Kościół św. Filipa i św. Jakuba w Sękowej
![]() | |||||||
kościół filialny | |||||||
![]() | |||||||
Państwo | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Województwo | |||||||
Miejscowość | |||||||
Wyznanie | |||||||
Kościół | |||||||
Parafia | |||||||
Wezwanie | |||||||
| |||||||
| |||||||
Położenie na mapie gminy Sękowa ![]() | |||||||
Położenie na mapie Polski ![]() | |||||||
Położenie na mapie województwa małopolskiego ![]() | |||||||
Położenie na mapie powiatu gorlickiego ![]() | |||||||
![]() |
Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO | |
Państwo | |
---|---|
Typ |
kulturowy |
Spełniane kryterium |
III, IV |
Numer ref. | |
Region[b] |
Europa i Ameryka Północna |
Historia wpisania na listę | |
Wpisanie na listę |
2003 |
Kościół św. Filipa i św. Jakuba – drewniany kościół filialny w Sękowej pod wezwaniem św. Filipa i św. Jakuba, znajdujący się wraz z innymi drewnianymi kościołami południowej Małopolski na liście światowego dziedzictwa UNESCO. Ze względu na swoją historię oraz specyficzny wygląd często nazywany Perłą Beskidu Niskiego.
Wzniesiony na początku XVI wieku (ok. 1520 r., najpóźniej w 1522), należy do najpiękniejszych polskich zabytków drewnianych, do 1914 roku uważany był za najpiękniejszy drewniany kościół w Małopolsce.
Jednonawowy z trójbocznie zamkniętym prezbiterium, konstrukcji zrębowej, na fundamencie z kamienia łamanego. Ściany z ręcznie ciosanych, modrzewiowych bali pokryte są w całości gontem. Węższe prezbiterium i szerszą nawę nakrywa wspólny stromy dach jednokalenicowy o więźbie storczykowej. W XVII w. dostawiono wieżę o konstrukcji słupowo – ramowej z pozorną, oszalowaną izbicą nakrytą kopulastym hełmem, otwarta w przyziemiu i rozłożyste soboty – otwarte wsparte na słupach nadające świątyni zindywidualizowany charakter oraz wieloboczna wieżyczka na sygnaturkę, z latarnią, nakryta ostrosłupowym, blaszanym hełmem[2]. Całość pokryto wyniosłym dachem o miękkich płaszczyznach[3]. W 1819 przebudowano zakrystię i chór muzyczny, przed 1888 pokryty polichromią o motywach neogotyckich. Wnętrze nakrywają stropy płaskie w nawie z zakrzywieniami, otwór w ścianie tęczowej prostokątny, a w nim profilowana belką tęczowa z drewnianym krucyfiksem z XVI wieku.
Wyposażenie wnętrza dość ubogie, ponieważ kościół został poważnie zdewastowany podczas działań wojennych na przełomie 1914 – 1915 roku, w trakcie zaciętych walk bitwy pod Gorlicami (drewniany materiał posłużył na budowę okopów i na opał). Po zakończeniu działań wojennych kościół został poddany rekonstrukcji już w 1918 roku, a następnie w II połowie XX w.
We wnętrzu na uwagę zasługują:
- późnorenesansowy, polichromowany ołtarz główny z XVII w.,
- kamienna, późnogotycka chrzcielnica o kształcie kielichowym z 1522 r.,
- niewielkie fragmenty polichromii z XIX w.,
- trzy portale późnogotyckie,
- ludowo-barokowe obrazy Drogi Krzyżowej z XVII w.,
- dwa feretrony z XVIII w.,
- ołtarze boczne wzorowane na renesansowych (współczesne, II połowa XX w.)
Obiekt wyróżniony w medalem Europa Nostra w 1994 roku za wzorcowo prowadzone prace konserwatorskie, oraz nagrodą im. Brata Alberta i nagrodą Ministra Kultury i Sztuki PRL. Kościół został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO w 2003[2]. Znajduje się na szlaku architektury drewnianej województwa małopolskiego.
Uzasadnienie wpisu na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO – wyjątkowe walory estetyczne, architektoniczne i krajobrazowe. Kościół niezwykle popularny wśród malarzy XIX w. i I poł. XX w. (bogata ikonografia, malowali go m.in. Stanisław Wyspiański, Józef Mehoffer, Teodor Axentowicz, Włodzimierz Tetmajer, Jan Sas Zubrzycki i Kazimierz Skórewicz).
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021 .
- ↑ a b [http://www.drewniana.malopolska.pl/?page=obiekty&id=173 Sękowa Kościół pw. św. św. Apostołów Filipa i Jakuba w Sękowej]. www.drewniana.malopolska.pl. [dostęp 2021-04-29].
- ↑ Ignacy Tłoczek, Polskie Budownictwo Drewniane, Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk: Ossolineum, 1980, s. 132, ISBN 83-04-00678-2 .
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Informacja znajdująca się przed obiektem,
- Szlak Architektury Drewnianej województwa Małopolskiego zakładka z kościołem,
- Sękowa – znasz li ten kraj artykuł o kościele śś. Filipa i Jakuba,
- Portal www.Beskid-Niski.pl artykuł o kościele św. Filipa i św. Jakuba,
- Architektura I Rzeczypospolitej (województwo krakowskie)
- Obiekty z listy dziedzictwa UNESCO w Polsce
- Drewniane kościoły w województwie małopolskim
- Świątynie pod wezwaniem św. Filipa Apostoła
- Świątynie pod wezwaniem św. Jakuba Mniejszego Apostoła
- Kościoły rzymskokatolickie w Sękowej
- Zabytkowe kościoły w powiecie gorlickim