Wawer: Różnice pomiędzy wersjami

Wawer
	Dzielnica Warszawy
	; Wawerskie Centrum Kultury i Urząd Dzielnicy Wawer przy ul. Żegańskiej
	Herb
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Miasto	Warszawa
SIMC	0988840
Zarządzający	Norbert Szczepański
Powierzchnia	79,7(1.01.2018) km²
Populacja ; • liczba ludności	; 75 991 (1.01.2018)
• gęstość	953 (1.01.2018) os./km²
Tablice rejestracyjne	WT
	Plan Wawra;
	Położenie na mapie Warszawy;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja nieprzejrzana]

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 00:58, 6 mar 2019

Wawer – dzielnica Warszawy położona w prawobrzeżnej części miasta.

Jest jedną z 18 jednostek pomocniczych m.st. Warszawy^[2].

Dzielnica ma powierzchnię 79,7 km², a liczba mieszkańców (stan na 1 stycznia 2018) wynosi 75 991^[1]. Jest największą warszawską dzielnicą pod względem powierzchni^[1].

Położenie

Wawer graniczy:

od północy z dzielnicami Praga-Południe i Rembertów oraz Wesoła
od wschodu z dzielnicą Wesoła oraz z gminą Wiązowna
od zachodu z dzielnicami Wilanów i Mokotów
od południa z miastem Józefów.

Opis

Przyłączony do Warszawy w 1951 roku. W latach 1960–1994 obszar Wawra stanowił część dzielnicy Warszawa-Praga Południe. W wyniku przeprowadzonej reformy administracyjnej Warszawy ówczesna dzielnica Warszawa-Praga Południe została podzielona na trzy osobne gminy (Praga-Południe, Wawer, Rembertów), które w 2002 roku zostały przekształcone w dzisiejsze dzielnice.

Podział dzielnicy

obszary Miejskiego Systemu Informacji^[3]	jednostki pomocnicze Warszawy niższego rzędu^[4]	części miasta Państwowego Rejestru Nazw Geograficznych^[5]
Aleksandrów		Aleksandrów Pierwszy
Anin		Anin
Anin		Nowy Anin
Falenica		Błota
Falenica		Falenica
Las
Marysin Wawerski	Marysin Wawerski Południe	Marysin Wawerski
		Pocisk
		Stary Wawer
	Marysin Wawerski Północ	Czaplowizna
	Marysin Wawerski Północ	Glinki
Miedzeszyn		Elżbietówek
		Karolew
		Miedzeszyn
		Orzechówek
Międzylesie		Kolonia Zerzeń
		Międzylesie
		Szelągowizna
		Wiśniowa Góra
Nadwiśle		Julianów
		Kuligów
		Miedzeszyn-Wieś
		Nadwiśle
		Skrzypki
		Wólka Zerzeńska
		Zatrzebie
Radość		Kolonia Borków
		Kolonia Zagóźdź
		Nowy Miedzeszyn
		Radość
		Zagóźdź
		Zbójna Góra
Sadul		Sadul
Sadul		Stary Anin
Wawer		Kolonia Zastów
		Nowy Wawer
		Osiedle Błękitna
		Osiedle Wichrowa
Zerzeń		Borków
		Zastów
		Zbytki
		Zerzeń

Rada Dzielnicy

Ugrupowanie	Kadencja 2002-2006^[6]	Kadencja 2006-2010^[7]	Kadencja 2010-2014^[8]	Kadencja 2014-2018^[9]	Kadencja 2018-2023^[10]
Sojusz Lewicy Demokratycznej	1 (SLD-UP)	–	–	–	–
Platforma Obywatelska	5	7	12	9	10 (Koalicja Obywatelska)
Liga Polskich Rodzin	3	–	–	–	–
Wspólnota Wawerska	2	–	–	–	–
Forum Samorządowe Mieszkańców	4	–	–	–	–
Prawo i Sprawiedliwość	8	9	6	8	7
Wawerska Inicjatywa Samorządowa	–	3	3	4	2
Stowarzyszenie Społeczne Wawer	–	1	2	2	–
Forum Wawra	–	3	–	–	–
Bezpartyjni Samorządowcy	–	–	–	–	1
Razem dla Wawra	–	–	–	–	3

