Przejdź do zawartości

Kuchnia ormiańska

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Dolma
Chasz
Harisa podana z warzywami
Wypiek lawaszu w erywańskiej restauracji

Kuchnia ormiańska (orm. Հայկական խոհանոց) – sztuka kulinarna wywodząca się z Armenii i praktykowana przez Ormian. Wpisuje się w tradycję kuchni azjatyckiej i liczy ponad trzy tysiące lat[1].

Charakterystyka

[edytuj | edytuj kod]

Przygotowanie większości potraw wymaga dużo wysiłku. Wiele dań mięsnych, warzywnych i rybnych wymaga przygotowania farszu, napowietrzania, tłuczenia[2]. Podstawowymi składnikami wykorzystywanymi w tej kuchni są jagnięcina, bakłażany i chleb (lawasz)[3]. Ormianie tradycyjnie w swojej kuchni wolą używać kaszy bulgur od kukurydzy i ryżu. Używa się małej ilości przypraw, a smak opiera się na świeżych produktach dobrej jakości[4].

W dużej ilości używa się świeżych ziół, zarówno jako dodatku do jedzenia jak i przypraw. W zimie używa się suszonych ziół[5]. Pszenica jest najpopularniejszym zbożem i spożywa się ją w postaci różnych rodzajów kaszy, w tym charakterystycznej dla regionu kaszy bulgur i kaszy manny, semoliny oraz mąki[3]. Ryż jest tradycyjnie wykorzystywany w miastach i w regionach, w których się go uprawia (na przykład obszar okalający Erywań). Używa się wielu roślin strączkowych, z których najpopularniejsze to ciecierzyca, soczewica i fasola. Orzechów używa się, by nadać konsystencji jedzeniu, a także w trakcie Wielkiego Postu, by dodać pożywności jedzeniu. Najważniejszymi orzechami są orzechy włoskie, migdały i orzeszki piniowe, nieco mniej popularne są orzechy laskowe i pistacje[6][7].

Świeże i suszone owoce są wykorzystywane jako główne składniki dań i do zakwaszania potraw. Jako składniki wykorzystuje się głównie morele, pigwy i melony[8], a do zakwaszania sumak, winogrona, granaty, morele, wiśnie, czereśnie[9].

Dania narodowe

[edytuj | edytuj kod]

Najbardziej typowe dania dla kuchni:

Napoje

[edytuj | edytuj kod]

Armenia jest znana głównie z brandy, kawy i wody źródlanej. Produkuje się także herbatki ziołowe, głównie z tymianku, oraz wina. Charakterystycznym napojem podawanym do potraw jest tan (orm. թան)[13].

Alkohole

[edytuj | edytuj kod]

Armenia jest znanym producentem brandy i wina, a piwo staje się coraz bardziej popularne[14]. Armeńska branża alkoholowa przeżyła kryzys w latach 80., kiedy prezydent Michaił Gorbaczow rozpoczął kampanię przeciwko sprzedaży alkoholu, a także na początku lat 90., gdy ze względu na blokadę handlową nie można było eksportować alkoholu do krajów Wspólnoty Niepodległych Państw[13].

  • Brandy (koniak, orm. կոնյակ konyak) – najpopularniejszy eksportowy napój alkoholowy Armenii. Miał to być ulubiony napój Winstona Churchilla i najpopularniejszy napój na konferencji jałtańskiej[13][15].
  • Wódka (orm. օղի ogi) – napój destylowany w około 45 fabrykach na terenie całej Armenii[13]. Popularna, szczególnie na terenach górskich, jest wódka owocowa produkowana najczęściej z morwy, winogron czy moreli[14][13].
  • Wino – napój produkowany przez około 15 winiarni. Nie jest zbyt popularny wśród Ormian[13].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]
  • Ghapama (orm. ղափամա ġap'ama) – nadziewana dynia
  • Chorowac – ormiański grill

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c Krzysztof Kamiński, Krzysztof Dopierała: Armenia. W krainie chaczkarów, wulkanów i moreli. Gliwice: Helion, 2016, s. 62-63, seria: Bezdroża. ISBN 978-83-283-2044-4. (pol.).
  2. V. V. Pochlebin: Russian Delight: A Cookbook of the Soviet People. Londyn: Pan Books, 1978. (ang.).
  3. a b Irina Petrosian, David Underwood: Armenian Food: Fact, Fiction & Folklore. Bloomington: Yerkir Publishing, 2006, s. 58. ISBN 978-1-4116-9865-9. (ang.).
  4. Irina Petrosian, David Underwood: Armenian Food: Fact, Fiction & Folklore. Bloomington: Yerkir Publishing, 2006, s. 154. ISBN 978-1-4116-9865-9. (ang.).
  5. Irina Petrosian, David Underwood: Armenian Food: Fact, Fiction & Folklore. Bloomington: Yerkir Publishing, 2006, s. 149-151. ISBN 978-1-4116-9865-9. (ang.).
  6. Sonia Uvezian: Cuisine of Armenia. Hippocrene Books, 1996, s. 455, seria: Hippocrene Cookbooks Series. ISBN 978-0-7818-0417-2. (ang.).
  7. Irina Petrosian, David Underwood: Armenian Food: Fact, Fiction & Folklore. Bloomington: Yerkir Publishing, 2006, s. 169. ISBN 978-1-4116-9865-9. (ang.).
  8. Irina Petrosian, David Underwood: Armenian Food: Fact, Fiction & Folklore. Bloomington: Yerkir Publishing, 2006, s. 138. ISBN 978-1-4116-9865-9. (ang.).
  9. Irina Petrosian, David Underwood: Armenian Food: Fact, Fiction & Folklore. Bloomington: Yerkir Publishing, 2006, s. 83. ISBN 978-1-4116-9865-9. (ang.).
  10. Irina Petrosian, David Underwood: Armenian Food: Fact, Fiction & Folklore. Bloomington: Yerkir Publishing, 2006, s. 63. ISBN 978-1-4116-9865-9. (ang.).
  11. Irina Petrosian, David Underwood: Armenian Food: Fact, Fiction & Folklore. Bloomington: Yerkir Publishing, 2006, s. 87-93. ISBN 978-1-4116-9865-9. (ang.).
  12. Irina Petrosian, David Underwood: Armenian Food: Fact, Fiction & Folklore. Bloomington: Yerkir Publishing, 2006, s. 80-84. ISBN 978-1-4116-9865-9. (ang.).
  13. a b c d e f Nicholas Holding, Deidre Holding: Armenia with Nagorno Karabagh. Bradt Travel Guides Ltd, 2003, s. 85-87. ISBN 978-1-84162-345-0. (ang.).
  14. a b Krzysztof Kamiński, Krzysztof Dopierała: Armenia. W krainie chaczkarów, wulkanów i moreli. Gliwice: Helion, 2016, s. 32, seria: Bezdroża. ISBN 978-83-283-2044-4. (pol.).
  15. Irina Petrosian, David Underwood: Armenian Food: Fact, Fiction & Folklore. Bloomington: Yerkir Publishing, 2006, s. 160-161. ISBN 978-1-4116-9865-9. (ang.).