Sabra (czołg)

Sabra
	Dane podstawowe
Państwo	Izrael
Producent	Israel Military Industries
Typ pojazdu	czołg podstawowy
Załoga	4 osoby
	Historia
Prototypy	2005
Produkcja	2005–2010
Egzemplarze	170 sztuk (dla Turcji)
	Dane techniczne
Silnik	silnik wysokoprężny AVDS-1790-5A General Dynamics o mocy 908 KM (Mk 1); silnik wysokoprężny MTU 881 o mocy 1000 KM (Mk 2 i 3)
Długość	9,4 m (z armatą)
Szerokość	3,63 m
Wysokość	3,05 m
Masa	55 ton (Mk 1); 58 ton (Mk 2)
	Osiągi
Prędkość	48 km/h (Mk 1); 55 km/h (Mk 2)
Zasięg pojazdu	450 km
	Pokonywanie przeszkód
Rowy (szer.)	2,6 m
Ściany (wys.)	0,91 m
Kąt podjazdu	60%
Przechył boczny	30%
	Dane operacyjne
	Uzbrojenie
	armata MG253 kal. 120 mm, moździerz kal. 60 mm (Mk 1 i 2); armata MG251 kal. 120 mm (Mk 3)
	Wyposażenie
	3 x karabin maszynowy kal. 7,62 mm (Mk 1); 2 x karabin maszynowy kal. 7,62 mm, 1 x karabin maszynowy kal. 12,7 mm (Mk 2)
	Użytkownicy
	Turcja
	Multimedia w Wikimedia Commons

Sabra (hebr. סברה) – izraelska modyfikacja amerykańskiego czołgu Patton M60A1 wykonywana w latach 2005–2010 przez Israel Military Industries (IMI) dla armii tureckiej, która podjęła wówczas program rozwoju sił pancernych. W ramach prac modernizacyjnych powstały trzy wersje Sabry: Mk 1, Mk 2 (znany w Turcji jako M60T Sabra) i Mk 3. Na podstawie popisanego w 2002 roku kontraktu Turcja zakupiła 170 sztuk czołgów M60T Sabra (Mk 2). Mimo iż modernizacja i produkcja czołgu odbywała się w Izraelu, to dostępne źródła nie wskazują, żeby znalazł się on na wyposażeniu jego armii, miał być to wyłącznie produkt eksportowy izraelskiego przemysłu zbrojeniowego.

Czołgi te zostały użyte przez Turcję podczas przeprowadzonych w Syrii operacji „Tarcza Eufratu” (2016) i „Gałązka Oliwna” (2018).

Historia[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też: Magach.

Amerykańsko-izraelska współpraca wojskowa sprawiła, że na wyposażeniu armii izraelskiej w latach 60. i 70. XX wieku znalazły się takie konstrukcje jak czołgi Patton M48 i M60. Specyfika bliskowschodniego pola walki sprawiała, że Cahal modyfikował posiadany sprzęt według własnych wymagań. Duże straty w sprzęcie podczas wojny Jom Kipur w 1973 roku i skuteczność radzieckiej broni przeciwpancernej sprawiły, że izraelscy wojskowi rozpoczęli modernizować i ulepszać amerykańskie konstrukcje na podstawie zebranych doświadczeń. Rezultatem programu modernizacyjnego był czołg Magach w różnych wersjach^[1]^[2]. Finalną, eksportową wersją procesu modyfikacji Magacha 7 miała być Sabra. Czołg ten opierał się na amerykańskim kadłubie Pattona M60A3 oraz na izraelskich systemach, optyce i armacie, które zastąpiły wyposażenie z lat 60. i 70. XX wieku. Taką wersję zaoferowano w 2002 roku Turcji, która ówcześnie współpracowała z Izraelem^[3]^[4]. W tym samym roku podpisano umowę, która zobowiązywała IMI do dostarczenia armii tureckiej 170 sztuk zmodernizowanego czołgu M60A3. W 2005 roku Turcy otrzymali pierwszy prototyp pojazdu^[5].

W ramach prac rozwojowych powstały trzy wersje Sabry: Mk 1, Mk 2 i Mk 3. Podczas prac kładziono nacisk na ulepszenie opancerzenia, siły ognia, systemów przeciwpożarowych, kierowania ogniem, łączności i mocy silnika. Turcja ostatecznie zakupiła zmodernizowany czołg w standardzie Mk 2, który w tureckiej armii występuje pod nazwą M60T Sabra^[4]. W 2010 roku Izrael dostarczył ostatnie sztuki pojazdów^[6].

