Ustawy norymberskie: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
szablon
drobne merytoryczne
Znacznik: Wycofane
Linia 6: Linia 6:
Na podstawie ustaw wydano rozporządzenia wykonawcze. Pierwszym było rozporządzenie z dnia 14 listopada 1935 r., rozwijające ustalenia § 3 ustawy o obywatelstwie Rzeszy i wyłączające [[Żydzi|Żydów]] spod jego mocy.
Na podstawie ustaw wydano rozporządzenia wykonawcze. Pierwszym było rozporządzenie z dnia 14 listopada 1935 r., rozwijające ustalenia § 3 ustawy o obywatelstwie Rzeszy i wyłączające [[Żydzi|Żydów]] spod jego mocy.


Na mocy tych aktów Żydów można było pozbawić [[obywatelstwo|obywatelstwa]] Rzeszy, ochrony prawnej i własności. Nie mogli również pełnić służby w urzędach państwowych ani w [[Siły zbrojne|wojsku]]. Zakazano im też wywieszać flagę państwową. Według ustawy o ochronie krwi zabraniano zawierania małżeństw między „[[Rasa panów|Aryjczykami]]” i „nie-Aryjczykami”, zezwalano rozwiązywać już zawarte małżeństwa tego typu, zaś stosunki intymne między nimi podlegały karze (zhańbienie rasy – [[Rassenschande]]).
Na mocy tych aktów Żydów można było pozbawić [[obywatelstwo|obywatelstwa]] Rzeszy, ochrony prawnej i własności. Nie mogli również pełnić służby w urzędach państwowych ani w [[Siły zbrojne|wojsku]]. Zakazano im też wywieszać flagę państwową, którą od tej pory stała się [[Flaga III Rzeszy|flagi partii nazistowskiej]] (wcześniej, do 1935 roku flagą państwową III Rzeszy była stara [[Czarno-biało-czerwona flaga Niemiec|flaga Cesarstwa Niemieckiego]], którą przywrócono w 1933 roku po dojściu [[Adolf Hitler|Adolfa Hitlera]] do władzy zamiast [[Flaga Republiki Weimarskiej|flagi Republiki Weimarskiej]])<ref>{{cytuj stronę | url = https://www.flaggenlexikon.de/fdtlhi3r.htm | tytuł = Deutsches Reich (1933–1945) | autor = | opublikowany = flaggenlexikon.de | praca = | data = | język = de | data dostępu = 2020-03-07}}</ref>. Według ustawy o ochronie krwi zabraniano zawierania małżeństw między „[[Rasa panów|Aryjczykami]]” i „nie-Aryjczykami”, zezwalano rozwiązywać już zawarte małżeństwa tego typu, zaś stosunki intymne między nimi podlegały karze (zhańbienie rasy – [[Rassenschande]]).


Wbrew swej nazwie ustawy pomijały definicję rasy. Do Żydów zaliczono aktualnych lub byłych wyznawców [[judaizm]]u, a także ich dzieci i wnuki bez względu na wyznanie<ref>Prototyp takiej definicji zaproponowała już [[Liga Pangermańska]] w 1913 – [[Andrzej J. Kamiński]], ''Koszmar niewolnictwa'', Warszawa 1990.</ref>. Ustawy również definiowały, kogo uznawać za Żyda, za mieszańca ([[mischling]]a) i Aryjczyka.
Wbrew swej nazwie ustawy pomijały definicję rasy. Do Żydów zaliczono aktualnych lub byłych wyznawców [[judaizm]]u, a także ich dzieci i wnuki bez względu na wyznanie<ref>Prototyp takiej definicji zaproponowała już [[Liga Pangermańska]] w 1913 – [[Andrzej J. Kamiński]], ''Koszmar niewolnictwa'', Warszawa 1990.</ref>. Ustawy również definiowały, kogo uznawać za Żyda, za mieszańca ([[mischling]]a) i Aryjczyka.

Wersja z 17:27, 20 kwi 2024

Ustawy norymberskie (niem. Nürnberger Gesetze, także jako Nürnberger Rassengesetze – „norymberskie ustawy rasowe”) – ustawy rasowe uchwalone przez niemiecki Reichstag 15 września 1935 i w tym samym dniu ogłoszone na zjeździe NSDAP (Reichsparteitagu) w Norymberdze. Do zestawu ustaw wchodziły:

  • Ustawa o obywatelstwie Rzeszy;
  • Ustawa o ochronie krwi niemieckiej i niemieckiej czci;
  • Ustawa o barwach i fladze Rzeszy.

