Joan Halifax

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Joan Halifax
Ilustracja
Joan Halifax (2008)
Data i miejsce urodzenia

30 lipca 1942
Hanover (New Hampshire)

Zawód, zajęcie

nauczycielka i kapłanka buddyzmu zen, działaczka społeczna, opiekunka chorych w stanie terminalnym, pisarka, fotografka

Narodowość

amerykańska

Tytuł naukowy

DrPh

Edukacja

H. Sophie Newcomb Memorial College(inne języki).

Alma Mater

Uniwersytet Miami (Coral Gables, Floryda)

Pracodawca

Uniwersytet Columbia (1964–1968),
University of Miami School of Medicine (1970–1972),
Maryland Psychiatric Research Center w University of Maryland School of Medicine(inne języki) (1972–1975),
honorowy pracownik naukowy w dziedzinie etnobotaniki medycznej na Uniwersytecie Harvarda i in.

Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Roshi Joan Halifax
Ilustracja
Linia przekazu
Dharmy zen

Zen Peacemaker Order
White Plum Asanga

Nauczyciel

Thích Nhất Hạnh,
Bernie Glassman

Następca

Alfred Kaszniak

Joan Halifax (ur. 30 lipca 1942 w Hanover, New Hampshire[1]) – amerykańska nauczycielka i kapłanka buddyzmu zen zainteresowana antropologią kulturową, a zwłaszcza antropologią medyczną, opiekunka w hospicjach i innych zakładach opieki paliatywnej[2] (w młodości badaczka terapeutycznego działania substancji psychoaktywnych[a][3]), pisarka propagująca buddyzm społecznie zaangażowany(inne języki) (Socially Engaged Buddhism, SEB)[4][5], popularyzatorka osiągnięć współczesnej neuronauki i jej związku z buddyzmem, problemów ochrony globalnego ekosystemu i in. (publikacje książkowe, prelekcje)[6][7][8][9][10][11].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Dzieciństwo[edytuj | edytuj kod]

Jako kilkuletnie dziecko przeżyła ciężką, trwającą dwa lata chorobę (prawdopodobnie wirusową), której skutkiem była utrata wzroku („ślepota prawna”)[b]. Wspomnienia odbieranych w tym okresie wrażeń dotyczyły pojawiającego się w świadomości „świata wewnętrznego”[c] – np. wspomnień zapamiętanych obrazów oraz emocji, budzonych przez dotyk czułych i silnych rąk opiekunów. Wspomnienie z okresu choroby zawarła m.in. w tekście wystąpienia pt. Współczucie i prawdziwe znaczenie empatii na Konferencji TED w roku 2011[9][12]:

Znam te ręce […]. Dotykały mnie kiedy miałam cztery lata i straciłam wzrok oraz byłam częściowo sparaliżowana. Rodzina sprowadziła kobietę, której matka była niewolnicą, by się mną opiekowała. I ta kobieta nie miała sentymentalnego współczucia. Miała fenomenalną siłę. I wierzę, że to jej siła stała się rodzajem przedwczesnej dojrzałości, która prowadziła mnie przez życie[12]

Po chorobie empatyczni rodzice podarowali jej prezent, który podsycił rozbudzoną fascynację obrazami – aparat fotograficzny Kodak Brownie. Zaczęła zapisywać obrazy i emocje. Fotografowała np. swojego ojca, „stojącego dumnie obok swojego Lincolna”, a niedługo potem – „ciężkie niebo złowieszczo wiszące nad zbombardowaną katedrą w Kolonii” i tysiące innych wymownych obrazów[13][14]. W kolejnych latach uczęszczała do H. Sophie Newcomb Memorial College(inne języki), prywatnej szkoły żeńskiej W Tulane University (Nowy Orlean, Luizjana), w której panował duch progresywizmu[9].

W czasie pobytu w Nowym Orleanie włączyła się w amerykański ruch praw obywatelskich i uczestniczyła w protestach antywojennych. Szkołę ukończyła w roku 1964[1].

Studia[edytuj | edytuj kod]

Antropologia medyczna i psychologia[edytuj | edytuj kod]

Meksykańskie Ojo de Dios(inne języki) na Quemado Mountain w San Luis Potosí

W latach 1964–1968 pracowała w Bureau of Applied Social Research(inne języki), którego dyrektorem od 1963 roku był Alan Lomax[15] – etnomuzykolog i folklorysta znany z kolekcji nagrań terenowych muzyki ludowej[16][17], wytrwały obrońca „umierających kultur”, np. pieśni Cajunów i Kreoli z Luizjany (Zydeco)[18].

W latach 1968/1969 opracowywała zbiory nagrań etnograficznych, zgromadzonych w Musée de l’Homme w Paryżu. Po powrocie na Florydę pracowała dwa lata (1970–1972) w Uniwersytecie Miami (School of Medicine). Badała na Mali kulturę rdzennego plemienia Dogonów oraz w Meksyku, kulturę grupy etnicznej Huiczole (1970)[1]. Uczestniczyła w badaniach Alana Lomaxa, których wyniki zamieszczono w wielokrotnie wznawianych publikacjach nt. miejsca pieśni ludowych w kulturze[9][19][20]. Po przeprowadzce do Nowego Jorku związała się z Uniwersytetem Columbia[7].

W roku 1973 uzyskała stopień naukowy doktora Ph.D. w dziedzinie antropologii medycznej i psychologii w Uniwersytecie w Cincinnati, Ohio (Union Institute & University Cincinnati, Union Graduate School)[9][21].

Mistrzowie zen[edytuj | edytuj kod]

Joan Halifax interesowała się buddyzmem w latach sześćdziesiątych XX wieku. Swoim pierwszym mistrzem zen nazywała Thích Nhất Hạnha – łagodnego wietnamskiego mnicha buddyjskiego, którego książki czytała w czasie studiów antropologicznych oraz w początkowym okresie działalności społecznej. Był autorem ponad 100 książek i poetą oraz znanym aktywistą ruchów pokojowych (w roku 1987 został nominowany przez Martina Luthera Kinga do Pokojowej Nagrody Nobla). Jednym z pierwszych odosobnień medytacyjnych Thich Nhat Hanha w Stanach Zjednoczonych był kierowany przez Joan Halifax ośrodek rekolekcyjny „The Wizard’s Camp” w Ojai Foundation (Kalifornia)[22]. Gdy w połowie lat 1970. rozpoczynała formalną praktykę zen, jej mistrzem zen był Seung Sahn, były uczestnik wojny koreańskiej, który po wojnie zarządzał dużą koreańską społecznością w Japonii (po przyjeździe do USA w 1942 roku utworzył tam pierwszy ośrodek zen). W latach 1990. i później, do śmierci w roku 2018, szanowanym mistrzem był Bernie Glassman(inne języki)[23][24][25].

Joan Halifax z wdzięcznością wspominała również Chagduda Tulku Rinpoche(inne języki)[24] – tybetańskiego mnicha, znanego na całym świecie nie tylko jako wytrwały popularyzator buddyzmu obdarzony melodyjnym, śpiewnym głosem, lecz również jako lekarz, utalentowany rzeźbiarz i malarz[26].

1
a
2
b
3
c
4
d
a – Thích Nhất Hạnh, b – Seung Sahn, c – Chagduda Tulku Rinpoche(inne języki),d – Roshi Bernie Glassman(inne języki)[23] (przekazu Dharmy dokonali Thích Nhất Hạnh i Bernie Glassman)

Obszary działalności[edytuj | edytuj kod]

Ośrodki akademickie[edytuj | edytuj kod]

Joan Halifax rozpoczynała pracę akademicką w latach 1964–1968 jako antropolog na Uniwersytecie Columbia, a w latach 1970–1972 pracowała w Uniwersytecie Miami (School of Medicine)[7], a następnie w University of Maryland School of Medicine(inne języki) (Maryland Psychiatric Research Center), gdzie uczestniczyła w badaniach prowadzonych przez Stanislava Grofa (krótko męża[27]), analizującego działanie LSD na świadomość chorych w czasie leczenia paliatywnego[7][9][25].

