Maria Peszek
Pseudonim |
Mania, Maria Awaria |
---|---|
Miejsce urodzenia | |
Pochodzenie | |
Gatunki | |
Zawód | |
Aktywność |
od 1984 |
Powiązania | |
Strona internetowa |
Maria Peszek (ur. 9 września 1973 we Wrocławiu) – polska aktorka i piosenkarka. Zadebiutowała w 1993 roku. Występowała m.in. na scenie Teatru Juliusza Słowackiego w Krakowie, Teatru Studio i Teatru Narodowego w Warszawie. Ma na swoim koncie szereg kreacji filmowych i telewizyjnych, a także liczne role w spektaklach Teatru Telewizji.
W 2005 roku rozpoczęła karierę muzyczną, tworząc widowisko muzyczne i płytę Miasto mania. Trzy lata później nagrała album Maria Awaria. Obie płyty zostały bardzo pozytywnie przyjęte przez krytyków i publiczność, czyniąc z artystki jednego z najpopularniejszych wykonawców polskiej sceny alternatywnej. W październiku 2012 wydała trzeci album studyjny pt. Jezus Maria Peszek.
Życiorys
Pochodzi z rodziny o tradycjach teatralnych, jej ojciec – Jan Peszek jest aktorem. Karierę aktorską prowadzi także jej brat – Błażej Peszek.
Jako aktorka zadebiutowała w 1984 roku w serialu Rozalka Olaboga, gdzie wcieliła się w postać Aldzi Klos. Miała wówczas 10 lat. W tym samym roku pojawiła się na deskach krakowskiego Teatru Juliusza Słowackiego w spektaklu Wesele w reżyserii Mikołaja Grabowskiego. Odbyła kursy śpiewu u sopranistki Elżbiety Towarnickiej (znanej ze współpracy ze Zbigniewem Preisnerem i Janem Kantym Pawluśkiewiczem), a następnie Elżbiety Zapendowskiej.
Lata 90.
W 1992 roku ukończyła I Liceum Ogólnokształcące im. Bartłomieja Nowodworskiego w Krakowie. Profesjonalną karierę aktorską rozpoczęła debiutując 6 stycznia 1995 na scenie Teatru Juliusza Słowackiego w Krakowie w adaptacji sztuki Brunona Schulza Sanatorium pod Klepsydrą. Zagrała tam poczwórną rolę, a za scenariusz i reżyserię tego spektaklu odpowiedzialny był jej ojciec. W roku 1996 ukończyła krakowską Państwową Wyższą Szkołę Teatralną[1].
Po zakończeniu studiów wyjechała do Warszawy. Zagrała w filmie Nocne graffiti Macieja Dutkiewicza, u boku takich osób, jak Kasia Kowalska, Marek Kondrat czy Stanisława Celińska. Związała się z Teatrem Studio w Warszawie. Tam wystąpiła w sztuce Don Juan Jerzego Grzegorzewskiego, z którym współpracowała także przy kolejnych spektaklach Teatru Narodowego – Noc listopadowa według Stanisława Wyspiańskiego (1997) i Ślub według Witolda Gombrowicza (1998). Kolejna sztuka, Kubuś P. z 1999 roku, nie zdobyła szczególnie dobrych opinii, lecz rola Marii Peszek została odebrana bardzo pozytywnie[2]. W tym samym roku otrzymała Nagrodę Towarzystwa Przyjaciół Szczecina na festiwalu Kontrapunkt za rolę w sztuce Bam[3].
