Jan Stefan Giedroyć: Różnice pomiędzy wersjami

Jan Stefan Giedroyć
	; Portret biskupa Jana Stefana Giedroycia pędzla Franciszka Smuglewicza, przed 1795 rokiem
Data i miejsce urodzenia	2 lutego 1730 ; Wilno
Data i miejsce śmierci	23 Marca 1803 ; Olsiady
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Prezbiterat	1 października 1752
Nominacja biskupia	22 sierpnia 1763
Sakra biskupia	12 lutego 1764
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 12:36, 14 lip 2017

Jan Stefan Giedroyć herbu Hippocentaurus (ur. 2 lutego 1730 w Wilnie^[2], zm. 23 Marca 1803 w Olsiadach, pochowany w katedrze w Worniach) – biskup żmudzki od 30 marca 1778^[3] i inflancko-piltyński od 22 kwietnia 1765^[4]. Biskup tytularny Verinopolis^[5] i sufragan białoruski w latach 1763–1765.

W 1755 został członkiem kapituły wileńskiej. Był członkiem konfederacji generalnej Wielkiego Księstwa Litewskiego w 1764 roku^[6]. Jako protegowany biskupa wileńskiego Ignacego Massalskiego, zrobił za panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego szybką karierę polityczną. Był członkiem konfederacji radomskiej 1767 roku^[7]. 23 października 1767 wszedł w skład delegacji Sejmu, wyłonionej pod naciskiem posła rosyjskiego Nikołaja Repnina, powołanej w celu określenia ustroju Rzeczypospolitej^[8]. Na posiedzeniu Senatu ostro potępił konfederację barską. Przygotowania powstańcze szlachty wileńskiej denuncjował dowództwu stacjonujących w pobliżu Wilna wojsk rosyjskich. Jednak w czasie Sejmu Rozbiorowego w 1773 nosił się z zamiarem publicznego wystąpienia w obronie całości Rzeczypospolitej. Miał wówczas powiedzieć jeśli trzeba męczennika – będę nim. Królowi z trudem udało się odwieść biskupa od tego samobójczego czynu. Już wkrótce jednak Giedroyć stał się jednym z najzagorzalszych popleczników Rosji. Członek konfederacji Andrzeja Mokronowskiego w 1776 roku^[9]. Dzięki poparciu Rosjan i króla został w 1778 biskupem żmudzkim. Członek Departamentu Sprawiedliwości Rady Nieustającej w 1779 roku^[10]. Na tym stanowisku ściągnął na siebie zarzuty chciwości w gromadzeniu beneficjów i promowania swoich krewnych Giedroyciów na stanowiska kościelne. Został konsyliarzem Rady Nieustającej w latach 1778 i 1780. Przez cztery lata zasiadał w jej Departamencie Skarbowym. Był członkiem konfederacji Sejmu Czteroletniego^[11]. Był przeciwnikiem Konstytucji 3 maja i gorącym zwolennikiem konfederacji targowickiej. Figurował na liście posłów i senatorów posła rosyjskiego Jakowa Bułhakowa w 1792 roku, która zawierała zestawienie osób, na które Rosjanie mogą liczyć przy rekonfederacji i obaleniu dzieła 3 maja^[12].

Po stłumieniu insurekcji kościuszkowskiej, gdy pewien ksiądz z jego diecezji użył słów obrażających Katarzynę II, Giedroyć nakazał go aresztować, czym zasłużył sobie na podziękowanie posła rosyjskiego Nikołaja Repnina.

Był kawalerem Orderu Orła Białego. W 1766 został kawalerem Orderu Świętego Stanisława^[13].

↑ Krzysztof R. Prokop, Sakry i sukcesja święceń biskupich pasterzy Kościoła wileńskiego z drugiej oraz trzeciej tercji XVIII stulecia, „Rocznik Teologii Katolickiej” t. V, Białystok 2006, ISSN 1644-8855, s. 240.
↑ ^a ^b ^c Hierarchia Catholica medii et recentioris aevi, t. VI, Patavii 1958, s. 438. (łac.).
↑ Hierarchia Catholica medii et recentioris aevi, t. VI, Patavii 1958, s. 365. (łac.).
↑ Hierarchia Catholica medii et recentioris aevi, t. VI, Patavii 1958, s. 435. (łac.).
↑ Prokop, 2006, s. 221.
↑ Volumina Legum, t. VII, Petersburg 1860, s. 60.
↑ Korwin [Kossakowski] S., Trzeci Maj i Targowica, Kraków 1890, s. 225.
↑ Volumina Legum t. VII, Sankt Petersburg 1860, s. 244–248.
↑ Volumina Legum, t. VIII, Petersburg 1860, s. 527.
↑ KALENDARZ polityczny dla Królestwa Polskiego y Wielkiego Xięstwa Litewskiego na rok pański 1779. w Warszawie, Nakładem y drukiem Michała Groella Księgarza Nadwornego J.K.Mci., [b.n.s]
↑ Kalendarzyk narodowy y obcy na rok... 1792..., Warszawa 1791, s. 308.
↑ Łukasz Kądziela, Między zdradą a służbą Rzeczypospolitej. Fryderyk Moszyński w latach 1792–1793, Warszawa 1993, s. 46, Сборник Русского исторического общества, t. 47, Petersburg 1885, s. 271.
↑ Zbigniew Dunin-Wilczyński, Order Świętego Stanisława, Warszawa 2006, s. 178.

