Mercedes-Benz Vito
Mercedes-Benz Vito − samochód osobowy klasy wyższej oraz dostawczy klasy średniej produkowany pod niemiecką marką Mercedes-Benz od 1996 roku. Od 2014 roku produkowana jest trzecia generacja modelu. Osobowa wersja nosiła nazwę Viano, a obecnie - Klasa V. Elektryczne warianty modeli noszą nazwę odpowiednio eVito i EQV.
Pierwsza generacja[edytuj | edytuj kod]
| ||
_108_CDI_van_(2015-06-03)_01.jpg) Mercedes-Benz Vito I (W638) | ||
| Producent | Mercedes-Benz | |
| Projektant | Michael Mauer | |
| Zaprezentowany | 1996 | |
| Okres produkcji | 1996 – 2003 | |
| Miejsce produkcji |  Vitoria  Jelcz-Laskowice
| |
| Poprzednik | Mercedes-Benz MB100 | |
| Następca | Mercedes-Benz Vito II Mercedes-Benz Viano | |
| Dane techniczne | ||
| Segment | dostawcze segmentu D van segmentu E | |
| Typy nadwozia | 3 i 4-drzwiowy samochód dostawczy 4 i 5-drzwiowy van | |
| Silniki | Benzynowe: R4 2.0 129 KM R4 2.3 143 KM VR6 2.8 174 KM Diesla: R4 2.2 CDI 82, 102 - 122 KM R4 2.3 D/TD 79 - 98 KM[1] | |
| Skrzynia biegów | 4-biegowa automatyczna | |
| Napęd | przedni tylny | |
| Liczba miejsc | 2 - 8 | |
| Bagażnik | 2,5 - 4,8 m3 | |
| Ładowność | 960 - 1030 kg | |
| Dane dodatkowe | ||
| Pokrewne | Volkswagen Transporter | |
| Konkurencja | Fiat Scudo Opel Vivaro Renault Trafic | |
_108_CDI_van_(2015-06-03)_02.jpg)
Mercedes-Benz Vito I została zaprezentowana po raz pierwszy w 1996 roku. Osobowa wersja nosiła nazwę Klasa V.
Samochód otrzymał kod fabryczny W638. Pojazd został zbudowany w oparciu o płytę podłogową Volkswagena T4. W 1997 roku pod maskę pojazdu trafił silnik Volkswagena VR6 o mocy 174 KM. W 1999 roku auto przeszło facelifting. Zmieniono m.in. wnętrze oraz detale nadwozia (np. pomarańczowe kierunkowskazy zastąpiono białymi kloszami) i przede wszystkim wprowadzono nowoczesne jednostki CDI o mocy nawet 120 KM.
Model ten otrzymał tytuł Van of the Year 1996.
Wersje nadwoziowe[2][edytuj | edytuj kod]
- furgon - 3 osobowa
- kombi (w tym klasa V) - 2 - 9 osobowa
Druga generacja[edytuj | edytuj kod]
| ||
 Mercedes-Benz Vito II (W639) przed liftingiem | ||
| Producent | Mercedes-Benz | |
| Zaprezentowany | Lipiec 2003 | |
| Okres produkcji | 2003 – 2014 | |
| Miejsce produkcji | Vitoria Fúzhōu  Santiago
| |
| Poprzednik | Mercedes-Benz Vito I Mercedes-Benz klasy V I | |
| Następca | Mercedes-Benz Vito III Mercedes-Benz klasy V II | |
| Dane techniczne | ||
| Segment | dostawcze segmentu D van segmentu E | |
| Typy nadwozia | 3 i 4-drzwiowy samochód dostawczy 4 i 5-drzwiowy van | |
| Skrzynia biegów | 6-biegowa manualna 5-biegowa automatyczna[3] | |
| Napęd | tylny AWD | |
| Długość | 4748 - 5223 mm | |
| Szerokość | 1870 mm | |
| Wysokość | 1875 mm | |
| Rozstaw osi | 3200 mm 3430 mm | |
| Liczba miejsc | 2 - 8 | |
| Dane dodatkowe | ||
| Konkurencja | Fiat Scudo Peugeot Expert Volkswagen Transporter | |
_Edition_125_CDI_3.0_BlueEFFICIENCY_van_(2015-07-24)_01.jpg)
_Edition_125_CDI_3.0_BlueEFFICIENCY_van_(2015-07-24)_02.jpg)
Mercedes-Benz Vito II został zaprezentowany po raz pierwszy w 2003 roku. Osobowa wersja nosiła nazwę Viano.