2000–2004
W latach 2000-2001 związana była z serialem Miasteczko. Na 21. Przeglądzie Piosenki Aktorskiej we Wrocławiu (2000) otrzymała nagrodę publiczności. Wykonywała wówczas piosenkę "Jestem wiatrem, jestem burzą". W tym samym roku wzięła udział w takich spektaklach, jak Ogień w głowie Piotra Łazarkiewicza i Miłość na Madagaskarze Zbigniewa Brzozy. W roku 2001 na sopockim festiwalu Dwa Teatry otrzymała nagrodę za rolę w spektaklu Ożenek w reżyserii Jerzego Stuhra[3]. Zagrała w filmie Wiedźmin i w jego serialowej wersji. W roku 2002 pojawiła się w filmie Julia wraca do domu Agnieszki Holland i pracowała nad dubbingiem do polskiej wersji filmu Mistrzowie kaijudo. Wzięła udział w spektaklu Sytuacje rodzinne Piotra Łazarkiewicza i programie teatralnym Muzyka ze słowami Piotra Cieplaka. W 2003 roku zagrała w dwóch sztukach Zbigniewa Brzozy: Mewa i Bal pod Orłem. Wystąpiła w filmie Ubu Król (reż. Piotr Szulkin).
W 2004 roku zdobyła drugą już nagrodę na festiwalu Dwa Teatry, tym razem za kreację w sztuce Martwa królewna[3].
2005–2007
W październiku 2005 nakładem wytwórni Kayax (której założycielką jest Kayah) został wydany debiutancki album muzyczny Marii Peszek, Miasto mania. Płyta została nagrana we współpracy z Wojciechem Waglewskim oraz jego synami – Fiszem i Emade. Była to zarazem ścieżka dźwiękowa multimedialnego przedstawienia pod tym samym tytułem, do którego scenariusz i większość tekstów napisała sama Maria Peszek[4]. Artystka wyreżyserowała także to widowisko. Album osiągnął duży sukces, docierając do szóstego miejsca na polskiej liście sprzedaży OLiS[5], a wysoka sprzedaż przyniosła mu status platynowej płyty[6]. Z pozytywnym przyjęciem spotkał się również pierwszy singel, "Moje miasto". Zajmował on wysokie miejsca na listach przebojów w Polsce.
Na początku 2006 roku płyta Miasto mania została wyróżniona Fryderykiem za Produkcję Muzyczną Roku, a sama wokalistka otrzymała nagrodę w kategorii Nowa Twarz Fonografii. Drugi singel "Nie mam czasu na seks" ukazał się wiosną 2006. Teledysk do tego nagrania zdobył dwie nagrody na Festiwalu Polskich Wideoklipów Yach Film – za reżyserię i zdjęcia. Nagrodę w kategorii Plastyczna Aranżacja Przestrzeni przyznano teledyskowi "Moje miasto". Jesienią ukazał się kolejny singel "Miły mój" oraz minialbum mania siku.
W styczniu 2007 został wydany singel i teledysk "W deszczu maleńkich żółtych kwiatów" zespołu Myslovitz, z gościnnym udziałem Marii Peszek. Artystka pojawiła się też w utworze "Hemoglobina" projektu L.U.C & Rahim. Latem wystąpiła na koncercie TOPtrendy, zajmując siódmą lokatę w rankingu artystów, którzy w poprzednim roku sprzedali najwięcej płyt. Wykonała utwór "Piejo kury piejo" Grzegorza z Ciechowa i wiązankę kilku polskich przebojów.
2008-2011
19 września 2008 roku ukazała się druga płyta długogrająca Marii Peszek, zatytułowana Maria Awaria. Był to album koncepcyjny, na którym artystka poruszyła temat seksu i cielesności. Pierwszym singlem promującym wydawnictwo był utwór "Ciało", do którego powstał tekst odebrany jako kontrowersyjny. Płyta zebrała pochlebne recenzje i wzbudziła wiele kontrowersji, szczególnie wśród środowisk prawicowych. Tabloid Fakt skrytykował Marię Peszek za "ordynarne odniesienia do seksu" i "drwinę z polskiego tańca ludowego" (kujawiaka)[7]. Gazeta Nasz Dziennik określił muzykę z albumu jako "obsceniczną i wulgarną", a samą piosenkarkę potępił za "gardzenie tradycyjnymi wartościami"[8].
Płyta Maria Awaria spotkała się nie tylko z sukcesem artystycznym, ale i komercyjnym. Zajęła pierwsze miejsce na liście najlepiej sprzedających się płyt w Polsce OLiS[9]. W niecały tydzień od premiery album uzyskał status złotej płyty[10] a już 17 października pokrył się platyną[11]. Na początku października pojawił się drugi teledysk z płyty, tym razem do utworu "Rosół".