Historia

Nazwa Wawer pochodzi od nazwy karczmy Wawer (obecnie Zajazd Napoleoński^[11]^[12]), przy której wyrosła kolonia o tej samej nazwie^[13]^[14]. Najstarsza wzmianka o karczmie pochodzi z 1727 roku, kolonia Wawer powstała w 1838 roku (oraz Czaplowizna i Sadule), pierwsi osadnicy pojawili się w niej w 1839 roku. Podczas powstania listopadowego rozegrały się tutaj na początku 1831 roku pierwsza i druga bitwa wawerska^[15].

W nocy z 26 na 27 grudnia 1939 Niemcy dokonali zbrodni w Wawrze.

W 1951 roku Wawer został przyłączony do Warszawy^[16].

Zmiany terytorialne i administracyjne

Od 1866 r. cały teren obecnego Wawra stanowił jedną z dwudziestu gmin ówczesnego powiatu warszawskiego. Do gminy Wawer należały wówczas m.in. Wawer, Wygoda, Glinki, Czaplowizna, Zastów, Kaczy Dół (dziś Międzylesie), Stara Miłosna, Kawęczyn, Grochów, Gocław, Gocławek, Saska Kępa i Witolin^[17].

W 1916 roku podczas I wojny światowej po wyjściu Rosjan z Warszawy niemiecki gubernator Hans von Beseler wydał „Rozporządzenie dotyczące rozszerzenia warszawskiego okręgu miejskiego i wykonania planu dla zabudowania miasta Warszawy”. Zostały wtedy m.in. przeniesione z Wawra do Warszawy folwark i wieś Grochów I-szy, folwark i wieś Grochów II-gi z Florentynowem i Emilianowem, wieś Kozia Górka, teren wsi Kawenczyn, wieś Saska Kępa, Gocławska Kępa, folwark Kamionek, wieś Gocław i południowa część łąk folwarku Gocławek, wieś Górki Grochowskie i kolonia Witolin^[18]^[19]^[20].

W 1924 roku utworzono gminę Letnisko – Falenica, do której z gminy wiejskiej Wawer został przeniesiony Anin, a np. z gminy wiejskiej Zagóźdź m.in. Kaczy Dół (obecnie Międzylesie)^[21]^[15]. W 1939 roku Anin znalazł się ponownie w gminie Wawer^[15], jak również Międzylesie^[22]. Ponadto ze zniesionej wtedy gminy Zagóźdź przeniesiono do Wawra gromady Las, Zbytki, Zerzeń, Zastów i Nowy Wawer (pozostałe do Letnisko Falenica), z kolei z Wawra do Bródna gromadę Kozia Górka^[22]. Z części gromad należących dotąd do gmin wiejskich Wawer i Okuniew utworzono gminę wiejską Sulejówek^[22], z części Wawra gminę miejską Rembertów^[23].

W 1951 roku gmina Wawer została zniesiona, a prawie cały jej obszar wraz z częścią dotychczasowej gminy Falenica Letnisko zostały przyłączone do miasta stołecznego Warszawy jako dzielnica Wawer z siedzibą w Falenicy^[16]. Pominięto jedynie gromady Miłosna Stara (włączoną do gminy Sulejówek) oraz Pohulanka (włączoną do gminy Wiązowna). Z Falenicy Letnisko przyłączono wtedy do Wawra m.in. gromady Radość, Miedzeszyn, Wólka Zerzeńska, Zagóźdź^[24].

