Komenda Rejonu Uzupełnień Warszawa Miasto II
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1922 |
| Rozformowanie |
1939 |
| Tradycje | |
| Rodowód |
PKU Warszawa Miasto |
| Działania zbrojne | |
| kampania wrześniowa | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Podległość | |
| Skład |
PKU typ specjalny |
Komenda Rejonu Uzupełnień Warszawa Miasto II (KRU Warszawa Miasto II) – organ wojskowy właściwy w sprawach uzupełnień Sił Zbrojnych II Rzeczypospolitej i administracji rezerw w powierzonym mu rejonie[2].
Historia komendy[edytuj | edytuj kod]
W lipcu 1922 roku została zlikwidowana Powiatowa Komenda Uzupełnień Warszawa Miasto, a w jej miejsce utworzono trzy nowe komendy, w tym Powiatową Komendę Uzupełnień Warszawa Miasto II z siedzibą przy ul. Polnej 36, która obejmowała swoją właściwością komisariaty Policji Państwowej nr VI, VIII, IX, XI, XIII, XVI, XX, XXI, XXII i XXIII[3].
18 listopada 1924 roku weszła w życie ustawa z dnia 23 maja 1924 roku o powszechnym obowiązku służby wojskowej[4], a 15 kwietnia 1925 roku rozporządzenie wykonawcze ministra spraw wojskowych do tejże ustawy, wydane 21 marca tego roku wspólnie z ministrami: spraw wewnętrznych, zagranicznych, sprawiedliwości, skarbu, kolei, wyznań religijnych i oświecenia publicznego, rolnictwa i dóbr państwowych oraz przemysłu i handlu[5]. Wydanie obu aktów prawnych wiązało się z przejęciem przez władze cywilne (administracji I instancji) większości zadań związanych z przygotowaniem i przeprowadzeniem poboru[6][7]. Przekazanie większości zadań władzom cywilnym umożliwiło organom służby poborowej zajęcie się wyłącznie racjonalnym rozdziałem rekruta oraz ewidencją i administracją rezerw. Do tych zadań dostosowana została organizacja wewnętrzna powiatowych komend uzupełnień i ich składy osobowe. Poszczególne komendy różniły się między sobą składem osobowym w zależności od wielkości administrowanego terenu[8].
Zadania i nowa organizacja PKU określone zostały w wydanej 27 maja 1925 roku instrukcji organizacyjnej służby poborowej na stopie pokojowej[6]. W skład PKU Warszawa Miasto II wchodziły dwa referaty: I) referat administracji rezerw i II) referat poborowy[6]. Nowa organizacja i obsada służby poborowej na stopie pokojowej według stanów osobowych L. O. I. Szt. Gen. 3477/Org. 25 została ogłoszona 4 lutego 1926 roku. Z tą chwilą zniesione zostały stanowiska oficerów ewidencyjnych[9][10][11].
12 marca 1926 roku została ogłoszona obsada personalna Przysposobienia Wojskowego, zatwierdzona rozkazem Dep. I L. 6000/26 przez pełniącego obowiązki szefa Sztabu Generalnego gen. dyw. Edmunda Kesslera, w imieniu ministra spraw wojskowych. Zgodnie z nową organizacją pokojową Przysposobienia Wojskowego zostały zlikwidowane stanowiska oficerów instrukcyjnych przy PKU, a w ich miejsce utworzone rozkazem Oddz. I Szt. Gen. L. 7600/Org. 25 stanowiska oficerów przysposobienia wojskowego w pułkach piechoty[12].
Od 1926 roku, obok ustawy o powszechnym obowiązku służby wojskowej i rozporządzeń wykonawczych do niej, działalność PKU Warszawa Miasto II normowała „Tymczasowa instrukcja służbowa dla PKU”, wprowadzona do użytku rozkazem MSWojsk. Dep. Piech. L. 100/26 Pob.[13]
Z dniem 1 stycznia 1927 roku minister spraw wojskowych utworzył PKU Warszawa Miasto IV, która objęła swoją właściwością między innymi komisariaty PP nr VI, VIII i XXII. W związku z tą reorganizacją PKU Warszawa Miasto II objęła swoją właściwością Komisariaty PP nr IX, XI, XIII, XVI, XX, XXI i XXIII oraz „prowadziła” referat oficerów rezerwy dla całego obszaru m. st. Warszawy[14].
