ZAKSA Kędzierzyn-Koźle
| Pełna nazwa |
ZAKSA Spółka Akcyjna | ||
|---|---|---|---|
| Przydomek |
Kędzierzynianie, Koziołki, Trójkolorowi | ||
| Maskotka |
kozioł Zaksiołek | ||
| Barwy |
niebiesko-biało-czerwone | ||
| Data założenia | |||
| Debiut w najwyższej lidze |
1995, Mostostal – AZS Yawal Częstochowa 3:1 | ||
| Liga | |||
| Państwo | |||
| Adres |
ul. Mostowa 1A | ||
| Hala sportowa |
Hala Widowiskowo-Sportowa Azoty, ul. Mostowa 1 | ||
| Właściciel | |||
| Prezes |
Piotr Szpaczek | ||
| Trener | |||
| Asystent trenera | |||
| |||
| Strona internetowa | |||
ZAKSA SA – polski męski klub siatkarski z siedzibą w Kędzierzynie-Koźlu. Najbardziej zasłużony klub w historii polskiej siatkówki. Dziewięciokrotny mistrz Polski, dziewięciokrotny zdobywca Pucharu Polski, dwukrotny zdobywca Superpucharu Polski i dwukrotny triumfator Ligi Mistrzów.
Od 16 lutego 2004 klub działa jako spółka akcyjna.
Od sezonu 2007/2008 drużyna występuje w rozgrywkach pod nazwą ZAKSA Kędzierzyn-Koźle.
Od sezonu 2019/2020 drużyna przystąpiła do rozgrywek krajowych pod nazwą Grupa Azoty ZAKSA Kędzierzyn-Koźle[1], a rok później również w europejskich pucharach.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Chronologia nazw[edytuj | edytuj kod]
Chemik Kędzierzyn-Koźle
- 1947: Klub Sportowy (KS) Bierawianka
- 1951: KS Unia Kędzierzyn
- 1952: Kolejarz Kędzierzyn (KS Unia przekazała sekcję siatkówki do klubu Kolejarz)
- 1956: KS Unia Kędzierzyn (powrót sekcji siatkówki do KS Unia)
- 1968: Międzyzakładowy Klub Sportowy (MZKS) Chemik Kędzierzyn (połączenie z KS Unia Blachownia w jeden klub)
- 1976: MZKS Chemik Kędzierzyn-Koźle (Kędzierzyn oraz Koźle połączyły się, tworząc Kędzierzyn-Koźle)
- 1991: KS Chemik Kędzierzyn-Koźle
- 1993: KS Kędzierzyn
- W czerwcu 1993 roku sekcja przestała istnieć.
ZAKSA
- 1994: KS Mostostal Zabrze w Kędzierzynie-Koźlu (utworzony na bazie zawodników rozwiązanej sekcji siatkówki KS Chemik)
- 1995: KS Mostostal ZA Kędzierzyn-Koźle
- 1998: Mostostal Azoty Kędzierzyn-Koźle
- 2005: Mostostal-Azoty SSA Kędzierzyn-Koźle
- 2007: ZAKSA Kędzierzyn-Koźle
- 2019: Grupa Azoty ZAKSA Kędzierzyn-Koźle
Początki siatkówki[edytuj | edytuj kod]
Początki siatkówki na ziemi kędzierzyńskiej sięgają 1947 roku. W tym właśnie czasie powstał klub sportowy KS „Bierawianka”, który w 1951 roku zmienił nazwę na KS Unia Kędzierzyn. Jednak siatkówka rodziła się w Kędzierzynie w wielkich bólach. Nie było sali, sprzętu, zawodników, mimo to znaleźli się ludzie, którzy poświęcili się swojej pasji. Z powodu kiepskiej sytuacji finansowej w rok po założeniu sekcję przejął „Kolejarz” Kędzierzyn. „Unia” odzyskała siatkarzy dopiero w 1956 roku. W 1969 roku doszło do fuzji Unii Kędzierzyn z Unią Blachownia, w wyniku której powstał MZKS Chemik Kędzierzyn. Rok 1971 był rokiem wielkiego wydarzenia w dziejach sportu w „stolicy polskiej chemii”, jak wówczas szumnie nazywano Kędzierzyn. Otóż w tym właśnie roku miasto wzbogaciło się o nową halę widowiskowo-sportową, która wybudowana z funduszy miejscowych zakładów przemysłowych, miała stać się centrum rozwoju halowych dyscyplin sportu. Paradoksalnie jednak w następnym roku rozwiązano w Kędzierzynie sekcję siatkówki, jakby na przekór ubiegłorocznemu wydarzeniu. W 1973 roku siatkówka znów zagościła w Kędzierzynie. Jednak już w 1978 roku zespół seniorów już pod nazwą Chemika Kędzierzyn awansował do II ligi. W 1980 roku drużyna na rok wróciła do niższej klasy rozgrywek, aby po roku znów zawitać do grona drugoligowców. Minęło kolejne dziesięć lat. W 1991 roku siatkarze Chemika odnieśli kolejny sukces – był nim awans do serii B I ligi. W 1993 roku, grając jeszcze w serii B, zespół Chemika Kędzierzyn wystąpił też w finale Pucharu Polski w Opolu, zajmując IV miejsce. Takich sukcesów nie wolno było zmarnować[2].
