ZAKSA Kędzierzyn-Koźle

ZAKSA Kędzierzyn-Koźle
Pełna nazwa	ZAKSA Spółka Akcyjna
Państwo	Polska
Województwo	opolskie
Siedziba	Kędzierzyn-Koźle
Adres	ul. Mostowa 1A; 47-223 Kędzierzyn-Koźle
Data założenia	1947; (sekcja siatkarska Chemika); 8 marca 1994; (klub)
Udziałowcy	Grupa Azoty Zakłady Azotowe Kędzierzyn S.A.
Prezes	Jadwiga Cichoń
Przydomek	Kędzierzynianie; Koziołki; Trójkolorowi
Maskotka	kozioł Zaksiołek
Barwy	niebiesko-biało-czerwone; ;
Kod	KED
Sponsor techniczny	4F
	I zespół
Liga	PlusLiga
Debiut w najwyższej lidze	KS Mostostal ZA Kędzierzyn-Koźle – AZS Yawal Częstochowa 3:1 (1995/96)
Hala sportowa	Hala Widowiskowo-Sportowa Azoty im. Kazimierza Pietrzyka; ul. Mostowa 1A; 47-223 Kędzierzyn-Koźle
Trener	Andrea Giani
Asystent trenera	Michał Chadała
Stroje; domowe	Stroje; wyjazdowe
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

ZAKSA SA – polski męski klub siatkarski z siedzibą w Kędzierzynie-Koźlu, założony 8 marca 1994 na bazie sekcji piłki siatkowej Chemika Kędzierzyn-Koźle, od 16 lutego 2004 działający jako spółka akcyjna. 9-krotny mistrz kraju, 10-krotny zdobywca Pucharu Polski, 3-krotny triumfator Superpucharu Polski i 3-krotny zwycięzca Ligi Mistrzów. Od sezonu 2024/2025 drużyna występuje pod nazwą ZAKSA Kędzierzyn-Koźle.

W hali klubu ma powstać muzeum. Pomysł powstał, gdy rodzina byłego prezesa klubu Kazimierza Pietrzyka przekazała miastu Kędzierzyn-Koźle pamiątki po latach świetności Mostostalu. Całość zostanie umieszczona w gablocie w hali „Azoty”^[1].

Podczas Gali Polskiej Ligi Siatkówki 2025 klub został wybrany najlepszą drużyną męską 25-lecia Polskiej Ligi Siatkówki^[2].

Historia

Chronologia nazw

Chemik Kędzierzyn-Koźle

1947: Klub Sportowy (KS) Bierawianka
1951: KS Unia Kędzierzyn
1952: Kolejarz Kędzierzyn (KS Unia przekazała sekcję siatkówki do klubu Kolejarz)
1956: KS Unia Kędzierzyn (powrót sekcji siatkówki do KS Unia)
1968: Międzyzakładowy Klub Sportowy (MZKS) Chemik Kędzierzyn (połączenie z KS Unia Blachownia w jeden klub)
1976: MZKS Chemik Kędzierzyn-Koźle (Kędzierzyn oraz Koźle połączyły się, tworząc Kędzierzyn-Koźle)
1991: KS Chemik Kędzierzyn-Koźle
1993: KS Kędzierzyn (w czerwcu 1993 r. sekcja przestała istnieć)

ZAKSA

1994: KS Mostostal Zabrze w Kędzierzynie-Koźlu (utworzony na bazie rozwiązanej sekcji siatkówki KS Chemik)
1995: KS Mostostal ZA Kędzierzyn-Koźle
1998: Mostostal Azoty Kędzierzyn-Koźle
2005: Mostostal-Azoty SSA Kędzierzyn-Koźle
2007: ZAKSA Kędzierzyn-Koźle
2019: Grupa Azoty ZAKSA Kędzierzyn-Koźle
2024: ZAKSA Kędzierzyn-Koźle^[3]