Samochód otrzymał kod fabryczny W639. Gama silników została lekko zmieniona. W miejsce przedniego napędu pojawił się tylny, co poprawiło skrętność. Poza unowocześnieniami, jak bogatsze wyposażenie i lepsze materiały wykończeniowe pojawiła się możliwość konfiguracji długości nadwozia. Dokonano podziału na wersję użytkowo-towarową, furgon towarowy, osobowy, mieszany także z wysokim dachem oraz na osobowo-luksusową pod nazwą Viano[4].
W 2010 roku auto przeszło facelifting. Zmieniono przednie i tylne światła, błotniki oraz przemodelowano zderzaki. Zmianie uległo także wnętrze oraz charakterystyka zawieszenia. Wprowadzono również nowe wersje silnikowe. W lipcu 2010 roku rozpoczęła się pilotażowa produkcja całkowicie elektrycznej wersji samochodu – Mercedes-Benz Vito E-Cell o zasięgu 130 km po jednym ładowaniu[5].
Model ten otrzymał tytuł Van of the Year 2005.
Silniki[edytuj | edytuj kod]
Silniki benzynowe[edytuj | edytuj kod]
- Vito 119, 3,2 l, 140 kW (190 KM), 2003–2008
- Vito 122, 3,2 l, 160 kW (218 KM), 2003–2004
- Vito 123, 3,5 l, 170 kW (231 KM), 2004–2008
- Vito 126, 3,5 l, 190 kW (258 KM), od 2007
Silniki wysokoprężne[edytuj | edytuj kod]
- Vito 109 CDI, 2,2 l, 65 kW (88 KM), 2003–2006
- Vito 109 CDI, 2,2 l, 70 kW (95 KM), 2006–2010
- Vito 110 CDI, 2,2 l, 70 kW (95 KM), od 2010
- Vito 111 CDI, 2,2 l, 80 kW (109 KM), 2003–2006
- Vito 111 CDI, 2,2 l, 85 kW (116 KM), 2006–2010
- Vito 113 CDI, 2,2 l, 100 kW (136 KM), od 2010
- Vito 115 CDI, 2,2 l, 110 kW (150 KM), 2003–2010
- Vito 116 CDI, 2,2 l, 120 kW (163 KM), od 2010
- Vito 120 CDI, 3,0 l, 150 kW (204 KM), 2006–2010
- Vito 122 CDI, 3,0 l, 165 kW (224 KM), od 2010
Wersje wyposażeniowe[edytuj | edytuj kod]
- Trend
- Fun
- Ambiente
Wersje nadwoziowe[edytuj | edytuj kod]
- Mixto (użytkowo-towarowa)
- Furgon osobowy
- Furgon towarowy
- Furgon osobowy z wysokim dachem
- Furgon towarowy z wysokim dachem
Silniki (Viano)[edytuj | edytuj kod]
Silniki benzynowe[edytuj | edytuj kod]
- Viano 3.0, 3,2 l, 140 kW (190 KM), 2003–2008
- Viano 3.2, 3,2 l, 160 kW (218 KM), 2003–2004
- Viano 3.5, 3,7 l, 170 kW (231 KM), 2004–2007
- Viano 3.5, 3,5 l, 190 kW (258 KM), od 2007
Silniki wysokoprężne[edytuj | edytuj kod]
- Viano 2.2 CDI, 2,2 l, 80 kW (109 KM), 2003–2006
- Viano 2.0 CDI, 2,2 l, 85 kW (116 KM), 2006–2010
- Viano 2.0 CDI, 2,2 l, 100 kW (136 KM), od 2010
- Viano 2.2 CDI, 2,2 l, 110 kW (150 KM), 2003–2010
- Viano 2.2 CDI, 2,2 l, 120 kW (163 KM), od 2010
- Viano 3.0 CDI, 3,0 l, 150 kW (204 KM), 2006–2010
- Viano 3.0 CDI, 3,0 l, 165 kW (224 KM), od 2010
Wersje wyposażeniowe (Viano)[edytuj | edytuj kod]
- Trend
- Ambiente
- Avantgarde
- Grand Edition Avantgarde
- Specjalne
- X-Clusive
- Edition 125
Trzecia generacja[edytuj | edytuj kod]
| ||
 Mercedes-Benz Vito III (W447) | ||
| Inne nazwy | Mercedes-Benz Metris Mercedes-Benz Valente | |
| Producent | Mercedes-Benz | |
