Podział administracyjny Japonii
Podział[edytuj | edytuj kod]
Japonia jest podzielona administracyjnie na 47 jednostek. W języku japońskim system ten nazywa się todōfuken (jap. 都道府県). Dla ułatwienia zapisywany czasem w postaci to-dō-fu-ken jako zbiorowa definicja czterech różnego rodzaju jednostek administracyjnych samorządu terytorialnego: metropolii, dystryktów, prefektur miejskich i wiejskich[1]. Mianem tym określane są poniższe jednostki administracyjne. Nazwy w języku angielskim – przyjęte i stosowane jako obowiązujące – są zgodne z oficjalnym nazewnictwem japońskiego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Łączności (総務省 Sōmu-shō, Ministry of Internal Affairs and Communications, MIC)[2].
Metropolia – Tokio[edytuj | edytuj kod]
1 metropolia (都 to; ang. metropolis): Tokio, formalnie 東京都 Tōkyō-to – miasto stołeczne na prawach prefektury, prefektura metropolitalna. Znak 都 (to – czytanie sinojapońskie) jest tłumaczony jako metropolia, stąd Tōkyō-to znaczy "Tokyo Metropolis", a władze miasta nazywają się oficjalnie "Tokyo Metropolitan Government". Jednocześnie jednak Tōkyō-to jest tłumaczone jak "Tokyo Prefecture" w języku angielskim. Ponadto sam znak 都 czytany czysto po japońsku miyako oznacza stolicę[1]. Metropolia Tokijska została utworzona w 1943 roku poprzez połączenie Prefektury Tokijskiej (東京府 Tōkyō-fu, Tokyo Prefecture) i miasta Tokio (東京市 Tōkyō-shi, city of Tokyo). Część wschodnia prefektury stołecznej, która tworzyła w przeszłości miasto Tokio jest podzielona na 23 okręgi specjalne 特別区 tokubetsu-ku, popularnie w skrócie dzielnice 区 ku.
Dystrykt – Hokkaido[edytuj | edytuj kod]
1 dystrykt (道 dō; province): Hokkaido (北海道 Hokkai-dō; lit. Dystrykt/Prowincja/Prefektura Północnego Morza[1], Northern Sea Circuit) – region administracyjny o nazwie tożsamej z regionem geograficznym i nazwą wyspy. Obecny, wewnętrzny podział administracyjny Hokkaido i nowe nazewnictwo zostały ustanowione 1 kwietnia 2010 roku. Dotychczasowe jednostki shichō zostały zastąpione czternastoma jednostkami o nazwach shinkō-kyoku (pięć) i sōgō-shinkō-kyoku (dziewięć). Nazwy te są tłumaczone łącznie jako podprefektury (subprefectures).
Prefektury miejskie[edytuj | edytuj kod]
2 prefektury miejskie (府 fu; city prefectures): Osaka i Kioto.
Prefektury[edytuj | edytuj kod]
43 prefektury (県 ken; prefectures).
Dla ułatwienia używa się w znaczeniu ogólnym przeważnie słowa prefektury na określenie wszystkich jednostek[3]. Władzę wykonawczą w każdej z nich sprawuje gubernator (知事 chiji) wybierany co 4 lata w wyborach bezpośrednich, a ustawodawczą – jednoizbowy parlament (議会 gikai). Kandydaci w wyborach muszą być obywatelami lokalnej jednostki administracyjnej i mieć ukończone 25 lat.
Prefektury to jednostki administracyjne większe niż:
- powiaty (郡 gun) – w latach 20. XX w. ich funkcje administracyjne zostały przekazane miastom i wioskom położonym na ich terenie, obecnie figurują jako adresy pocztowe i częściowo wyznaczają granice okręgów wyborczych, znak 郡 wywodzi się od historycznej nazwy jednostki w Chinach, tłumaczonej jako komanderia);
- miasta (większe, ponad 50 tys. mieszkańców – 市 shi; mniejsze – 町 chō lub machi);
- wsie (村 son lub mura).
Jednostek miejskich i wiejskich jest łącznie 1777 (stan na 1 kwietnia 2009 r.), w tym dużych miast – 783, małych – 802, wiosek – 192[4].
Miasta „oznaczone”[edytuj | edytuj kod]
Wśród miast japońskich istnieją trzy grupy miast „oznaczonych”. Pierwsza z nich to miasta, które liczą ponad 0,5 mln ludności. Mają one status „miast oznaczonych rządowym rozporządzeniem” (政令指定都市 seirei shitei toshi). W październiku 2016 roku było ich 20: Sapporo, Sendai, Saitama, Chiba, Yokohama, Kawasaki, Sagamihara, Niigata, Shizuoka, Hamamatsu, Nagoya, Kyoto, Osaka, Sakai, Kobe, Okayama, Hiroshima, Kitakyushu, Fukuoka, Kumamoto.