Początki siatkówki

Początki siatkówki w Kędzierzynie sięgają 1947 r., gdy utworzono klub sportowy „Bierawianka”, który w 1951 r. zmienił nazwę na KS Unia Kędzierzyn. Jednak siatkówka rodziła się w Kędzierzynie w wielkich bólach. Nie było sali i sprzętu, mimo wszystko znaleźli się ludzie, którzy poświęcili się swojej pasji. Z powodu kiepskiej sytuacji finansowej w rok po założeniu sekcję przejął „Kolejarz” Kędzierzyn. „Unia” odzyskała siatkarzy dopiero w 1956 r. W 1969 r. doszło do fuzji Unii Kędzierzyn z Unią Blachownia, w wyniku której powstał MZKS Chemik Kędzierzyn. W 1971 r. otwarto nową halę widowiskowo-sportową, wybudowaną z funduszy miejscowych zakładów przemysłowych, która miała stać się centrum rozwoju halowych dyscyplin sportu. Paradoksalnie jednak w następnym roku rozwiązano w Kędzierzynie sekcję siatkówki. W 1973 r. siatkówka znów zagościła w Kędzierzynie. Jednak już w 1978 r. zespół seniorów już pod nazwą Chemika Kędzierzyn awansował do II ligi. W 1980 r. drużyna na rok wróciła do niższej klasy rozgrywek, aby po roku znów zawitać do grona drugoligowców. W 1991 r. siatkarze Chemika odnieśli kolejny sukces – był nim awans do serii B I ligi. W 1993 r., grając jeszcze w Serii B, zespół Chemika wystąpił w finale Pucharu Polski w Opolu, zajmując 4. miejsce^[4].

Ekstraklasa

W 1994 r. rozpoczęła się już era Mostostalu. Miłośnicy siatkówki w Kędzierzynie – wśród których był wieloletni Prezes kędzierzyńskiej drużyny Kazimierz Pietrzyk, wówczas kierownik sekcji drużyny siatkówki Chemika Kędzierzyn i dyrektor filii Mostostalu Zabrze – na bazie sekcji siatkówki Chemika Kędzierzyn – Koźle utworzyli 8 marca 1994 profesjonalny klub o nazwie: KS Mostostal Zabrze w Kędzierzynie – Koźlu, który 14 marca 1994 zarejestrowany został w Urzędzie Wojewódzkim w Opolu. Ich marzeniem był awans do serii A i walka o najwyższe trofea w Polsce. Już w 1995 r. te plany spełniły się. Pierwszy sezon w Serii A nie przyniósł większych sukcesów, chociaż samo utrzymanie w gronie najlepszych drużyn siatkarskich Polski można uznać za spore osiągnięcie. Młoda stażem drużyna z Kędzierzyna spisywała się rewelacyjnie w całym następnym sezonie. Najpierw wywalczyła awans do turnieju finałowego Pucharu Polski rozgrywanego w Radomiu. Tam podopieczni Leszka Milewskiego doszli aż do finału ze Stilonem Gorzów, który jednak przegrali. Siatkarze Mostostalu również niespodziewanie wywalczyli awans do finału, jednak tym razem faworytem był AZS Częstochowa^[4]. Pierwsze mistrzostwo Polski zdobyli rok później pokonując w finale Morze Szczecin. W kolejnym sezonie Mostostal znowu musiał uznać wyższość AZS-u Częstochowa. Przez kolejne 4 lata Mostostal nie schodził z mistrzowskiego tronu, zarówno w lidze jak i w pucharze Polski. Trzy razy z rzędu zdobyli podwójną koronę. Do tych sukcesów doszły jeszcze występy na arenie międzynarodowej. W 2000 r. stanęli na 3. miejscu Pucharu CEV, a w 2003 r. w