W marcu 1930 roku PKU Warszawa Miasto II nadal podlegała Dowództwu Okręgu Korpusu Nr I i administrowała częścią miasta Warszawy obejmującą komisariaty Policji Państwowej nr IX, XI, XIII, XVI, XX, XXI i XXIII[15]. W grudniu tego roku PKU Warszawa Miasto II posiadała skład osobowy typ specjalny. Siedziba komendy znajdowała się przy ul. Olszowej 9[16].
31 lipca 1931 roku gen. dyw. Kazimierz Fabrycy, w zastępstwie ministra spraw wojskowych, rozkazem B. Og. Org. 4031 Org. wprowadził zmiany w organizacji służby poborowej na stopie pokojowej. Zmiany te polegały między innymi na zamianie stanowisk oficerów administracji w PKU na stanowiska oficerów broni (piechoty) oraz zmniejszeniu sumarycznego składu osobowego Powiatowych Komend Uzupełnień Warszawa Miasto I–IV o czterech oficerów i zwiększeniu o czterech urzędników II kategorii. Łącznie w czterech stołecznych PKU miało pełnić służbę 16 oficerów i czterech urzędników II kategorii. Ponadto w PKU Warszawa Miasto II występował dodatkowo etat oficera – referenta ewidencji oficerów. Liczba szeregowych zawodowych i niezawodowych oraz urzędników III kategorii i niższych funkcjonariuszy pozostała bez zmian[17].
1 lipca 1938 roku weszła w życie nowa organizacja służby poborowej, zgodnie z którą dotychczasowa PKU Warszawa Miasto II została przemianowana na Komendę Rejonu Uzupełnień Warszawa Miasto II przy czym nazwa ta zaczęła obowiązywać 1 września 1938 roku[18], z chwilą wejścia w życie ustawy z dnia 9 kwietnia 1938 roku o powszechnym obowiązku wojskowym[19].
Komendant rejonu uzupełnień w sprawach dotyczących uzupełnień Sił Zbrojnych i administracji rezerw podlegał bezpośrednio dowódcy Okręgu Korpusu Nr I. Rejon uzupełnień nie uległ zmianie[2].
Obsada personalna[edytuj | edytuj kod]
Poniżej przedstawiono wykaz oficerów zajmujących stanowisko komendanta Powiatowej Komendy Uzupełnień i komendanta rejonu uzupełnień oraz wykaz osób funkcyjnych (oficerów i urzędników wojskowych) pełniących służbę w PKU Warszawa Miasto II i KRU Warszawa Miasto II, z uwzględnieniem najważniejszych zmian organizacyjnych przeprowadzonych w latach 1926 i 1938.
| Komendanci | ||
|---|---|---|
| stopień, imię i nazwisko | czas pełnienia obowiązków | kolejne stanowisko służbowe (dalsze losy) |
| ppłk piech. Kazimierz Muszyński | do 31 X 1923[20] | stan spoczynku |
| mjr piech. Adam Wróblewski | 1 XI[21] – XII 1923 | komendant PKU Warszawa Miasto I[22] |
| ppłk piech. Włodzimierz Nyczaj | XII 1923[22][23] – XI 1925 | komendant PKU Warszawa Powiat[24] |
| ppłk / płk piech. Karol Steinbach | XI 1925[24] – 31 XII 1928 | stan spoczynku[25] |
| mjr piech. Władysław Spławiński | I 1929[26] – 30 IX 1935 | stan spoczynku[27] |
| ppłk piech. Michał Głowacki | 1 VIII 1935[28] – ? | szef wydziału w Dep. Uzup. MSWojsk. |
| ppłk piech. Ludwik Zygmunt Łęgowski | ? – 1939 | |
| Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych PKU w latach 1923–1925[29][23] | |||
|---|---|---|---|
| I referent | kpt. piech. Włodzimierz Labuko | 20 VIII 1922[30] – 21 X 1923[31] | Dep. I MSWojsk. |
| por. piech. Olgierd Wazgird[a] | 25 X 1923[32] – IV 1924[33] | 72 pp | |
| mjr piech. Teofil Burakowski | V[34] – VI 1925[35] | I referent PKU Warszawa Miasto I | |
| mjr piech. Paweł Kazimirski | VI 1925[36] – II 1926 | kierownik I referatu | |
| II referent | por. piech. Olgierd Wazgird | do 25 X 1923 | I referent |
| urzędnik wojsk. XI rangi Bolesław Tuszyński | 25 X 1923[32] – IV 1924[33] | oficer ewidencyjny IV rejonu | |
| por. piech. Jan Jakubowski | od IV 1924[37] | ||
| oficer instrukcyjny | por. piech. Edward Penner | do XII 1923 | 42 pp[38] |