Ekstraklasa[edytuj | edytuj kod]
W 1994 roku rozpoczęła się już era Mostostalu. Miłośnicy siatkówki w Kędzierzynie – wśród których był wieloletni Prezes kędzierzyńskiej drużyny Kazimierz Pietrzyk, wówczas kierownik sekcji drużyny siatkówki Chemika Kędzierzyn i dyrektor filii Mostostalu Zabrze – na bazie sekcji siatkówki Chemika Kędzierzyn – Koźle utworzyli 8 marca 1994 roku profesjonalny klub o nazwie: KS Mostostal Zabrze w Kędzierzynie – Koźlu, który 14 marca zarejestrowany został w Urzędzie Wojewódzkim w Opolu. Ich marzeniem był awans do serii A i walka o najwyższe trofea w Polsce. Już w 1995 roku te plany spełniły się. Pierwszy rok w serii A nie przyniósł większych sukcesów, chociaż samo utrzymanie w gronie najlepszych drużyn siatkarskich Polski można uznać za spore osiągnięcie. Młoda stażem drużyna z Kędzierzyna spisywała się rewelacyjnie w całym następnym sezonie. Najpierw wywalczyła awans do turnieju finałowego Pucharu Polski rozgrywanego w Radomiu. Tam podopieczni Leszka Milewskiego doszli aż do finału wraz z graczami serii B z Gorzowa, ale podopieczni Leszka Milewskiego musieli zadowolić się drugim miejscem. Siatkarze Mostostalu również niespodziewanie wywalczyli awans do finału, jednak tym razem faworytem był AZS Częstochowa[2]. Pierwsze mistrzostwo Polski zdobyli rok później pokonując w finale Morze Szczecin. W kolejnym sezonie Mostostal znowu musiał uznać wyższość AZS-u Częstochowa. Przez kolejne 4 lata Mostostal nie schodził z mistrzowskiego tronu, zarówno w lidze jak i w pucharze Polski. Trzy razy z rzędu zdobyli podwójną koronę. Do tych sukcesów doszły jeszcze występy na arenie międzynarodowej. W 2000 roku stanęli na 3. miejscu Pucharu CEV, a w 2003 r. w Lidze Mistrzów. To był ostatni wielki sukces klubu do 2011 roku, gdy klub wywalczył wicemistrzostwo Polski i zajął 2. miejsce w Pucharze CEV. Kolejne lata to już na stałe powrót do czołówki ligi i walka o medale. W 2016 roku rozpoczęła się druga złota seria klubu, który przez następne 4 lata wygrywał fazę zasadniczą i grał w finale ligi trzykrotnie go wygrywając. W tym czasie Zaksa wygrała również dwukrotnie Puchar Polski, a w sezonie 2017/18 grała ona w Final Four Ligi Mistrzów. Na początek sezonu jubileuszowego 25-lecia klubu drużyna wygrała Superpuchar Polski. Z powodu pandemii koronawirusa sezon został zakończony przedwcześnie i bez wyłonienia tytuły mistrzowskiego. W momencie zakończenia ligi ZAKSA znajdowała się na pierwszym miejscu w tabeli. Kolejny sezon był najlepszy w całej dotychczasowej historii klubu, rozpoczął go sukces w Superpucharze Polski, następnie kędzierzynianie zwyciężyli w Pucharze Polski. Dominowali oni również w rozgrywkach krajowych - zakończyli oni fazę zasadniczą na pierwszym miejscu z bilansem 23 zwycięstw i jedynie 3 porażek oraz z przewagą 14 punktów nad drugim Jastrzębskim Węglem. Ostatecznie jednak po przegranym finale drużyna musiała zadowolić się tytułem wicemistrzów Polski. Jednak największym sukcesem w tym sezonie było dostanie się do finału najważniejszych klubowych rozgrywek siatkarskich - Ligi Mistrzów. Po łatwym sukcesie w fazie grupowej przyszła kolej na fazę play-off w, której ZAKSA zmierzyła się z obrońcą tytułu Cucine Lube Civitanova. Po dwóch emocjonujących meczach oraz złotym secie drużyna awansowała do półfinału, w którym czekali już na nich siatkarze wielokrotnego zdobywcy Ligi Mistrzów i mistrza Rosji Zenita Kazań. Po dwóch meczach zakończonych porażką obu gospodarzy 3:2 i wielkich emocjach stan rywalizacji wynosił 1:1 i konieczne było rozegranie po raz kolejny złotego seta. W nim lepsi okazali się kędzierzynianie i pierwszy raz w historii klubu awansowali oni do finału Ligi Mistrzów. Pokonali oni w nim włoskie Itas Trentino 3:1 będąc tym samym pierwszym polskim klubem od 43 lat, który zwyciężył w Lidze Mistrzów. W grudniu 2021 roku powstał pomnik, który ma przypominać triumf siatkarzy z Kędzierzyn-Koźla[3]. W styczniu 2022 roku w 87. Plebiscycie Przeglądu Sportowego klub z Kędzierzyna-Koźla został drużyną roku 2021[4]. W lutym 2022 roku trzeci rok z rzędu ( w sezonie 2019/20 turniej finałowy Pucharu Polski nie odbył się z powodu pandemii) drużyna triumfowała w finale Pucharu Polski, było to rekordowe w historii dziewiąte zwycięstwo w tych rozgrywkach. Kolejnym sukcesem klubu było wygranie siódmy rok z rzędu sezonu zasadniczego w Pluslidze. Równie owocne okazały się dla Zaksy rozgrywki Ligi Mistrzów, po pokonaniu Jastrzębskiego Węgla w półfinale drużyna kędzierzynian drugi raz z rzędu awansowała do wielkiego finału rozgrywek.