W 2017 roku armia turecka rozpoczęła kolejny projekt modernizacyjny posiadanych M60T, tzw. Program Firat, w oparciu o doświadczenia z działań zbrojnych w Syrii. W jego ramach, do 2018 roku, Sabry wyposażono w systemy wykrywania i niszczenia pocisków przeciwpancernych, nowe systemy łączności i zapobiegania pożarom i kamery o kącie 360°^[5]^[7].

Opis konstrukcji[edytuj | edytuj kod]

Za największą zaletę Sabry uważa się wyposażenie jej wersji Mk 1 i Mk 2 przez IMI w armatę MG253 kalibru 120 mm z przedmuchiwaczem, rękawem termicznym i termicznymi przyrządami celowniczymi, zgodną z natowskimi standardami, w którą uzbrojona jest także Merkawa Mk 3. Daje to większe możliwości siły ognia niż w przypadku oryginalnej armaty kal. 105 mm^[3]^[8]^[9]^[4]. Ponadto, Sabra Mk 1 wyposażona jest w systemy przeciwpożarowe, systemy ostrzegania, system kierowania ogniem Knight firm Elbit i El-Op oraz dalmierz laserowy^[8]^[4]. W hybrydowej wieży czołgu zamontowano hydrauliczne i elektryczne mechanizmy obrotu wieży i podnoszenia działa. Działo może być obsługiwane przez strzelca lub dowódcę^[9]. Za jednostkę napędową w wersji Mk 1 służy silnik wysokoprężny AVDS-1790-5A General Dynamics o mocy 908 KM, pozwalający na osiągnięcie maksymalnej prędkości 48 km/h. Sabra Mk 1 może pokonywać rowy o szerokości 2,6 m i przeszkody pionowe o wysokości 0,91 m^[9].

Sprzedaną Turcji wersję Mk 2 oraz wersję Mk 3 wyposażono w silnik MTU 881 o mocy 1000 KM, co pozwala na osiągnięcie maksymalnej prędkości 55 km/h^[8]. Uzbrojenie Sabry Mk 2 poszerzono o montowany na zewnątrz wieży maszynowy karabin plot. 12,7 mm. Nowy standard, w przeciwieństwie do poprzedniej wersji, miał już pancerz modułowy z pancerzem reaktywnym^[4].

W standardzie Mk 3 Sabra miała pancerz modułowy, który zbliżony był do użytego w Merkawie Mk 4. Ponadto dowódca otrzymał zdalnie sterowany karabin maszynowy^[5].

Wersje[edytuj | edytuj kod]

	Sabra Mk 1^[9]^[4]	Sabra Mk 2/M60T^[5]^[10]	Sabra Mk 3^[5]^[11]^[12]
długość	9,4 m	9,4 m	b/d
wysokość	3,05 m	3,05 m	b/d
szerokość	3,63 m	3,63 m	b/d
waga	55 ton	58 ton	b/d
silnik	silnik wysokoprężny AVDS-1790-5A General Dynamics (908 KM)	silnik wysokoprężny MTU 881 (1000 KM)	silnik wysokoprężny MTU 881 (1000 KM)
prędkość	48 km/h	55 km/h	b/d
uzbrojenie	armata MG253 kal. 120 mm, moździerz kal. 60 mm, 3 x karabin maszynowy kal. 7,62 mm	armata MG253 kal. 120 mm moździerz kal. 60 mm, 2 x karabin maszynowy kal. 7,62 mm karabin maszynowy plot. kal. 12,7 mm	armata MG251 kal. 120 mm
załoga	4 osoby	4 osoby	4 osoby

Użytkownicy[edytuj | edytuj kod]

Turcja[edytuj | edytuj kod]

