Dziedzice (gmina)

Dziedzice
	gmina wiejska
	1920–1945
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Powiat	bielski
Siedziba	Dziedzice
brak współrzędnych

Dziedzice – dawna jednostkowa gmina wiejska w woj. śląskim, także figurująca w ustawodawstwie polskim w latach 50. w woj. katowickim. Siedzibą władz gminy były Dziedzice (obecnie osiedle Czechowic-Dziedzic).

Jako gmina jednostkowa, Dziedzice należały od 28 lipca 1920 roku do woj. śląskiego (powiat bielski)^[1].

1 grudnia 1945 roku z Dziedzic i sąsiednich Czechowic utworzono zbiorową gminę Czechowice-Dziedzice (reforma gminna)^[2].

Odtąd, wszystkie powojenne wykazy jednostek administracyjnych wymieniają już gminę Czechowice-Dziedzice, nigdy gminy Czechowice i Dziedzice oddzielne^[3]^[4]^[5]^[6]^[7]. Natomiast zapis gmina Dziedzice figuruje w rozporządzeniu z 1950 roku, kiedy to miała być zniesiona i włączona gminy Czechowice, której z kolei nadano status miasta z dniem 1 stycznia 1951^[8]. Ponieważ brak jest jakichkolwiek informacji o istnieniu wiejskiej gminy o nazwie Dziedzice po wojnie (oprócz owego doraźnego rozporządzenia z 1950 roku), a oficjalne wykazy powojenne jej w ogóle nie wymieniają, sugureje to że wyrażenie „gmina” w rozporządzeniu z 1950 roku mylnie nawiązuje do jednostki przedwojennej, t.zn. gminy jednostkowej Dziedzice (por. też gmina Krzyżkowice, gmina Orzepowice, gmina Paprocany, gmina Pietrzkowice, gmina Pstrążna, gmina Szczygłowice, gmina Wilkowyje, gmina Zamysłów, gmina Zielona, gmina Stelmachowo, Miasta w województwie białostockim w latach 1944–1950).

Utworzone w 1951 roku miasto nosiło nazwę Czechowice do 21 listopada 1958 roku, kiedy to przemianowano je na Czechowice-Dziedzice^[9].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Dz. U. Śl. z 1922 r. Nr 13, poz. 43
↑ Śląsko-Dąbrowski Dziennik Wojewódzki, 1945.
↑ Podział administracyjny województwa śląsko-dąbrowskiego wraz ze skorowidzem gmin i gromad (według stanu z dnia 1 stycznia 1946). Katowice, Wrocław: Instytut Śląski, 1947.
↑ Rocznik Statystyczny (1947). statlibr.stat.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-28)].. Główny Urząd Statystyczny (Wydawnictwo zatwierdzone przez Ministerstwo Oświaty pismem Nr VI Oc.– 3118 47 z dn. 9 listopada 1947 jako książkę zalecaną do bibliotek nauczycielskich), s. 23.
↑ Podział administracyjny Rzeczypospolitej Polskiej (1948): Praca zespołowa pod redakcją prof. Stanisława Srokowskiego. Warszawa: Biblioteka Samorządowca Nr 77, 1948, s. 175.
↑ Informator adresowy miast i gmin wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Instytut Wydawniczy Kolumna, 1948, s. 56, 197.
↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
↑ Dz.U. z 1950 r. nr 57, poz. 514
↑ M.P. z 1958 r. nr 89, poz. 496

[1] Dz. U. Śl. z 1922 r. Nr 13, poz. 43

[2] Śląsko-Dąbrowski Dziennik Wojewódzki, 1945.

[autonazwa2-3] Podział administracyjny województwa śląsko-dąbrowskiego wraz ze skorowidzem gmin i gromad (według stanu z dnia 1 stycznia 1946). Katowice, Wrocław: Instytut Śląski, 1947.

[4] Rocznik Statystyczny (1947). statlibr.stat.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-28)].. Główny Urząd Statystyczny (Wydawnictwo zatwierdzone przez Ministerstwo Oświaty pismem Nr VI Oc.– 3118 47 z dn. 9 listopada 1947 jako książkę zalecaną do bibliotek nauczycielskich), s. 23.

[5] Podział administracyjny Rzeczypospolitej Polskiej (1948): Praca zespołowa pod redakcją prof. Stanisława Srokowskiego. Warszawa: Biblioteka Samorządowca Nr 77, 1948, s. 175.

[6] Informator adresowy miast i gmin wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Instytut Wydawniczy Kolumna, 1948, s. 56, 197.

