Giro d’Italia

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Giro d'Italia)
Giro d'Italia
Szczegóły wyścigu
DyscyplinaKolarstwo szosowe
Data powstania1909
Liczba edycji106 (in 2023)
Częstotliwośćco roku (maj)
TypGrand Tour
PaństwoITA Włochy
OrganizatorRCS MediaGroup
Strona internetowaOficjalna strona
Kategorie2.PT (2005-2010)
2.UWT (2011-)
CyklUCI World Tour
Zwycięzcy
Ostatni zwycięzcaSLO Primož Roglič
Najwięcej zwycięstwITA Alfredo Binda
ITA Fausto Coppi
BEL Eddy Merckx
(5 zwycięstw)
Aktualne wyścigi
Ostatnia edycja :
Giro d’Italia 2023
Dokumentacja

Giro d’Italia (wym. [ˈiːro diˈtaːlja]) – wieloetapowy wyścig kolarski rozgrywany corocznie od 1909 we Włoszech. Wchodzi w skład grupy trzech tzw. „wielkich tourów(inne języki)”, najważniejszych wyścigów etapowych świata (do grona tego należą także Tour de France i Vuelta a España). Jego organizatorem jest koncern medialny RCS MediaGroup, będący właścicielem La Gazzetta dello Sport – inicjatora rozgrywania całej imprezy.

Pierwsza edycja imprezy odbyła się w 1909 z inicjatywy La Gazzetta dello Sport. Od tego czasu wyścig rozgrywany jest co roku – kolejne edycje nie odbyły się tylko ze względu na konflikty zbrojne w latach 1915–1918 (I wojna światowa) oraz 1941–1945 (II wojna światowa)[1]. Wyścig zwyczajowo organizowany jest w maju, jako pierwszy z trzech „wielkich tourów”[2]. W 1912, jedyny raz w historii, w klasyfikacji końcowej wyścigu nagradzano najlepsze zespoły, a nie indywidualnych zawodników[1].

Wyścig dookoła Włoch rozgrywany jest głównie na terytorium tego państwa, jednak jego trasa prowadzi również poza granicami Włoch – etapy różnych edycji rywalizacji rozpoczynały się w kilkunastu różnych państwach europejskich[3], a nawet w Izraelu, w którym odbywał się początek edycji z 2018[4].

Najbardziej utytułowanymi kolarzami w historii wyścigu są Alfredo Binda, Fausto Coppi oraz Eddy Merckx, którzy triumfowali w klasyfikacji generalnej Giro po pięć razy[5]. Najwięcej zwycięstw etapowych odniósł z kolei Mario Cipollini, który w swojej karierze wygrał 42 etapy tego wyścigu[6].

Początkowy zwycięzca edycji z 2011, Alberto Contador, na skutek złamania przepisów antydopingowych, został pozbawiony triumfu decyzją Sportowego Sądu Arbitrażowego, a 1. pozycję przyznano drugiemu na mecie Michele Scarponiemu. Przypadek dopingu wśród zawodników, którzy ukończyli wyścig na podium klasyfikacji generalnej, miał miejsce również dwa lata wcześniej, gdy zdyskwalifikowani zostali Danilo Di Luca (2. na mecie) i Franco Pellizotti (3.)[1], a miejsca na podium przyznano kolejnym kolarzom[7].

W historii wyścigu miały miejsce cztery wypadki śmiertelne uczestniczących w nim kolarzy[8] – śmierć na skutek doznanych obrażeń odnieśli Orfeo Ponsin (1952), Juan Manuel Santisteban (1976), Emilio Ravasio (1986) oraz Wouter Weylandt (2011)[9].

Zwycięzcy[edytuj | edytuj kod]

Opracowano na podstawie:[7][1][10]

