Włodzimierz Brzeziński

Włodzimierz Brzeziński

Data i miejsce urodzenia	11 maja 1929 Bydgoszcz
Data i miejsce śmierci	22 sierpnia 2004 Czaplinek
docent doktor nauk o kulturze fizycznej
Specjalność: metodyka wychowania fizycznego specjalnego
Nauczyciel akademicki
Uczelnia	Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Szczecinie Uniwersytet Szczeciński

Włodzimierz Brzeziński (ur. 11 maja 1929 w Bydgoszczy, zm. 22 sierpnia 2004 w Czaplinku) – polski nauczyciel wychowania muzycznego i wychowania fizycznego (głównie dzieci specjalnej troski), nauczyciel akademicki WSP w Szczecinie i dyrektor Instytutu Kultury Fizycznej Uniwersytetu Szczecińskiego, społecznik, organizator sportu i wypoczynku młodzieży, trener piłki ręcznej i koszykówki.

Życiorys

Dzieciństwo i edukacja

Urodził się w Bydgoszczy 11 maja 1929 roku jako drugie dziecko Julianny (z domu Jasińskiej) i Franciszka Brzezińskich (miał starszą siostrę, Bogumiłę). Ojciec był pracownikiem bankowym oraz naczelnikiem Bydgoskiego Towarzystwa Wioślarskiego, zawodnikiem i trenerem. Matka zmarła wkrótce z powodu choroby nowotworowej, co zapisało się boleśnie w pamięci syna, mimo że wówczas miał zaledwie rok życia. Dzieci zostały pod opieką 33-letniego ojca, który zabierał je na wszystkie treningi, obozy i zawody sportowe (koledzy nadali mu wówczas pseudonim „Tata”, nawiązując do nieustannych nawoływań córki i syna).

Włodzimierz naukę rozpoczął we wrześniu 1936 roku w Siedmioklasowej Publicznej Szkole Powszechnej im. Tadeusza Kościuszki (zob. Plac Kościeleckich 8 w Bydgoszczy). W chwili wybuchu II wojny światowej (wrzesień 1939) miał rozpocząć czwartą klasę. Po wojnie, w roku 1946, zakończył podstawową edukację w trybie przyśpieszonym (jako 17-latek) i zapisał się do bydgoskiego Liceum Pedagogicznego, w którym najbardziej interesowały go przedmioty: „ćwiczenia cielesne”, „śpiew łącznie z chórem” i „gra instrumentalna na fortepianie”. Zdając maturę w roku 1950 grał na fortepianie, akordeonie i gitarze. Planował studia na AWF w Warszawie, jednak nie otrzymał rekomendacji szkolnej organizacji ZMP. Dostał nakaz pracy na Ziemiach Odzyskanych, w województwie szczecińskim.

Praca zawodowa

Włodzimierz Brzeziński pracował w szkołach i placówkach szczecińskiego kuratorium oświaty w latach:

• 1950–1953 – w Nowogardzie
• 1953–1974 (z przerwami) – w polickich ośrodkach opiekuńczo-wychowawczych i szkołach
• 1974–1978 – w Podgrodziu (Nowe Warpno)

W następnych latach (1978–1994) był nauczycielem akademickim w szczecińskiej WSP i Uniwersytecie Szczecińskim.

Był zawodowo aktywny również po przejściu na emeryturę (1994), do dnia niespodziewanej śmierci w Czaplinku na Pojezierzu Drawskim, gdzie uczestniczył w obozie studentów Instytutu Kultury Fizycznej US.