Lidze Mistrzów. To był ostatni wielki sukces klubu do 2011 r., gdy klub wywalczył wicemistrzostwo Polski i zajął 2. miejsce w Pucharze CEV. Kolejne lata to już na stałe powrót do czołówki ligi i walka o medale. W 2016 r. rozpoczęła się druga złota seria klubu, który przez następne 4 lata wygrywał fazę zasadniczą i grał w finale ligi trzykrotnie go wygrywając. W tym czasie Zaksa wygrała również dwukrotnie Puchar Polski, a w sezonie 2017/18 grała ona w Final Four Ligi Mistrzów. Na początek sezonu jubileuszowego 25-lecia klubu drużyna wygrała Superpuchar Polski. Z powodu pandemii koronawirusa sezon został zakończony przedwcześnie i bez wyłonienia tytuły mistrzowskiego. W momencie zakończenia ligi ZAKSA znajdowała się na pierwszym miejscu w tabeli. Kolejny sezon był najlepszy w całej dotychczasowej historii klubu, rozpoczął go sukces w Superpucharze Polski, następnie kędzierzynianie zwyciężyli w Pucharze Polski. Dominowali oni również w rozgrywkach krajowych - zakończyli oni fazę zasadniczą na pierwszym miejscu z bilansem 23 zwycięstw i jedynie 3 porażek oraz z przewagą 14 punktów nad drugim Jastrzębskim Węglem. Ostatecznie jednak po przegranym finale drużyna musiała zadowolić się tytułem wicemistrzów Polski. Jednak największym sukcesem w tym sezonie było dostanie się do finału najważniejszych klubowych rozgrywek siatkarskich - Ligi Mistrzów. Po łatwym sukcesie w fazie grupowej przyszła kolej na fazę play-off, w której ZAKSA zmierzyła się z obrońcą tytułu Cucine Lube Civitanova. Po dwóch emocjonujących meczach oraz złotym secie drużyna awansowała do półfinału, w którym czekali już na nich siatkarze wielokrotnego zdobywcy Ligi Mistrzów i mistrza Rosji Zenita Kazań. Po dwóch meczach zakończonych porażką obu gospodarzy 3:2 i wielkich emocjach stan rywalizacji wynosił 1:1 i konieczne było rozegranie po raz kolejny złotego seta. W nim lepsi okazali się kędzierzynianie i pierwszy raz w historii klubu awansowali oni do finału Ligi Mistrzów. Pokonali oni w nim włoskie Itas Trentino 3:1 będąc tym samym pierwszym polskim klubem od 43 lat, który zwyciężył w Lidze Mistrzów. W grudniu 2021 r. powstał pomnik, który ma przypominać triumf siatkarzy z Kędzierzyn-Koźla^[5]. W styczniu 2022 r. w 87. Plebiscycie Przeglądu Sportowego klub z Kędzierzyna-Koźla został drużyną roku 2021^[6]. W lutym 2022 r. trzeci raz z rzędu (w sezonie 2019/20 turniej finałowy Pucharu Polski nie odbył się z powodu pandemii) drużyna triumfowała w finale Pucharu Polski, było to rekordowe w historii dziewiąte zwycięstwo w tych rozgrywkach. Kolejnym sukcesem było wygranie siódmy raz z rzędu sezonu zasadniczego Plusligi. Równie owocne okazały się dla Zaksy rozgrywki Ligi Mistrzów, po pokonaniu Jastrzębskiego Węgla w półfinale drużyna kędzierzynian drugi sezon z rzędu awansowała do wielkiego finału rozgrywek. W finale drugi raz z rzędu spotkała się Zaksa z włoskim Itas Trentino i obroniła tytuł.

