Jan Bogusławski
| ||
Data i miejsce urodzenia | 12 maja 1910 Warszawa | |
Data i miejsce śmierci | 3 maja 1982 Warszawa | |
Miejsce spoczynku | Cmentarz Powązkowski (kw. 39-II-17/18) | |
Zawód, zajęcie | architekt | |
Odznaczenia | ||
![]() |
Jan Andrzej Bogusławski (ur. 12 maja 1910 w Warszawie, zm. 3 maja 1982 tamże) – polski architekt.
Spis treści
Wykształcenie[edytuj | edytuj kod]
W latach 1919–1927 Jan Bogusławski uczył się w Gimnazjum i Liceum im. Stefana Batorego w Warszawie (matura w 1927)[1]. Od 1927–1933 studiował na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej i od 1933 rozpoczął praktykę w pracowni architekta Antoniego Dygata. 1934 wyjechał do Paryża na studia podyplomowe w tamtejszej École des beaux-arts.
Działalność zawodowa[edytuj | edytuj kod]
W swojej pracy architektonicznej zajmował się projektami wnętrz i mebli, a także tematyką mieszkalnictwa (zrealizowane wiele projektów osiedli) jak i budynków użyteczności publicznej i architekturą sakralną. Jego powojenne projekty (i realizacje) objęły także dokumentacje archiwalna, inwentaryzacje i przede wszystkim projekty odbudowy architektonicznej. Prowadził także działalność dydaktyczną na uczelniach artystycznych w Warszawie i Poznaniu[2].
Lata 30. XX w.[edytuj | edytuj kod]
W połowie lat trzydziestych rozpoczął samodzielną praktykę architektoniczną. Projektował wille wraz z wnętrzami i umeblowaniem.
W 1937 otrzymał Grand Prix na Wystawie Światowej w Paryżu za Wnętrze Week-endowe[3]. Prezentował tam swoje meble oraz niektóre wnętrza Pawilonu Polskiego na Wystawie Światowej w Nowym Jorku w 1939 r.
Ważniejsze projekty i realizacje tego okresu[edytuj | edytuj kod]
- 1933–1939 — Meble do domów prywatnych
- 1935 – dwie wille w Komorowie
- 1937 — Dom letni w Skrzypkach pod Warszawą
- — Międzynarodowa Wystawa w Paryżu (Grand Prix)
- — Kołyska dla Księżniczki Holandii Beatrix
- 1938 — Pomnik-mauzoleum Generała Orlicz-Dreszera na Oksywiu w Gdyni (wspólnie z rzeźbiarzem Stanisławem Sikorą
- 1939 — Pawilon Polski na Wystawie Międzynarodowej w Nowym Jorku[4]
Okres wojenny[edytuj | edytuj kod]
W czasie II wojny światowej służył jako podporucznik w Pułku Łączności w Warszawie, potem w szeregach Samodzielnej Grupy Operacyjnej Narew w rejonie Olecka. Ostatecznie trafił do SGO Polesie gen. F. Kleeberga, uczestniczył w bitwie pod Kockiem. Po kapitulacji 6 października 1939 trafił do niewoli w Oflagu lI C Woldenberg w Dobiegniewie, gdzie przebywał do stycznia 1945 Podczas pobytu w obozie prowadził kursy i wykłady z zakresu historii sztuki, architektury, meblarstwa. Ponadto zajmował się realizacją dekoracji i rekwizytów dla obozowego teatru.
Okres powojenny[edytuj | edytuj kod]
Powojenny okres pracy zawodowej Jana Bogusławskiego związany był początkowo z działalnością w Biurze Odbudowy Stolicy (1945–1949). W latach 1949–1951 w Centralnym Biurze Projektów Architektonicznych i Budowlanych, od roku 1951 do 1954 w biurze Miastoprojekt Południe, a w latach 1954–1965 w Miastoprojekt Śródmieście, jako samodzielny projektant. Do połowy lat 50., współpracował z arch. Józefa Łowińskiego później z arch. Bohdanem Gniewiewskim.