W 1960 roku Wawer włączono do dzielnicy Praga-Południe. W 1994 roku Wawer pojawił się na mapie Warszawy ponownie, jako gmina (Warszawa – Wawer^[25])^[15], obok. m.in. gminy Centrum z Pragą-Południe^[25]. W 2002 roku gmina Wawer została przekształcona w dzielnicę^[26]^[15].

Ważniejsze obiekty

Z tym tematem związana jest kategoria: Wawer.

Transport

Ulice i mosty

Głównymi ciągami komunikacyjnymi dzielnicy są ulice: Wał Miedzeszyński, Płowiecka, Bronisława Czecha, Trakt Lubelski, Korkowa, Patriotów oraz leżący w granicach administracyjnych dzielnicy most Siekierkowski.

Kolej

W dzielnicy znajduje się siedem przystanków kolejowych, kolejno w kierunku południowym: Warszawa Gocławek, Warszawa Wawer, Warszawa Anin, Warszawa Międzylesie, Warszawa Radość, Warszawa Miedzeszyn, Warszawa Falenica. Przystanki te leżą w strefie obowiązywania wspólnego biletu miejskiego ZTM-KM-WKD.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2018 roku. Tabl. 21 Powierzchnia, ludność oraz lokaty według gmin. [w:] Główny Urząd Statystyczny [on-line]. stat.gov.pl, 18 lipca 2018. [dostęp 2018-08-13].
↑ Art. 5 i 14 ustawy z dnia 15 marca 2002 r. o ustroju miasta stołecznego Warszawy (Dz.U. z 2018 r. poz. 1817).
↑ Dzielnica Wawer. Zarząd Dróg Miejskich w Warszawie, 2014-12-06. [dostęp 2016-10-22].
↑ Rady Osiedlowe. [w:] Dzielnica Wawer [on-line]. Urząd Dzielnicy Wawer. [dostęp 2013-11-06].
↑ Normalna czcionka – nazwy o statusie „urzędowa”, pochylona czcionka – nazwy o statusie „niestandaryzowana”
PRNG - nazwy miejscowości, [w:] Zbiory danych państwowego rejestru nazw geograficznych [online], Centralny Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej, 14 października 2016 [dostęp 2016-10-22] .
Geoportal krajowy. [w:] Geoportal 2 [on-line]. Główny Urząd Geodezji i Kartografii. [dostęp 2016-10-22].
↑ Państwowa Komisja Wyborcza: Wybory samorządowe. wybory2002.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-18].
↑ Geografia wyborcza - Wybory samorządowe - Państwowa Komisja Wyborcza. wybory2006.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-18].
↑ Wybory Samorządowe 2010 - Geografia wyborcza - Województwo mazowieckie - miasto st. Warszawa – dz. Wawer. wybory2010.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-18].
↑ Radni dzielnicowi wybrani. Oficjalne wyniki - Bielany, Mokotów, Praga Południe, Wawer, Wilanów, Włochy, Śródmieście. tvnwarszawa.tvn24.pl. [dostęp 2015-10-18].
↑ Wybory samorządowe 2018 [online], wybory2018.pkw.gov.pl [dostęp 2018-10-23] .
↑ Zajazd Napoleoński - Historia. Zajazd Napoleoński. [dostęp 2013-11-07].
↑ Andrzej Umgelter. Bitwy wawerskie. „Stolica. Informator Kulturalny Stolicy (IKS)”. 12, s. 14,20, 1986-03-23. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Prasowe RSW „Prasa-Książka-Ruch”. ISSN 0039-1689.
↑ J Kozolubski. Wędrówka po Warszawie listopadowej: 25. Karczma wawerska. „Kronika Warszawy: miesięcznik ilustrowany poświęcony działalności samorządu oraz poszczególnym dziedzinom życia miasta i jego historii”. R. 6, nr 8-9, s. 24–25, 1930 (sierpień-wrzesień). Warszawa: Magistrat Miasta Stołecznego Warszawy.
↑ Henryk Wierzchowski. Zajazd pod Napoleonem - historyczna karczma w Wawrze. „Kronika Warszawy”. 2/46, s. 81–96, 1981. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe (PWN). ISSN 0137-3099.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Ważne daty z dziejów Wawra. W: Wawer i jego osiedla. Czerniawski Jan (red.). Wyd. 1. Warszawa: Wydział Kultury dla Dzielnicy Wawer m.st. Warszawy, 2007, s. 436–438. ISBN 978-83-921690-3-1.
↑ ^a ^b Jan Berger: Dawny Wawer (1866-1951). Rys historyczno-statystyczny. W: Wawer i jego osiedla. Czerniawski Jan (red.). Wyd. 1. Warszawa: Wydział Kultury dla Dzielnicy Wawer m.st. Warszawy, 2007, s. 45-78 (77). ISBN 978-83-921690-3-1.
↑ Andrzej Sołtan. Dziedzictwo kulturowe Wawra. „Kronika Warszawy”. 2008 (2 (137)), s. 5–6, 2008. Warszawa: Archiwum Państwowe m.st. Warszawy. ISSN 0137-309. [dostęp 2013-11-15].
↑ Materjały do historji i rozwoju inwestycji na przedmieściach m.st. Warszawy w latach 1918–1928. Warszawa: Zarząd Miasta Stołecznego Warszawy, 1929, s. 6. [dostęp 2013-11-22].
↑ Andrzej Gawryszewski. Ludność Warszawy w XX wieku. , s. 29–30, 2009. Warszawa: Polska Akademia Nauk, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk (PAN) im. Stanisława Leszczyńskiego. ISSN 1643-2312. [dostęp 2013-11-22].
↑ Dziennik rozporządzeń dla Jenerał-Gubernatorstwa Warszawskiego. 1917 nr 61 (20 I). . s. 170–171. [dostęp 2014-09-05]. (nowy, skorygowany plan i wykaz miejscowości).
↑ Dz.U. z 1924 r. nr 97, poz. 901.
↑ ^a ^b ^c Dz.U. z 1939 r. nr 28, poz. 186.
↑ Dz.U. z 1939 r. nr 28, poz. 188.
↑ Dz.U. z 1951 r. nr 27, poz. 199.
↑ ^a ^b Dz.U. z 1994 r. nr 48, poz. 195.
↑ Dz.U. z 2002 r. nr 41, poz. 361.