The Happy Valley w Kalifornii[edytuj | edytuj kod]

Nazwę „Happy Valey”[d] nadano dolinie położonej w zróżnicowanej kulturowo Kalifornii, w pobliżu miejscowości Ojai. Została wybrana przez grono członków Towarzystwa Teozoficznego[e] towarzyszących Annie Besant – przywódczyni Towarzystwa (był wśród nich Jiddu Krishnamurti, przygotowywany przez teozofów do roli „wehikułu Nauczyciela Świata”, a od roku 1929 niezależny nauczyciel duchowy[f]). W 1927 roku Annie Besant zakupiła dla grona teozofów prawie 500 akrów ziemi, na której mieli oni zamiar stworzyć „zalążek braterstwa wszystkich ludzi bez względu na różnice rasy, wyznania, pochodzenia społecznego czy koloru skóry”[28][29][30][31].

1
a
2
b
3
c
a – Annie Besant, przywódczyni Towarzystwa Teozoficznego, której działalność w Kalifornii upamiętnia nazwa Besant Hill School(inne języki) w Ojai[32],
b – „Happy Valley” w Ojai (Hrabstwo Ventura)[32];
c – Topatopa Mountains(inne języki), pasmo góskie, z którego nazwą powiązano nową nazwę Fundacji Ojaia[29] – Topa Institute[33]

W roku 1946 otwarto istniejącą do dzisiaj Besant Hill School(inne języki), a od roku 1975 działała Fundacja Happy Valley nadzorująca szkołę i działalność Human Dimensions Institute / West, którego celem stały się badania związku między nauką i duchowością.

Jean Erdman(inne języki), Joseph Campbell i Joan Halifax, Feathered Pipe Ranch, Montana[34] (koniec lat 1970.)

Instytut prowadził początkowo Luke’a Gatto, absolwent Tulane University zafascynowany rozwojem wiedzy i odkryciami możliwości człowieka (pracujący m.in. nad stworzeniem ekologicznie samowystarczalnego ekosystemu)[35]. W roku 1979 kierownictwo objęła dr Joan Halifax, polecana przez Josepha Campbella (jego ówczesna naukowa asystentka), autorka popularnych książek: Shaman: The Wounded Healer[36] i Shamanic Voices[37]. Fundację przemianowano na The Ojai Foundation, TOF)[29]. W latach 1980–1990 rozpoczęła w TOF próbę stworzenia społeczności kierowanej przez Radę, w której nie ma stałych liderów. Rada ustala reguły działania w czasie swobodnej wymiany myśli w kręgach (praktyka wielu ludów tubylczych świata)[38]. W przypadku społeczności szkolnej jest realizowana edukacja holistyczna(inne języki), zanikają bariery między wykładowcami i uczniami (słuchaczami) – wszyscy uczą się wypowiedzi „z serca, a nie z głowy” i słuchają innych z pełną uwagą[39].

W pierwszym etapie eksperymentu dyskusje były organizowane w domku w stylu rustykalnym, który nieformalnie nazywano „Wizard’s Camp”[29]. Dotyczyły takich tematów, jak np. teoria chaosu, praca w hospicjum, „szamanizm roślin”[g], etnobotanika, psychoimmunologia, badania snów, mind-body problem (filozofia umysłu) itp.[30] Uczestniczyli w nich m.in. Joseph Campbell, Thích Nhất Hạnh, Ronald David Laing, Rupert Sheldrake, Terence McKenna, Robert Bly i wielu innych[30].

W 1990 roku Joan Halifax wyjechała do Nowego Meksyku, pozostawiając kierownictwo Besant Hill School[40]) Radzie Dyrektorów, której współprzewodniczyli pedagodzy, Jack Zimmerman i Virginia Coyle[29][41][42]. Dziedzictwo Fundacji Ojai pielęgnuje Topa Institute[33].

Nowy Jork i Zen Peacemakers[edytuj | edytuj kod]

Po wyjeździe z Kalifornii Joan Hallifax poświęciła się intensywnej pracy realizowanej zgodnie z zasadami buddyzmu zaangażowanego społecznie(inne języki)[4] (Socially Engaged Buddhism, SEB)[43], zakorzenionymi w najwcześniejszej historii buddyzmu (zob. filozofia buddyjska) i wskazywanymi przez Bernie Glassmana(inne języki), działającego w Los Angeles i w Nowym Yorku[h][4][44].

Glassman odszedł od wcześniej stosowanego formalnego treningu zen (głównie medytacja zazen). Skoncentrował się na udzielaniu pomocy cierpiącym mieszkańcom Bronxu i innych ubogich dzielnic (chorym, bezdomnym, pozbawionych źródła dochodów, więźniom). W latach 80. założył w Nowym Jorku Greyston Bakery(inne języki) – firmę zatrudniającą wszystkich chętnych („otwarte zatrudnienie”) i kierującą dochód do fundacji zajmującej się budową tanich mieszkań, organizacją dziennej otwartej opieki społecznej, centrum medycznego dla chorych na AIDS itp. Joan Halifax poprosiła Roshi Berniego Glassmana, aby został jej głównym nauczycielem. Wyjaśniała, że Thich Nhat Hanh jest „niezwykłą siłą dobra”, ale ona nie jest „miłym” buddystą – bardziej interesuje ją „zwykły ryż”, buddyzm „zejdź na ulicę i ubrudź się”[22].

W styczniu 1994, w dniu 55-tych urodzin Glassmana, grupa nowojorskich buddystów spotkała się w Waszyngtonie w warunkach „odosobnienia ulicznego” („Street Retreat”)[45], aby „doświadczyć bezdomności” i rozważyć możliwości ulepszenia swojej służby ludziom odrzuconym przez społeczeństwo[44][46]. Po powrocie do domu Bernie i jego druga żona (Sandra Jishu Holmes) podjęli decyzję o utworzeniu religijnego zakonu – Zen Peacemaker Order(inne języki). Do grona założycieli należała Joan Halifax, zaangażowana w opiekę paliatywną. Uzgadniając zasady organizacji zakonu korzystano z jej opracowań dotyczących praktyk społeczności Irokezów (zob. Deganawida)[44][46]. Współcześnie centra Zen Peacemakers tworzą międzynarodową sieć placówek działających w 12 krajach na pięciu kontynentach (Zen Peacemakers International), znaną m.in. z rekolekcji Bearing Witness organizowanych w różnych miejscach na świecie dla upamiętniania ofiar popełnionych tam zbrodni (od roku 1996 w Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu)[47][48][49]. Jedna z filii ZPO mieści się w Santa Fe (Nowy Meksyk).

Santa Fe – Upaya Zen Center i Prajna Forest Refuge[edytuj | edytuj kod]

Upaya Zen Center (lokalizacja i zdjęcia[50])
Joan Halifax w Upaya Zen Center

Joan Halifax w roku 1990 zorganizowała w Santa Fe (Nowy Meksyk) Upaya Institute and Zen Center(inne języki). Budynek ufundowali Laurance Rockefeller i Richard Baker(inne języki)[6]. Dr Halifax należała wówczas do Lindisfarne Association(inne języki) – stowarzyszenia działającego w latach 1973–2012 (silnie związanego z buddyzmem zen), finansowo wspieranego przez Fundację Rockefellera. Grupowało w rodzaju think tanku pisarzy, artystów i intelektualistów analizujących możliwości wprowadzania w życie „nowej kultury planetarnej” (rodzaj kontrkultury – alternatywy dla nadmiernej konsumpcji, materializmu itp.)[51]. Czynnym uczestnikiem spotkań członków stowarzyszenia był Francisco Varela – uczeń i wieloletni współpracownik Humberto Maturany[52], neurobiolog i filozof, jeden z głównych twórców i popularyzatorów teorii autopoezy, od roku 1974 praktykujący buddysta[i][53][54]. Francisco Varela i Joan Halifax, przyjaciele jednakowo zainteresowani związkami kognitywistyki z buddyzmem, zostali współtwórcami Mind and Life Institute[55].

