa
- ↑ a b c Bielawa wczoraj i dziś / Langenbielau gestern und heute. 2011-01-08. [dostęp 2019-10-09].
- ↑ a b Góra Maciek (291 m n.p.m.), Bielawa - polska-org.pl, polska-org.pl [dostęp 2019-06-18] .
- ↑ Cegielnia (dawna) i glinianka, ul. Prusa Bolesława, Bielawa - polska-org.pl, polska-org.pl [dostęp 2019-11-02] .
- ↑ Koło PZW Bielawa, www.pzw.org.pl [dostęp 2019-11-02] .
- ↑ Der Berg der Zwerge. [dostęp 2019-10-09].
- ↑ Messtischblatt Langenbielau. 1940. [dostęp 2019-10-09].
- ↑ Łukasz Masyk: Kamień Paula Felsmanna - odsłonięty. UM Bielawa, 2012-05-22. [dostęp 2019-10-10].
- ↑ Kamień Paula Felsmanna, Bielawa - polska-org.pl, polska-org.pl [dostęp 2019-06-18] .
- ↑ Góra Maciek (291 m n.p.m.), Bielawa - zdjęcia, polska-org.pl [dostęp 2019-06-19] .
- ↑ Tajemnice naszych gór - Góra Maciek [dostęp 2019-06-18] .
- ↑ Informacje zawarte na stronie PTTK Strzelin; dostęp: 3.08.2015
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- D.Jończy; Mapa turystyczna; Góry Sowie; skala 1:35 000; Wydawnictwo Turystyczne” Plan”; J.Góra 2006r.; ISBN 83-60044-19-8