Linki zewnętrzne

Urząd Dzielnicy Wawer

[GUS_2018-1] Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2018 roku. Tabl. 21 Powierzchnia, ludność oraz lokaty według gmin. [w:] Główny Urząd Statystyczny [on-line]. stat.gov.pl, 18 lipca 2018. [dostęp 2018-08-13].

[Podział_na_dzielnice-2] Art. 5 i 14 ustawy z dnia 15 marca 2002 r. o ustroju miasta stołecznego Warszawy (Dz.U. z 2018 r. poz. 1817).

[3] Dzielnica Wawer. Zarząd Dróg Miejskich w Warszawie, 2014-12-06. [dostęp 2016-10-22].

[4] Rady Osiedlowe. [w:] Dzielnica Wawer [on-line]. Urząd Dzielnicy Wawer. [dostęp 2013-11-06].

[5] Normalna czcionka – nazwy o statusie „urzędowa”, pochylona czcionka – nazwy o statusie „niestandaryzowana”
PRNG - nazwy miejscowości, [w:] Zbiory danych państwowego rejestru nazw geograficznych [online], Centralny Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej, 14 października 2016 [dostęp 2016-10-22] .
Geoportal krajowy. [w:] Geoportal 2 [on-line]. Główny Urząd Geodezji i Kartografii. [dostęp 2016-10-22].

[6] Państwowa Komisja Wyborcza: Wybory samorządowe. wybory2002.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-18].

[7] Geografia wyborcza - Wybory samorządowe - Państwowa Komisja Wyborcza. wybory2006.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-18].

[8] Wybory Samorządowe 2010 - Geografia wyborcza - Województwo mazowieckie - miasto st. Warszawa – dz. Wawer. wybory2010.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-18].