Francisco Varela (neurobiolog i filozof, wykładowca kognitywistyki
i epistemologii[j]):
O świadomości wiemy tyle,
co ludzie przed Galileuszem patrzący w niebo[k][56]

Utworzony przez Joan Halifax Upaya Zen Center (rok 1990) stał się centrum studiów buddyjskich i praktyk kontemplacyjnych oraz różnych form aktywnej działalności społecznej na rzecz cierpiących, śmiertelnie chorych z rodzinami i innych[57]. Realizowane są np. programy SEB:

  • Project on Being with Dying[58][59],
  • Upaya Prison Project[60],
  • Nomads Clinic in Nepal[61]

Joan Halifa opracowała i spopularyzowała model budzenia się współczucia (współczucie jako aktywność), nazwany G.R.A.C.E. (Gathering, Recalling, Attuning, Considering, Engaging), oparty na neuronauce, psychologii społecznej, etyce i perspektywach kontemplacyjnych[62][63]. W Upaya Zen Center prowadzona jest również działalność edukacyjna – seminaria, wykłady i debaty. Kalendarz wydarzeń w Upaya Zen Center jest udostępniany na stronie internetowej Centrum Upaya[64] (możliwe jest uczestnictwo osobiste lub online)[65][66]. Wydarzeniem roku 2020 było Varela International Symposium nt. Exploring the Great Landscape of Awareness – Insights from Neuroscience, Cognitive Science, Buddhism[k][j][67].

W roku 2002 Joan Halifax założyła w pobliżu miejscowości Truchas w Sangre de Cristo Mountains(inne języki) (50 mil od Santa Fe) nowy zakon buddyjski Prajna Mountain Forest Refuge (zob. Pradżnia, Pradźńa)[68]. Schronisko było przewidywane na miejsce medytacji członków zakonu w warunkach odosobnienia, m.in. kontemplacji piękna naturalnego krajobrazu oraz miejsce spotkań przyjaciół zaangażowanych m.in. w pielęgnowanie lasów, łąk, terenów podmokłych i ogrodów (instruktorzy: Roshi Joan Halifax, Sensei Beate Stolte, Marty Peale, Peg Reishin Murray)[69]. Stało się też miejscem stałego pobytu Roshi Joan, gdy została zmuszona do porzucenia swojej wcześniejszej wielkiej aktywności fizycznej po wypadku, który spowodował groźne złamania kości (ujawnienie wrodzonej łamliwości)[22].

Mind and Life Institute[edytuj | edytuj kod]

W latach 1983–1984 R. Adam Engle(inne języki)[70] i Francisco Varela rozpoczęli, niezależnie od siebie, starania o utworzenie forum poważnego dialogu o związkach buddyzmu i nauki. Obaj otrzymali zapewnienie Dalajlamy XIV – bardzo zainteresowanego nauką zachodnią[71][72] – o zadowoleniu z takiej inicjatywy. W październiku 1985 roku doszło do spotkania inicjatorów, zorganizowanego w siedzibie Ojai Foundation przez Joan Halifax. Pierwsze spotkanie grupy inicjatorów z Dalajlamą odbyło się w jego siedzibie Dharamsali w październiku 1987 roku (Daniel Goleman[73]). Pierwsze debaty nazwano „Mind & Life Dialogues”. Pierwsza z nich odbyła się w roku 1987. Dotyczyła tematu Dialogues Between Buddhism and the Cognitive Sciences (Mind and Life I). Jej przebieg uznano za sukces. W kolejnych latach zorganizowano dyskusje na temat[74][75]:

  • 1989 Mind and Life II: Dialogues Between Buddhism and the Neurosciences
  • 1990 Mind and Life III: Emotions and Health
  • 1992 Mind and Life IV: Sleeping, Dreaming, and Dying[76].

Francisco Varela odgrywał wiodącą rolę planowaniu i organizacji kolejnych debat do roku 2000. Zmarł w wieku 54 lat z powodu choroby nowotworowej. Debatę Mind and Life VIII nt. Destructive Emotions (rok 2000) obserwował za pośrednictwem telewizyjnego łącza biura Dalajlamy[73].

1
1987
2
1994
2008
4
2013
Mind and Life Institute (Board of Directors and Founders[77][70][78][74]

Zgodnie z propozycją F. Vareli w przedpołudniowej sesji każdego dnia debaty w apartamentach Dalajlamy XIV uczestniczyli najlepsi specjaliści w danej dyscyplinie, proszeni o przestrzeganie „Agreements for Engaging and Interacting”[79] i wspomagani przez wykwalifikowanych tłumaczy, podejmujących m.in. próby wyjaśnienia różnic między interpretacją naukową i buddyjską.

Barry Kerzin(inne języki), współpracownik R. Davidsona i M. Ricarda w czasie eksperymentów wykonywanych w roku 2008 (zob. brain activity and meditation(inne języki))

Jednym z tłumaczy został Matthieu Ricard – uczestnik przełomowych badań (neuroobrazowanie) prowadzących do powstania nowej dziedziny wiedzy, „kontemplacyjnej neuronauki”(inne języki), wykorzystującej buddyjskie doświadczenia w zakresie medytacji i nowoczesne techniki badania aktywności mózgu (z jego udziałem stwierdzono np. że podobne do medytacji buddyjskiej ćwiczenia umysłu bywają skuteczne np. w leczeniu depresji lub chronicznego bólu i prowadzą do trwałej zmiany struktury sieci neuronowej)[80].

Do swobodnych dyskusji popołudniowych, odbywających się również w warunkach kameralnych, bywało dopuszczane większe grono zaproszonych gości (było początkowo nieliczne; nie przewidywano udziału dziennikarzy, lecz dokonywano archiwizowanych nagrań obrazu i dźwięku)[l][74]. Wysoko oceniane są informacje zawarte w popularnych publikacjach książkowych, takich jak np. książka Daniela Golemana Emocje destrukcyjne. Jak możemy je przezwyciężyć?, rok 2003[73] lub książka Paula Ekmana Świadomość emocjonalna. Źródło wewnętrznej równowagi i zrozumienia, zawierająca m.in. opis rozmowy autora z XIV Dalajlamą na temat osobistych przeżyć w dzieciństwie i lęku związanego z własnymi skłonnościami do wybuchów złości[81] (starał się zapewnić spokój swojej córce). Ekman był zaskoczony pozytywną przemianą własnego usposobienia, jaka zaszła w nim pod wpływem kontaktu z Dalajlamą, co skłoniło go do badań naukowych w nowym kierunku[m].

W roku 1991 zarządzanie działalnością (debaty, wspieranie współpracy między debatami itp.) przejęła założona przez Adama Engle Fundacja Mind and Life Institute (Charlottesville, Wirginia).

W roku 2022 zorganizowano uroczyste spotkanie z okazji 35-lecia Mind&Life Institute[78]. Jesienią tego roku uruchomiono nową multimedialną stronę internetową Insights, Journey into the heart of contemplative science[82], poświęconą badaniom wykonywanym na przecięciu neuronauk i buddyzmu (neuronauki kontemplacyjne(inne języki)). W momencie uruchomienia strona zawierała 18 wybranych esejów, a wśród nich tekst pt. Enactive Compassion Could an expanded view of compassion bring greater depth to our response to suffering?[83] autorstwa Roshi Joan Halifax – jednej z grona stypendystów Mind and Life Institute nominowanych przez Research Advisory Council (RAC)[84].

