Cerkiew św. Michała Archanioła w Turzańsku

Cerkiew św. Michała Archanioła
A-78 z dnia 31.01.1985.
cerkiew parafialna
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Miejscowość	Turzańsk
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny
Diecezja	przemysko-gorlicka
Wezwanie	św. Michała Archanioła
Wspomnienie liturgiczne	8/21 listopada
Historia Data rozpoczęcia budowy 1801 Data zakończenia budowy 1803, 1836 Aktualne przeznaczenie czynna świątynia prawosławna Poprzednie wyznanie greckokatolickie (do 1947); rzymskokatolickie (1947–1961)
Dane świątyni Styl wschodniołemkowski Świątynia • materiał bud. • drewno Wieża kościelna • liczba wież 3 Kopuła • liczba kopuł 5 Liczba naw 1 Dzwonnica • typ dzwonnicy wolnostojąca, drewniana, czworoboczna
Położenie na mapie gminy Komańcza Cerkiew w Turzańsku
Położenie na mapie Polski Cerkiew w Turzańsku
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Cerkiew w Turzańsku
Położenie na mapie powiatu sanockiego Cerkiew w Turzańsku
49°22′09,1″N 22°07′44,0″E

Drewniane cerkwie regionu karpackiego w Polsce i na Ukrainie
Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Państwo	Polska
Typ	kulturowy
Spełniane kryterium	III, IV
Numer ref.	1424
Region	Europa i Ameryka Północna
Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę	2013 na 37. sesji

Cerkiew pod wezwaniem św. Michała Archanioła – drewniana parafialna cerkiew prawosławna w Turzańsku (w swoich dziejach służyła też grekokatolikom i rzymskokatolikom), wzniesiona w latach 1801–1803. Należy do dekanatu Sanok diecezji przemysko-gorlickiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Położona na podkarpackim Szlaku Architektury Drewnianej (na trasie nr IV: sanocko-dukielskiej). Wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Historia

Cerkiew w Turzańsku, początkowo prawosławna, następnie unicka, była wzmiankowana już w I poł. XVI w. Obecny budynek powstał w pierwszych latach XIX w. i był rozbudowywany o przedsionek i zakrystię w 1836. W latach 1896 i 1913 dokonywano kolejnych remontów cerkwi, wzmacniając jej dach blachą. Po wywiezieniu ludności ukraińskiej w ramach Akcji „Wisła” w latach 1947–1961 cerkiew użytkowali katolicy obrządku łacińskiego. Następnie z polecenia Urzędu Wojewódzkiego budynek został zaplombowany. W 1963 świątynię oddano w użytkowanie prawosławnym, którzy są jej gospodarzami do dnia dzisiejszego. W cerkwi zachowały się elementy oryginalnego wyposażenia: ikonostas z 1895 i polichromia z przełomu XIX i XX wieku.

• 

  Wejście
• 

  Elewacja frontowa
• 

  Dzwonnica

Na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 2009 o uregulowaniu stanu prawnego niektórych nieruchomości pozostających we władaniu Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego świątynia stała się wyłączną własnością Kościoła Prawosławnego.

Świątynię wpisano 31 stycznia 1985 do rejestru zabytków (pod nr A-78), a 21 czerwca 2013 – na listę światowego dziedzictwa UNESCO, w grupie 16 drewnianych cerkwi regionu karpackiego z Polski i Ukrainy.

Architektura

Cerkiew w Turzańsku jest cerkwią łemkowską, trójdzielną, z trzema wieżami zwieńczonymi hełmami nad babińcem, nawą i prezbiterium oraz dwiema bocznymi sygnaturkami z hełmami. Dzwonnica jest drewnianą konstrukcją wolnostojącą na planie czworoboku z dzwonowatym dachem.

• 

  Od wschodu
• 
• 

  Wnętrze cerkwi

Bibliografia

• StanisławS. Kryciński StanisławS., Cerkwie w Bieszczadach, Pruszków: Wydawnictwo Rewasz, 2005, ISBN 83-89188-39-2, ISBN 83-89188-38-4, OCLC 69495051 .