Przejdź do zawartości

Premier Estonii

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Premier Estonii
Eesti Vabariigi peaminister
Obecny peaminister
Obecny Premier Estonii
Kristen Michal (2011)
Stanowisko
Państwo

 Estonia

Data utworzenia

24 lutego 1918

Pierwszy peaminister

Konstantin Päts

Długość kadencji

nie dłużej niż kadencja Zgromadzenia Narodowego

Obecny peaminister

Kristen Michal

Obecny od

23 lipca 2024

Siedziba

Dom Stenbocka, Tallinn

Strona internetowa

Premier Estonii (est. Eesti Vabariigi peaminister) – szef rządu i egzekutywy Republiki Estońskiej.

Obecnie urząd ten pełni Kristen Michal, który został zaprzysiężony 23 lipca 2024.

Wybory

[edytuj | edytuj kod]

Premierem Estonii może zostać każda osoba wskazana przez Prezydenta Estonii, jednak w praktyce, z uwagi na odpowiedzialność przed Zgromadzeniem Państwowym, jest to lider partii rządzącej lub lider większego koalicjanta w koalicji.

Kandydat desygnowany na premiera w ciągu 14 dni od otrzymania od prezydenta misji utworzenia rządu przedstawia Zgromadzeniu Narodowemu proponowany skład swojego rządu. Zgromadzenie Narodowe głosuje nad propozycją bez debaty w jawnym głosowaniu. Po uzyskaniu zgody Zgromadzenia Narodowego premier w ciągu 7 dni przedstawia skład rządu prezydentowi, który w ciągu 3 dni ten rząd powołuje[1].

Jeżeli zaproponowana przez prezydenta osoba nie uzyska bezwzględnej większości w Zgromadzeniu Narodowym lub odmówi przyjęcia urzędu, prezydentowi przysługuje prawo desygnowania drugiego kandydata. Jeżeli scenariusz powtórzy się w stosunku do drugiego kandydata, prawo do mianowania kandydata na premiera przechodzi na rzecz Zgromadzenia Narodowego. Jeżeli misja powołania premiera nie powiedzie się trzeciemu kandydatowi, prezydent rozwiązuje Zgromadzenie Narodowe i zarządza nowe wybory parlamentarne[1].

Jeżeli dana osoba jest deputowanym do Zgromadzenia Narodowego to w momencie objęcia stanowiska premiera lub ministra w Rządzie Estonii jej mandat ulega zawieszeniu. Na czas zawieszenia mandatu obowiązki deputowanego pełni kolejny przedstawiciel danej partii na liście wyborczej. Z chwilą rezygnacji ze stanowiska premiera lub ministra, ustaje mandat zastępcy i kończy się zawieszenie pierwotnego mandatu[2].

Odwołanie

[edytuj | edytuj kod]

Zgromadzenie Narodowe może wyrazić wotum nieufności wobec pojedynczego ministra, premiera bądź całemu Rządowi Estonii. Wotum nieufności wymaga pisemnego wniosku 1⁄5 członków Zgromadzenia Narodowego. Wniosek jest głosowany najwcześniej na 3. dzień po jego wniesieniu, chyba że Rząd Estonii nakaże wcześniejsze głosowanie. W przypadku wyrażenia wotum nieufności wobec Rządu lub premiera prezydent może na wniosek Rządu zarządzić w ciągu 3 dni przedterminowe wybory parlamentarne[3].

Wicepremierzy

[edytuj | edytuj kod]

Zgodnie z Konstytucją Estonii, premierowi przysługuje prawo do mianowania dwóch zastępców, którzy zastępują go podczas jego nieobecności. Premier ustanawia zakres obowiązków każdego ze swoich zastępców[4].

Immunitet

[edytuj | edytuj kod]

Premierowi przysługuje immunitet identyczny do tego, który przysługuje członkom Zgromadzenia Narodowego. Do odpowiedzialności może zostać pociągnięty tylko na wniosek Kanclerza Sprawiedliwości po uzyskaniu zgody większości członków Zgromadzenia Narodowego. Z chwilą uprawomocnienia się wyroku, wygasa funkcja skazanej osoby w Rządzie Estonii[5].

Lista osób pełniących funkcję premiera

[edytuj | edytuj kod]
 Osobny artykuł: Premierzy Estonii.
# Imię i Nazwisko Portret Kadencja Partia polityczna Rząd
Od Do
Edgar Savisaar

(ur. 1950)[6][7]

3 kwietnia 1990 29 stycznia 1992 RR
Tiit Vähi

(ur. 1947) [7]

30 stycznia 1992 21 października 1992 Bezpartyjny 1
1 Mart Laar

(ur. 1960)[8][7]

21 października 1992 8 listopada 1994 RKEI 1
2 Andres Tarand

(ur. 1940)[7]

8 listopada 1994 17 kwietnia 1995 SDE
3 Tiit Vähi

(ur. 1947)[7]

17 kwietnia 1995 6 listopada 1995 EK 2
6 listopada 1995 17 Marca 1997 3
4 Mart Siimann

(ur. 1946)[7]

17 marca 1997 25 marca 1999 EK
(1) Mart Laar

(ur. 1960)[8][7]

25 marca 1999 28 stycznia 2002 Isamaaliit 2
6 Siim Kallas

(ur. 1948)[7]

28 stycznia 2002 10 kwietnia 2003 RE
7 Juhan Parts

(ur. 1966)[7]

10 kwietnia 2003 12 kwietnia 2005 RP
8 Andrus Ansip

(ur. 1956)[7]

12 kwietnia 2005 5 kwietnia 2007 RE 1
5 kwietnia 2007 4 kwietnia 2011 2
6 kwietnia 2011 26 marca 2014 3
9 Taavi Rõivas

(ur. 1979)[7]

26 marca 2014 30 marca 2015 RE 1
30 marca 2015 23 listopada 2016 2
10 Jüri Ratas

(ur. 1978)[7]

23 listopada 2016 29 kwietnia 2019 EKK 1
29 kwietnia 2019 26 stycznia 2021 2
11 Kaja Kallas

(ur. 1977)[7]

26 Stycznia 2021 18 Lipca 2022 RE 1
18 Lipca 2022 17 Kwietnia 2023 2
17 kwietnia 2023 23 lipca 2024 3
12 Kristen Michal

(ur. 1975)

23 lipca 2024 Obecnie RE

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Rozdział IV § 89 Konstytucji Republiki Estońskiej.
  2. Rozdział IV § 64 Konstytucji Republiki Estońskiej.
  3. Rozdział IV § 97 Konstytucji Republiki Estońskiej.
  4. Rozdział IV § 93 Konstytucji Republiki Estońskiej.
  5. Rozdział IV § 101 Konstytucji Republiki Estońskiej.
  6. Do 8 maja 1990 faktycznie jako premier Estońskiej SRR.
  7. a b c d e f g h i j k l m Rulers of Estonia [online], www.rulers.org [dostęp 2020-05-21].
  8. a b Mart Laar pełnił to stanowisko dwa razy. Od 21 października 1992 do 8 listopada 1994 oraz od 25 marca 1999 do 28 stycznia 2002.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]