[7] Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa

[8] Dz.U. z 1950 r. nr 57, poz. 514

[9] M.P. z 1958 r. nr 89, poz. 496

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

Przynależność wojewódzka	woj. śląskie (1920–1939) prowincja Śląsk (rejencja katowicka) (1939–1941) prowincja Górny Śląsk (rejencja katowicka) (1941–1945) woj. śląskie (1945–1950) woj. katowickie (1950–1953) woj. stalinogrodzkie (1953–1956) woj. katowickie (1956–1975)
Miasta (1920–1939 i 1945–1975)	Czechowice-Dziedzice (od 1951) Strumień (do 1950 →) Szczyrk (od 1973)
Gminy wiejskie jednostkowe (1920–1942)	Aleksandrowice (do 1938 (→)) Bąków Bielowicko Biery (1939–1941) Bronów Bystra Chybie Czechowice Drogomyśl Dziedzice Frelichów Górki Wielkie (do 1921 →) Grodziec Iłownica Jasienica Jaworze Kamienica Komorowice Landek Ligota Łazy Mazańcowice (Mazancowice) Międzyrzecze Dolne Międzyrzecze Górne Mikuszowice Mnich Ochaby (do 1924 →) Ogrodzona (do 1921 →) Pruchna (do 1924 →) Roztropice Rudzica Stare Bielsko Świętoszówka (do 1939) Wapienica Wieszczęta (Wieszczont) Zabłocie Zaborze (do 1922) Zabrzeg Zarzecze Zbytków
Miasta i gminy DGO (1939–1945)	Altbielitz (1940–1945) Alzen (1940–1945) Andrichau (← 1939–1940) Auschwitz (← 1939–1945) Biala (← 1939) – miasto (1939) Bielitz (← 1939–1945) – miasto (1940) Czechowitz (1940–1941) Dziedzitz (1940–1941) Kamitz (1940–1942) Kenty (← 1939–1940) Kurzwald (1942–1945) Lobnitz (1940–1945) Nikelsdorf-Ost (1940–1942) Nikelsdorf-West (1940–1942) Nieder Kurzwald (1940–1941) Ober Kurzwald (1940–1941) Schwarzwasser (1939–1940) – miasto (1940) Tschechowitz-Dziedzitz (1941–1945) Wadowitz (← 1939–1940) – miasto (1940) Wilmesau (1939–1940) Zator (← 1939–1940)
Amtsbezirke (1940–1945)	Andrichau (1940–1945) Auschwitz (1940–1945) Batzdorf-Ost (1941–1945) Batzdorf-West (1942–1945) Birkenau an der Weichsel (1945) Bistrai-Nord (1940–1941) Brzeszcze (1940–1945) Ernsdorf (1940–1945) Kenty (1940–1945) Kosy (1940–1945) Kunzendorf (1941–1945) Mucharz (1940–1945) Osiek (1940–1945) Schirk (1941–1945) Schwarzwasser (1940–1945) Wadowitz (1940–1945) Wilmesau (1940–1945) Zabrzeg (1940–1945) Zator (1940–1945)
Gminy wiejskie zbiorowe (1945–1954 i 1973–1975)	Bestwina (← od 1951) Biała (← 1951–1954) Buczkowice (od 1973) Bystra (do 1954) Bystra-Wilkowice (← 1951–54) Chybie (do 1950 →) Czechowice-Dziedzice (1945–1950) Grodziec (do 1954) Jasienica (od 1973) Jaworze (do 1954) Komorowice (od 1973) Kozy (od 1973) Ligota (1945 i od 1973) Międzyrzecze Górne (do 1954) Mikuszowice (do 1954) Rudzica (do 1954) Stare Bielsko Strumień (Strumień–Wieś) Szczyrk (← 1951–1954) Wapienica (od 1973) Wilkowice (od 1973) Zabrzeg (do 1954)
Osiedla (1954–1972)	Mikuszowice Śląskie (1958–1968 (→)) Szczyrk (1956–1972)
Gromady (1954–1972)	Bestwina (1954–1972) Buczkowice (1954–1972) Bystra (1954–1972) Godziszka (1954–1972) Grodziec (1954–1972) Hałcnów (1954–1972) Iłownica (1954–1972) Janowice (1954–1959) Jasienica (1954–1972) Jaworze (1954–1972) Kamienica (1954–1968 (→)) Kaniów (1954–1972) Komorowice (1954–1972) Kozy (1954–1972) Ligota (1954–1972) Mazańcowice (1954–1972) Międzyrzecze (1954–1972) Mikuszowice Krakowskie (1954–1968 (→)) Mikuszowice Śląskie (1954–1957) Rudzica (1954–1972) Rybarzowice (1954–1972) Stare Bielsko (1954–1972) Straconka (1954–1972) Szczyrk (1954–1955) Wapienica (1954–1972) Wilkowice (1954–1972) Zabrzeg (1954–1972)