RokPierwszeDrugieTrzecie
1909ITA Luigi GannaITA Carlo GalettiITA Giovanni Rossignoli
1910ITA Carlo GalettiITA Eberardo PavesiITA Luigi Ganna
1911ITA Carlo GalettiITA Giovanni RossignoliITA Giovanni Gerbi
1912ITA Atala-DunlopFRA Peugeot-WolberITA Gerbi
1913ITA Carlo OrianiITA Eberardo PavesiITA Giuseppe Azzini
1914ITA Alfonso CalzolariITA Pierino AlbiniITA Luigi Lucotti
1919ITA Costante GirardengoITA Gaetano BelloniBEL Marcel Buysse
1920ITA Gaetano BelloniITA Angelo GremoFRA Jean Alavoine
1921ITA Giovanni BruneroITA Gaetano BelloniITA Bartolomeo Aimo
1922ITA Giovanni BruneroITA Bartolomeo AimoITA Giuseppe Enrici
1923ITA Costante GirardengoITA Giovanni BruneroITA Bartolomeo Aimo
1924ITA Giuseppe EnriciITA Federico GayITA Angiolo Gabrielli
1925ITA Alfredo BindaITA Costante GirardengoITA Giovanni Brunero
1926ITA Giovanni BruneroITA Alfredo BindaITA Arturo Bresciani
1927ITA Alfredo BindaITA Giovanni BruneroITA Antonio Negrini
1928ITA Alfredo BindaITA Giuseppe PanceraITA Bartolomeo Aimo
1929ITA Alfredo BindaITA Domenico PiemontesiITA Leonida Frascarelli
1930ITA Luigi MarchisioITA Luigi GiacobbeITA Allegro Grandi
1931ITA Francesco CamussoITA Luigi GiacobbeITA Luigi Marchisio
1932ITA Antonio PesentiBEL Jef DemuysereITA Remo Bertoni
1933ITA Alfredo BindaBEL Jef DemuysereITA Domenico Piemontesi
1934ITA Learco GuerraITA Francesco CamussoITA Giovanni Cazzulani
1935ITA Vasco BergamaschiITA Giuseppe MartanoITA Giuseppe Olmo
1936ITA Gino BartaliITA Giuseppe OlmoITA Severino Canavesi
1937ITA Gino BartaliITA Giovanni ValettiITA Enrico Mollo
1938ITA Giovanni ValettiITA Ezio CecchiITA Severino Canavesi
1939ITA Giovanni ValettiITA Gino BartaliITA Mario Vicini
1940ITA Fausto CoppiITA Enrico MolloITA Giordano Cottur
1946ITA Gino BartaliITA Fausto CoppiITA Vito Ortelli
1947ITA Fausto CoppiITA Gino BartaliITA Giulio Bresci
1948ITA Fiorenzo MagniITA Ezio CecchiITA Giordano Cottur
1949ITA Fausto CoppiITA Gino BartaliITA Giordano Cottur
1950SUI Hugo KobletITA Gino BartaliITA Alfredo Martini
1951ITA Fiorenzo MagniBEL Rik Van SteenbergenSUI Ferdi Kübler
1952ITA Fausto CoppiITA Fiorenzo MagniSUI Ferdi Kübler
1953ITA Fausto CoppiSUI Hugo KobletITA Pasquale Fornara
1954SUI Carlo ClericiSUI Hugo KobletITA Nino Assirelli
1955ITA Fiorenzo MagniITA Fausto CoppiITA Gastone Nencini
1956LUX Charly GaulITA Fiorenzo MagniITA Agostino Coletto
1957ITA Gastone NenciniFRA Louison BobetITA Ercole Baldini
1958ITA Ercole BaldiniBEL Jean BrankartLUX Charly Gaul
1959LUX Charly GaulFRA Jacques AnquetilITA Diego Ronchini
1960FRA Jacques AnquetilITA Gastone NenciniLUX Charly Gaul
1961ITA Arnaldo PambiancoFRA Jacques AnquetilESP Antonio Suárez
1962ITA Franco BalmamionITA Imerio MassignanITA Nino Defilippis
1963ITA Franco BalmamionITA Vittorio AdorniITA Giorgio Zancanaro
1964FRA Jacques AnquetilITA Italo ZilioliITA Guido De Rosso
1965ITA Vittorio AdorniITA Italo ZilioliITA Felice Gimondi
1966ITA Gianni MottaITA Italo ZilioliFRA Jacques Anquetil
1967ITA Felice GimondiITA Franco BalmamionFRA Jacques Anquetil
1968BEL Eddy MerckxITA Vittorio AdorniITA Felice Gimondi
1969ITA Felice GimondiITA Claudio MichelottoITA Italo Zilioli
1970BEL Eddy MerckxITA Felice GimondiBEL Martin Van Den Bossche
1971SWE Gösta PetterssonBEL Herman Van SpringelITA Ugo Colombo
1972BEL Eddy MerckxESP José Manuel FuenteESP Francisco Galdós
1973BEL Eddy MerckxITA Felice GimondiITA Giovanni Battaglin
1974BEL Eddy MerckxITA Gianbattista BaronchelliITA Felice Gimondi
1975ITA Fausto BertoglioESP Francisco GaldósITA Felice Gimondi
1976ITA Felice GimondiBEL Johan De MuynckITA Fausto Bertoglio
1977BEL Michel PollentierITA Francesco MoserITA Gianbattista Baronchelli
1978BEL Johan De MuynckITA Gianbattista BaronchelliITA Francesco Moser
1979ITA Giuseppe SaronniITA Francesco MoserSWE Bernt Johansson
1980FRA Bernard HinaultITA Wladimiro PanizzaITA Giovanni Battaglin
1981ITA Giovanni BattaglinSWE Tommy PrimITA Giuseppe Saronni
1982FRA Bernard HinaultSWE Tommy PrimITA Silvano Contini
1983ITA Giuseppe SaronniITA Roberto VisentiniESP Alberto Fernández Blanco
1984ITA Francesco MoserFRA Laurent FignonITA Moreno Argentin
1985FRA Bernard HinaultITA Francesco MoserUSA Greg LeMond
1986ITA Roberto VisentiniITA Giuseppe SaronniITA Francesco Moser
1987IRL Stephen RocheGBR Robert MillarNED Erik Breukink
1988USA Andrew HampstenNED Erik BreukinkSUI Urs Zimmermann
1989FRA Laurent FignonITA Flavio GiupponiUSA Andrew Hampsten
1990ITA Gianni BugnoFRA Charly MottetITA Marco Giovannetti
1991ITA Franco ChioccioliITA Claudio ChiappucciITA Massimiliano Lelli
1992ESP Miguel IndurainITA Claudio ChiappucciITA Franco Chioccioli
1993ESP Miguel IndurainLAT Pēteris UgrjumovsITA Claudio Chiappucci
1994RUS Jewgienij BierzinITA Marco PantaniESP Miguel Indurain
1995SUI Tony RomingerRUS Jewgienij BierzinLAT Pēteris Ugrjumovs
1996RUS Pawieł TonkowITA Enrico ZainaESP Abraham Olano
1997ITA Ivan GottiRUS Pawieł TonkowITA Giuseppe Guerini
1998ITA Marco PantaniRUS Pawieł TonkowITA Giuseppe Guerini
1999ITA Ivan GottiITA Paolo SavoldelliITA Gilberto Simoni
2000ITA Stefano GarzelliITA Francesco CasagrandeITA Gilberto Simoni
2001ITA Gilberto SimoniESP Abraham OlanoESP Unai Osa
2002ITA Paolo SavoldelliUSA Tyler HamiltonITA Pietro Caucchioli
2003ITA Gilberto SimoniITA Stefano GarzelliUKR Jarosław Popowycz
2004ITA Damiano CunegoUKR Serhij HonczarITA Gilberto Simoni
2005ITA Paolo SavoldelliITA Gilberto SimoniVEN José Rujano
2006ITA Ivan BassoESP José Enrique GutiérrezITA Gilberto Simoni
2007ITA Danilo Di LucaLUX Andy SchleckITA Eddy Mazzoleni
2008ESP Alberto ContadorITA Riccardo RiccòITA Marzio Bruseghin
2009RUS Dienis MieńszowESP Carlos SastreITA Ivan Basso
2010ITA Ivan BassoESP David ArroyoITA Vincenzo Nibali
2011ITA Michele ScarponiITA Vincenzo NibaliFRA John Gadret
2012CAN Ryder HesjedalESP Joaquim RodríguezBEL Thomas De Gendt
2013ITA Vincenzo NibaliCOL Rigoberto UránAUS Cadel Evans
2014COL Nairo QuintanaCOL Rigoberto UránITA Fabio Aru
2015ESP Alberto ContadorITA Fabio AruESP Mikel Landa
2016ITA Vincenzo NibaliCOL Esteban ChavesESP Alejandro Valverde
2017NED Tom DumoulinCOL Nairo QuintanaITA Vincenzo Nibali
2018GBR Chris FroomeNED Tom DumoulinCOL Miguel Ángel López
2019ECU Richard CarapazITA Vincenzo NibaliSLO Primož Roglič
2020GBR Tao Geoghegan HartAUS Jai HindleyNED Wilco Kelderman
2021COL Egan BernalITA Damiano CarusoGBR Simon Yates
2022AUS Jai HindleyECU Richard CarapazESP Mikel Landa
2023SLO Primož RogličGBR Geraint ThomasPOR João Almeida
2024