Puchar Polski[edytuj | edytuj kod]
Grupa Azoty Zaksa Kędzierzyn-Koźle jest zdobywcą rekordowej ilości 9 Pucharów Polski, wyprzedzając w tej klasyfikacji drużynę Azs Olsztyn oraz Skry Bełchatów. Poza dziewięcioma wygranymi finałami Zaksa przegrywała trzykrotnie finały. Była ona zdobywcą Pucharu Polski w latach :
- 2000
- 2001
- 2002
- 2013
- 2014
- 2017
- 2019
- 2021
- 2022 .
Zwyciężyła Ligę Mistrzów 2020/2021 Zwyciężyła Ligę Mistrzów 2021/2022
Bilans sezon po sezonie[edytuj | edytuj kod]
| Sezon | Miejsce | Puchary |
|---|---|---|
| 1977/1978 – III liga | awans do II ligi | |
| 1978/1979 – II liga | ||
| 1979/1980 – II liga | spadek do III ligi | |
| 1980/1981 – III liga | awans do II ligi | |
| 1981/1982 – II liga | ||
| 1982/1983 – II liga | ||
| 1983/1984 – II liga | ||
| 1984/1985 – II liga | ||
| 1985/1986 – II liga | ||
| 1986/1987 – II liga | ||
| 1987/1988 – II liga | ||
| 1988/1989 – II liga | ||
| 1989/1990 – II liga | ||
| 1990/1991 – II liga | awans do I ligi serii B | |
| 1991/1992 – I liga seria B | ||
| 1992/1993 – I liga seria B | ||
| 1993/1994 – I liga seria B | ||
| 1994/1995 – I liga seria B | awans do I ligi serii A | |
| 1995/1996 – I liga seria A | 7 | |
| 1996/1997 – I liga seria A |  2 |
Finał Pucharu Polski
|
| 1997/1998 – I liga seria A |  1 |
|
| 1998/1999 – I liga seria A | 2 |
|
| 1999/2000 – I liga seria A | 1 |
 Puchar Polski 3. miejsce w Pucharze CEV
|
| 2000/2001 – Polska Liga Siatkówki | 1 |
Puchar Polski
|
| 2001/2002 – Polska Liga Siatkówki | 1 |
Puchar Polski
|
| 2002/2003 – Polska Liga Siatkówki | 1 |
3. miejsce w Lidze Mistrzów
|
| 2003/2004 – Polska Liga Siatkówki | 6 | |
| 2004/2005 – Polska Liga Siatkówki | 5 | |
| 2005/2006 – Polska Liga Siatkówki | 8 | |
| 2006/2007 – Polska Liga Siatkówki | 6 | |
| 2007/2008 – Polska Liga Siatkówki | 6 | |
| 2008/2009 – PlusLiga | 4 | |
| 2009/2010 – PlusLiga | 4 | |
| 2010/2011 – PlusLiga | 2 |
Finał Pucharu Polski Finał Pucharu CEV
|
| 2011/2012 – PlusLiga |  3 |
|
| 2012/2013 – PlusLiga | 2 |
Puchar Polski
|
| 2013/2014 – PlusLiga | 4 | Puchar Polski
|
| 2014/2015 – PlusLiga | 6 | |
| 2015/2016 – PlusLiga | 1 |
Finał Pucharu Polski
|
| 2016/2017 – PlusLiga | 1 |
Puchar Polski
|
| 2017/2018 – PlusLiga | 2 |
|
| 2018/2019 – PlusLiga | 1 |
Puchar Polski
|
| 2019/2020 – PlusLiga | 1 | Superpuchar Polski
|
| 2020/2021 – PlusLiga | 2 |
Superpuchar Polski Puchar Polski 1. miejsce w Lidze Mistrzów
|
| 2021/2022 – PlusLiga | 1 |
Puchar Polski 1. miejsce w Lidze Mistrzów
|
Poziom rozgrywek:
pierwszy, najwyższy ogólnokrajowy
drugi
trzeci
czwarty
Sukcesy[edytuj | edytuj kod]
Mistrzostwa Polski:
Puchar Polski:
- Superpuchar Polski:
- Liga Mistrzów:
- Puchar CEV:
- Puchar Challenge:
3. miejsce (1x): 2000