[9] Radni dzielnicowi wybrani. Oficjalne wyniki - Bielany, Mokotów, Praga Południe, Wawer, Wilanów, Włochy, Śródmieście. tvnwarszawa.tvn24.pl. [dostęp 2015-10-18].

[10] Wybory samorządowe 2018 [online], wybory2018.pkw.gov.pl [dostęp 2018-10-23] .

[ZajNap-11] Zajazd Napoleoński - Historia. Zajazd Napoleoński. [dostęp 2013-11-07].

[Umgelter86-12] Andrzej Umgelter. Bitwy wawerskie. „Stolica. Informator Kulturalny Stolicy (IKS)”. 12, s. 14,20, 1986-03-23. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Prasowe RSW „Prasa-Książka-Ruch”. ISSN 0039-1689.

[Kozolubski30-13] J Kozolubski. Wędrówka po Warszawie listopadowej: 25. Karczma wawerska. „Kronika Warszawy: miesięcznik ilustrowany poświęcony działalności samorządu oraz poszczególnym dziedzinom życia miasta i jego historii”. R. 6, nr 8-9, s. 24–25, 1930 (sierpień-wrzesień). Warszawa: Magistrat Miasta Stołecznego Warszawy.

[Kron81Wierzch-14] Henryk Wierzchowski. Zajazd pod Napoleonem - historyczna karczma w Wawrze. „Kronika Warszawy”. 2/46, s. 81–96, 1981. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe (PWN). ISSN 0137-3099.

[WawerOs07Berger-15] Ważne daty z dziejów Wawra. W: Wawer i jego osiedla. Czerniawski Jan (red.). Wyd. 1. Warszawa: Wydział Kultury dla Dzielnicy Wawer m.st. Warszawy, 2007, s. 436–438. ISBN 978-83-921690-3-1.

[WawerOs07Berger2-16] Jan Berger: Dawny Wawer (1866-1951). Rys historyczno-statystyczny. W: Wawer i jego osiedla. Czerniawski Jan (red.). Wyd. 1. Warszawa: Wydział Kultury dla Dzielnicy Wawer m.st. Warszawy, 2007, s. 45-78 (77). ISBN 978-83-921690-3-1.

[Soltan08-17] Andrzej Sołtan. Dziedzictwo kulturowe Wawra. „Kronika Warszawy”. 2008 (2 (137)), s. 5–6, 2008. Warszawa: Archiwum Państwowe m.st. Warszawy. ISSN 0137-309. [dostęp 2013-11-15].

[Materjaly29-18] Materjały do historji i rozwoju inwestycji na przedmieściach m.st. Warszawy w latach 1918–1928. Warszawa: Zarząd Miasta Stołecznego Warszawy, 1929, s. 6. [dostęp 2013-11-22].

[Gawrysz09-19] Andrzej Gawryszewski. Ludność Warszawy w XX wieku. , s. 29–30, 2009. Warszawa: Polska Akademia Nauk, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk (PAN) im. Stanisława Leszczyńskiego. ISSN 1643-2312. [dostęp 2013-11-22].

[Dz1917-20] Dziennik rozporządzeń dla Jenerał-Gubernatorstwa Warszawskiego. 1917 nr 61 (20 I). . s. 170–171. [dostęp 2014-09-05]. (nowy, skorygowany plan i wykaz miejscowości).

[DzU24-21] Dz.U. z 1924 r. nr 97, poz. 901.

[DzU39_186-22] Dz.U. z 1939 r. nr 28, poz. 186.

[DzU39_188-23] Dz.U. z 1939 r. nr 28, poz. 188.

[DzU51-24] Dz.U. z 1951 r. nr 27, poz. 199.

[DzU94-25] Dz.U. z 1994 r. nr 48, poz. 195.

[DzU02-26] Dz.U. z 2002 r. nr 41, poz. 361.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]