Koszulki i klasyfikacje[edytuj | edytuj kod]

Koszulki Giro d’Italia

Podobnie jak w Tour de France, prowadzona jest generalna klasyfikacja. Prowadzący w klasyfikacji głównej jest liderem wyścigu i ma prawo noszenia tzw. Maglia rosa (różowa koszulka) – włoskiej odpowiedniczki maillot jaune. Kolor koszulki wziął się stąd, że La Gazzetta dello Sport, organizator i sponsor Giro, była drukowana na papierze koloru bladoróżowego. Lider klasyfikacji górskiej nosi koszulkę niebieską (Maglia azzurra), lider klasyfikacji punktowej – koszulkę koloru cyklamenowego a prowadzący w klasyfikacji młodzieżowej – podobnie jak w Tour de France białą koszulkę Maglia bianca[11].

Dawniej (w latach 1946-1951) prowadzona była klasyfikacja maglia nero (czarna koszulka), którą przyznawano ostatniemu kolarzowi w klasyfikacji generalnej. Organizatorzy postanowili przywrócić tę klasyfikację w roku 2008, jednak z powodu przepisów narzuconych przez UCI, ograniczających liczbę koszulek specjalnych do czterech, postanowiono „nagradzać” ostatniego kolarza czarnym numerem (numero nero) przypinanym do koszulki[12].

Zwycięzcy pozostałych klasyfikacji[edytuj | edytuj kod]