Roshi Joan Halifax współpracuje również z Mind and Life Europe (instytutem utworzonym w roku 2008 przez Amy Cohen Varela[85] po śmierci jej męża)[86][87][88]. Bierze udział w wykładach i warsztatach Mindful Leadership, prowadzonych dla osób zamierzających udoskonalić swoje zdolności przywódcze, czemu sprzyja np. medytacja uważności[89]. W roku 2018 ukazała się publikacja pt. Leadership, morality and ethics: Developing a practical model for moral decision-making[90], której współautorami są:

  • Alfred Kaszniak – emerytowany profesor psychologii, neurologii i psychiatrii w Uniwersytecie Arizony, dyrektor akademicki Mind and Life Institute i prezes zarządu Upaya Zen Center and Institute (uczestnik organizowanych seminariów, np. Dharma Talk 2019: Interdependence in Zen and Science[91]), autor ponad 155 publikacji, m.in. współautor lub redaktor siedmiu książek[92] (np. Emotions, Qualia, and Consciousness: Proceedings of the International School of Biocybernetics, Napoli 1998[93]). Otrzymał przekaz Dharmy od Roshi Joan Halifax[92][94][95]
  • Cynda Hylton Rushton[96] – profesor (Anne and George L. Bunting Professor of Clinical Ethics) w Johns Hopkins School of Nursing[97] (Berman Institute of Bioethics(inne języki)), redaktorka i autorka książki Moral Resilience: Transforming Moral Suffering in Healthcare[98] (zob. moral injury(inne języki), np. przekonanie owłasnej bezwartościowości i związane z tym poczucie winy lub wstydu), współtwórczyni Rushton Moral Resilience Scale (RMRS)[99]
  • oraz Joan Halifax.

Publikacje[edytuj | edytuj kod]

Według Goodreads do najbardziej popularnych książek są zaliczane[25]:

  • Joan Halifax (przedmowa Ira Byock(inne języki)), Being with Dying: Cultivating Compassion and Fearlessness in the Presence of Death (wyd.1 1997, 21 wydań)
  • Joan Halifax (przedmowa Rebecca Solnit), Standing at the Edge: Finding Freedom Where Fear and Courage Meet (wyd. 1 w 2019, 14 wydań)
  • Joan Halifax (przedmowa Thich Nhat Hanh), The Fruitful Darkness: A Journey Through Buddhist Practice and Tribal Wisdom (wyd. 1 w 1993, 13 wydań)
  • Joan Halifax, Shamanic Voices: A Survey of Visionary Narratives (wyd. 1 w 1979, 7 wydań)
  • Joan Halifax, Shaman: The Wounded Healer (wyd. 1 w 1982, 6 wydań)
  • Joan Halifax (ilustrator: Kiersten Eagan), Sophie Learns to Be Brave (wyd. 1 i 2 w 2022)
  • Joan Halifax, Thich Nhat Hanh (przedmowa), Ronald F. Thiemann(inne języki) (wprowadzenie), A Buddhist Life in America: Simplicity in the Complex (wyd. 1 i 2 w 1998)
  • Joan Halifax, Lone Mallard, wybór haiku (wyd. 1 i 2 w 2012 z okazji 20-lecia Upaya Zen Center i 70. urodzin autorki)

Wkład Joan Halifax w prace badawcze publikowane w Journal of Palliative Medicine(inne języki) ilustruje część dorobku prof. A.W. Kaszniaka[94])[92]:

  • Back A.L., Rushton C.H., Kaszniak A.W., & Halifax J.S. (2015), Why are we doing this? Clinician helplessness in the face of suffering, Journal of Palliative Medicine, 18, s. 26–30
  • Rushton, C.H., Kaszniak, A.W. & Halifax, J.S. (2013), A framework for understanding moral distress among the inter-professional team, Journal of Palliative Medicine, 16, s. 1074–1079
  • Rushton, C.H., Kaszniak, A.W., Halifax J.S., (2013), Addressing Moral Distress: Application of a framework to palliative care practice, Journal of Palliative Medicine, 16, s. 1080–1088

Według ResearchGate w latach 2017–2022 ukazało się 31 publikacji Joan Halifax, cytowanych 504 razy. Głównymi współautorami byli: Robert Thurman(inne języki) (Columbia University), Tor D. Wager(inne języki) (University of Colorado Boulder), Crystal L. Park (University of Connecticut), Deborah E. Sellers (Cornell University), Cynda Hylton Rushton (Johns Hopkins University); łącznie wymieniono 38 współautorów[100]

W wykazach dorobku Joan Halifax znajdują się też nagrania wystąpień na konferencjach, wykładów, wywiadów itp., takie jak wykład pt. Compassion and the true meaning of empathy (konferencja TED (Technology, Entertainment Design), wrzesień 2011[8][12] lub różnorodne materiały zamieszczone na internetowej stronie Upaya Zen Center[6][7][101].

Wyróżnienia[edytuj | edytuj kod]

Za pracę jako aktywistka społeczna i środowiskowa oraz opiekunka chorych u schyłku życia Joan Halifax otrzymała liczne wyróżnienia[7], m.in.:

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Badania działania LSD ze Stanislavem Grofem (krótko mężem)[25]
  2. ↑ Przyczyną ślepoty mogła być jedna z chorób wirusowych lub innych[108]. Określenie „ślepota prawna” jest niejednoznaczne. Może dotyczyć osoby niewidomej, słabowidzącej ociemniałej[109]. Obowiązuje międzynarodowa klasyfikacja przypadków ślepoty i upośledzenia wzroku ICD-10 (Visual disturbances and blindness: H53-H54)[110].
  3. ↑ Myślenie jest uznawane za „zestawianie” wywoływanych z pamięci „umysłowych obrazów” – wcześniejszych wrażeń zmysłowych (wzrokowych, dźwiękowych, zapachowych, dotykowych i in.)
    z bieżącymi informacjami o otoczeniu zewnętrznym i stanie ciała, dopływającymi z narządów zmysłów. W procesie kojarzenia wielu różnych obrazów, często niejednoznacznych, biorą udział emocje – jako źródło i jako efekt skojarzeń. Strumień umysłowych obrazów jest też nazywany strumieniem świadomości (zob. też: hard problem of consciousness(inne języki), wyobraźnia, marzenia senne i dzienne, epistemologia Arystotelesa i in.)
  4. ↑ Nazwa Happy Valley Happy Valley jest znana z wielu innych miejsc na Ziemi.
  5. ↑ Teozofia, głosząca ukrytą, ezoteryczną warstwę obecną we wszystkich religiach, wywołała zainteresowanie ludzi Zachodu wschodnimi systemami filozoficzno-religijnymi i rodzimymi tradycjami ezoterycznymi. W II połowie XX wieku zainspirowała rozwój New Age. Do Polski idee teozoficzne zostały sprowadzone przez artystów i szybko spopularyzowane w szerszym gronie odbiorców. Zjawiska te są przedmiotem wieloletnich badań Karoliny Marii Hess (Kotkowska)[111], autorki m.in. pracy pt. Między nauką, religią i sztuką: wybrane teoretyczne ujęcia magii we współczesnych nurtach ezoterycznych[112].
  6. ↑ Jiddu Krishnamurti (ur. 1895 w Madanapalle, zm. 1986 w Ojai) nauczał, że: (…) „prawda jest krainą bez dróg". (…) "Mam tylko jeden cel: uczynić człowieka wolnym, zachęcić go do wolności, pomóc mu wyzwolić się od wszelkich ograniczeń, bo tylko to da mu wieczne szczęście” (…)[113].
  7. ↑ Uzdrawiające działanie ziemskich roślin opisał Robert Rient – polski dziennikarz nazywany współczesnym szamanem – w książce pt. Wizje roślin, czyli pięćdziesiąt roślin leczniczych i jeden grzyb[122].
  8. ↑ Pojęcie „buddyzm zaangażowany” (Engaged Buddhism) stworzył i spopularyzował wcześniej Thích Nhất Hạnh (zob. sekcja 1.2.2. Mistrzowie zen), walczący z cierpieniem w czasie wojny wietnamskiej[114].
  9. ↑ Między innymi książki Principles of Biological Autonomy (1979)[115] i The Embodied Mind. Cognitive Science and Human Experience (1991)[116][117], wystąpień Qué no es vida?[118], Reflections on Consciousness[119].
  10. ↑ a b Roshi Joan Halifax (2022): „Francisco embodied in his life, work, and disposition the integration of neuroscience, Buddhism, and philosophy. Also present throughout was his great humanity, as well as his sense of the relationship between justice and compassion.”[83]
  11. ↑ a b Interesujące uczestników debat w Mind and Life Institute związki buddyzmu z kognitywistyką są wciąż tematem badań i publikacji (np. Daniel Goleman, Richard J. Davidson, Altered Traits: Science Reveals How Meditation Changes Your Mind, Brain, and Body[123], Sebastjan Vörös, Buddhism and Cognitive (Neuro)Science: An Uneasy Liaison?)[124]
  12. ↑ W kolejnych latach prezentacje i debaty organizowano w dużych audytoriach akademickich, np. Mind&Life XXX 2015 nt. Perception, Concepts, and Self Contemporary Scientific and Buddhist Perspectives
  13. ↑ Paul Ekman – członek zarządu M&L[77], autor książki Świadomość emocjonalna. Źródło wewnętrznej równowagi i zrozumienia[81]; zob. też Symposium M&L 2014 (sesja 4), kultywowanie równowagi emocjonalnej[121].
  14. ↑ W maju 2021 tytuł Honorary Doctorate otrzymał od University of Medicine and Health Sciences Martin Seligman, twórca psychologii pozytywnej (Uniwersytet Pensylwanii)[120].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c Joan Halifax and Upaya Zen Center. W: James Ishmael Ford: Zen Master Who?: A Guide to the People and Stories of Zen Zen Buddhism Series. Simon and Schuster, 2006, s. 172–173. ISBN 0-86171-509-8. [dostęp 2023-03-14].
  2. ↑ Roshi Joan Halifax, A PIONEER IN COMPASSION-BASED MEDICINE ON DEATH, DYING, AND OUR HEALTH CARE SYSTEM. [w:] Mind and Life Institute, BENEFACTORS [on-line]. Mind-and-Life, 2015. [dostęp 2023-05-18]. (ang.).
  3. ↑ Stanislav Grof: Realms of the Human Unconscious: Observations from LSD Research. Souvenir Press, 3 paź 2016, s. 300. (The Human Encounter with Death z Joan Halifax-Grof).
  4. ↑ a b c Roshi Joan Halifax: About Engaged Buddhism. [w:] Strona internetowa Upaya Zen Center [on-line]. upaya.org, Santa Fe, Aug 8, 2013. [dostęp 2023-03-16]. (ang.).
  5. ↑ Sallie B. King: Socially engaged Buddhism. Honolulu: University of Hawai’i Press, 2009, s. 1–193. [dostęp 2023-04-30]. (Contents).
  6. ↑ a b c Joan Jiko Halifax – Artist. Pilgrimage. Seeing Brush Writer Publications Haiku Teacher Activist Profile (Roshi Joan Halifax: Upaya Zen Center: a place of refuge). [w:] joanhalifax.org/about [on-line]. Joan Halifax. [dostęp 2023-03-11]. (ang.).
  7. ↑ a b c d e f Roshi Joan Halifax, PhD Abbot. [w:] Her books, Teaching Calendar, Related Videos, Related Posts & Podcasts [on-line]. Upaya Zen Center. [dostęp 2023-03-11]. (ang.).
  8. ↑ a b c Joan Halifax (TED Speaker;TED Attendee). [w:] TED (konferencja) Technology, Entertainment and Design – Technika [on-line]. TED Conferences, LLC. [dostęp 2023-03-11]. (ang.).
  9. ↑ a b c d e f Joan Halifax Roshi; Ronald F. Thiemann (Introduction), Thich Nhat Hanh (Foreword): A Buddhist Life in America Simplicity in the Complex. Wyd. Harold Wit Lectures Harvard University. Paulist Press, 1998, s. 1–37. [dostęp 2023-05-12].
  10. ↑ Roshi Joan Halifax. [w:] Strona internetowa MLI [on-line]. MLI. [dostęp 2023-05-19]. (ang.).
  11. ↑ Joan Halifax. [w:] All Books (20 titles) w Amazon.com [on-line]. Amazon.com, Inc. [dostęp 2023-05-19]. (ang.).
  12. ↑ a b c Joan Halifax: Compassion and the true meaning of empathy. TED. [dostęp 2023-03-15].
  13. ↑ Joan Halifax: Pilgrimage. [w:] Strona internetowa Joan Halifax [on-line]. sunnyshender.com. [dostęp 2023-03-15]. (ang.).
  14. ↑ Joan Halifax: Seeing. [w:] Strona internetowa Joan Halifax [on-line]. sunnyshender.com. [dostęp 2023-03-15]. (ang.).
  15. ↑ Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 4 Levy–Pisa. New York: Schirmer Books, 2001, s. 2173–2174. ISBN 0-02-865529-X.
  16. ↑ Lomax Family Collections at the American Folklife Center > Alan Lomax Collection. [w:] www The American Folklife Center [on-line]. The Library of Congress, Research Centers, August 12, 2021. [dostęp 2023-03-15]. (ang.).