Klub Kibica

Klub Kibica założono 16 października 1997. Rejestracja w sądzie nastąpiła 30 października 1998. W maju 2001 r. Klub Kibica otrzymał od Polskiego Komitetu Olimpijskiego honorową nagrodę fair play. Jesienią 2007 r. został rozwiązany. Następnie funkcjonował pod nazwą „Stowarzyszenie Sympatyków Piłki Siatkowej w Kędzierzynie-Koźlu”, lecz rozwiązano go 2 stycznia 2011, po przegranym 2:3 meczu ze Skrą Bełchatów.

Bilans sezon po sezonie

Sezon	Miejsce	Puchary
1977/1978 – III liga	awans do II ligi
1978/1979 – II liga
1979/1980 – II liga	spadek do III ligi
1980/1981 – III liga	awans do II ligi
1981/1982 – II liga
1982/1983 – II liga
1983/1984 – II liga
1984/1985 – II liga
1985/1986 – II liga
1986/1987 – II liga
1987/1988 – II liga
1988/1989 – II liga
1989/1990 – II liga
1990/1991 – II liga	awans do I ligi serii B
1991/1992 – I liga seria B
1992/1993 – I liga seria B
1993/1994 – I liga seria B
1994/1995 – I liga seria B	awans do I ligi serii A
1995/1996 – I liga seria A	7
1996/1997 – I liga seria A	2	Finał Pucharu Polski
1997/1998 – I liga seria A	1
1998/1999 – I liga seria A	2
1999/2000 – I liga seria A	1	Puchar Polski 3. miejsce w Pucharze CEV
2000/2001 – Polska Liga Siatkówki	1	Puchar Polski
2001/2002 – Polska Liga Siatkówki	1	Puchar Polski
2002/2003 – Polska Liga Siatkówki	1	3. miejsce w Lidze Mistrzów
2003/2004 – Polska Liga Siatkówki	6
2004/2005 – Polska Liga Siatkówki	5
2005/2006 – Polska Liga Siatkówki	8
2006/2007 – Polska Liga Siatkówki	6
2007/2008 – Polska Liga Siatkówki	6
2008/2009 – PlusLiga	4
2009/2010 – PlusLiga	4
2010/2011 – PlusLiga	2	Finał Pucharu Polski Finał Pucharu CEV
2011/2012 – PlusLiga	3
2012/2013 – PlusLiga	2	Puchar Polski
2013/2014 – PlusLiga	4	Puchar Polski
2014/2015 – PlusLiga	6
2015/2016 – PlusLiga	1	Finał Pucharu Polski
2016/2017 – PlusLiga	1	Puchar Polski
2017/2018 – PlusLiga	2
2018/2019 – PlusLiga	1	Superpuchar Polski Puchar Polski
2019/2020 – PlusLiga	1	Superpuchar Polski
2020/2021 – PlusLiga	2	Puchar Polski 1. miejsce w Lidze Mistrzów
2021/2022 – PlusLiga	1	Puchar Polski 1. miejsce w Lidze Mistrzów
2022/2023 – PlusLiga	2	Puchar Polski 1. miejsce w Lidze Mistrzów
2023/2024 – PlusLiga	10	Superpuchar Polski
2024/2025 – PlusLiga	5

Poziom rozgrywek:

pierwszy, najwyższy ogólnokrajowy

drugi

trzeci

czwarty

Występy w europejskich pucharach

Osobny artykuł: ZAKSA Kędzierzyn-Koźle w europejskich pucharach.

Sukcesy

Mistrzostwa Polski:

1. miejsce (9x): 1998, 2000, 2001, 2002, 2003, 2016, 2017, 2019, 2022
2. miejsce (7x): 1997, 1999, 2011, 2013, 2018, 2021, 2023^[7]
3. miejsce (1x): 2012

Puchar Polski:

Zwycięstwo (10x): 2000, 2001, 2002, 2013, 2014, 2017, 2019, 2021, 2022, 2023
Finał (3x): 1997, 2011, 2016

Superpuchar Polski:

Zwycięstwo (3x): 2019, 2020, 2023
Finał (5x): 2013, 2014, 2017, 2021, 2022

Liga Mistrzów:

1. miejsce (3x): 2021, 2022, 2023
3. miejsce (1x): 2003
4. miejsce (3x): 2002, 2013, 2018

Puchar CEV:

Finał (1x): 2011
3-4. miejsce (1x): 2015

Puchar Challenge:

3. miejsce (1x): 2000

Skład zespołu w sezonie 2025/2026^[8]

Osobny artykuł: PlusLiga (2025/2026).

Osobny artykuł: Skład ZAKSY Kędzierzyn-Koźle w poszczególnych ligowych sezonach.

Pierwszy trener: Andrea Giani
Trener przygotowania fizycznego: Piotr Pietrzak
Statystyk: Mateusz Musiał
Dyrektor sportowy: Wojciech Serafin
Team Manager: Paweł Niebylski

Nr	Imię i nazwisko	Data ur.	Wzrost	Pozycja
5	Quinn Isaacson	19.02.1999	190	4 rozgrywającyrozgrywający
7	Igor Grobelny	08.06.1993	194	2 przyjmującyprzyjmujący
8	Konrad Stajer	30.05.1994	200	3 środkowyśrodkowy
10	Mateusz Rećko	30.05.1998	196	1 atakującyatakujący
11	Kamil Rychlicki	01.11.1996	204	1 atakującyatakujący
12	Bartosz Zych	15.07.2006	206	2 przyjmującyprzyjmujący
13	Rafał Szymura (kapitan)	29.08.1995	196	2 przyjmującyprzyjmujący
14	Wojciech Kraj	02.04.2000	210	3 środkowyśrodkowy
18	Bartosz Fijałek	30.08.2003	180	5 liberolibero
21	Karol Urbanowicz	24.02.2001	200	3 środkowyśrodkowy
23	Jakub Szymański	25.03.1998	200	2 przyjmującyprzyjmujący
24	Mateusz Czunkiewicz	16.12.1996	183	5 liberolibero
34	Szymon Jakubiszak	13.02.1998	208	3 środkowyśrodkowy
77	Marcin Krawiecki	21.07.1998	188	4 rozgrywającyrozgrywający