| Zaprezentowany | Lipiec 2014 | |
| Okres produkcji | od 2014 | |
| Miejsce produkcji | Vitoria Fúzhōu Santiago Buenos Aires Pune
| |
| Poprzednik | Mercedes-Benz Vito II Mercedes-Benz Viano Mercedes-Benz klasy R | |
| Dane techniczne | ||
| Segment | dostawcze segmentu D van segmentu E | |
| Typy nadwozia | 3 i 4-drzwiowy samochód dostawczy 5-drzwiowy van | |
| Silniki | Diesla: R4 1.6 CDI 88 KM R4 1.6 CDI 114 KM R4 2.15 CDI 136 KM R4 2.15 CDI 163 KM R4 2.15 CDI 190 KM | |
| Skrzynia biegów | 5 i 6-biegowa manualna 7-biegowa automatyczna 7G-TRONIC 9G-TRONIC | |
| Napęd | przedni tylny AWD | |
| Długość | 4895 mm 5140 mm 5370 mm | |
| Szerokość | 1928 mm | |
| Wysokość | 1880 mm | |
| Rozstaw osi | 3200 mm 3430 mm | |
| Zbiornik paliwa | 70 l | |
| Liczba miejsc | 6 – 8 | |
| Test Euro NCAP | 
| |
| Bagażnik | 1030 l | |
| Ładowność | 655 – 975 kg | |
| Dane dodatkowe | ||
| Pokrewne | Mercedes-Benz EQV | |
| Konkurencja | Fiat Scudo Peugeot Expert Volkswagen Transporter | |
_%E2%80%93_Frontansicht,_18._Oktober_2015,_Ratingen.jpg)
Mercedes-Benz Vito III został po raz pierwszy zaprezentowany w 2014 roku. Osobowa wersja ponownie nosi nazwę Klasa V.
W pierwszej kolejności zadebiutował wariant osobowy, który ujrzał światło dzienne 30 stycznia 2014 roku w Monachium[6]. Samochód otrzymał kod fabryczny W447. Pojazd został zbudowany na płycie podłogowej poprzednika. Samochód został wyposażony w masywny wlot powietrza z opcjonalnymi reflektorami w technologii LED zachodzącymi na błotniki oraz wyraziste przetłoczenia na linii bocznej pojazdu. W stosunku do osobowej wersji auto wyróżnia się m.in. plastikowymi zderzakami bez lakieru[7]. W przeciwieństwie do klasy V auto otrzymało skromniejszą deskę rozdzielczą[8].
Klasa V standardowo przeznaczona jest do transportu sześciu osób[9], które podróżują w indywidualnych skórzanych fotelach. Opcjonalnie pojazd może być wyposażony w osiem miejsc. Tylną część pojazdu można wyposażyć zamiast osobnych foteli w 3-osobowe kanapy, bądź łóżko sypialne z szufladami na pościel. Klasa V w porównaniu z Vito posiada inny projekt deski rozdzielczej i użyte lepsze materiały wykończeniowe.
Od połowy 2015 roku Vito pierwszy raz jest oferowane także na rynku północnoamerykańskim, przewidziano jednak dla niego inną nazwę - Metris. Na rynku australijskim z kolei wersja osobowa modelu Vito oferowana jest pod oddzielną nazwą Valente.
Wersje wyposażeniowe (Vito)[edytuj | edytuj kod]
- Furgon - służąca do transportu towarów
- Mixto - służąca do transportu do 6 osób oraz towarów (ścianka działowa na wysokości słupka C)
- Vito Tourer Base - podstawowa wersja osobowa do transportu do 9 osób
- Vito Tourer Pro - wersja osobowa do transportu do 9 osób z podwyższonym standardem wykończenia wnętrza
- Vito Tourer Select - wersja osobowa do transportu do 9 osób o wysokim standardzie wnętrza i bogatym wyposażeniu seryjnym.