  17. ↑ Alan Lomax Collection. [w:] About this Collection [on-line]. Library of Congress. [dostęp 2023-03-15]. (ang.).
  18. ↑ Barry Jean Ancelet: Lomax in Louisiana: Trials and Triumph. [w:] Folklife in Luizjana [on-line]. The Louisiana Division of the Arts, 1999-2019. [dostęp 2023-03-15]. (ang.).
  19. ↑ Alan Lomax: Folk Song Style and Culture. Taylor & Francis Group, Transaction Publishers, 2017 (wyd. 1 1968), s. 386. ISBN 1-138-52362-3. [dostęp 2023-05-11].
  20. ↑ Alan Lomax, Joan Halifax: Folk Song Texts as Culture Indicators w książce Structural Analysis of Oral Tradition. [dostęp 2023-05-12].
  21. ↑ Union Institute & University – Doctor of Education: Ed.D. and Ph.D. (In addition, students can specialize in Martin Luther King Jr., legacy studies). [w:] Strona internetowa Uczelni [on-line]. Union Institute & University. [dostęp 2023-05-12]. (ang.).
  22. ↑ a b c Kristin Barendsen: Joan Halifax: Fearless and Fragile. [w:] Lion’s Roar: Buddhist Wisdom for Our Time [on-line]. Lion’s Roar Foundation, 1 maja 2009. [dostęp 2023-04-18]. (ang.). (pdf na www.upaya.org).
  23. ↑ a b Matthew Abrahams. Bernie Glassman Passes Away. „Tricycle: The Buddhist Review”, 4 listopada 2018. The Tricycle Foundation. (ang.). 
  24. ↑ a b Joan Jiko Halifax: Walking the Path: DEDICATION to my teachers. [w:] Strona internetowa Joan Halifax [on-line]. Joan Halifax, by Sunny Shender. [dostęp 2023-03-15]. (ang.).
  25. ↑ a b c d Joan Halifax’s Books. [w:] goodreads [on-line]. [dostęp 2023-03-11]. (ang.). 30 + 8 next (srednia ocena: 4,24).
  26. ↑ Betty Kaiser. The passing of a beloved teacher. „Oregon Magazine”, 29 Dec 2002. (ang.). 
  27. ↑ Carlos Hagen: Stanislav Grof vesves Joan Halifax Talk About Death 1977. youtube, 1977. [dostęp 2023-03-27]. (ang.).
  28. ↑ Compiled and Narrated by Radha Rajagopal Sloss: The Story of Happy Valley. 2nd Edition Copyright © 2006, Radha Rajagopal Sloss Original Edition Copyright © 1998 Radha Rajagopal Sloss, s. 1–163. [dostęp 2023-03-25].
  29. ↑ a b c d e About Us – Our History. [w:] The Ojai Foundation [on-line]. 9 Oct 2013 – 13 Nov 2022. [dostęp 2023-03-22]. (ang.).
  30. ↑ a b c Fundacja Ojai. [w:] SourceWatch [on-line]. SourceWatch. [dostęp 2023-03-21]. (pol.).
  31. ↑ The Happy Valley Foundation > History. [dostęp 2023-03-21]. (ang.).
  32. ↑ a b Besant Hill School of Happy Valley (Happy Valley Foundation). [w:] Strona internetowa [on-line]. [dostęp 2023-06-15]. (ang.).
  33. ↑ a b Topa Institute – Our Story. [w:] Strona internetowa Instytutu [on-line]. Topa Institute 2023. [dostęp 2023-06-15]. (ang.).
  34. ↑ Feathered Pipe Ranch. Yoga. Conscious Living. Peace. [w:] Strona internetowa [on-line]. feathered pipe. [dostęp 2023-03-27].
  35. ↑ Luke E. Gatto Jr. [w:] Obituary (Tulane University Obituaries and Memoriams) [on-line]. Legacy.com Santa Fe New Mexican. [dostęp 2023-03-27]. (ang.).
  36. ↑ Joan Halifax: Shaman: The Wounded Healer. Art and imagination. Thames and Hudson, 1 stycznia 1982, s. 96. ISBN 978-0-500-81029-3. [dostęp 2023-04-18].
  37. ↑ Joan Halifax: Shamanic Voices: A Survey of Visionary Narratives. E P Dutton, 18 stycznia 1979, s. 288. ISBN 978-0525475255.
  38. ↑ Gigi Coyle: What is Council Practice?. [w:] Strona internetowa ‘Ways of Council’ [on-line]. waysofcouncil, net. [dostęp 2023-05-05]. (ang.).
  39. ↑ Council in Schools offers council – the practice of listening and speaking from the heart – to inspire engaged, compassionate school communities. [w:] Council in Schools [on-line]. web.archive.org, 29 Jan 2015 – 19 Apr 2021. [dostęp 2023-04-22]. (ang.).
  40. ↑ Besant Hill School Ojai, California, United States. [w:] Strona internetowa [on-line]. The Association of Boarding Schools. [dostęp 2023-04-26]. (ang.).
  41. ↑ Jack M. Zimmerman, Virginia Coyle: The Way of Council. Wyd. 2 (wyd. 1 1996). Bramble Books, 2009, s. 388. ISBN 978-1-883647-18-6. [dostęp 2023-04-09].
  42. ↑ Ways of Council > Home. [w:] Strona internetowa – This site is a virtual hub for the ways of council that have grown out of The Ojai Foundation lineage [on-line]. waysofcouncil. [dostęp 2023-04-19]. (ang.). (What about Council Today? By Gigi Coyle and Jack Zimmerman, Spring 2018).
  43. ↑ Roshi Joan Halifax: About Engaged Buddhism. [w:] Strona internetowa Upaya Zen Center [on-line]. upaya.org, Aug 8, 2013. [dostęp 2023-05-04]. (ang.). ([/www.upaya.org/about/ programy SEB w Upaya]).
  44. ↑ a b c Zen Peacemakers > Our Story. [w:] Strona internetowa Zen Peacemakers International [on-line]. Zen Peacemakers International. [dostęp 2023-03-30]., [zenpeacemakers.org Street Retreat].
  45. ↑ Street Retreat. [w:] Strona internetowa Zen Peacemakers [on-line]. zenpeacemakers.org. [dostęp 2023-05-03]. (ang.).
  46. ↑ a b Christopher Queen. Buddhism, activism, and Unknowing: a day with Bernie Glassman (interview with Zen Peacemaker Order founder). „Tikkun”. 13 (1), s. 64–66, Jan-Feb 1998. (ang.). 
  47. ↑ Karin Lofthus Carrington, graduate of Upaya’s Chaplaincy: Join Roshi Bernie Glassman, Roshi Joan Halifax & Roshi Pat Enkyo O’Hara Oct 30, 2015 – Nov 01, 2015 for THROUGH THE GATE OF SWEET NECTAR: Learning the Heart Liturgy of Feeding the Hungry Spirits. upaya.org, Oct 28, 2014. [dostęp 2023-04-27]. (ang.).
  48. ↑ Auschwitz-Birkenau: Bearing Witness, October 29th – November 4, 2023. [w:] Strona internetowa ZPI [on-line]. Zen Peacemakers International. [dostęp 2023-04-28]. (ang.).
  49. ↑ Rosen, Philip & Apfelbaum, Nina (2002). Bearing Witness: A Resource Guide to Literature, Poetry, Art, Music, and Videos by Holocaust Victims and Survivors, s. 128. Greenwood Publishing Group. ISBN 0-313-31076-9, ISBN 978-0-313-31076-8.
  50. ↑ Maps Upaya Zen Center i zdjęcia. [w:] Maps Upaya Zen Center [on-line]. google.com/maps. [dostęp 2023-04-04].
  51. ↑ The Lindisfarne Association (“new environmental ethic”). [w:] Strona internetowa RBF [on-line]. The Rockefeller Brothers Fund (RBF), 1970. [dostęp 2023-05-17]. (ang.).
  52. ↑ Humberto R. Maturana: Reflections on My Collaboration with Francisco Varela. [w:] Constructivist Foundations 7(3): 155–164 i poobne artykuły [on-line]. 2012. [dostęp 2023-06-10]. (ang.).
  53. ↑ Francisco J. Varela 1946–2001. [w:] The Observer Web: archival collection of materials on Francisco Varela’s life and career [on-line]. Randall Whitaker. [dostęp 2016-01-06]. (ang.).
  54. ↑ Francisco J. Varela 1946 – 2001. [w:] Brought to You By: Dr. Randall Whitaker [on-line]. enolagaia.com. [dostęp 2023-06-09]. (ang.).
  55. ↑ Goleman 2003 ↓, s. 551.
  56. ↑ Susan Blackmore, Francisco Varela; przełożył Paweł Kamiński. „O świadomości wiemy tyle, co ludzie przed Galileuszem patrzący w niebo” – wywiad z Francisco Varelą, neurofenomenologiem (fragment książki: Susan Blackmore ‘Conversations on Consciousness’, Oxford 2005. „Znaczenia, Kultura, komunikacja, społeczeństwo”, s. 222–233, 2005. www.e-znaczenia.pl. )