Prezesi klubu


Nazwisko	Od	Do
Kazimierz Pietrzyk	1994	2012
Sabina Nowosielska	2012	2014
Mirosław Ptasiński	2014	2015
Sebastian Świderski	2015	2021
Piotr Szpaczek	2022	2024
Jadwiga Cichoń	2024

Zawodnicy

Z tym tematem związana jest kategoria: Siatkarze ZAKSY Kędzierzyn-Koźle.

Mistrzowskie składy

KS Mostostal ZA Kędzierzyn-Koźle – mistrz Polski 1997/1998

Mostostal-Azoty Kędzierzyn-Koźle – mistrz Polski 1999/2000

Mostostal-Azoty Kędzierzyn-Koźle – mistrz Polski 2000/2001

Mostostal-Azoty Kędzierzyn-Koźle – mistrz Polski 2001/2002

Mostostal-Azoty Kędzierzyn-Koźle – mistrz Polski 2002/2003

ZAKSA Kędzierzyn-Koźle – mistrz Polski 2015/2016

ZAKSA Kędzierzyn-Koźle – mistrz Polski 2016/2017

ZAKSA Kędzierzyn-Koźle – mistrz Polski 2018/2019

Obcokrajowcy w klubie

Lata gry	Imię i nazwisko	Pozycja
1999–2000	Igor Woronin	przyjmujący
2000–2005	Dušan Kubica	libero
2001–2004	Marek Kardoš	rozgrywający
2003–2004 2012 (od 04.01.2012)	Jiří Popelka	atakujący przyjmujący
2004–2005	Karol Šrámek	atakujący
2004–2006	Tomáš Kmeť	środkowy
2004–2006	Stanislav Vartovník	przyjmujący
2005–2006	Martin Sopko	przyjmujący
2005–2007	Petr Zapletal	rozgrywający
2006–2007	Mykoła Karzow	środkowy
2006–2008	Eugen Bakumovski	przyjmujący
2007–2009	Jakub Novotný	atakujący
2008–2009 2013–2014	Dan Lewis	przyjmujący
2008–2010	Terence Martin	przyjmujący
2008–2010	Michal Masný	rozgrywający
2009–2010	Tuomas Sammelvuo	przyjmujący
2009–2016	Jurij Hładyr	środkowy
2010–2011 (od 13.11.2010 do 26.01.2011)	Tomislav Šmuc	rozgrywający
2010–2011	Idner Faustino Lima Martins	przyjmujący
2010–2011	Tine Urnaut	przyjmujący
2011–2012	Guillaume Samica	przyjmujący
2011–2013	Antonin Rouzier	atakujący
2011–2013	Serhij Kapełuś	przyjmujący
2012–2013	Felipe Luiz Fonteles	przyjmujący
2012–2013	Rogerio Lintz Leite Medeiros Nogueira	przyjmujący
2013–2014 (od 14.11.2013)	Dustin Schneider	rozgrywający
2013–2015	Dick Kooy	przyjmujący
2014–2015	Nimir Abdel-Aziz	rozgrywający
2014–2015	Kay van Dijk	atakujący
2014–2015	Lucas Lóh	przyjmujący
2015–2017	Kévin Tillie	przyjmujący
2015–2019	Sam Deroo	przyjmujący
2015–2021	Benjamin Toniutti	rozgrywający
2017–2018	Maurice Torres	atakujący
2017–2018	Marco Falaschi	rozgrywający
2018–2019	Brandon Koppers	przyjmujący
2019 (od 02.02.2019)	James Shaw	atakujący
2019–2020	Simone Parodi	przyjmujący
2019–2020	Árpád Baróti	atakujący
2019–2025	David Smith	środkowy
2021–2025	Erik Shoji	libero
2022–2023 (do 10.01.2023)	Denis Karjagin	przyjmujący
2022–2024	Dmytro Paszycki	środkowy
2022–2024	Twan Wiltenburg	środkowy
2023–2025	Daniel Chițigoi	przyjmujący
2023–2025	Andreas Takvam	środkowy
2024–	Igor Grobelny	przyjmujący
2025–	Quinn Isaacson	rozgrywający
2025–	Kamil Rychlicki	atakujący