Druga grupa miast „oznaczonych” to „miasta-centra” lub „miasta-rdzenie” (中核市 chūkaku-shi, ang. „core cities”). Miasto zaliczone do tej kategorii musi mieć co najmniej 200 tys. mieszkańców, ale jeśli ma mniej niż 500 tys., to jego powierzchnia musi mieć co najmniej 100 km². Według stanu na październik 2016 roku takich miast jest 47. Mają one większość uprawnień, jak „miasta oznaczone rządowym rozporządzeniem” z wyjątkiem funkcji, które są skuteczniej obsługiwane na poziomie prefektury.
Trzecią grupę stanowią „miasta specjalne” (特例市 tokurei-shi, ang. „special cities”). Miasto tej kategorii musi mieć co najmniej 200 tys. mieszkańców (wg stanu na październik 2016 roku było ich 37). Mają one stopień suwerenności zbliżony do „miast-rdzeni” w zakresie ochrony środowiska i planowania urbanistycznego[5].
Powyższe listy miast są otwarte i w najbliższych latach będą ulegać zmianom.
Konstytucja Japonii[edytuj | edytuj kod]
ROZDZIAŁ VIII
SAMORZĄD LOKALNY
Artykuł 92: Postanowienia odnoszące się do organizacji i działalności terytorialnych jednostek publicznych określa ustawa, zgodnie z zasadą autonomii lokalnej.
Artykuł 93: Zgodnie z ustawą terytorialne jednostki publiczne powołują zgromadzenia, jako swoje organa obradujące. Wyżsi funkcjonariusze wszelkich terytorialnych jednostek publicznych, członkowie zgromadzeń oraz inni funkcjonariusze lokalni, których określi ustawa, wybierani są w swoich okręgach drogą bezpośredniego, powszechnego, głosowania.
Artykuł 94: Terytorialne jednostki publiczne mają prawo zarządzać swoim majątkiem, swoimi sprawami i kierować administracją oraz w ramach ustawowych uchwalać własne przepisy.
Artykuł 95: Ustawa specjalna, odnosząca się do jednej tylko terytorialnej jednostki publicznej, nie może być uchwalona przez Parlament bez zgody większości wyborców z tej jednostki, uzyskanej zgodnie z ustawą[6].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Obecny system został ustanowiony w lipcu 1871 roku przez rząd Meiji, który zniósł feudalny system podziału kraju aktem znanym pod nazwą Haihan-chiken.
Początkowo było 300 prefektur, które były de facto następczyniami domen feudalnych (hanów). Liczba ta została ograniczona w 1871 r. do 72 prefektur, a w 1888 roku do 47. W 1947 roku wydano akt prawny Chihō-jichi-hō (jap. 地方自治法) dający większą autonomię prefekturom oraz ustanawiający gubernatorów i lokalne parlamenty.
Lista prefektur[edytuj | edytuj kod]
| Lp. | Flaga | Nazwa | Stolica | Typ jednostki administracyjnej | Region geograficzny |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 |  |
Aichi (愛知県) | Nagoja | prefektura (県 ken) | Chūbu |
| 2 |  |
Akita (秋田県) | Akita | prefektura (県 ken) | Tōhoku |
| 3 |  |
Aomori (青森県) | Aomori | prefektura (県 ken) | Tōhoku |
| 4 |  |
Chiba (千葉県) | Chiba | prefektura (県 ken) | Kantō |
| 5 |  |
Ehime (愛媛県) | Matsuyama | prefektura (県 ken) | Sikoku |
| 6 |  |
Fukui (福井県) | Fukui | prefektura (県 ken) | Chūbu |
| 7 |  |
Fukuoka (福岡県) | Fukuoka | prefektura (県 ken) | Kiusiu |
| 8 |  |
Fukushima (福島県) | Fukushima | prefektura (県 ken) | Tōhoku |
| 9 |  |
Gifu (岐阜県) | Gifu | prefektura (県 ken) | Chūbu |
| 10 |  |
Gunma (群馬県) | Maebashi | prefektura (県 ken) | Kantō |
| 11 |  |
Hiroszima (広島県) | Hiroszima | prefektura (県 ken) | Chūgoku |
| 12 |  |
Hokkaidō (北海道) | Sapporo | dystrykt, region administracyjny (道 dō) | Hokkaidō |
| 13 |  |
Hyōgo (兵庫県) | Kōbe | prefektura (県 ken) | Kinki |
| 14 |  |
Ibaraki (茨城県) | Mito | prefektura (県 ken) | Kantō |
| 15 |  |