Nowogard

W roku szkolnym 1950/1951 zaczął pracować jako nauczyciel WF i muzyki w Państwowym Gimnazjum i Liceum w Nowogardzie (zob. lista szkół w Nowogardzie). W szkole organizował uczniowskie zespoły muzyczne, występujące na wieczornicach i okolicznościowych akademiach. Skończył kursy umożliwiające uzyskanie kwalifikacji sędziego sportowego w gimnastyce i lekkoatletyce oraz trenera koszykówki. We wrześniu 1953 roku złożył, na AWF w Warszawie, egzamin państwowy w dziedzinie wychowania fizycznego, uzyskując dyplom nauczyciela szkół średnich ogólnokształcących i zakładów kształcenia nauczycieli (tytuł otrzymywany po wyższych studiach zawodowych).

Police

Ruiny fabryki benzyny syntetycznej w Policach – miejsce wycieczek dzieci z POW

W kwietniu 1953 roku został przeniesiony w trybie nagłym (zob. uwaga d w „Rodzinny Dom Dziecka Dowlaszów”) do Polic, na stanowisko organizatora sportu w Państwowym Ośrodku Wychowawczym (POW) dla małych emigrantów z Grecji i Macedonii (zob. uwaga d w „Rodzinny Dom Dziecka Dowlaszów”). W skład POW wchodziło wówczas 12 domów dziecka, w których mieszkało ok. 1200 dzieci w różnym wieku. W Ośrodku zorganizowano szkołę podstawową, przedszkole i żłobek oraz place zabaw, basen kąpielowy itp. W otoczeniu znajdowały się – otoczone Puszczą Wkrzańską – zrujnowane tereny pofabryczne (zob. fabryka benzyny syntetycznej w Policach i Enklawa Policka).

Nowy młody nauczyciel i wychowawca (miał 24 lata) szybko nawiązywał serdeczny kontakt z dziećmi pozbawionymi rodzinnej opieki. Pomoc dzieciom, znajdującym się w trudnych sytuacjach życiowych, stała się głównym celem dalszej pracy zawodowej. Po zakończeniu „akcji greckiej” (1956) otrzymał stanowisko nauczyciela w Szkole Podstawowej nr 4 i funkcję kuratoryjnego wizytatora-metodyka w zakresie wychowania fizycznego. Jeden z jego wychowanków, Zbigniew Włodarczyk, wspominał po latach:

W szkole była mieszanina dzieci z Polic, Trzeszczyna, Jasienicy oraz Greków. Ta szkoła była tak prężna w swym działaniu, że nie było czasu na nudy. Jak wracało się po lekcjach, jadło obiad, odrabiało lekcje, to zaraz z powrotem leciało się do szkoły, bo tam czekały na nas różne zajęcia: floret, nauka szermierki, treningi lekkoatletyczne, zawody piłki ręcznej, spartakiady organizowane przez Włodzimierza Brzezińskiego i dyrektora szkoły Stanisława Misiaczka. Ciągle coś się dzieło i to nas integrowało …

Działał społecznie w lokalnym środowisku. Był współzałożycielem i kierownikiem polickiego Klubu Nauczycielskiego, organizował Turnieje Polickich Rodzin, reżyserował widowiska publicystyczno-teatralne, takie jak „Dziecko oskarża” lub „Wszyscy jesteśmy sędziami” (popularyzowane przez Polskie Radio). Jego wychowankowie z polickich szkół („podstawówki” i polickiego Liceum Ogólnokształcącego) zdobywali liczne trofea sportowe; opiekował się dziecięcymi i młodzieżowymi zespołami artystycznymi. Pierwsze spektakle odbywały się w baraku położonym między szkołą i dziecięcym osiedlem mieszkaniowym, który pełnił funkcję sali widowiskowo-kinowej, oraz w Klubie Nauczycielskim).

Równocześnie uzupełniał własne kwalifikacje zawodowe – w roku 1967 uzyskał w AWF tytuł magistra na podstawie pracy nt. Przyczynek do badań nad wychowaniem dzieci i młodzieży pozbawionej domu rodzinnego.

