Przejdź do zawartości

Ignacy Jakub Massalski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ignacy Jakub Massalski
ilustracja
Herb duchownego
Data i miejsce urodzenia

22 lipca 1727
Olekszyce

Data i miejsce śmierci

28 czerwca 1794
Warszawa

Miejsce pochówku

Bazylika archikatedralna św. Stanisława Biskupa i św. Władysława w Wilnie

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Nominacja biskupia

29 marca 1762[2]

Sakra biskupia

2 maja 1762[1]

Odznaczenia
Order Orła Białego
Multimedia w Wikimedia Commons
Sukcesja apostolska
Data konsekracji

2 maja 1762

Konsekrator

Aleksander Kazimierz Horain

Współkonsekratorzy

Antoni Józef Żółkowski
Tomasz Ignacy Zienkowicz

Ignacy Jakub Massalski (ur. w 1727, zm. w 1794) – biskup wileński (od 1762), pisarz wielki litewski w latach 1748–1754, duchowny referendarz wielki litewski w latach 1754–1762[3], konsyliarz z Senatu w konfederacji targowickiej[4], członek konfederacji grodzieńskiej w 1793[5], konsyliarz Rady Nieustającej w 1775[6], członek Komisji Edukacji Narodowej w latach 1773–1792[7], kanclerz Akademii i Uniwersytetu Wileńskiego Towarzystwa Jezusowego od 1761 roku[8].

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Ignacy Jakub Massalski herbu Masalski Książę III urodzony (22 lipca 1727[a] w Olekszycach niedaleko Grodna, był synem Michała Józefa i bratem Adriana Józefa.

W 1752 roku uczęszczał do Collegium Nobilium jezuitów w Wilnie[9]. W latach 1755–1762 Massalscy i Czartoryscy (używając protekcji rosyjskiej) starali się o uzyskanie dla Ignacego koadiutorii wileńskiej przy Michale Zienkowiczu[10].

Jako działacz polityczny i religijny Wielkiego Księstwa Litewskiego, fizjokrata, mecenas nauki i sztuki, patronował Wawrzyńcowi Gucewiczowi, i Franciszkowi Smuglewiczowi. Jego staraniami została przebudowana w stylu klasycystycznym katedra wileńska. W 1762 został odznaczony Orderem Orła Białego[3].

W 1764 był członkiem konfederacji Wielkiego Księstwa Litewskiego[11], podpisał elekcję Stanisława Augusta Poniatowskiego[12], podpisał jego pacta conventa[13]. W 1766 został wyznaczony senatorem rezydentem[14].

Członek konfederacji 1773 roku, podpisał się na pierwszym zniszczonym egzemplarzu aktu konfederacji, następnie 16 kwietnia 1773 roku złożył przyrzeczenie (sponsję), że podpisze ponownie konfederację[15]. Na Sejmie Rozbiorowym 1773-1775 wszedł w skład delegacji wyłonionej pod naciskiem dyplomatów trzech państw rozbiorczych, mającej przeprowadzić rozbiór[16], został prezesem Komisji Rozdawniczej Litewskiej, ustanowionej dla likwidacji majątku skasowanego zakonu jezuitów[17]. 18 września 1773 podpisał traktaty cesji przez Rzeczpospolitą Obojga Narodów ziem zagarniętych przez Rosję, Prusy i Austrię w I rozbiorze Polski[18]. Członek konfederacji Andrzeja Mokronowskiego w 1776[19].

W latach 1773–1776 jako przewodniczący Komisji Edukacji Narodowej był „bohaterem” największej afery finansowej w dziejach polskiej edukacji, za co jedynie utracił stanowisko przewodniczącego KEN. Członek Departamentu Policji Rady Nieustającej w 1777[20]. Był członkiem konfederacji Sejmu Czteroletniego[21]. Sędzia sejmowy z Senatu z Prowincji Wielkiego Księstwa Litewskiego w 1791 roku[22]. Był też czołowym stronnikiem Rosji, zwalczał dzieło Sejmu Czteroletniego, za co pobierał stałą roczną pensję od posła Rosji, Jakoba Sieversa. Figurował na liście posłów i senatorów posła rosyjskiego Jakowa Bułhakowa w 1792, która zawierała zestawienie osób, na które Rosjanie mogą liczyć przy rekonfederacji i obaleniu dzieła 3 maja[23]. Był członkiem Rady Nieustającej, przystąpił do konfederacji targowickiej. Na sejmie grodzieńskim w 1793 roku został mianowany przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego członkiem deputacji do traktowania z posłem rosyjskim Jakobem Sieversem[24]. 22 lipca 1793 podpisał traktat cesji przez Rzeczpospolitą ziem zagarniętych przez Rosję a 25 września cesji ziem zagarniętych przez Prusy w II rozbiorze Polski[25].

