Komisariat Rzeszy Wschód
|
Ten artykuł od 2023-02 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. |
| |||||
Język urzędowy |
niemiecki (oficjalny), białoruski, litewski, łotewski, estoński, polski, rosyjski, jidysz | ||||
---|---|---|---|---|---|
Stolica | |||||
Zależne od | |||||
Głowa terytorium |
Komisarz Rzeszy (Reichskommissar) Hinrich Lohse | ||||
Komisariat Rzeszy Wschód (niem. Reichskommissariat Ostland, biał. Рэйхскамісарыят Остланд, lit. Ostlando reichskomisariatas, łot. Ostlandes reihskomisariāts, est. Ida-alade Riigikomissariaat) – nazwa organizmu okupacyjnego powstałego w 1941 roku po agresji III Rzeszy na ZSRR. W skład Komisariatu wchodziły tereny Polski, Białoruskiej SRR i państw bałtyckich. Istniał on jako zwarta jednostka administracyjna od grudnia 1941 do kwietnia 1944 roku, później istniały tylko izolowane tereny kontrolowane przez Niemców (np. część Kurlandii).
Historia[edytuj | edytuj kod]
Między sierpniem a grudniem 1941 r. na okupowanych terenach istniał zarząd wojskowy, dopiero 5 grudnia zaczyna funkcjonować administracja cywilna i od tego momentu w użycie wchodzi nazwa „Komisariat”. Stolicą tej jednostki administracyjnej zostaje początkowo Kowno, a następnie Ryga.
Komisariat Rzeszy dzielił się na cztery Komisariaty Generalne – Estonii, Litwy, Łotwy i Białorusi[1]. Każdy Komisariat Generalny dzielił się na kilka dystryktów, które posiadały dość rozbudowany samorząd i własne oddziały policyjno-ochronne współpracujące z Niemcami (dotyczy to zwłaszcza dystryktów leżących na terenach państw bałtyckich).
Sytuacja uległa zmianie na przełomie 1943 i 1944 roku, gdy na terenie Komisariatu zaczęły działać coraz aktywniej partyzantki niepodległościowe Bałtów, Białorusinów i partyzantka sowiecka[2].
Obowiązki Komisarza Rzeszy (Reichskommissar) pełnił Hinrich Lohse. Większość niemieckich urzędników Komisariatu stanowili młodzi studenci prawa i powiązanych z nim kierunków, pochodzący ze Szlezwiku-Holsztynu, rodzinnego landu komisarza.
Podział administracyjny[edytuj | edytuj kod]
Komisariat Generalny Estonia (Generalbezirk Estland)[edytuj | edytuj kod]
Generalnym komisarzem był Karl Sigismund Litzmann.
Komisariat Generalny Łotwa (Generalbezirk Lettland)[edytuj | edytuj kod]
Generalnym komisarzem był Otto-Heinrich Drechsler.
Komisariat Generalny Litwa (Generalbezirk Litauen)[edytuj | edytuj kod]
Generalnym komisarzem był dr Theodor Adrian von Renteln.
Komisariat Generalny Białoruś (Generalbezirk Weißruthenien)[edytuj | edytuj kod]
- Osobny artykuł:
Generalnymi komisarzami byli kolejno: Wilhelm Kube (od 1 września 1941 do śmierci w zamachu 22 września 1943) oraz Curt von Gottberg[3].
- Barisau
- Baranowitschi
- Glubokoje
- Hanzewitz
- Lida
- Minsk-Stadt
- Minsk-Land
- Nowogródek
- Slonim
- Sluzk
- Wilejka
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Mieczysław Juchniewicz , Polacy w radzieckim ruchu partyzanckim 1941-1944, Warszawa 1973 .
- Eugeniusz Mironowicz , Historia Białorusi XX-XXI wieku, Białystok: Fundacja Sąsiedzi, 2021, ISBN 978-83-66912-03-8 .