Bibliografia

T. Turkowski, Jan Stefan Giedroyć, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. VII, 1948–1958, s. 427–428.
Wołonczewski Maciej bp, Biskupstwo żmujdzkie, Kraków 1898.
Biskup Jan Stefan Giedroyć (ang.)

[1] Krzysztof R. Prokop, Sakry i sukcesja święceń biskupich pasterzy Kościoła wileńskiego z drugiej oraz trzeciej tercji XVIII stulecia, „Rocznik Teologii Katolickiej” t. V, Białystok 2006, ISSN 1644-8855, s. 240.

[HC-2] Hierarchia Catholica medii et recentioris aevi, t. VI, Patavii 1958, s. 438. (łac.).

[3] Hierarchia Catholica medii et recentioris aevi, t. VI, Patavii 1958, s. 365. (łac.).

[4] Hierarchia Catholica medii et recentioris aevi, t. VI, Patavii 1958, s. 435. (łac.).

[5] Prokop, 2006, s. 221.

[6] Volumina Legum, t. VII, Petersburg 1860, s. 60.

[7] Korwin [Kossakowski] S., Trzeci Maj i Targowica, Kraków 1890, s. 225.

[8] Volumina Legum t. VII, Sankt Petersburg 1860, s. 244–248.

[9] Volumina Legum, t. VIII, Petersburg 1860, s. 527.

[10] KALENDARZ polityczny dla Królestwa Polskiego y Wielkiego Xięstwa Litewskiego na rok pański 1779. w Warszawie, Nakładem y drukiem Michała Groella Księgarza Nadwornego J.K.Mci., [b.n.s]

[11] Kalendarzyk narodowy y obcy na rok... 1792..., Warszawa 1791, s. 308.

[12] Łukasz Kądziela, Między zdradą a służbą Rzeczypospolitej. Fryderyk Moszyński w latach 1792–1793, Warszawa 1993, s. 46, Сборник Русского исторического общества, t. 47, Petersburg 1885, s. 271.

[13] Zbigniew Dunin-Wilczyński, Order Świętego Stanisława, Warszawa 2006, s. 178.

[2]