W 1955 Jan Bogusławski wygrał konkurs architektoniczny na projekt odbudowy Zamku Królewskiego w Warszawie, otrzymał II nagrodę równorzędną (pierwszej nie przyznano, a równorzędną otrzymał arch. Roman Gutt). 1 maja 1955 roku zorganizował pracownię PKZ „Zamek”, która rozpoczyna badania i studia historyczne pod kątem późniejszej odbudowy, zbiera materiały archiwalne i na ich podstawie robi inwentaryzację Zamku oraz opracowuje projekt jego odbudowy. Mimo braku decyzji o odbudowie całego zespołu zamkowego, powstają jego fragmenty: piwnice gotyckie, sala o dwóch słupach, Biblioteka Stanisławowska, skrzydło Bacciarellego, kuchnie królewskie. Realizacja odbudowy całości bryły Zamku rozpoczęła się w styczniu 1971. Kierował pracami jako Generalny Projektant Odbudowy Zamku[5] do 1976 roku, kiedy ukończono odbudowę bryły Zamku.
Ważniejsze projekty i realizacje tego okresu[edytuj | edytuj kod]

- 1945 — Meble do domków fińskch w Warszawie BOS
- 1945–1967 — Meble
- 1946 — Kościół pw. św. Andrzeja Boboli na Saskiej Kępie w Warszawie
- 1947–1949 — Kino „Praha” w Warszawie
- 1947 — Wnętrza MS Batory
- 1948 — Meble na wystawie grupy artystycznej „Arkady” Muzeum Narodowe
- — PDT w Warszawie (projekt konkursowy)
- — Dom Słowa Polskiego (projekt konkursowy)
- — Zespół biurowców Centrali „Społem”
- — Wystawa w Parmie
- — Wystawa Ziem Odzyskanych we Wrocławiu, pawilon „Centrali Rybnej”
- 1948–1951 — Wnętrza reprezentacyjnych budynków rządowych: Rada Państwa, Sejm, Ministerstwo Rolnictwa, Ministerstwo Obrony Narodowej
- 1949 — Ambasada Polski w Rzymie
- — Teatr w Łodzi
- 1950 — Rekonstrukcja Pałacu Chodkiewiczów w Warszawie
- — Ambasada Norwegii w Warszawie, ul. Chopina 2a
- 1951 — Konkurs na Teatr Wielki w Warszawie (współpraca: Bohdan Gniewiewski[6])
- 1952 — Stacje metra w Warszawie (projekt konkursowy)
- 1952 — Opera w Lipsku
- 1953 — Wyższa Szkoła Handlu Zagranicznego w Warszawie
- 1953–1954 — Zabudowa pierzei al. Jerozolimskich w Warszawie
- 1955 — Architektoniczne rozwiązanie Placu Zamkowego i związanego z nim obszaru Starego i Nowego Miasta
- 1955–1976 — Odbudowa Zamku Królewskiego w Warszawie
- 1955–1957 — Osiedle „Czerniakowska” w Warszawie
- 1956 — Pawilon Polski na wystawę Światową w Brukseli
- 1956–1974 — Konkatedra w Stalowej Woli
- 1957 — Budynki mieszkalne z barem „Praha” i ”Oaza” w Warszawie
- — Pomnik Bohaterów Warszawy na pl. Zamkowym
- — Bazylika oo. jezuitów w Warszawie
- 1961 — Śródmiejskie osiedla mieszkaniowe „Grzybów I i II” oraz „Srebrna” w Warszawie
- — Pawilon „Chemia”[7] w Warszawie (współpraca: Bohdan Gniewiewski)[8]
- 1962 — Ośrodek informacji kulturalnej Austrii w Warszawie
- — Wieżowiec mieszkalny na ul. Kruczej w Warszawie
- 1963 — Pomnik Obrońców Westerplatte
- 1964 — Opera Narodowa w Madrycie[9]
- 1965 — Teatr Narodowy w Budapeszcie
- 1966 — Wieżowiec mieszkalny na ul. Smolnej w Warszawie
- — Bar „Zodiak” w Warszawie
- 1967 — Dom mieszkalny na ul. Kilińskiego w Warszawie
- — Bar „Gruba Kaśka” przy Arsenale w Warszawie
- 1969 — Ambasada Polski w Moskwie
- 1970 — Kościół w Gorajcu
- 1977 — Ratusz w Amsterdamie
- 1981 — Kościół NMP Matki Miłosierdzia na Stegnach w Warszawie
- 1982 — Pomnik Jana Pawła II, przed katedrą św. Jana w Warszawie
Działalność dydaktyczna[edytuj | edytuj kod]
W latach 1945–1949 wykładał na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej. W okresie od 1950 r. do 1955 r. prowadził zajęcia na PWSSP w Poznaniu (obecnie UA w Poznaniu) i równolegle (1952–1955) na ASP w Warszawie z zakresu projektowania mebli i wnętrz. W latach następnych kontynuował działalność dydaktyczną na Wydziale Architektury PW, gdzie od 1954 r. wykładał w Katedrze Projektowania Budynków Użyteczniści Publicznej. W 1957 r. otrzymał nominację na docenta, w 1969 r. na profesora nadzwyczajnego, a w 1975 r. profesora zwyczajnego.