Rok Górska Punktowa Młodzieżowa Drużynowa
2023 Francja Thibaut Pinot Włochy Jonathan Milan Portugalia João Almeida Bahrajn Bahrain Victorious
2022 Holandia Koen Bouwman Francja Arnaud Démare Hiszpania Juan Pedro López Bahrajn Bahrain Victorious
2021 Francja Geoffrey Bouchard Słowacja Peter Sagan Kolumbia Egan Bernal Wielka Brytania Ineos Grenadiers
2020 Portugalia Ruben Guerreiro Francja Arnaud Démare Wielka Brytania Tao Geoghegan Hart Wielka Brytania Team Ineos
2019 Włochy Giulio Ciccone Niemcy Pascal Ackermann Kolumbia Miguel Ángel López Hiszpania Movistar Team
2018 Wielka Brytania Chris Froome Włochy Elia Viviani Kolumbia Miguel Ángel López Wielka Brytania Team Sky
2017 Hiszpania Mikel Landa Kolumbia Fernando Gaviria Luksemburg Bob Jungels Hiszpania Movistar Team
2016 Hiszpania Mikel Nieve Włochy Giacomo Nizzolo Luksemburg Bob Jungels Kazachstan Astana Pro Team
2015 Włochy Giovanni Visconti Włochy Giacomo Nizzolo Włochy Fabio Aru Kazachstan Astana Pro Team
2014 Kolumbia Julián Arredondo Francja Nacer Bouhanni Kolumbia Nairo Quintana Francja Ag2r-La Mondiale
2013 Włochy Stefano Pirazzi Wielka Brytania Mark Cavendish Kolumbia Carlos Betancur Wielka Brytania Team Sky
2012 Włochy Matteo Rabottini Hiszpania Joaquim Rodríguez Kolumbia Rigoberto Urán Włochy Lampre-ISD
2011 Włochy Stefano Garzelli Włochy Michele Scarponi Czechy Roman Kreuziger Kazachstan Astana Pro Team
2010 Australia Matthew Lloyd Australia Cadel Evans Australia Richie Porte Włochy Liquigas-Doimo
2009 Włochy Stefano Garzelli Włochy Danilo Di Luca Belgia Kevin Seeldraeyers Kazachstan Astana Pro Team
2008 Włochy Emanuele Sella Włochy Daniele Bennati Włochy Riccardo Riccò Irlandia CSF Group-Navigare
2007 Włochy Leonardo Piepoli Włochy Alessandro Petacchi Luksemburg Andy Schleck Hiszpania Saunier Duval-Prodir
2006 Hiszpania Juan Manuel Gárate Włochy Paolo Bettini Szwajcaria Phonak
2005 Wenezuela José Rujano Włochy Paolo Bettini Włochy Liquigas-Bianchi
2004 Niemcy Fabian Wegmann Włochy Alessandro Petacchi Włochy Saeco Macchine per Caffè
2003 Kolumbia Fredy González Włochy Gilberto Simoni Włochy Lampre-Merida
2002 Meksyk Julio Alberto Pérez Włochy Mario Cipollini Włochy Alessio-Bianchi
2001 Kolumbia Fredy González Włochy Massimo Strazzer Włochy Alessio-Bianchi
2000 Włochy Francesco Casagrande Rosja Dmitrij Konyszew Włochy Mapei-Quick Step
1999 Kolumbia Chepe González Włochy Laurent Jalabert Hiszpania Vitalicio Seguros – Grupo Generali
1998 Włochy Marco Pantani Włochy Mariano Piccoli Włochy Mapei-Bricobi
1997 Kolumbia Chepe González Włochy Mario Cipollini Hiszpania Kelme-Costa Blanca
1996 Włochy Mariano Piccoli Włochy Fabrizio Guidi Włochy Carrera Jeans-Tassoni
1995 Włochy Mariano Piccoli Szwajcaria Tony Rominger Włochy Gewiss-Ballan
1994 Szwajcaria Pascal Richard Uzbekistan Dżamolidin Abdużaparow Rosja Jewgienij Bierzin Włochy Carrera Jeans-Tassoni
1993 Włochy Claudio Chiappucci Włochy Adriano Baffi Rosja Pawieł Tonkow Włochy Lampre-Polti
1992 Włochy Claudio Chiappucci Włochy Mario Cipollini Rosja Pawieł Tonkow Włochy GB - MG Maglificio
1991 Hiszpania Iñaki Gastón Włochy Claudio Chiappucci Włochy Massimiliano Lelli Włochy Carrera Jeans-Tassoni
1990 Włochy Claudio Chiappucci Włochy Gianni Bugno Wołodomyr Pulnikow Włochy ONCE
1989 Kolumbia Luis Herrera Włochy Giovanni Fidanza Wołodomyr Pulnikow Francja Fagor-MBK
