Andrzej Dziedziul

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Andrzej Dziedziul (ur. 31 sierpnia 1939 w Wilnie, zm. 4 maja 1988 w Sztokholmie) – polski aktor-lalkarz i reżyser[1].

Na zdjęciu: Andrzej Dziedziul. Z realizacji: Dramat układasz, 16 czerwca 1971– Wrocławski Teatr Lalek (Wrocław). Fot. Mozer Zdzisław[2]
Na zdjęciu: Andrzej Dziedziul. Z realizacji: Dramat układasz, 16 czerwca 1971 – Wrocławski Teatr Lalek (Wrocław). Fot. Mozer Zdzisław[2]

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Od 1958 pracował z Teatrem Polskim we Wrocławiu. W 1957 związał się z Teatrem Aktora i Lalki „Marcinek” z Poznania[2], gdzie uzyskał kwalifikacje aktora-lalkarza[3]. Jego związek z tym teatrem zaczął się 26 grudnia 1957. Wystąpił tam trzy razy z rzędu w Pastorałce Leona Schillera. Raz jako Chłop, drugi jako Melchior, a trzeci jako Turoń[4]. W 1958 wybrał się w podróż po Polsce (jako aktor-lalkarz) z Objazdowym Teatrem Lalki „Tęcza”[5] ze Słupska[4]. W tym czasie występował również w Opolskim Teatrze Lalki i Aktora im. Alojzego Smolki[3].

Na przełomie lat 60. i 70. XX w. prowadził zajęcia ze studentami na Wydziale Lalkarskim we Wrocławiu (Wydział Teatru Lalek we Wrocławiu)[3]. Od 1965 pracował jako reżyser[3]. Swoje spektakle prezentował na założonej przez siebie Małej Scenie wrocławskiego teatru[3]. Odtworzył wielkie dzieła literatury światowej, którym nadał wymiar zrozumiały dla współczesnego widza, przedstawionych jednak tak jak w oryginale: połączył grę aktora ludzkiego z grą lalki, wykorzystał wiele niespotykanych lalek i przedmiotów oraz zadbał o scenografię[3].

W 1976 przy Jeleniogórskim Towarzystwie Społeczno-Kulturalnym założył Scenę Lalkową, (późniejszy Teatr Animacji), której był dyrektorem i głównym reżyserem[6]. Wyreżyserował 10 ze wszystkich 14 spektakli Sceny Lalkowej[1]. Siedzibą było dwupokojowe mieszkanie przy ul. Drzymały[1]. Spektakle wystawiano w cieplickiej Gencjanie[7].

Po Andrzeju Dziedziulu dyrektorem został Janusz Ryl-Krystianowski[1].

Andrzej Dziedziul przed wybuchem stanu wojennego wyjechał do Szwecji, gdzie założył scenę lalkową[1]. Swoją działalność teatralną kontynuował aż do śmierci. W Szwecji pracował między innymi z Vojo Stankovskim i teatrem Tottem w Uppsali (do 1984) oraz teatrem Retablo, który założył w Sztokholmie w 1984[3]. Nie wrócił już do Polski[1]. Zmarł 4 maja 1988.

Przykłady twórczości[edytuj | edytuj kod]

Wrocław:

  • „Skarby króla Dropsa” (1966)
  • „Wielki Książę” (1967)
  • „Stan losów Fausta” (1968)
  • „Kto zabił Don Kichota” (1969)
  • „Dramat układasz”[1] (1971)

Poznań:

„Pan Andersen przedstawia Królową Śniegu”[8]

Jelenia Góra:

  • „Kto się boi królowej śniegu”[9] (1976, pierwszy spektakl wystawiony przez Scenę Lalkową)
  • „Ach losie okrutny”[10] (1977)

Nagrody[2][edytuj | edytuj kod]

1964 Opole – II Festiwal Teatrów Lalek – nagroda za rolę Odrowąża w przedstawieniu „Lodoiska” W. Bogusławskiego w reżyserii Andrzeja Rettingera w Państwowym Teatrze Lalek "Chochlik" we Wrocławiu
1966 Warszawa – Warszawski Konkurs na indywidualne występy z lalką – I nagroda za „Apologię Orfeusza” L. Kołakowskiego
1967 Wrocław – II WROSTJA – Nagroda Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej, nagroda Prezydium Dzielnicowej RN Wrocław-Stare Miasto, puchar Tow. Miłośników Wrocławia oraz nagroda dziennikarzy za program „Wielki książę” wg „Hamleta” Shakespeare'a

Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

W parku zdrojowym w Cieplicach Śląskich-Zdroju (część Jeleniej Góry) znajduje się Alejka Andrzeja Dziedziula[11]. Położona jest na północ od lewej strony Zdrojowego Teatru Animacji.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d e f g Andrzej Dziedziul (1939-1988) - Dolnośląskość.pl - Odkrywamy Dolny Śląsk [online], dolnoslaskosc.pl [dostęp 2023-05-03].
  2. a b c d Teatr Lalki i Aktora „Marcinek”, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (teatry i zespoły teatralne). [dostęp 2023-05-05].
  3. a b c d e f g Andrzej Dziedziul [online], World Encyclopedia of Puppetry Arts, 6 maja 2016 [dostęp 2023-05-04] (ang.).
  4. a b Andrzej Dziedziul, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (autorzy). [dostęp 2023-05-03].
  5. Objazdowy Teatr Lalki „Tęcza”, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (teatry i zespoły teatralne). [dostęp 2023-05-05].
  6. Andrzej Dziedziul (1939-1988) - Dolnośląskość.pl - Odkrywamy Dolny Śląsk [online], dolnoslaskosc.pl [dostęp 2023-05-03].
  7. Encyklopedia, Teatr Animacji ma już 40 lat [online], Encyklopedia teatru polskiego [dostęp 2023-05-03] (pol.).
  8. Pan Andersen przedstawia Królową Śniegu, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (przedstawienia). [dostęp 2023-05-04].
  9. Zdrojowy Teatr Animacji [online], teatr.jgora.pl [dostęp 2023-05-04].
  10. Ach losie okrutny, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (przedstawienia). [dostęp 2023-05-05].
  11. Alejka Andrzeja Dziedziula w Parku Zdrojowym | Geodezja [online], geodezja.jeleniagora.pl [dostęp 2023-05-03].