23 września piosenkarka wystąpiła w programie Kuba Wojewódzki. Ze względu na kontrowersyjne, przepełnione erotyką treści padające w rozmowie telewizja TVN przesunęła godzinę emisji odcinka[12]. W grudniu 2008 rozpoczęła prowadzenie własnej audycji radiowej "Radio Maria" w rozgłośni Roxy FM. Program zawiera dyskusje z gośćmi, rozmowy ze słuchaczami oraz, jak powiedziała sama artystka, "utwory dobierane emocjami, a nie konwencjami, modą, trendami"[13].
13 stycznia 2009 Maria Peszek została laureatką prestiżowej nagrody Paszport Polityki za album Maria Awaria w kategorii Muzyka Popularna[14]. Była także nominowana do plebiscytu Polka Roku, organizowanego przez Gazetę Wyborczą[15]. W kwietniu artystka zdobyła dwa Fryderyki w kategoriach Autor Roku oraz Najlepszy Album Muzyki Alternatywnej[16]. Latem wystąpiła na festiwalu TOPtrendy, jako druga na liście polskich wykonawców, którzy w poprzednim roku sprzedali najwięcej płyt. Zaprezentowała wówczas nowy singel – "Muchomory". Album osiągnął ostatecznie nakład 55 tysięcy egzemplarzy[17].
W maju 2010 aktorka wzięła udział w rozbieranej fotosesji w albumie fotograficznym Pierwsi w Polsce, który powstał w ramach kampanii antynowotworowej. Brały w nim udział również takie aktorki jak: Izabela Kuna, Anna Dereszowska, Małgorzata Socha, Danuta Stenka, Martyna Wojciechowska, Grażyna Wolszczak i Ilona Wrońska[18]. Jesienią pojawiła się w reklamie banku Inteligo[19]. W 2011 powstał film Pauza w reżyserii Dominiki Podczaskiej-Tchórzewskiej, z narracją Marii Seweryn, będący oficjalnym pożegnaniem z erą Marii Awarii. W tym samym roku Peszek nagrała piosenkę "Znajdziesz mnie znowu" do kontrowersyjnego filmu Z miłości Anny Jadowskiej[20].
Od 2012
We wrześniu 2012 roku udzieliła wywiadu, w którym wyznała, że przez dłuższy czas chorowała na neurastenię[21]. W październiku wydała trzeci album pt. Jezus Maria Peszek, na którym poruszyła temat własnego zmagania z chorobą, a także religijności, polskości czy tradycyjnych ról społecznych[22].
Aktorstwo
Role teatralne
|
|
Role filmowe
- 1993: Lista Schindlera
- 1994: Sen srebrny Salomei
- 1995: Spis cudzołożnic
- 1997: Nocne graffiti
- 2001: Wiedźmin
- 2003: Julia wraca do domu
- 2004: Ubu Król
- 2008: 0 1 0
Role serialowe
- 1984: Rozalka Olaboga − Aldzia Kłos, córka organisty
- 1999: Na dobre i na złe (gościnnie)
- 2000-2001: Miasteczko
- 2002: Wiedźmin
- 2004: Magiczne drzewo
- 2005: Boża podszewka II
- 2008: Złodziej w sutannie
Role dubbingowe
- 1994: Siostro, moja siostro – Isabelle
- 2003-2004: Sabrina
- 2004: Scooby-Doo 2: Potwory na gigancie – Velma Dinkley
- 2004: Mistrzowie kaijudo
- 2004: Garfield
- 2005: Fantastyczna Czwórka
- 2007: Ruby Gloom – Ruby Gloom
- 2009: Prawdziwa historia kota w butach – królewna Marysia
- 2009: Esterhazy – Mimi
- 2009: Terra 3D – Mala
- 2010: Jeż Jerzy – Yola
Dyskografia
- Osobny artykuł:
Albumy
- 2005: Miasto mania
- 2008: Maria Awaria
- 2012: Jezus Maria Peszek
Nagrody
- 1999: Nagroda Towarzystwa Przyjaciół Szczecina na XXXIV Ogólnopolskim Przeglądzie Teatrów Małych Form "Kontrapunkt" za rolę w sztuce Bam
- 1999: II nagroda na XXXIX Kaliskich Spotkaniach Teatralnych za rolę w sztuce Słowa boże
- 2000: Nagroda publiczności na XXI Przeglądzie Piosenki Aktorskiej za interpretację piosenki "Jestem wiatrem, jestem burzą"
- 2001: Wyróżnienie aktorskie na festiwalu Dwa Teatry za rolę w sztuce Ożenek
- 2004: Nagroda aktorska na festiwalu Dwa Teatry za rolę w sztuce Martwa królewna
- 2006: Fryderyk w kategorii Nowa Twarz Fonografii
- 2009: Paszport Polityki w kategorii Muzyka Popularna za album Maria Awaria
- 2009: Fryderyk w kategorii Autor Roku
- 2009: Fryderyk w kategorii Album Roku – Muzyka Alternatywna za album Maria Awaria
- ↑ Maria Peszek – Biografia. Onet.pl. [dostęp 2009-06-29].