| kpt. piech. Józef Martinek | XII 1923[38] – IV 1924 | PKU Biała Bielsko[39] | |
| kpt. piech. Eugeniusz Karol Borkowski | VI 1924[40] – III 1926[41] | 36 pp | |
| oficer ewidencyjny III rejonu | urzędnik wojsk. XI rangi Andrzej Gwardian | do 1 IV 1924[42] | Dep. I MSWojsk. |
| por. piech. Henryk Roszkowski | VI[43] – VIII 1924 | Oddział Sztabowy MSWojsk[44]. | |
| por. kanc. Andrzej Gwardian | od VIII 1924[44] | ||
| oficer ewidencyjny IV rejonu | por. art. AS Stefan Marian Stanisław Mochnacki | do 10 IX 1923[45] | 1 pac |
| urzędnik wojsk. XI rangi Bolesław Tuszyński | 10 IX[21] – 25 X 1923 | II referent | |
| ppor. rez. art. powoł. do sł. czyn. Stefan Grodzicki | XI 1923[46] – IV 1924[47] | 1 pan | |
| urzędnik wojsk. XI rangi / por. kanc. Bolesław Tuszyński | IV 1924 – †2 II 1925[48] | ||
| por. kanc. Wacław I Tomaszewski | II 1925[49] – II 1926 | referent (etat przejściowy) | |
| Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych PKU w latach 1926–1938[50][51] | |||
| kierownik I referatu administracji rezerw | mjr kanc. Paweł Kazimirski | od II 1926 | |
| kpt. piech. Tadeusz Piotr Bronikowski | do IX 1930[52] | DOK I | |
| kpt. piech. Wacław Ireneusz Antoni Makowski | od IX 1930 | ||
| kpt. piech. Edmund Franciszek Bukowicz | IX 1930[53] – IV 1933[54] | PKU Warszawa Miasto III | |
| kierownik II referatu poborowego | por. / kpt. piech. Wacław Ziembiński | II – IX 1926[55] | kierownik II referatu PKU Grodzisk Maz. |
| por. kanc. Antoni Kozłowicz | p.o. IX 1926[55] – IX 1927[56] | p.o. kierownika II referatu PKU Radomsko | |
| kpt. art. Wiktor I Smoleński | VII 1929[57] | ||
| por. piech. Tadeusz Ozimek | IX 1932[53] – | ||
| referent | por. kanc. Andrzej Gwardian | II 1926 – 15 IX 1926 | oficer żywnościowy Wyższej Szkoły Wojennej[58] |
| kpt. piech. Wacław Ireneusz Antoni Makowski | do IX 1930 | kierownik I referatu[59] | |
| referent (etat przejściowy) | por. kanc. Wacław I Tomaszewski[b] | II 1926 – 15 IX 1930 | praktyka u płatnika 36 pp[62] |
| Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych KRU w latach 1938–1939[63][c] | |||
| kierownik I referatu ewidencji | kpt. adm. (piech.) Wacław Ireneusz Antoni Makowski[65] | do 1939 | |
| kierownik II referatu uzupełnień | kpt. adm. (art.) Maksymilian Michał Klag | do 1939 | |
| praktyka poborowa | ppłk kaw. Józef Taube | III 1939 | |
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Więcej informacji biograficznych Olgierda Wazgirda w artykule Komenda Rejonu Uzupełnień Płońsk.
- ↑ Wacław I Tomaszewski po zakończeniu praktyki przydzielony został do płatnika Kwatery Głównej MSWojsk[60], a następnie przeniesiony do 12 pp[61].
- ↑ Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[64].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Almanach oficerski 1923/24 ↓, s. 34.
- ↑ a b Dz.U. z 1939 r. nr 20, poz. 131.
- ↑ PKU w Warszawie. „Polska Zbrojna”. 182, s. 3, 1922-07-08. Warszawa.
- ↑ Dz.U. z 1924 r. nr 61, poz. 609.
- ↑ Dz.U. z 1925 r. nr 37, poz. 252.
- ↑ a b c Jarno 2001 ↓, s. 169.
- ↑ Moczyński 1928 ↓, s. 393, autor użył sformułowania „wszystkie czynności przygotowawcze do poboru, jak również jego przeprowadzenie przeszły do władz administracyjnych”, co nie odpowiadało podziałowi kompetencji władz wojskowych i cywilnych, określonych we wspomnianych aktach prawa.
- ↑ Moczyński 1928 ↓, s. 393–394.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 7-20.
- ↑ Moczyński 1928 ↓, s. 393, wg autora stanowiska oficerów ewidencyjnych, po krótkotrwałym przydzieleniu ich do władz administracyjnych, zostały zniesione w 1925 roku.