Podgrodzie

Domki osiedla w Podgrodziu (2009), byłej Republice Dziecięcej (1952–1973)

W latach 1974–1978 Włodzimierz Brzeziński był zastępcą dyrektora ds. pedagogicznych w Państwowym Zespole Domów Młodzieżowych w Podgrodziu, który utworzono na terenie byłej „Republiki Dziecięcej” (utworzonej w roku 1952 na wzór Arteku i działającej do roku 1973). W placówce umieszczano pozbawione opieki rodzicielskiej dzieci i młodzież w wieku od 3 do 18 lat. Część wychowanków należała do tzw. młodzieży trudnej, która już zetknęła się z wymiarem sprawiedliwości, wymagała resocjalizacji. W Podgrodziu starano się im stworzyć warunki podobne do występujących w naturalnych zbiorowości społecznych. Zwracano uwagę na znaczenie wzajemnego zaufania wychowawców i wychowanków. Włodzimierz Brzeziński wykorzystywał możliwości, jakie daje uprawianie sportu i turystyki. Osiągnięcia w tym zakresie stały się częścią materiału badawczego, przedstawionego w rozprawie doktorskiej pt. Rola wychowania fizycznego, sportu i turystyki w procesie resocjalizacji dzieci i młodzieży pozbawionej opieki domu rodzinnego. Stopień doktora nauk wychowania fizycznego otrzymał w AWF w roku 1977.

Szczecińskie uczelnie

W roku 1978 został zatrudniony na stanowisku adiunkta w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Szczecinie, na Wydziale Wychowania Fizycznego (w latach 1982–1984 pełnił funkcję prodziekana). Po powołaniu w roku 1985 Uniwersytetu Szczecińskiego, pracował w Instytucie Kultury Fizycznej. Prowadził wykłady „Wychowanie fizyczne specjalne” i wypromował kilkudziesięciu magistrów wychowania fizycznego. Był członkiem senatu uczelni I kadencji. Pełnił funkcję wicedyrektora Instytutu Kultury Fizycznej (1985–1987). Kierował Studium Podyplomowym Wychowania Fizycznego (1987–1989) oraz Zakładem Teorii i Metodyki Wychowania Fizycznego (1987–1994). W roku 1990 Rada Wydziału Wychowania Fizycznego AWF w Warszawie jednomyślnie zaaprobowała wniosek o nadanie mu tytułu docenta kontraktowego, jednak zmiana polskich przepisów uniemożliwiła objęcie tej funkcji.

Kontynuując pracę naukową w dziedzinie pedagogiki specjalnej zamierzał przeprowadzić badania znaczenia rekreacji fizycznej jako środka przeciwdziałającego niedostosowaniu społecznemu osób odbywających kary pozbawienie wolności; opublikował pracę na temat potrzeby przeprowadzenia takiego eksperymentu. Opracowanego programu badawczego nie udało się zrealizować, mimo kilkuletnich starań (stawiane ograniczenia mogły wpłynąć na wyniki badań).

Działalność społeczna

Społeczna aktywność Włodzimierza Brzezińskiego, którą charakteryzował się od okresu młodości, znajdowała liczne przejawy w późniejszym życiu, łącznie z okresem emerytalnym (po 1994).

Można to było zauważyć już wcześniej, kiedy pełnił funkcję radnego Wojewódzkiej Rady Narodowej w Szczecinie.

Upowszechniał ruch i ideę olimpijską; należał do założycieli i był aktywnym członkiem Szczecińskiego Klubu Olimpijczyka (od roku 1980 pełnił przez wiele lat funkcję wiceprezesa), m.in. organizował inaugurację Centralnych Dni Olimpijczyka w Szczecinie w roku 1984. Był opiekunem naukowym paraolimpijczyków studiujących na Uniwersytecie Szczecińskim. Społecznie wspierał pracę Ośrodka Szkolno-Wychowawczego dla Dzieci Kalekich w Policach, który otwarto w roku 1959, a od roku 1975 działał pod kierownictwem twórcy rehabilitacji w Ośrodku – Edwarda Jędrucha (był wspomagany przez prof. Tomasza Żuka). Współpracował z polickimi domami dziecka, Ośrodkiem Opiekuńczym dla Dzieci i Młodzieży w Szczecinie i innymi placówkami. Brał udział w studenckich obozach sportowych, w czasie których m.in. kierował przygotowaniami programów artystycznych, które zachwycały profesjonalną reżyserią i wysokim poziomem wykonania.