1988 Stany Zjednoczone Andy Hampsten Holandia Johan van der Velde Włochy Stefano Tomasini Włochy Carrera Jeans-Vagabond
1987 Wielka Brytania Robert Millar Holandia Johan van der Velde Włochy Roberto Conti Holandia Panasonic-Isostar
1986 Hiszpania Pedro Muñoz Włochy Guido Bontempi Włochy Marco Giovannetti Włochy Supermercati Brianzoli
1985 Hiszpania José Luis Navarro Holandia Johan van der Velde Włochy Alberto Volpi Włochy Alpilatte-Cierre
1984 Francja Laurent Fignon Szwajcaria Urs Freuler Francja Charly Mottet Francja Renault-Elf
1983 Belgia Lucien Van Impe Włochy Giuseppe Saronni Włochy Franco Chioccioli Włochy Gemeaz Cusin
1982 Belgia Lucien Van Impe Włochy Francesco Moser Włochy Marco Groppo Włochy Bianchi-Piaggio
1981 Włochy Claudio Bortolotto Włochy Giuseppe Saronni Włochy Giuseppe Faraca Włochy Bianchi-Piaggio
1980 Włochy Claudio Bortolotto Włochy Giuseppe Saronni Szwecja Tommy Prim Włochy Bianchi-Piaggio
1979 Włochy Claudio Bortolotto Włochy Giuseppe Saronni Włochy Silvano Contini Włochy SCIC
1978 Szwajcaria Ueli Sutter Włochy Francesco Moser Włochy Roberto Visentini Włochy Bianchi-Faema
1977 Faustino Fernández Włochy Francesco Moser Włochy Mario Beccia Belgia Flandria
1976 Andrés Oliva Włochy Francesco Moser Włochy Alfio Vandi Włochy Brooklyn
1975 Andrés Oliva
Francisco Galdós
Belgia Roger De Vlaeminck Włochy Brooklyn
1974 José Manuel Fuente Belgia Roger De Vlaeminck Kas-Kaskol
1973 José Manuel Fuente Belgia Eddy Merckx Włochy Molteni
1972 José Manuel Fuente Belgia Roger De Vlaeminck Włochy Molteni
1971 José Manuel Fuente Włochy Franco Bitossi Włochy Molteni
1970 Belgia Martin Vandenbossche Włochy Franco Bitossi Włochy Faemino
1969 Włochy Claudio Michelotto Włochy Franco Bitossi Belgia Faema
1968 Belgia Eddy Merckx Belgia Eddy Merckx Włochy Faema
1967 Aurelio González Włochy Dino Zandegù Kas
1966 Włochy Franco Bitossi Włochy Gianni Motta Włochy Molteni
1965 Włochy Franco Bitossi Włochy Salvarani
1964 Włochy Franco Bitossi Francja Saint-Raphaël-Gitane-Dunlop
1963 Włochy Vito Taccone Włochy Carpano
1962 Angelino Soler Faema
1961 Włochy Vito Taccone Belgia Faema
1960 Francja Jacques Anquetil Włochy Ignis
1959 Luksemburg Charly Gaul Włochy Atala-Pirelli-Lygie
1958 Belgia Jean Brankart Włochy Carpano
1957 Francja Raphaël Géminiani Włochy Legnano
1956 Luksemburg Charly Gaul
Federico Bahamontes
Włochy Atala
1955 Włochy Gastone Nencini Włochy Atala
1954 Włochy Fausto Coppi Włochy Girardengo
1953 Włochy Pasquale Fornara Włochy Ganna
1952 Francja Raphaël Géminiani Włochy Bianchi-Pirelli
1951 Francja Louison Bobet Włochy Taurea
1950 Szwajcaria Hugo Koblet Włochy Fréjus
1949 Włochy Fausto Coppi Włochy Wilier Triestina
1948 Włochy Fausto Coppi Wilier Triestina
1947 Włochy Gino Bartali Welter
1946 Włochy Gino Bartali Legnano
1941–1945
II wojna światowa
1940 Gino Bartali Gloria
1939 Gino Bartali Fréjus
1938 Giovanni Valetti Gloria-Ambrosiana
1937 Gino Bartali Fréjus
1936 Gino Bartali Legnano
1935 Gino Bartali Fréjus
1934 Remo Bertoni Gloria
1933 Alfredo Binda Legnano
1932 Legnano
1931 Legnano
1930 Bianchi-Pirelli
1929 Legnano
1928 Legnano
1927 Legnano
1926 Legnano
1925 Legnano
1924 ?
1923 Legnano
1922 Legnano
1921 Bianchi-Dunlop
1920 Bianchi-Pirelli
1919 Stucchi-Dunlop
1915-1918
I wojna światowa
1914 Stucchi-Dunlop
1913 Maino
1912 Atala-Dunlop
1911 Bianchi
1910 Atala-Continental
1909 Atala-Dunlop