  57. ↑ Upaya Zen Center – About Us. [w:] Strona internetowa [on-line]. upaya.org. [dostęp 2023-03-30]. (ang.).
  58. ↑ “Being with Dying”, The Professional Training Program. [w:] Strona internetowa [on-line]. UPAYA Zen Center. [dostęp 2023-03-30]. (ang.).
  59. ↑ Upaya’s Being With Dying Program; Organizational Members. [w:] Contemplative End of Life Care Coalition Website [on-line]. ceolc.wordpress. [dostęp 2023-04-04]. (ang.).
  60. ↑ Projekt więzienia (Upaya). upaya.org, 2 lutego 2021. [dostęp 2023-05-04]. (ang.).
  61. ↑ Socially Engraged Buddism; Nomads Clinic. Upaya Zen Center, 2023. [dostęp 2023-04-04]. (ang.). (Kliniki Nomadów, Report 2019).
  62. ↑ TRAINING IN CULTIVATING COMPASSION-BASED INTERACTIONS. Roshi Joan has developed a model of compassion that views compassion as an emergent process fostered by non-compassion elements. The model draws on neuroscience, social psychology, ethics, and contemplative perspectives.. [w:] Strona internetowa Upaya Zen Center [on-line]. Upaya Zen Center, Santa Fe. [dostęp 2023-05-13]. (ang.). (youtube.com 30 mar 2020 with Roshi Joan Halifax).
  63. ↑ Joan Halifax. EXPERIENCE EXCHANGE G.R.A.C.E. for nurses: Cultivating compassion in nurse/patient interactions Joan Halifax. „Journal of Nursing Education and Practice”. 4 (1), s. 121–128, 2017. Sciedu Press. ISSN 1925-4040. (ang.). 
  64. ↑ Programs Calendar. upaya.org. [dostęp 2023-04-08]. (ang.).
  65. ↑ Upaya Zen Center. Online Learning with Upaya. [w:] Kalendarz wydarzeń minionych i plany na kolejne miesiące [on-line]. Upaya Zen Center, 2023. [dostęp 2023-04-18]. (ang.).
  66. ↑ Programs Calendar. [w:] Live Programs With Upaya [on-line]. Upaya Zen Center. [dostęp 2023-03-30]. (ang.).
  67. ↑ Exploring the Great Landscape of Awareness – Insights from Neuroscience, Cognitive Science, Buddhism. [w:] 2020 VARELA INTERNATIONAL SYMPOSIUM [on-line]. Upaya.org, May 29, 2020 – May 31, 2020. [dostęp 2023-04-08]. (ang.).
  68. ↑ Prajna Mountain Forest Refuge. Upaya Zen Center. [dostęp 2023-04-04]. (ang.).
  69. ↑ Prajna Mountain Forest Refuge. [w:] Prajna Mountain Forest Refuge Prajna Mountain, Buddhist Order [on-line]. upaya.org. [dostęp 2023-06-07]. (ang.).
  70. ↑ a b Adam Engle: The Evolution of the Mind and Life Dialogues. [w:] Buddhist Geeks 122 [on-line]. Buddhist Geeks, maj 2009. [dostęp 2023-05-25]. (ang.).
  71. ↑ Dialogue for a Better World – Remembering Francisco Varela. [w:] Mind & Life Europe, ‘Dialogue for a Better World – Remembering Francisco Varela’ [on-line]. June 9, 2021. [dostęp 2023-04-01]. (ang.).
  72. ↑ The Dalai Lama and Western Science. [w:] Strona konferencji 'Mind and Life XIII, Washington [on-line]. investigatingthemind.org, 2005. [dostęp 2017-03-24]. (ang.).
  73. ↑ a b c Daniel Goleman: Destructive Emotions: A Scientific Dialogue with the Dalai Lama. [w:] prolog, spis treści, wybrane strony, opinie czytelników [on-line]. Random House Publishing Group, 19 lis 2008. s. ss 448. [dostęp 2023-05-26]. (ang.). (Wzmianki nt. J. Halifax).
  74. ↑ a b c Dialogues with the Dalai Lama. [w:] Strona internetowa 'Mind & Life Institute’ [on-line]. www.mindandlife.org. [dostęp 2018-03-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-07-01)]. (ang.).
  75. ↑ 2017 Mind & Life DialoguesDialogues with the Dalai Lamacze (i wcześniejsze: M&L I – M&L XXXI). [w:] Strona internetowa M&L Institute [on-line]. Mind & Life Institute, 2015- 2020. [dostęp 2023-05-26]. (ang.). ([https://web.archive.org/web/20170708235037/https://www.mindandlife.org/books/ M&Life-Books).
  76. ↑ Mind and Life IV: Sleeping, Dreaming, and Dying. [w:] Archiwum M&L [on-line]. [dostęp 2023-05-19]. (ang.). (z udziałem Joan Halifax w cz. 2).
  77. ↑ a b Board of Directors and Founders Mind & Life Institute. [w:] Strona internetowa Mind & Life Institute [on-line]. mindandlife.org, 2000. [dostęp 2023-04-27]. (ang.).
  78. ↑ a b 35 years of Dialogues between His Holiness the Dalai Lama and leading researchers and other thought leaders. 28 sierpnia 2022. [dostęp 2023-05-26].
  79. ↑ Agreements for Engaging and Interacting. [w:] About Mind & Life [on-line]. Mind & Life Institute. [dostęp 2023-05-19]. (ang.).
  80. ↑ Matthieu Ricard Monk, author, photographer. [w:] TED Speaker [on-line]. [dostęp 2023-05-19]. (ang.).
  81. ↑ a b Tenzin Gjaco, Paul Ekman: Świadomość emocjonalna. Źródło wewnętrznej równowagi i zrozumienia (oryg. Emotional Awareness. Overcoming the Obstacles to Psychological Balance and Compassion). Daniel Goleman (przedmowa), Marta Borkowska (przekład). Gliwice: Helion, 2009-11-25, s. 1–311. ISBN 83-246-2165-2.
  82. ↑ Insights; Journey into the heart of contemplative science. [w:] The Mind & Life Institute: Celebrating 35 Years [on-line]. Mind & Life Institute, 2023. [dostęp 2023-06-22]. (ang.).
  83. ↑ a b Roshi Joan Halifax: Enactive Compassion Could an expanded view of compassion bring greater depth to our response to suffering?. [w:] Insights; Journey into the heart of contemplative science [on-line]. mindandlife.org, August 24, 2022. [dostęp 2023-06-22]. (ang.).
  84. ↑ Fellows Program > Mind and Life Fellows List. [w:] www Mind and Life Institute [on-line]. MLI, 2015 – 2017. [dostęp 2023-04-01]. (ang.).
  85. ↑ Amy Cohen Varela. [w:] Strona internetowa Upaya Zen Center; Varela International Symposium [on-line]. Upaya Zen Center, 2023. [dostęp 2023-06-22]. (ang.).
  86. ↑ Mind & Life Europe; About us. [w:] Strona internetowa MLE [on-line]. Mind & Life Europe. [dostęp 2023-06-23]. (ang.).
  87. ↑ Mind & Life Europe; Partners. [w:] Strona internetowa MLE [on-line]. Mind & Life Europe. [dostęp 2023-06-23]. (ang.).
  88. ↑ Mind & Life Europe; People. [w:] Strona internetowa MLE [on-line]. Mind & Life Europe. [dostęp 2023-06-23]. (ang.).
  89. ↑ Mindful Leadership with Dr. Richard Davidson, Bill George, and Roshi Joan Halifax. [w:] Workshop [on-line]. University of Wisconsin-Extension Continuing Education Units, October 24-25, 2014. [dostęp 2023-04-01]. (ang.).
  90. ↑ Alfred W Kaszniak, Cynda Hylton Rushton, Joan Halifax: Leadership, morality and ethics: Developing a practical model for moral decision-making. [w:] MindRxiv Papers [on-line]. MindRxiv is a service provided by the Mind & Life Institute, 18 Apr. 2018. s. 1–74. [dostęp 2023-06-20]. (ang.).
  91. ↑ Sensei Al Genkai Kaszniak, Ph.D: nterdependence in Zen and Science Dharma Talk May 15, 2019, Upaya Zen Center. [w:] Dharma Talk, Varela International Symposium [on-line]. upaya.org. [dostęp 2023-07-01]. (ang.).