Trenerzy

Lp.	Nazwisko	Od	Do
1	Leszek Milewski	1993	1997
2	Jan Such	1997	1999
3	Waldemar Wspaniały	1999	2004
4	Rastislav Chudík	2004	2005
5	Wojciech Drzyzga	2005	2006 (do 29.03.2006)
6	Andrzej Kubacki	2006 (od 29.03.2006)	2008
7	Krzysztof Stelmach	2008	2012
8	Daniel Castellani	2012	2013
9	Sebastian Świderski	2013	2015
10	Ferdinando De Giorgi	2015	2017
11	Andrea Gardini	2017	2019
12	Nikola Grbić	2019	2021
13	Gheorghe Crețu	2021	2022
14	Tuomas Sammelvuo	2022	2024 (do 22.01.2024)
15	Adam Swaczyna	2024 (od 22.01.2024)	2024
16	Andrea Giani^[9]	2024

Zobacz też

Chemik Kędzierzyn-Koźle

Przypisy

↑ Kiedyś Mostostal, a dzisiaj ZAKSA. Historia w hali „Azoty”. siatka.org. (pol.).
↑ Gala 25-lecia PLS. Oto najlepsi! [na żywo]. siatka.org. (pol.).
↑ Zastrzyk finansowy legendarnego klubu – jest nowy sponsor. siatka.org. (pol.).
↑ ^a ^b Jacek Żuk: Historia ZAKSY Kędzierzyn-Koźle. [dostęp 2012-05-10].
↑ ZAKSA ma swój pomnik! Upamiętniono historyczny triumf polskiego klubu. polsatsport.pl. (pol.).
↑ Grupa Azoty ZAKSA Kędzierzyn-Koźle Drużyną Roku 2021. polsatsport.pl. (pol.).
↑ PL: Jastrzębski Węgiel rozbił ZAKSĘ i został mistrzem Polski. siatka.org. (pol.).
↑ ZAKSA Kędzierzyn-Koźle. plusliga.pl. (pol.).
↑ Andrea Giani oficjalnie przedstawiony w ZAKSIE. siatka.org. (pol.).

Bibliografia

Mecner Krzysztof: 80 lat polskiej siatkówki – Od „przebijanki” do ligi światowej. Olsztyn: HAKUS. ISBN 83-86926-08-2.
Marcin Kalita, Paweł Wołosik, Kamil Drąg, Kamil Składowski: Polska siatkówka. Ringier Axel Springer Polska, s. 72-73. ISBN 978-83-7813-410-7.

Linki zewnętrzne

[1] Kiedyś Mostostal, a dzisiaj ZAKSA. Historia w hali „Azoty”. siatka.org. (pol.).

[2] Gala 25-lecia PLS. Oto najlepsi! [na żywo]. siatka.org. (pol.).

[3] Zastrzyk finansowy legendarnego klubu – jest nowy sponsor. siatka.org. (pol.).

[historia-4] Jacek Żuk: Historia ZAKSY Kędzierzyn-Koźle. [dostęp 2012-05-10].

[5] ZAKSA ma swój pomnik! Upamiętniono historyczny triumf polskiego klubu. polsatsport.pl. (pol.).

[6] Grupa Azoty ZAKSA Kędzierzyn-Koźle Drużyną Roku 2021. polsatsport.pl. (pol.).

[7] PL: Jastrzębski Węgiel rozbił ZAKSĘ i został mistrzem Polski. siatka.org. (pol.).

[8] ZAKSA Kędzierzyn-Koźle. plusliga.pl. (pol.).

[9] Andrea Giani oficjalnie przedstawiony w ZAKSIE. siatka.org. (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]