- Vito Marco Polo Activity - wersja kempingowa wyposażona m.in. w składany stolik, łóżko dla trzech osób i dodatkową sekcję na dachu z piankowym materacem dla dwóch osób[10].
Standardowe wyposażenie obejmuje m.in. przednie i tylne hamulce tarczowe, system ESP oraz w zależności od wersji do ośmiu poduszek powietrznych, układ korygujący tor jazdy w obliczu bocznego wiatru (Crosswind Assist), układ monitorujący zmęczenie kierowcy (Attention Assist). Opcjonalnie auto wyposażyć można m.in. w światła do jazdy dziennej wykonane w technologii LED, system monitorowania pasa ruchu i martwego pola, asystenta parkowania oraz kamerę cofania z funkcją zbliżenia na hak holowniczy[11].
Lifting[edytuj | edytuj kod]
Na początku 2019 roku Mercedes pokazał odnowioną Klasę V (typoszereg W447). Z zewnątrz lifting ograniczył się do kosmetyki: subtelnie zmieniono wygląd zderzaków, osłony chłodnicy oraz gamę dostępnych lakierów i obręczy. W kabinie uwagę zwracają przeprojektowane otwory wentylacyjne, nowe zegary i systemy audio MBUX, poszerzony zakres konfiguracji kolorystycznych skórzanej tapicerki, a także luksusowe dodatki, jak np. tylne fotele z funkcją masażu, wentylacji i pełnego rozkładania.
Nowości są także pod maską: w ofercie pojawia się topowy wariant V 300 d z 2-litrowym dieslem biturbo o mocy 239 KM i 500 Nm maksymalnego momentu obrotowego (chwilowo, podczas przyspieszania, nawet 530 Nm). Jednostkę połączono z 9-biegowym automatem – teraz zmodyfikowanym pod kątem wyższej kultury pracy napędu i ograniczenia zużycia paliwa. Przyspieszenie od 0 do 100 km/h trwa 7,9 s, a prędkość maksymalna wynosi 221 km/.h. Takiej wersji brakowało – dotychczas najmocniejsza wysokoprężna klasa V dysponowała dieslem o mocy 190 KM. Przy okazji trzeba zaznaczyć, że obie wersje dostępne po liftingu (V 300 d o mocy 239 KM oraz V 250 d o mocy 190 KM) korzystają z nowej jednostki wysokoprężnej OM 654 o pojemności 2 l, która w 2016 r. zadebiutowała w klasie E. Wcześniejsza odmiana V 250 d korzystała z nieco wysłużonego motoru OM 651 o pojemności 2,1 l (2143 ccm)[12].
Wersje wyposażeniowe (Klasa V)[edytuj | edytuj kod]
- Classic – wersja podstawowa
- Avantgarde – wersja o podwyższonym standardzie wyposażenia standardowego, posiadająca m.in światła LED, drzwi z obu stron, felgi aluminiowe 17-calowe alufelgi i skórzaną tapicerkę.[13]
- Exclusive – wersja z bogatym wyposażeniem, zawierającym m.in podłokietnik z lodówką, szklany dach czy 6 ogrzewanych i wentylowanych foteli oraz 19-calowymi alufelgami. Wersja Exclusive dostępna jest tylko w wersji długiej pojazdu.[13]
- Marco Polo – wersja kempingowa powstała na bazie klasy V wyposażona m.in. w stoliki, kran, kuchenkę, wygodne łóżko, drewnianą podłogę, skórzaną tapicerkę wykończoną alkantarą[14]. Oprócz wersji z zabudową kuchenna, dostępna jest wersja HORIZON bez zabudowy kuchennej, zawierająca dolną leżankę dla trzech osób, górne łóżko dla 2 osób i mogąca posiadać maksymalnie 7 miejsc siedzących.[15]
Standardowe wyposażenie pojazdu obejmuje m.in. 4-kierunkowo elektrycznie regulowany fotel kierowcy, układ monitorowania zmęczenia kierowcy (ATTENTION ASSIST) i przeciwdziałania skutkom bocznego wiatru (Crosswind Assist) centralnie umieszczony 7-calowy wyświetlacz Systemu MBUX, kierownicę wielofunkcyjną, centralny panel z obrotowym kontrolerem i innowacyjnym touchpadem, za pośrednictwem którego można sterować wszystkimi funkcjami medialnymi za pomocą dotyku i gestów[16]
Pojazd opcjonalnie wyposażyć można w system wentylacji foteli z odwróconym ciągiem, system wstępnej ochrony Pre-Safe, klimatyzację automatyczną z trzema trybami pracy oraz funkcją wstępnego schładzania wnętrza z kluczyka, aktywny tempomat Distronic Plus, układy monitorujące martwe pole i pas ruchu (Blind Spot Assist), kamerę 360 st. oraz asystenta parkowania (Active Parking Assist), który samodzielnie wjeżdża i wyjeżdża z miejsca parkingowego (kierowcy pozostaje tylko wciskanie gazu i hamulca lub – w autach z automatyczną skrzynią – samego gazu).