W 1794 podczas insurekcji warszawskiej na rozkaz Tadeusza Kościuszki aresztowany i uwięziony. Jako targowiczanin uznany za zdrajcę, został 28 czerwca 1794 powieszony przez lud w Warszawie[26].

Uwagi

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Niekiedy spotykana jest data 1726; Marta Męclewska, Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008, Zamek Królewski, Warszawa 2008, s. 201.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Krzysztof R. Prokop, Sakry i suksceja święceń biskupich pasterzy Kościoła wileńskiego z drugiej oraz trzeciej tercji XVIII stulecia, Rocznik Teologii Katolickiej t. V, Białystok 2006, ISSN 1644-8855, s. 239.
  2. ↑ Hierarchia Catholica medii et recentioris aevi, t. VI, Patavii 1958, s. 442. (łac.)
  3. ↑ a b Marta Męclewska, Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008, Zamek Królewski, Warszawa 2008, s. 201.
  4. ↑ Korrespondent Warszawski Donoszący Wiadomości Kraiowe y Zagraniczne, 1792, no 64, s. 586.
  5. ↑ Korwin [Kossakowski] S., Trzeci Maj i Targowica, Kraków 1890, s. 221.
  6. ↑ Volumina Legum, t. VIII, Petersburg 1860, s. 86.
  7. ↑ Ambroise Jobert, Komisja Edukacji Narodowej w Polsce (1773–1794). Jej dzieło wychowania obywatelskiego, przełożyła i uzupełniła Mirosława Chamcówna, przedmową opatrzył Henryk Barycz, Wrocław–Warszawa 1979, s. 277.
  8. ↑ Józef Bieliński, Uniwersytet Wileński (1579-1831) T. 3, Kraków 1899-1900, s. 4.
  9. ↑ Kazimierz Puchowski, Jezuickie kolegia szlacheckie Rzeczypospolitej Obojga Narodów, Gdańsk 2007, s. 573.
  10. ↑ T. Kasabuła, Ignacy Massalski biskup wileński, Lublin 1998, s. 81-85; T. Szwaciński, Walka "Familii" o koadiutorię wileńską: 1754-1757 [w:] W cieniu wojen i rozbiorów. Studia z dziejów Rzeczypospolitej XVIII i początków XIX wieku, red. U. Kosińska, D. Dukwicz, A. Danilczyk, Warszawa 2014, s. 197-213.
  11. ↑ Volumina Legum, t. VII, Petersburg 1860, s. 60.
  12. ↑ Elektorów poczet, którzy niegdyś głosowali na elektorów Jana Kazimierza roku 1648, Jana III. roku 1674, Augusta II. roku 1697, i Stanisława Augusta roku 1764, najjaśniejszych Królów Polskich, Wielkich Książąt Litewskich, i.t.d. / ułożył i wydał Oswald Zaprzaniec z Siemuszowej Pietruski, Lwów 1845, s. 213.
  13. ↑ Akt elekcyi Roku Tysiąć Siedemset Sześćdziesiątego Czwartego, Miesiąca Sierpnia, Dnia dwudziestego siódmego, s. 19.
  14. ↑ Volumina Legum, t. VII, Petersburg 1860, s. 222.
  15. ↑ Ryszard Chojecki, Patriotyczna opozycja na sejmie 1773 r., w: Kwartalnik Historyczny, LXXIX, nr 3, 1972, s. 559.
  16. ↑ Ryszard Chojecki, Patriotyczna opozycja na sejmie 1773 r., "Kwartalnik Historyczny", LXXIX, nr 3, 1972, s. 545-562.
  17. ↑ Stanisław Załęski, Historya zniesienia jezuitów w Polsce i ich zachowanie na Białej Rusi, t. II, Lwów 1875, s. 1-68.
  18. ↑ Volumina Legum, t. VIII, Petersburg 1860, s. 20-48.
  19. ↑ Volumina Legum, t. VIII, Petersburg 1860, s. 527.
  20. ↑ Kolęda warszawska na rok 1777, Warszawa 1777, [b.n.s]
  21. ↑ Kalendarzyk narodowy y obcy na rok ... 1792, Warszawa 1791, s. 307.
  22. ↑ Sądy seymowe. Actum in curia regia Varsaviensi 1791 05.28, [b.n.s]
  23. ↑ Łukasz Kądziela, Między zdradą a służbą Rzeczypospolitej. Fryderyk Moszyński w latach 1792-1793, Warszawa 1993, s. 46; Сборник Русского исторического общества, t. 47, Petersburg 1885, s. 272.
  24. ↑ Volumina Legum, t. X, Poznań 1952, s. 11.
  25. ↑ Volumina Legum, t. X, Poznań 1952, s. 23, 37.
  26. ↑ Tadeusz Łepkowski, Mały słownik historii Polski, Warszawa 1964, s. 186.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Biskupi wileńscy
Biskupi diecezjalni
Biskupi pomocniczy
  1. ↑ a b c d e f Białystok
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ignacy_Jakub_Massalski&oldid=74155085”