  92. ↑ a b c Alfred W. Kaszniak, Ph.D.. [w:] Neuropsychology, Emotion, and Meditation Lab (dane biograficzne) [on-line]. University of Arizona. [dostęp 2023-06-29]. (ang.).
  93. ↑ red. Alfred Kaszniak: Emotions, Qualia, and Consciousness: Proceedings of the International School of Biocybernetics, Casamicciola. World Scientific, 2001, s. 554. [dostęp 2023-07-01].
  94. ↑ a b Alfred Kaszniak, Professor Emeritus. [w:] www University of Arizona [on-line]. The Arizona Board of Regents The University of Arizona. [dostęp 2023-06-20]. (ang.).
  95. ↑ Alfred Kaszniak Professor Emeritus. [w:] Strona internetowa The University of Arizona. College of Science Psychology [on-line]. The Arizona Board of Regents on behalf of The University of Arizona. [dostęp 2023-06-29]. (ang.).
  96. ↑ Cynda Hylton Rushton, PhD, RN Anne and George L. Bunting Professor of Clinical Ethics. [w:] Strona internetowa Johns Hopkins School of Nursing [on-line]. Johns Hopkins Berman Institute of Bioethics. [dostęp 2023-06-29]. (ang.).
  97. ↑ Held by Cynda Hylton. [w:] Strona internetowa Rushton Anne and George L. Bunting Professorship in Clinical Ethics [on-line]. The Johns Hopkins University. [dostęp 2023-06-29]. (ang.).
  98. ↑ Cynda Hylton Rushton: Moral Resilience: Transforming Moral Suffering in Healthcare. New York: Oxford University Press, 2008. [dostęp 2023-06-29].
  99. ↑ Dr. Cynda Rushton: The Rushton Moral Resilience Scale. [w:] Strona internetowa Johns Hopkins School of Nursing [on-line]. Johns Hopkins University. [dostęp 2023-06-29]. (ang.).
  100. ↑ Joan Halifax; Publications (31). [w:] ResearchGate [on-line]. researchgate.net. [dostęp 2023-07-03]. (ang.).
  101. ↑ Roshi Joan: Videos, Books, Articles, Interviews. [w:] Strona internetowa UPAYA ZEN CENTER [on-line]. www.upaya.org, 15 maja 2012. [dostęp 2023-04-30]. (ang.).
  102. ↑ Joan Halifax Named Distinguished Visiting Scholar at Kluge Center. [w:] Kluge Center Series: Prominent Scholars on Current Topics [on-line]. Library of Congress, Washington, 11 marca 2011. [dostęp 2023-04-22]. (ang.).
  103. ↑ Inside Compassion: Edge States, Contemplative Interventions, Neuroscience. [w:] Podcast Kluge Center Series: Prominent Scholars on Current Topics; Joan Halifax Roshi talks about empathy and compassion on the part of caregivers who are tending to the ill and dying [on-line]. Library of Congress, 2011-09-09. [dostęp 2023-04-22]. (ang.).
  104. ↑ Search Joan+Halifax. [w:] Wyszukiwarka haseł na www Biblioteki Kongresu Stanów Zjednoczonych [on-line]. www.loc.gov. [dostęp 2023-06-27]. (ang.).
  105. ↑ HealthCare Chaplaincy Network™ (HCCN). [w:] Strona internetowa HCCN [on-line]. HealthCare Chaplaincy, Inc. [dostęp 2023-06-27]. (ang.).
  106. ↑ Joan Halifax: On Meeting Loss, Finding Life. [w:] A talk given by Roshi Joan Halifax on October 25, 2021, as she received the Sandy MacKinnon Award from Covenant Health, Edmonton, Canada [on-line]. DailyGood ; Syndicated from upaya.org, Feb 21, 2022. [dostęp 2023-06-26].
  107. ↑ RCSI celebrates and honours graduates in virtual conferring ceremonies. [w:] Strona internetowa RCSI [on-line]. RCSI Royal College of Surgeons in Ireland, 23 November 2021. [dostęp 2023-06-26]. (ang.). (wystąpienie Joan Halifax: ok. 1:11:40 – 1:17:30).
  108. ↑ 5 najcześciej występujących chorób oczu – przyczyny, objawy, leczenie. [w:] Strona internetowa kliniki [on-line]. VIOGT Klinika Oka. [dostęp 2023-03-27]. (pol.).
  109. ↑ Osoba niewidoma, słabowidząca czy ociemniała? Definicje pod lupą. Polski Związek Niewidomych, 29 września 2022. [dostęp 2023-03-27]. (pol.).
  110. ↑ Health Topics Countries Newsroom Emergencies Data About WHO Home/Newsroom/Fact sheets/Detail/Blindness and vision impairment Credits Blindness and vision impairment. [w:] Strona internetowa WHO [on-line]. 13 October 2022. [dostęp 2023-03-28]. (ang.).
  111. ↑ Karolina Maria-Hess (Kotkowskiej) (np. Comparative Studies of Civilisations. [w:] Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Portal UJ [on-line]. UJ. [dostęp 2023-03-28]. (pol.).)
  112. ↑ Karolina Maria Hess (Kotkowska), Małgorzata Alicja Biały (Dulska): Między nauką, religią i sztuką: wybrane teoretyczne ujęcia magii we współczesnych nurtach ezoterycznych; Kultura polska wobec zachodniej filozofii ezoterycznej w latach 1890–1939. [w:] www Academia.edu [on-line]. [dostęp 2023-03-28]. (pol.).
  113. ↑ Jiddu Krishnamurti (przełożył Wojciech Sady): Rozwiązanie Zakonu Gwiazdy (The Dissolution of the Order of the Star. Ommen: Star Publishing Trust 1929, 14 s.). [w:] Wojciech Sady, Dzieje religii, filozofii i nauki [on-line]. sady.up.krakow.pl. [dostęp 2023-05-02]. (pol.).
  114. ↑ Thich Nhat Hanh’s Sociological Imagination: Essays and Commentaries on Engaged Buddhism. [w:] Human Architecture: Journal of the Sociology of Self-Knowledge (Summer 2008. VI, 3) [on-line]. [dostęp 2023-04-04]. (ang.).
  115. ↑ Matthew Witten. Francisco J. Varela: Principles of Biological Autonomy. „Systems Research & Behavioral Science”. 26 (1), s. 88–89, January 1981. Elsevier North-Holland, Inc.. DOI: 10.1002/bs.3830260110. (ang.). 
  116. ↑ Francisco J. Varela, Evan Thompson, Eleanor Rosch, The Embodied Mind Cognitive. Science and Human Experience, [w:] Informacje o autorze i książce, MIT Press, 1991, ISBN 978-0-262-22042-2 [dostęp 2016-01-08] (ang.).
  117. ↑ Goleman 2003 ↓, s. 539–540, 548–549, 551.
  118. ↑ Qué es la vida?. [w:] nagranie wystąpienia [on-line]. www.youtube.com. [dostęp 2016-01-08]. (ang.).
  119. ↑ Francisco Varela: Reflections on Consciousness. [w:] nagranie wystąpienia [on-line]. www.youtube.com. [dostęp 2016-01-08]. (ang.).
  120. ↑ Aoife Jackson: Foun of Positive Psychology Martin Seligman awarded RCSI Honorary Doctorate. [w:] Hospital Professional News [on-line]. HPN-Ireland, May 28, 2021. [dostęp 2023-05-03]. (ang.).
  121. ↑ Eve Ekman, Paul Ekman, B. Alan Wallace: Cultivating Emotional Balance (CEB): Training, Research, and Future. [w:] 2014 International Symposium for Contemplative Studies [on-line]. www.mindandlife.org. [dostęp 2023-07-05]. (ang.).
  122. ↑ Robert Rient: Wizje roślin, czyli 50 roślin leczniczych i jeden grzyb. Świat Książki, 2023-03-24, s. 608. ISBN 978-83-8139-993-7. [dostęp 2023-06-07].
  123. ↑ Daniel Goleman, Richard J. Davidson: Altered Traits: Science Reveals How Meditation Changes Your Mind, Brain, and Body. Penguin, 5 wrz 2017, s. 336. ISBN 978-0-399-18440-6. [dostęp 2023-06-21].
  124. ↑ Sebastjan VÖRÖS, University of Ljubljana: Buddhism and Cognitive (Neuro)Science: An Uneasy Liaison. [w:] Asian Studies 4 (1): 61-80 [on-line]. www.academia.edu, 2016. [dostęp 2023-06-21]. (ang.). i podobne artykuły.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Joan_Halifax&oldid=73429848”