Publikacje

Jest autorem kilkudziesięciu prac, które wydawano od roku 1956, głównie w czasopismach nauczycielskich. Dotyczyły one m.in. praktycznej strony realizacji lekcji wychowania fizycznego, jego związków z wychowaniem ogólnym, lub problemom kultury w środowiskach nauczycielskich; 56 prac dotyczy wychowania fizycznego dzieci specjalnej troski, w tym książki:

• Zainteresowanie wychowaniem fizycznym, sportem i turystyką dzieci i młodzieży specjalnej troski
• Wychowanie fizyczne specjalne, cz, 1–3, 1990–1991 (cz. 3 z Edwardem Jędruchem)

cz. 1 – Resocjalizacja dzieci i młodzieży niedostosowanej społecznie ISBN 83-87341-78-9

cz. 2 – Rewalidacja dzieci i młodzieży upośledzonej umysłowo ISBN 83-7241-003-8

cz. 3 – Rewalidacja dzieci i młodzieży niepełnosprawnej ISBN 83-7241-004-6

• Rozmyślania o wychowaniu fizycznym, 1999 ISBN 83-7241-009-7

Obserwacje i przemyślenia dotyczące okresu pracy w Policach zawarł m.in. w książkach:

• Dzieci z Puszczy Wkrzańskiej 2001 ISBN 83-86627-26-3, ISBN 978-83-86627-26-4
• Byłem Grekiem. Wspomnienia wychowawcy dzieci greckich i macedońskich, Police 1953–1963 2000 ISBN ISBN 83-86627-51-4, ISBN 978-83-86627-51-6
• Laur olimpijski z Puszczy Wkrzańskiej, 2004 (z: E. Jędruchem i J. Chmielewskim) ISBN 83-916431-0-7, ISBN 978-83-916431-0-5

Wyróżnienie i wspomnienia

• 1975 – nagroda I stopnia Ministra Oświaty i Wychowania
• 1984 – honorowa Złota Odznaka za działalność na rzecz ruchu olimpijskiego od Polskiego Komitetu Olimpijskiego; specjalne pisemne podziękowanie Wojewody Szczecińskiego za wzorową organizację inauguracji Centralnych Dni Olimpijczyka (Szczecin)
• 1997 – „Brzdąc” odznaka przyznawana przez szczecińską kapitułę dziecięcą

Marek Łyskawa, współpracownik Włodzimierza Brzezińskiego w US (m.in. współautor publikacji), swoje wspomnienie, opublikowane w uniwersyteckich Zeszytach Naukowych, zakończył:

Włodzimierz Brzeziński był kawalerem szeregu odznaczeń i laureatem wielu nagród. Wszystko to jednak zeszło na dalszy plan wobec słów burmistrza Polic, rozpoczynającego przemówienie pożegnalne nad Jego trumną: „Chowamy dzisiaj człowieka niezwykłego …”

Po ponad dziesięciu latach od tej chwili Zbigniew „Bitels” Włodarczyk mówił w czasie wywiadu, zatytułowanego Najlepsze lata dzieciństwa - wiadomo, w Policach...:

Wdzięczny jestem panu Włodzimierzowi Brzezińskiemu, który zaszczepiał w nas zainteresowanie muzyką i sportem.
To był złoty człowiek.

Życie rodzinne

Ożenił się w roku 1956 z nauczycielką z polickiego Państwowego Ośrodka Wychowawczego. Włodzimierz i Halina Brzezińscy byli małżeństwem do śmierci Włodzimierza. Mieli dwóch synów, Andrzeja i Marka.