Nagrody i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- 1937 – Grand Prix na Wystawie Światowej w Paryżu
- 1976 – Honorowa Nagroda SARP[10]
Otrzymał także liczne, wysokie odznaczenia państwowe, w tym: Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1949)[11], a także najwyższe nagrody zawodowe: „Nagrodę Miliona” i Nagrodę „Sześcianu”.
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
- Tablica w Bramie Senatorskiej Zamku Królewskiego w Warszawie.
Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]
Był pierwszym mężem Marii Danuty Dygat (secundo voto Lutosławskiej, siostry Stanisława Dygata) i ojcem Marcina Bogusławskiego (architekta), Piotra Bogusławskiego (fizyka) i Jerzego Bogusławskiego (architekta).
Został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kw. 39-II-17/18)[12].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Stefan Kwiatkowski, Michał Wiland: Materiały biograficzne wychowanków Liceum i Gimnazjum im. Stefana Batorego w Warszawie. Warszawa: Stowarzyszenie Wychowanków Liceum i Gimnazjum im. Stefana Batorego w Warszawie, wrzesień 1993, s. 114.
- ↑ Adam Czyżewski: Polska Architektura Nowoczesna. Honorowa Nagroda SARP 1966-2010. Modern Polish Architecture. SARP Honor Prize 1966–2010. Warszawa: Stowarzyszenie Architektów Polskich SARP, 2010, s. 196. ISBN 978-83-930200-1-0.
- ↑ Jan Bogusławski. www.culture.pl, wrzesień 2004. [dostęp 8 grudnia 2011].
- ↑ YouTube, www.youtube.com [dostęp 2017-11-15] (fr.).
- ↑ Konstytucja 3 maja. Jak odbudowywano Zamek Królewski?. www.tvp.pl. [dostęp 8 grudnia 2011].
- ↑ Bohdan Gniewiewski, www.beta.architektura.warszawa.sarp.org.pl [dostęp 2017-11-15] .
- ↑ Pawilon handlowy "Chemia", www.beta.architektura.warszawa.sarp.org.pl [dostęp 2017-11-15] .
- ↑ Jerzy S. Majewski: Zniknął pawilon Chemii (pol.). 2008-04-11. [dostęp 2013-04-08].
- ↑ Krzysztof Dyga: Profesor architekt Jan Bogusławski (pol.). 2013-04-03. [dostęp 2013-04-08].
- ↑ Adam Czyżewski: Polska Architektura Nowoczesna. Honorowa Nagroda SARP 1966-2010. Modern Polish Architecture. SARP Honor Prize 1966–2010. Warszawa: Stowarzyszenie Architektów Polskich SARP, 2010, s. 52–55. ISBN 978-83-930200-1-0.
- ↑ M.P. z 1949 r. nr 45, poz. 595.
- ↑ Elżbieta Borysowicz: Wykaz zmarłych Profesorów Politechniki Warszawskiej pochowanych na Powązkach w Warszawie. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, 2015, s. 14. ISBN 978-83-7814-461-8.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Jan Bogusławski, nota biograficzna w portalu culture.pl
- Wpływy ŁAD-u na wzornictwo mebli w Polsce
- Słownik pojęć z zakresu architektury, sylwetki architektów: Jan Bogusławski
- Członkowie Biura Odbudowy Stolicy
- Ludzie związani z Gimnazjum i Liceum im. Stefana Batorego w Warszawie
- Podporucznicy II Rzeczypospolitej
- Urodzeni w 1910
- Zmarli w 1982
- Ludzie urodzeni w Warszawie
- Pochowani na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie
- Polscy architekci
- Architekci związani z Warszawą
- Uczestnicy bitwy pod Kockiem (1939)
- Wykładowcy Politechniki Warszawskiej
- Laureaci Honorowej Nagrody SARP
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1944–1989)
- Jeńcy Oflagu II C Woldenberg
- Polscy jeńcy niemieckich obozów jenieckich