- ↑ Kultura polska: Maria Peszek. Culture.pl, 2002. [dostęp 2009-06-29].
- ↑ a b c Maria Peszek. Filmy.aeri.pl. [dostęp 2009-07-01].
- ↑ Maria Peszek w MySpace Muzyka. Myspace. [dostęp 2009-06-30].
- ↑ Oficjalna Lista Sprzedaży. OLiS, 2006-01-30. [dostęp 2009-06-29].
- ↑ Platynowa Mania. Gazeta.pl, 2006-12-08. [dostęp 2009-07-01].
- ↑ Kontrowersyjna płyta Marii Peszek. Onet.pl, 2008-09-13. [dostęp 2009-06-30].
- ↑ Maria Peszek potępiona!. Interia.pl, 2008-09-25. [dostęp 2009-06-29].
- ↑ Oficjalna Lista Sprzedaży. OLiS, 2008-06-29. [dostęp 2009-06-29].
- ↑ Złota Maria Awaria. Infomuzyka.pl. [dostęp 2009-06-30].
- ↑ Platynowe płyty. ZPAV, 2008-09-26. [dostęp 2009-09-15].
- ↑ Maria Peszek nie boi się reakcji ludzi. Onet.pl, 2008-09-24. [dostęp 2009-06-30].
- ↑ Radio Maria, czyli autorska audycja Marysi Peszek. Infomuzyka.pl, 2008-12-15. [dostęp 2009-06-29].
- ↑ Maria Peszek zwycięska. MiastoMuzyki.pl (obecnie RMFon.pl), 2009-01-13. [dostęp 2011-11-15].
- ↑ Polka 2008. Wysokie Obcasy, 2009-01-11. [dostęp 2009-09-15].
- ↑ Fryderyki 2009: triumf Marii Peszek, Czesława i Comy. Onet.pl. [dostęp 2009-06-30].
- ↑ Paweł Kasa. Brutalna rzeczywistość sceny muzycznej. „Trendy – Art of Living”, s. 32-36, 2011-03-30. Warszawa.
- ↑ Pierwsi w Polsce – Nudografia – Baza z informacjami na temat rozbieranych scen polskich aktorek w filmie i teatrze TV. nudografia.pl. [dostęp 2010-05-28]. (pol.).
- ↑ Inteligo – Maria Peszek reklama 2010. www.youtube.com. [dostęp 2012-12-05]. (pol.).
- ↑ Maria Peszek – Znajdziesz mnie znowu. tuba.pl. [dostęp 2012-12-05]. (pol.).
- ↑ Sorry Polsko. Jacek Żakowski z Marią Peszek o Polsce i nowej płycie. Polityka, 25 września 2012. [dostęp 2012-10-17].
- ↑ Jacek Świąder: Maria Peszek, "Jezus Maria Peszek". Culture.pl. [dostęp 2012-10-17].
Linki zewnętrzne
- Maria Peszek w bazie filmpolski.pl
- Maria Peszek w bazie Filmweb
- Szablon:Stopklatka