Premier Estonii
Obecny peaminister | |
Kristen Michal (2011) | |
Stanowisko | |
Państwo | |
---|---|
Data utworzenia | |
Pierwszy peaminister | |
Długość kadencji |
nie dłużej niż kadencja Zgromadzenia Narodowego |
Obecny peaminister | |
Obecny od | |
Siedziba |
Dom Stenbocka, Tallinn |
Strona internetowa |
Premier Estonii (est. Eesti Vabariigi peaminister) – szef rządu i egzekutywy Republiki Estońskiej.
Obecnie urząd ten pełni Kristen Michal, który został zaprzysiężony 23 lipca 2024.
Wybory
[edytuj | edytuj kod]Premierem Estonii może zostać każda osoba wskazana przez Prezydenta Estonii, jednak w praktyce, z uwagi na odpowiedzialność przed Zgromadzeniem Państwowym, jest to lider partii rządzącej lub lider większego koalicjanta w koalicji.
Kandydat desygnowany na premiera w ciągu 14 dni od otrzymania od prezydenta misji utworzenia rządu przedstawia Zgromadzeniu Narodowemu proponowany skład swojego rządu. Zgromadzenie Narodowe głosuje nad propozycją bez debaty w jawnym głosowaniu. Po uzyskaniu zgody Zgromadzenia Narodowego premier w ciągu 7 dni przedstawia skład rządu prezydentowi, który w ciągu 3 dni ten rząd powołuje[1].
Jeżeli zaproponowana przez prezydenta osoba nie uzyska bezwzględnej większości w Zgromadzeniu Narodowym lub odmówi przyjęcia urzędu, prezydentowi przysługuje prawo desygnowania drugiego kandydata. Jeżeli scenariusz powtórzy się w stosunku do drugiego kandydata, prawo do mianowania kandydata na premiera przechodzi na rzecz Zgromadzenia Narodowego. Jeżeli misja powołania premiera nie powiedzie się trzeciemu kandydatowi, prezydent rozwiązuje Zgromadzenie Narodowe i zarządza nowe wybory parlamentarne[1].
Jeżeli dana osoba jest deputowanym do Zgromadzenia Narodowego to w momencie objęcia stanowiska premiera lub ministra w Rządzie Estonii jej mandat ulega zawieszeniu. Na czas zawieszenia mandatu obowiązki deputowanego pełni kolejny przedstawiciel danej partii na liście wyborczej. Z chwilą rezygnacji ze stanowiska premiera lub ministra, ustaje mandat zastępcy i kończy się zawieszenie pierwotnego mandatu[2].
Odwołanie
[edytuj | edytuj kod]Zgromadzenie Narodowe może wyrazić wotum nieufności wobec pojedynczego ministra, premiera bądź całemu Rządowi Estonii. Wotum nieufności wymaga pisemnego wniosku 1⁄5 członków Zgromadzenia Narodowego. Wniosek jest głosowany najwcześniej na 3. dzień po jego wniesieniu, chyba że Rząd Estonii nakaże wcześniejsze głosowanie. W przypadku wyrażenia wotum nieufności wobec Rządu lub premiera prezydent może na wniosek Rządu zarządzić w ciągu 3 dni przedterminowe wybory parlamentarne[3].
Wicepremierzy
[edytuj | edytuj kod]Zgodnie z Konstytucją Estonii, premierowi przysługuje prawo do mianowania dwóch zastępców, którzy zastępują go podczas jego nieobecności. Premier ustanawia zakres obowiązków każdego ze swoich zastępców[4].
Immunitet
[edytuj | edytuj kod]Premierowi przysługuje immunitet identyczny do tego, który przysługuje członkom Zgromadzenia Narodowego. Do odpowiedzialności może zostać pociągnięty tylko na wniosek Kanclerza Sprawiedliwości po uzyskaniu zgody większości członków Zgromadzenia Narodowego. Z chwilą uprawomocnienia się wyroku, wygasa funkcja skazanej osoby w Rządzie Estonii[5].
Lista osób pełniących funkcję premiera
[edytuj | edytuj kod]# | Imię i Nazwisko | Portret | Kadencja | Partia polityczna | Rząd | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Od | Do | ||||||
– | Edgar Savisaar | 3 kwietnia 1990 | 29 stycznia 1992 | RR | • | ||
– | Tiit Vähi
(ur. 1947) [7] |
30 stycznia 1992 | 21 października 1992 | Bezpartyjny | 1 | ||
1 | Mart Laar | 21 października 1992 | 8 listopada 1994 | RKEI | 1 | ||
2 | Andres Tarand
(ur. 1940)[7] |
8 listopada 1994 | 17 kwietnia 1995 | SDE | • | ||
3 | Tiit Vähi
(ur. 1947)[7] |
17 kwietnia 1995 | 6 listopada 1995 | EK | 2 | ||
6 listopada 1995 | 17 Marca 1997 | 3 | |||||
4 | Mart Siimann
(ur. 1946)[7] |
17 marca 1997 | 25 marca 1999 | EK | • | ||
(1) | Mart Laar | 25 marca 1999 | 28 stycznia 2002 | Isamaaliit | 2 | ||
6 | Siim Kallas
(ur. 1948)[7] |
28 stycznia 2002 | 10 kwietnia 2003 | RE | • | ||
7 | Juhan Parts
(ur. 1966)[7] |
10 kwietnia 2003 | 12 kwietnia 2005 | RP | • | ||
8 | Andrus Ansip
(ur. 1956)[7] |
12 kwietnia 2005 | 5 kwietnia 2007 | RE | 1 | ||
5 kwietnia 2007 | 4 kwietnia 2011 | 2 | |||||
6 kwietnia 2011 | 26 marca 2014 | 3 | |||||
9 | Taavi Rõivas
(ur. 1979)[7] |
26 marca 2014 | 30 marca 2015 | RE | 1 | ||
30 marca 2015 | 23 listopada 2016 | 2 | |||||
10 | Jüri Ratas
(ur. 1978)[7] |
23 listopada 2016 | 29 kwietnia 2019 | EKK | 1 | ||
29 kwietnia 2019 | 26 stycznia 2021 | 2 | |||||
11 | Kaja Kallas
(ur. 1977)[7] |
26 Stycznia 2021 | 18 Lipca 2022 | RE | 1 | ||
18 Lipca 2022 | 17 Kwietnia 2023 | 2 | |||||
17 kwietnia 2023 | 23 lipca 2024 | 3 | |||||
12 | Kristen Michal
(ur. 1975) |
23 lipca 2024 | Obecnie | RE | • |
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Rozdział IV § 89 Konstytucji Republiki Estońskiej.
- ↑ Rozdział IV § 64 Konstytucji Republiki Estońskiej.
- ↑ Rozdział IV § 97 Konstytucji Republiki Estońskiej.
- ↑ Rozdział IV § 93 Konstytucji Republiki Estońskiej.
- ↑ Rozdział IV § 101 Konstytucji Republiki Estońskiej.
- ↑ Do 8 maja 1990 faktycznie jako premier Estońskiej SRR.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Rulers of Estonia [online], www.rulers.org [dostęp 2020-05-21] .
- ↑ a b Mart Laar pełnił to stanowisko dwa razy. Od 21 października 1992 do 8 listopada 1994 oraz od 25 marca 1999 do 28 stycznia 2002.