Po raz pierwszy w segmencie nabywcy mogą też zamówić w pełni LED-owe przednie reflektory, współpracujące ze światłami drogowymi o zmiennym zasięgu, aktywne zawieszenie o zmiennym tłumieniu, drugie drzwi przesuwane, okna laminowane, alufelgi, skórzaną tapicerkę, 8,4-calowy system nawigacji satelitarnej, radarowy system ostrzegania przed kolizją COLLISION PREVENTION ASSIST z adaptacyjnym układem hamowania Brake Assist oraz Traffic Sign Assist z funkcją ostrzegania przed jazdą pod prąd.
Silniki (wersja przed liftingiem)[edytuj | edytuj kod]
- Wysokoprężne:
| Silnik[17] | Pojemność skokowa | Typ silnika | Moc maksymalna | Maksymalny moment obrotowy | Prędkość maksymalna | Przyspieszenie od 0 do 100 km/h |
|---|---|---|---|---|---|---|
| V 200 d | 2143 cm³ | R4 | 136 KM przy 3800 obr/min. | 330 Nm przy 1200 – 2400 obr./min. | 183 km/h (automat: 181 km/h) | 13,8 s (automat: 12,8 s) |
| V 220 d | 2143 cm³ | R4 | 163KM przy 3800 obr/min. | 380 Nm przy 1200 – 2400 obr./min. | 194 km/h (automat: 195 km/h) | 11,8 s (automat: 10,8 s) |
| V 250 d | 2143 cm³ | R4 | 190 KM (+ 14 KM overtorque) przy 3800 obr/min. | 440 Nm przy (+ 40 Nm overtorque) 1200 – 2400 obr./min. | b.d. (automat: 206 km/h) | b.d. (automat: 9,1 s) |
Silniki (wersja po liftingu)[17][edytuj | edytuj kod]
- Wysokoprężne
| Silnik[17] | Pojemność skokowa | Typ silnika | Moc maksymalna | Maksymalny moment obrotowy | Prędkość maksymalna | Przyspieszenie od 0 do 100 km/h |
|---|---|---|---|---|---|---|
| V 220 d | 1950 cm3 | R4 | 163 KM przy 3800 obr/min. | 380 Nm przy 1400-2400 obr./min. | 194 km/h (automat: 195 km/h) | 12,8 s. automat 11,9 s.) |
| V 250 d | 1950 cm3 | R4 | 190 KM przy 4200 obr/min. | 440 Nm przy 1350-2400 obr./min. | b.d. (automat: 206 km/h) | b.d (automat 10,1 s.) |
| V 300 d | 1950 cm3 | R4 | 239 KM przy 4200 obr/min | 500 Nm przy 1350-2400 obr./min. | b.d (automat 215 km/h) | b.d (automat 8,3 s.) |
Pojazdy wyposażone w skrzynię automatyczną posiadają cztery tryby jazdy: ekonomiczny, komfortowy, sportowy i manualny. Automatyczna skrzynia biegów posiada dźwignię zmiany biegów Direct Select z manetkami do ręcznej zmiany biegów przy kierownicy.
Mercedes-Benz EQV[edytuj | edytuj kod]
Od 2019 roku produkowana jest odmiana z napędem elektrycznym, która od strony technicznej powstała od podstaw jako drugi model tworzący gamę samochodów na prąd EQ. Samochód wyróżnia się zasięgiem ok. 405 kilometrów i zmodyfikowanym wyglądem pasa przedniego, który wyróżnia się reflektorami wykonanymi w technologii LED i innym kształtem imitacji atrapy "chłodnicy"[18].