[1]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

@@ Linia 41: / Linia 41: @@
 }}
-'''Jan Stefan Giedroyć''' herbu [[Hippocentaurus]] (ur. [[2 lutego]] [[1730]] w [[Wilno|Wilnie]]<ref name=HC />, zm. 23 Marca [[1803]] w Olsiadach, pochowany w katedrze w Worniach) – [[Biskupi żmudzcy|biskup żmudzki]] od 30 marca 1778<ref>''Hierarchia Catholica medii et recentioris aevi'', t. VI, [[Padwa|Patavii]] 1958, s. 365. {{lang|la}}.</ref> i [[Biskupi inflanccy, wendeńscy i inflancko-piltyńscy|inflancko-piltyński]] od 22 kwietnia 1765<ref>''Hierarchia Catholica medii et recentioris aevi'', t. VI, Patavii 1958, s. 435. {{lang|la}}.</ref>. [[Biskup tytularny]] Verinopolis<ref>Prokop, 2006, s. 221.</ref> i [[Biskupi pomocniczy wileńscy|sufragan białoruski]] w latach 1763–1765.
+'''Jan Stefan Giedroyć''' herbu [[Hippocentaurus]] (ur. [[2 lutego]] [[1730]] w [[Wilno|Wilnie]]<ref name=HC />, zm. 23 Marca [[1803]] w Olsiadach, pochowany w katedrze w [[Wornie|Worniach]]) – [[Biskupi żmudzcy|biskup żmudzki]] od 30 marca 1778<ref>''Hierarchia Catholica medii et recentioris aevi'', t. VI, [[Padwa|Patavii]] 1958, s. 365. {{lang|la}}.</ref> i [[Biskupi inflanccy, wendeńscy i inflancko-piltyńscy|inflancko-piltyński]] od 22 kwietnia 1765<ref>''Hierarchia Catholica medii et recentioris aevi'', t. VI, Patavii 1958, s. 435. {{lang|la}}.</ref>. [[Biskup tytularny]] Verinopolis<ref>Prokop, 2006, s. 221.</ref> i [[Biskupi pomocniczy wileńscy|sufragan białoruski]] w latach 1763–1765.
 W 1755 został członkiem [[kapituła|kapituły]] [[Wilno|wileńskiej]]. Był członkiem [[Wojna domowa w Rzeczypospolitej 1764|konfederacji generalnej Wielkiego Księstwa Litewskiego]] w 1764 roku<ref>''[[Volumina Legum]]'', t. VII, Petersburg 1860, s. 60.</ref>. Jako protegowany [[Biskupi wileńscy|biskupa wileńskiego]] [[Ignacy Jakub Massalski|Ignacego Massalskiego]], zrobił za panowania [[Stanisław August Poniatowski|Stanisława Augusta Poniatowskiego]] szybką karierę polityczną. Był członkiem [[Konfederacja radomska|konfederacji radomskiej]] 1767 roku<ref>Korwin [Kossakowski] S., ''Trzeci Maj i Targowica'', Kraków 1890, s. 225.</ref>. 23 października 1767 wszedł w skład [[Sejm delegacyjny|delegacji]] [[Sejm Repninowski|Sejmu]], wyłonionej pod naciskiem [[Ambasadorowie i posłowie rosyjscy w Rzeczypospolitej 1763–1794|posła rosyjskiego]] [[Nikołaj Repnin|Nikołaja Repnina]], powołanej w celu określenia ustroju [[Rzeczpospolita Obojga Narodów|Rzeczypospolitej]]<ref>''Volumina Legum'' t. VII, Sankt Petersburg 1860, s. 244–248.</ref>. Na posiedzeniu [[Senat (I Rzeczpospolita)|Senatu]] ostro potępił [[konfederacja barska|konfederację barską]]. Przygotowania powstańcze szlachty wileńskiej denuncjował dowództwu stacjonujących w pobliżu [[Wilno|Wilna]] wojsk rosyjskich. Jednak w czasie [[Sejm Rozbiorowy 1773-1775|Sejmu Rozbiorowego]] w 1773 nosił się z zamiarem publicznego wystąpienia w obronie całości [[I Rzeczpospolita|Rzeczypospolitej]]. Miał wówczas powiedzieć'' jeśli trzeba męczennika – będę nim''. Królowi z trudem udało się odwieść biskupa od tego samobójczego czynu. Już wkrótce jednak Giedroyć stał się jednym z najzagorzalszych popleczników Rosji. Członek konfederacji [[Andrzej Mokronowski|Andrzeja Mokronowskiego]] w 1776 roku<ref>''Volumina Legum'', t. VIII, Petersburg 1860, s. 527.</ref>. Dzięki poparciu Rosjan i króla został w 1778 biskupem żmudzkim. Członek [[Departament Sprawiedliwości  Rady Nieustającej|Departamentu Sprawiedliwości Rady Nieustającej]] w 1779 roku<ref>KALENDARZ polityczny dla Królestwa Polskiego y Wielkiego Xięstwa Litewskiego na rok pański 1779. w Warszawie, Nakładem y drukiem Michała Groella Księgarza Nadwornego J.K.Mci., [b.n.s]</ref>. Na tym stanowisku ściągnął na siebie zarzuty chciwości w gromadzeniu [[beneficjum|beneficjów]] i promowania swoich krewnych Giedroyciów na stanowiska kościelne. Został konsyliarzem [[Rada Nieustająca|Rady Nieustającej]] w latach 1778 i 1780. Przez cztery lata zasiadał w jej Departamencie Skarbowym. Był członkiem konfederacji [[Sejm Czteroletni|Sejmu Czteroletniego]]<ref>''Kalendarzyk narodowy y obcy na rok... 1792...'', Warszawa 1791, s. 308.</ref>. Był przeciwnikiem [[konstytucja 3 maja|Konstytucji 3 maja]] i gorącym zwolennikiem [[konfederacja targowicka|konfederacji targowickiej]]. Figurował na liście posłów i senatorów [[Ambasadorowie i posłowie rosyjscy w Rzeczypospolitej 1763–1794|posła rosyjskiego]] [[Jakow Bułhakow|Jakowa Bułhakowa]] w 1792 roku, która zawierała zestawienie osób, na które Rosjanie mogą liczyć przy rekonfederacji i obaleniu dzieła 3 maja<ref>Łukasz Kądziela, ''Między zdradą a służbą Rzeczypospolitej. Fryderyk Moszyński w latach 1792–1793'', Warszawa 1993, s. 46, Сборник Русского исторического общества, t. 47, Petersburg 1885, s. 271.</ref>.