Ishikawa (石川県) | Kanazawa | prefektura (県 ken) | Kantō |
| 16 |  |
Iwate (岩手県) | Morioka | prefektura (県 ken) | Tōhoku |
| 17 |  |
Kagawa (香川県) | Takamatsu | prefektura (県 ken) | Sikoku |
| 18 |  |
Kagoshima (鹿児島県) | Kagoshima | prefektura (県 ken) | Kiusiu |
| 19 |  |
Kanagawa (神奈川県) | Jokohama | prefektura (県 ken) | Kantō |
| 20 |  |
Kioto (京都府) | Kioto | prefektura miejska (府 fu) | Kinki |
| 21 |  |
Kōchi (高知県) | Kōchi | prefektura (県 ken) | Sikoku |
| 22 |  |
Kumamoto (熊本県) | Kumamoto | prefektura (県 ken) | Kiusiu |
| 23 |  |
Mie (三重県) | Tsu | prefektura (県 ken) | Kinki |
| 24 |  |
Miyagi (宮城県) | Sendai | prefektura (県 ken) | Tōhoku |
| 25 |  |
Miyazaki (宮崎県) | Miyazaki | prefektura (県 ken) | Kiusiu |
| 26 |  |
Nagano (長野県) | Nagano | prefektura (県 ken) | Chūbu |
| 27 |  |
Nagasaki (長崎県) | Nagasaki | prefektura (県 ken) | Kiusiu |
| 28 |  |
Nara (奈良県) | Nara | prefektura (県 ken) | Kinki |
| 29 |  |
Niigata (新潟県) | Niigata | prefektura (県 ken) | Chūbu |
| 30 |  |
Ōita (大分県) | Ōita | prefektura (県 ken) | Kiusiu |
| 31 |  |
Okayama (岡山県) | Okayama | prefektura (県 ken) | Chūgoku |
| 32 |  |
Okinawa (沖縄県) | Naha | prefektura (県 ken) | Kiusiu |
| 33 |  |
Osaka (大阪府) | Osaka | prefektura miejska (府 fu) | Kinki |
| 34 |  |
Saga (佐賀県) | Saga | prefektura (県 ken) | Kiusiu |
| 35 |  |
Saitama (埼玉県) | Saitama | prefektura (県 ken) | Kantō |
| 36 |  |
Shiga (滋賀県) | Ōtsu | prefektura (県 ken) | Kinki |
| 37 |  |
Shimane (島根県) | Matsue | prefektura (県 ken) | Chūgoku |
| 38 |  |
Shizuoka (静岡県) | Shizuoka | prefektura (県 ken) | Chūbu |
| 39 |  |
Tochigi (栃木県) | Utsunomiya | prefektura (県 ken) | Kantō |
| 40 |  |
Tokio (東京都) | miasto stołeczne na prawach prefektury | prefektura metropolitalna (都 to) | Kantō |
| 41 |  |
Tokushima (徳島県) | Tokushima | prefektura (県 ken) | Sikoku |
| 42 |  |
Tottori (鳥取県) | Tottori | prefektura (県 ken) | Chūgoku |
| 43 |  |
Toyama (富山県) | Toyama | prefektura (県 ken) | Chūbu |
| 44 |  |
Wakayama (和歌山県) | Wakayama | prefektura (県 ken) | Kinki |
| 45 |  |
Yamagata (山形県) | Yamagata | prefektura(県 ken) | Tōhoku |
| 46 |  |
Yamaguchi (山口県) | Yamaguchi | prefektura (県 ken) | Chūgoku |
| 47 |  |
Yamanashi (山梨県) | Kōfu | prefektura (県 ken) | Chūbu |
Mapa z podziałem na prefektury[edytuj | edytuj kod]
Prefektury według regionów geograficznych[edytuj | edytuj kod]
| Hokkaidō | Tōhoku | Kantō | Chūbu | Kansai | Chūgoku | Shikoku | Kyūshū |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
1. Hokkaidō |
2. Aomori |
8. Ibaraki |
15. Niigata |
24. Mie |
31. Tottori |
40. Fukuoka |
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- Podprefektury Japonii
- Japan Times,Promoting local autonomy
- UN, JAPAN Public Administration Country Profile
- Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, Biuro Administracji Lokalnej
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Kenkyusha's New Japanese-English Dictionary. Tokyo: Kenkyusha Limited, 1991, s. 203, 1111, 1798, 1805. ISBN 4-7674-2015-6.
- ↑ Local Automy in Japan. Ministry of Internal Affairs and Communications (MIC), 2009. [dostęp 2017-04-30]. (ang.).
- ↑ JAPAN Public Administration Country Profile. United Nations (DPADM, DESA), 2006. s. 7-9. [dostęp 2017-04-30]. (ang.).
- ↑ Types of Local Governments. Ministry of Internal Affairs and Communications (MIC), 3009. s. 3. [dostęp 2017-04-30]. (ang.).
- ↑ LOCAL-GOVERNMENT. Web Japan. [dostęp 2017-05-08]. (ang.).
- ↑ Konstytucja Japonii z 3 listopada 1946 (tłum. prof. Teruji Suzuki). Embassy of Japan in Poland, 2012. [dostęp 2017-04-29]. (pol.).