- ↑ Jarno 2001 ↓, s. 169, autor także datuje zniesienie stanowisk oficerów ewidencyjnych na rok 1925, co stoi w sprzeczności z ogłoszoną 4 lutego 1926 roku obsadą służby poborowej na stopie pokojowej.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 1-10.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 40 z 23 grudnia 1930 roku, poz. 471.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 2 z 21 stycznia 1927 roku, poz. 15.
- ↑ Dz.U. z 1930 r. nr 31, poz. 270.
- ↑ Książka adresowa 1930 ↓, s. 53.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 23 z 31 lipca 1931 roku, poz. 290.
- ↑ Jarno 2001 ↓, s. 173.
- ↑ Dz.U. z 1938 r. nr 25, poz. 220.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1581.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 61 z 18 września 1923 roku, s. 570.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 75 z 6 grudnia 1923 roku, s. 703.
- ↑ a b Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1351.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 117 z 5 listopada 1925 roku, s. 632.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928 roku, s. 332.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 29 stycznia 1929 roku, s. 26.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 4 lipca 1935 roku, s. 86.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 31 sierpnia 1935 roku, s. 97.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1482, 1557, 1569.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 30 z 2 września 1922 roku, s. 652.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 71 z 13 listopada 1923 roku, s. 751.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 71 z 13 listopada 1923 roku, s. 756.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 36 z 9 kwietnia 1924 roku, s. 200.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 48 z 29 kwietnia 1925 roku, s. 230.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 62 z 10 czerwca 1925 roku, s. 313.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 62 z 10 czerwca 1925 roku, s. 312.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 36 z 9 kwietnia 1924 roku, s. 202.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 75 z 6 grudnia 1923 roku, s. 698.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 42 z 29 kwietnia 1924 roku, s. 244.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 61 z 29 czerwca 1924 roku, s. 364.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 11 marca 1926 roku. Dodatek „Obsada personalna przysposobienia wojskowego”, s. 8.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 46 z 11 maja 1924 roku, s. 265.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 54 z 8 czerwca 1924 roku, s. 315.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 88 z 30 sierpnia 1924 roku, s. 498.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 61 z 18 września 1923 roku, s. 570, ze stanowiska OE IV rejonu przydzielony został do macierzystego 1 pac z równoczesnym odkomenderowaniem do PKU Warszawa Miasto II na okres czterech miesięcy.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 70 z 7 listopada 1923 roku, s. 744.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 36 z 9 kwietnia 1924 roku, s. 201.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 47 z 27 kwietnia 1925 roku, s. 226.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 16 z 13 lutego 1925 roku, s. 72.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 7.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 525.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 20 września 1930 roku, s. 302.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 grudnia 1932 roku, s. 417.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 11 kwietnia 1933 roku, s. 82.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 38 z 20 września 1926 roku, s. 312.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 24 z 26 września 1927 roku, s. 287.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 6 lipca 1929 roku, s. 200.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 grudnia 1932 roku, s. 428.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28 stycznia 1931 roku, s. 28.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 11 kwietnia 1933 roku, s. 89.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 15 sierpnia 1933 roku, s. 191.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 grudnia 1932 roku, s. 436.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 859.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 3 sierpnia 1931 roku, s. 257, sprostowano imię i datę urodzenia z „Wacław Ireneusz ur. 14 sierpnia 1895” na „Wacław Ireneusz Antoni ur. 26 sierpnia 1896”.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Książka Informacyjno-Adresowa „Cała Warszawa” rok 1930. Cz. II: Władze Państwowe, Instytucje i Urzędy. Warszawa: Towarzystwo Wydawnicze Polskie Informacyjne Książki Adresowe, 1930.
- Karol Firich, Stanisław Krzysik, Tadeusz Kutrzeba, Stanisław Müller, Józef Wiatr: Almanach oficerski na rok 1923/24 zeszyt 2, dział III. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1923.
- Witold Jarno: Okręg Korpusu Wojska Polskiego nr IV Łódź 1918-1939. Łódź: Wydawnictwo „Ibidem”, 2001. ISBN 83-88679-10-4.
- Henryk Moczyński: Służba poborowa. W: Dziesięciolecie Odrodzenia Polskiej Siły Zbrojnej 1918–1928. Henryk Stanisław Mościcki (red.) Włodzimierz Dzwonkowski (red.) Tadeusz Bałaban (red.). Warszawa: Tadeusz Złotnicki, 1928, s. 391–394.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.