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d Giro d'Italia (Ita) - Cat.2.UWT. memoire-du-cyclisme.eu. [dostęp 2021-05-05]. (fr.).
  2. Eddy Merckx, [w:] Encyclopædia Britannica [online] [dostęp 2021-05-05] (ang.).
  3. Les villes étapes du Giro d'Italia. memoire-du-cyclisme.eu. [dostęp 2021-05-05]. (fr.).
  4. Francesca Monzone: Giro d'Italia, oggi il via a Gerusalemme: crono a pochi metri dal Santo Sepolcro. ilmessaggero.it, 2018-05-03. [dostęp 2021-05-05]. (wł.).
  5. Most wins. procyclingstats.com. [dostęp 2021-05-05]. (ang.).
  6. Most stage wins. procyclingstats.com. [dostęp 2021-05-05]. (ang.).
  7. a b Top 3 per edition. procyclingstats.com. [dostęp 2021-05-05]. (ang.).
  8. Juliet Macur: Belgian Cyclist Dies After Crashing in Giro d’Italia. nytimes.com, 2011-05-10. [dostęp 2021-05-05]. (ang.).
  9. Cyclist Wouter Weylandt dies after Giro d'Italia crash. bbc.com, 2011-05-09. [dostęp 2021-05-05]. (ang.).
  10. Giro d'Italia. cyclingarchives.com. [dostęp 2021-05-05]. (ang.).
  11. Biała koszulka powróciła do Giro w roku 2007, wcześniej istniejąc przez 3 lata (1992-1994) Maglia bianca returns to Giro d’Italia, cyclingnews.com, 4 grudnia 2006
  12. Zdobywcami czarnej koszulki byli: Luigi Malabrocca (1946–1947), Aldo Bini (1948), Sante Carollo (1949), Mario Gestri (1950) and Giovanni Pinarello (1951). The maglia nera returns as a number, cyclingnews.com, 23 stycznia 2007

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]