W ramach podpisanego w 2002 roku kontraktu (o wartości 687 milionów dolarów) IMI dostarczyło w latach 2005–2010 armii tureckiej 170 sztuk czołgu Sabra Mk 2. Część z tych czołgów została użyta w 2016 roku podczas przeprowadzanej wspólnie z Wolną Armią Syrii operacji „Tarcza Eufratu” w Syrii^[6]^[13]. Jeden z czołgów, będący na wyposażeniu tureckiej 13. Brygady Zmechanizowanej, został zniszczony przez przeciwpancerny pocisk kierowany w miejscowości Al-Bab^[14]. Czołgi M60T zostały użyte również podczas rozpoczętej 20 stycznia 2018 roku tureckiej operacji „Gałązka Oliwna” w Syrii w kantonie Afrin^[15]. W 2019 roku na tureckim wyposażeniu znajdowało się 166 sztuk M60T Sabra^[16].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ PawełP. Behrendt PawełP., Magach, czyli izraelski Patton (rydwany Cahalu, część druga), „Konflikty.pl”, 5 października 2017 [dostęp 2020-01-06] .
↑ MarshM. Gelbart MarshM., TonyT. Bryan TonyT., Modern Israeli Tanks and Infantry Carriers 1985-2004, „New Vanguard”, Osprey Publishing, 2004, s. 21-24 .
↑ ^a ^b Sabra main Battle Tank, „Global Security” [dostęp 2020-01-06] .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Sabra (M60T), „Military Factory”, 8 stycznia 2017 [dostęp 2020-01-06] .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Sabra, „Military Today” [dostęp 2020-01-06] .
↑ ^a ^b SIPRI, Trade Registers [online] [dostęp 2020-01-06] .
↑ ASELSAN’s Success in M60T Tank Modernisation Leads an Additional Order, „MSI”, 12 września 2018 [dostęp 2019-01-06] .
↑ ^a ^b ^c Sabra M60A3 Main Battle Tank Upgrade, „Army Technology” [dostęp 2020-01-06] .
↑ ^a ^b ^c ^d SABRA, „Army Guide” [dostęp 2020-01-06] .
↑ SABRA II, „Army Guide” [dostęp 2020-01-06] .
↑ SABRA MK III, „Army Guide” [dostęp 2020-01-06] .
↑ MG251, „Army Guide” [dostęp 2020-01-06] .
↑ AnnaA. Ahronheim AnnaA., Turkey using Israeli-upgraded tanks in anti-Kurd offensive in Syria, „The Jerusalem Post”, 17 października 2019 [dostęp 2019-01-06] .
↑ ChristiaanCh. Triebert ChristiaanCh., The Battle for Al-Bab: Verifying Euphrates Shield Vehicle Losses, „Bellingcat”, 12 lutego 2017 [dostęp 2020-01-06] .
↑ MarcinM. Gawęda MarcinM., „Druga armia NATO” przeciwko Kurdom. Taktyczne aspekty interwencji w Afrin [ANALIZA], „Defence24”, 4 lutego 2018 [dostęp 2020-01-06] .
↑ MichaelM. Tong MichaelM., M60 Patton: ‘stopgap’ tank clocks up a half-century in service, „IISS”, 22 lipca 2019 [dostęp 2020-01-06] .

[1] PawełP. Behrendt PawełP., Magach, czyli izraelski Patton (rydwany Cahalu, część druga), „Konflikty.pl”, 5 października 2017 [dostęp 2020-01-06] .

[2] MarshM. Gelbart MarshM., TonyT. Bryan TonyT., Modern Israeli Tanks and Infantry Carriers 1985-2004, „New Vanguard”, Osprey Publishing, 2004, s. 21-24 .

[:7-3] Sabra main Battle Tank, „Global Security” [dostęp 2020-01-06] .

[:3-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Sabra (M60T), „Military Factory”, 8 stycznia 2017 [dostęp 2020-01-06] .

[:2-5] Sabra, „Military Today” [dostęp 2020-01-06] .

[:6-6] SIPRI, Trade Registers [online] [dostęp 2020-01-06] .

[7] ASELSAN’s Success in M60T Tank Modernisation Leads an Additional Order, „MSI”, 12 września 2018 [dostęp 2019-01-06] .

[:8-8] Sabra M60A3 Main Battle Tank Upgrade, „Army Technology” [dostęp 2020-01-06] .

[:1-9] SABRA, „Army Guide” [dostęp 2020-01-06] .

[:4-10] SABRA II, „Army Guide” [dostęp 2020-01-06] .

[11] SABRA MK III, „Army Guide” [dostęp 2020-01-06] .

[12] MG251, „Army Guide” [dostęp 2020-01-06] .

[:0-13] AnnaA. Ahronheim AnnaA., Turkey using Israeli-upgraded tanks in anti-Kurd offensive in Syria, „The Jerusalem Post”, 17 października 2019 [dostęp 2019-01-06] .

[14] ChristiaanCh. Triebert ChristiaanCh., The Battle for Al-Bab: Verifying Euphrates Shield Vehicle Losses, „Bellingcat”, 12 lutego 2017 [dostęp 2020-01-06] .

[:5-15] MarcinM. Gawęda MarcinM., „Druga armia NATO” przeciwko Kurdom. Taktyczne aspekty interwencji w Afrin [ANALIZA], „Defence24”, 4 lutego 2018 [dostęp 2020-01-06] .

[16] MichaelM. Tong MichaelM., M60 Patton: ‘stopgap’ tank clocks up a half-century in service, „IISS”, 22 lipca 2019 [dostęp 2020-01-06] .

[:3-17] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k pojazd zdobyczny

[:1-18] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r izraelska modyfikacja

[:2-19] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o izraelska produkcja

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[A]

[B]

[C]