Układ napędowy pojazdu składa się z silnika elektrycznego o mocy 150 kW (204 KM) oraz z umieszczonego pod podłogą pojazdu akumulatora litowo-jonowego o pojemności zainstalowanej 100 kWh. Dzięki funkcji szybkiego ładowania wystarczy ok 45 min żeby naładować akumulator od 10 do 80%.[19]
Bardzo ważną funkcją samochodu jest dostępność 5 trybów rekuperacji (odzyskiwania energii z wytracania prędkości i hamowania), które można wybierać za pomocą łopatek do zmiany biegów. W wypadku wyboru trybu Auto, samochód sam dostosowuje poziom rekuperacji do warunków drogowych (bazując na danych z nawigacji i radarów), dzięki czemu optymalizuję zasięg i dynamikę jazdy.[20]
Podobnie, jak w przypadku spalinowego odpowiednika, EQV można zamówić w wersji 6, 7 a nawet 8 – osobowej. We wnętrzu znajdziemy też najnowocześniejszy system multimedialny MBUX z 10,25 calowym ekranem dotykowym i sterowaniem głosowym, wywoływanym komendą „Hej, Mercedes!”.[19]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Artur Kuśmierzak: Używany Mercedes Vito W638 [awarie i problemy]. autokult.pl, 2013-12-15. [dostęp 2013-12-15].
- ↑ Tymon Grabowski: Używany Mercedes Vito W638 (1996-2003). magazynauto.pl, 2013-07-26. [dostęp 2013-12-15].
- ↑ Artur Kuśmierzak: Używany Mercedes Vito II/Viano W639 [awarie i problemy]. autokult.pl, 2013-12-11. [dostęp 2013-12-15].
- ↑ Tymon Grabowski: Używany Mercedes Vito/Viano W639 (2003-). magazynauto.pl, 2013-03-05. [dostęp 2013-12-15].
- ↑ Mercedes-Benz Vito E-Cell.
- ↑ A. Ruciński: Nowy Mercedes klasy V oficjalnie. v10.pl, 2014-01-31. [dostęp 2014-01-31].
- ↑ Piotr Sielicki: Mercedes Vito - Bardziej użytkowa Klasa V. moto.pl, 2014-07-29. [dostęp 2014-07-29].
- ↑ Rafał Michalak: Nowy Mercedes Vito - Dla każdego. autogaleria.pl, 2014-07-31. [dostęp 2014-08-06].
- ↑ Oto nowy Mercedes klasy V. Zastąpi Viano. motoryzacyjna.interia.pl, 2014-01-31. [dostęp 2014-01-31].
- ↑ Marcin Łobodziński: Mercedes Marco Polo Activity. autokult.pl, 2014-08-28. [dostęp 2014-09-03].
- ↑ msob: Nowy Mercedes Vito - informacje i zdjęcia. magazynauto.pl, 2014-07-29. [dostęp 2014-07-29].
- ↑ Marcin Sobolewski, Motoprzegląd, 3 lutego 2019 roku [dostęp 2020-01-20] (pol.).
- ↑ a b Klasa V Mercedes-Benz: linie wyposażenia, www.mercedes-benz.pl [dostęp 2020-06-19] (pol.).
- ↑ A. Ruciński: Merceds V Marco Polo – wersja dla podróżników. v10.pl, 2014-07-09. [dostęp 2014-07-23].
- ↑ Marco Polo HORIZON Samochody kempingowe Mercedes-Benz, www.mercedes-benz.pl [dostęp 2020-06-19].
- ↑ Nowy Mercedes-Benz Klasa V: następca Viano – ZDJĘCIA. superauto24.se.pl, 2013-11-08. [dostęp 2014-01-31].
- ↑ a b c Dane techniczne Mercedes-Benz klasy V. mercedes-benz.pl.
- ↑ Światowa premiera Mercedesa EQV (pol.). [dostęp 2019-10-02].
- ↑ a b Mercedes-Benz EQV - elektryczna V-klasa o zasięgu 400 kilometrów, Dostawczakiem.pl, 5 marca 2019 [dostęp 2020-06-30] (pol.).
- ↑ Łukasz Lewandowski, Mercedes prezentuje całkowicie elektrycznego vana EQV | NaPradzie.pl, 22 sierpnia 2019 [dostęp 2020-06-30] (pol.).