Na podstawie ustaw wydano rozporządzenia wykonawcze. Pierwszym było rozporządzenie z dnia 14 listopada 1935 r., rozwijające ustalenia § 3 ustawy o obywatelstwie Rzeszy i wyłączające Żydów spod jego mocy.

Na mocy tych aktów Żydów można było pozbawić obywatelstwa Rzeszy, ochrony prawnej i własności. Nie mogli również pełnić służby w urzędach państwowych ani w wojsku. Zakazano im też wywieszać flagę państwową, którą od tej pory stała się flagi partii nazistowskiej (wcześniej, do 1935 roku flagą państwową III Rzeszy była stara flaga Cesarstwa Niemieckiego, którą przywrócono w 1933 roku po dojściu Adolfa Hitlera do władzy zamiast flagi Republiki Weimarskiej)[1]. Według ustawy o ochronie krwi zabraniano zawierania małżeństw między „Aryjczykami” i „nie-Aryjczykami”, zezwalano rozwiązywać już zawarte małżeństwa tego typu, zaś stosunki intymne między nimi podlegały karze (zhańbienie rasy – Rassenschande).

Wbrew swej nazwie ustawy pomijały definicję rasy. Do Żydów zaliczono aktualnych lub byłych wyznawców judaizmu, a także ich dzieci i wnuki bez względu na wyznanie[2]. Ustawy również definiowały, kogo uznawać za Żyda, za mieszańca (mischlinga) i Aryjczyka.

Ograniczenia prawne dotyczyły również Romów oraz przedstawicieli tzw. rasy czarnej. Ustawy stały się podstawą prawną antyżydowskiej polityki w III Rzeszy.

Współtwórcą ustaw był Hans Globke.

Ustawy norymberskie zakazujące np. małżeństw Żydów i nie-Żydów wzorowane były na ustawach, które w tamtym okresie obowiązywały w 30 stanach USA[3][4] (zakazy obejmowały nie tylko czarnoskórych, ale także Chińczyków, Japończyków, Filipińczyków, Hindusów, Indian) (Prawa Jima Crowa)[5][6]. Ustawodawstwo to obowiązywało w niektórych stanach USA, w oparciu o zasadę jednej kropli krwi, aż do chwili wejścia w życie Civil Rights Act (ustawa o prawach obywatelskich) z 1964 roku i Voting Rights Act (ustawa o prawie do głosowania) z 1965 roku, co nastąpiło ostatecznie w 1967 roku[7].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Deutsches Reich (1933–1945). flaggenlexikon.de. [dostęp 2020-03-07]. (niem.).
  2. ↑ Prototyp takiej definicji zaproponowała już Liga Pangermańska w 1913 – Andrzej J. Kamiński, Koszmar niewolnictwa, Warszawa 1990.
  3. ↑ How Interracial Marriage Laws Have Changed Since the 1600s, „ThoughtCo” [dostęp 2017-08-28].
  4. ↑ Loving Day: Celebrate the Legalization of Interracial Couples [online], 31 grudnia 2007 [dostęp 2017-08-28] [zarchiwizowane z adresu 2007-12-31].
  5. ↑ Jim Crow Laws - Martin Luther King Jr National Historic Site (U.S. National Park Service) [online], www.nps.gov [dostęp 2017-08-28] (ang.).
  6. ↑ Nie tylko Rosa Parks, „KrytykaPolityczna.pl”, 8 marca 2013 [dostęp 2017-08-28] (pol.).
  7. ↑ Peggy Pascoe, What Comes Naturally: Miscegenation Law and the Making of Race in America. Oxford University Press, 2009.

Bibliografia, literatura, linki zewnętrzne

Narodowy socjalizm (nazizm)
Podstawy
Władza
Historia
Partie polityczne
Postacie
Policja i wojsko
Zrzeszenia społeczne
Ideologia i rasizm
Powiązania

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ustawy_norymberskie&oldid=73557519”