Kościół św. Józefa w Łodzi
 A/10 (kościół), A/11 (dzwonnica)[1] z dnia 20.01.1970
| |||||||||||||||
| kościół parafialny | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||
| Adres |
Ogrodowa 22, 91-065 Łódź | ||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||
| Parafia | |||||||||||||||
| Wezwanie |
św. Józefa, | ||||||||||||||
| Wspomnienie liturgiczne | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Położenie na mapie Łodzi  | |||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||
Położenie na mapie województwa łódzkiego  | |||||||||||||||
 51°46′39,4″N 19°26′56,2″E/51,777611 19,448944
| |||||||||||||||
Kościół św. Józefa (dawniej Kościół pw. Wniebowzięcia NMP) – rzymskokatolicki kościół parafialny z II poł. XVIII wieku przy ul. Ogrodowej 22 w Łodzi. Najstarszy łódzki kościół[a] i jedyny zachowany budynek z czasów Łodzi rolniczej.
Historia[edytuj | edytuj kod]
W 1763 roku pierwszą łódzką świątynię z XIV wieku wizytował ks. kan. Antonii Sikorski, który uznał, że ówczesna świątynia nie nadaje się do użytku i grozi zawaleniem[2]. Na polecenie biskupa kujawskiego Antoniego Ostrowskiego rozebrano ją. Budowę z funduszy biskupa Ostrowskiego rozpoczęto w 1765 roku. Nowy kościół pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP stanął w tym samym miejscu, na obecnym placu Kościelnym. Został konsekrowany w 1768 roku. Niewielki modrzewiowy kościółek na planie prostokąta miał niecałe 8 metrów szerokości, 14 metrów długości i ponad 6 metrów wysokości. W latach 30. XIX wieku kościół stał się za ciasny i dlatego zlecono wydłużenie kościoła do ponad 30 metrów. Prace wykonano w latach 1835–1837 pod nadzorem majstra budowniczego Fryderyka Hoffmana[3]. Kolejnej przebudowy dokonano w 1881 roku, a ponieważ nie była ona wystarczająca w 1888 postanowiono postawić nowy, murowany kościół Wniebowzięcia NMP. Ówczesny proboszcz parafii ks. Jan Siemiec postanowił jednak uchronić drewnianą świątynię, przenosząc ją w nowe miejsce. Wybraną lokalizacją był dawny (pierwszy w Łodzi) cmentarz katolicki przy ul. Ogrodowej, nieczynny od 1852 roku[4]. Władze poinformowano, że w ołtarzu głównym zostanie umieszczony obraz św. Mikołaja, patrona cara. Przenosin budynku dokonali robotnicy fabryki Poznańskiego pod nadzorem architekta Konstantego Wojciechowskiego[5]. Prace rozpoczęto 10 kwietnia 1888 roku. Według legendy samo przenoszenie trwało zaledwie jeden dzień. Prace ukończono 10 maja, a 21 maja 1888 arcybiskup warszawski Wincenty Teofil Popiel dokonał rekonsekracji kościoła, nadając mu za patrona św. Józefa. Do roku 1909 pełnił funkcję świątyni filialnej, natomiast w roku 1910 erygowano parafię pw. św. Józefa, której stał się siedzibą. Pierwszym proboszczem parafii został ks. inf. Henryk Przeździecki. Dokonał on kolejnej rozbudowy poszerzając kościół o nawy boczne, dobudowując kaplice boczne i przebudowując prezbiterium. Odkupił on również przylegający do kościoła teren zamkniętego cmentarza ewangelickiego, który zaaranżowano na park parafialny. W tym samym okresie rodzina Poznańskich ufundowała 5 nowych ołtarzy wykonanych przez firmę Święty Wojciech w Poznaniu[6][7]. W 1935 roku wyremontowano dzwonnicę i umieszczono w niej dzwony: Józef, Walenty, Antoni, skradzione przez hitlerowców w czasie II wojny światowej, kiedy to kościół został zamknięty[b]. W 1951 roku ufundowano nowe, większe organy, które zastąpiły te 12 głosowe z końca XIX wieku[8]. W 1957 roku, poszerzono kaplice boczne wstawiając w nich drzwi. W 2008 roku oddano do użytku, po długim czasie zapuszczenia, park parafialny.
29 lipca 2023 r. kard. Grzegorz Ryś wraz z duchownymi łódzkich wspólnot chrześcijańskich poprowadził nabożeństwo ekumeniczne z okazji 600-lecia lokacji miasta Łodzi[9].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- Parafia św. Józefa Oblubieńca Najświętszej Maryi Panny w Łodzi
- Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Łodzi
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Na terenie Łodzi obecnie znajdują się starsze świątynie: św. Doroty, św Antoniego oraz kapliczki w lesie łagiewnickim, jednak zostały one wzniesione w miejscowościach przyłączonych do Łodzi dopiero po II wojnie światowej (Łagiewniki 1946; Mileszki 1988).
- ↑ 10.1941-03.1945.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo łódzkie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023.
- ↑ Chrzanowski 2013 ↓.
- ↑ Stefański 2009 ↓, s. 73.
- ↑ Rynkowska 1970 ↓, s. 178.
- ↑ Stowarzyszenie Topografie ↓.
- ↑ Historia kościoła na stronie parafii ↓.
- ↑ Gronczewska 2011 ↓.
- ↑ Nalepa 2003 ↓.
- ↑ Kard. Ryś: Chcecie wiedzieć, gdzie jest Bóg w mieście? | Nabożeństwo ekumeniczne z okazji 600- lecia Łodzi [online], www.archidiecezja.lodz.pl, 29 lipca 2023 [dostęp 2023-08-02] (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Krzysztof Stefański: Ludzie, którzy zbudowali Łódź. Leksykon architektów i budowniczych miasta. Łódź: Księży Młyn Dom Wydawniczy, 2009. ISBN 978-83-61253-44-0. (pol.).
- Jan Kanty Chrzanowski: Historia Łodzi do 1865 roku. Łódź: Grey Studio, 2013, s. 47–48. ISBN 978-83-937590-0-2.
- Historia kościoła pw. św. Józefa. jozef.org.pl – oficjalna strona parafii. [dostęp 2014-09-14]. (pol.).
- Anna Gronczewska. Łódzkie kościoły: zabytek z ulicy Ogrodowej. „Dziennik Łódzki”, s. 1–3, 2011-01-31. [dostęp 2014-09-15]. (pol.).
- Krzysztof Nalepa. Historia kościoła i parafii św. Józefa w Łodzi. „Niedziela”. 11/2003, 2003. [dostęp 2014-09-15]. (pol.).
- Rzymskokatolicki kościół parafialny pw. św. Józefa Oblubieńca, 1765-1768, 1888. topografie.pl – Stowarzyszenie Topografie. [dostęp 2014-09-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-28)]. (pol.).
- Anna Rynkowska, Ulica Piotrkowska, wyd. I, Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1970, ISBN 978-83-939822-4-0.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Album pamiątkowy w 25-lecie istnienia Parafii Św. Józefa w Łodzi 1910-1935 – w zbiorach National Digital Library
- http://www.tonz.org.pl/lodz/zabytek/kosciol-drewniany-sw-jozefa – nota na stronie TOnZ
