Kościół Pokoju w Jaworze
 900 z dnia 4 września 1963, 173/L z 4 marca 1994
| |||||||||
 Kościół Pokoju w Jaworze | |||||||||
| Państwo | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||
| Miejscowość | |||||||||
| Wyznanie | |||||||||
| Kościół | |||||||||
| |||||||||
| |||||||||
Położenie na mapie Jawora  | |||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |||||||||
Położenie na mapie powiatu jaworskiego  | |||||||||
 51°03′13,85″N 16°11′20,52″E/51,053847 16,189033
| |||||||||
| Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO | |
| Państwo | |
|---|---|
| Typ |
kulturowy |
| Spełniane kryterium |
III, IV, VI |
| Numer ref. | |
| Region[b] |
Europa i Ameryka Północna |
| Historia wpisania na listę | |
| Wpisanie na listę |
2001 |
Kościół Pokoju w Jaworze – drewniany kościół ewangelicki o konstrukcji szachulcowej, usytuowany w mieście Jawor, jest zabytkowym budynkiem sakralnym wybudowanym na mocy porozumień pokoju westfalskiego zawartego w 1648 i kończącego wojnę trzydziestoletnią.
Historia i wystrój[edytuj | edytuj kod]
Został wybudowany w latach 1654–1655 według projektu Albrechta von Säbischa z zastosowaniem konstrukcji ryglowej. W wyniku pokoju westfalskiego ludność ewangielicka śląskich księstw dziedzicznych zależnych od katolickiego cesarza Habsburga utraciła prawie wszystkie swoje świątynie. W wyniku interwencji szwedzkiej dyplomacji ewangielicy uzyskali zgodę na budowę trzech kościołów. Budowla powstała z materiałów nietrwałych: drewna, słomy i gliny. Na uwagę zasługuje barokowe wyposażenie wnętrza: ołtarz, ambona i chrzcielnica. Po stronie północnej i południowej wzniesiono po cztery kondygnacje empor, których parapety zdobią obrazy ilustrujące Stary i Nowy Testament oraz pejzaże z zamkami i tarcze heraldyczne. Wszystkie elementy konstrukcyjne pokrywają polichromie o motywach fantazyjnie zwiniętych wici roślinnych. Ten obiekt wyróżnia się na tle historii sztuki europejskiej II połowy XVII w. ze względu na swą unikatowość i wysokie walory artystyczne. Jest jednym z trzech tzw. Kościołów Pokoju wybudowanych po wojnie trzydziestoletniej i jednym z dwóch zachowanych do dziś (drugi w Świdnicy)[1].
Kościół Pokoju w Jaworze, razem z kościołem Pokoju w Świdnicy, są największymi barokowymi budynkami sakralnymi w Europie wzniesionymi w konstrukcji szkieletowej, które ze względu na techniczne skomplikowanie i wielkość, należy uznać za pionierskie i unikatowe[1].
Kościół z racji dużego znaczenia dla kultury i dziedzictwa ludzkości, wpisano na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO.
Jaworskie Koncerty Pokoju[edytuj | edytuj kod]
Każdego roku od maja do września w Jaworze organizowane są Koncerty Pokoju. Odbywają się one w zabytkowych wnętrzach Kościoła Pokoju. Kameralna muzyka w wykonaniu artystów z Polski, Czech i Niemiec, oraz miejsce, gdzie koncerty się odbywają, stwarzają szczególny klimat oraz dostarczają niezapomnianych wrażeń. Łącznie w jaworskim zborze odbyło się już 67 koncertów, w tym 29 koncertów wykonanych przez artystów z zagranicy. Dotychczas występowali następujący artyści: Chór Poznańskie Słowiki pod dyr. Stefana Stuligrosza, Windsbacher Knabenchor, Chór Uniwersytetu Wrocławskiego "Gaudium", Kameralna Orkiestra "Leopoldinum", Orkiestra Amadeus pod dyrekcją Agnieszki Duczmal, Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Sudeckiej, Spirituals Singers Band, Kwartet Wilanów, Camerata Cracovia,[2] Zespół Folkowy "Sierra Manta", Brandenburgischer Kammerchor, Ledl Jazz Quintet i wielu innych.
Organy[edytuj | edytuj kod]
Pierwsze organy zbudowane zostały w 1663 r. przez legnickiego konstruktora Johanna Hofrichtera. Miały początkowo 26 głosów grających. W 1855 r. zastąpił je nowy instrument Adolpha Lummerta, również 26-głosowy[3]. Był on później 2-krotnie przebudowywany przez firmę Schlag & Söhne ze Świdnicy: w 1899 r., kiedy dodano jeszcze jedną klawiaturę i pięć nowych registrów oraz w latach 1905-1906, a następnie remontowany w 1937 roku. Na chórze znajdują się pozostałości po pneumatycznym, trzymanuałowym stole gry Schlaga. W latach 2000-2005[3] instrument został zrekonstruowany do stanu z czasów Lummerta. Prace rekonstrukcyjne prowadziła firma Hermann Eule Orgelbau z Budziszyna oraz Ars organum Adama Olejnika[4][5]. Dyspozycja instrumentu:
| Manuał I | Manuał II | Pedał |
|---|---|---|
| 1. Bourdon 16' | 1. Principal 8' | 1. Subbass 16' |
| 2. Principal 8' | 2. Salicet 8' | 2. Violon 16' |
| 3. Gambe 8' | 3. Portunalflöte 8' | 3. Principal 16' |
| 4. Doppelflöte 8' | 4. Octave 4' | 4. Untersatz 32' |
| 5. Trompete 8' | 5. Portunalflöte 4' | 5. Posaune 16' |
| 6. Gemshorn 8' | 6. Nasard 2 2/3' | 6. Trompete 8' |
| 7. Doppelflöte 4' | 7. Superoctave 2' | 7. Octavbass 8' |
| 8. Octave 4' | 8. Doppelflöte 8' | |
| 9. Superoctave 2' | ||
| 10. Quinte 2 2/3' | ||
| 11. Cornet 3 fach | ||
| 12. Mixtur 4 fach |
Galeria[edytuj | edytuj kod]
Wieża
Wejście do świątyni
Chrzcielnica
Empory ozdobione obrazami
Miniatura kościoła w kowarskim Parku Miniatur Zabytków Dolnego Śląska
.jpg)
.JPG)
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- Kościoły Pokoju
- Kościół Pokoju w Świdnicy
- Kościół Pokoju w Głogowie
- Liga Polskich Miast i Miejsc UNESCO
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Herrmann, C. S.: Geschichte der Evangelisch-Lutherischen Friedenskirche vor Jauer, genannt zum heiligen Geist. Jauer, 1855.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Jawor – kościół ewangelicko-augsburski pw. Ducha Świętego, zwany kościołem Pokoju. zabytek.pl. [dostęp 2022-12-15].
- ↑ Camerata Cracovia.
- ↑ a b Wg strony Ewangelickiego Kościoła Pokoju w Jaworze [1]
- ↑ Jawor ( Kościół ewangelicko-augsburski Ducha Świętego (Kościół Pokoju)), musicamsacram.pl [dostęp 2021-03-20].
- ↑ HERMANN EULE ORGELBAU - Jauer / Jawor, Polen Friedenskirche - Lummert Orgel, www.euleorgelbau.de [dostęp 2021-03-20] [zarchiwizowane z adresu 2021-11-08].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Panorama sferyczna kościoła Pokoju
- Prezentacja historyczno - multimedialna Kościoła Pokoju w Jaworze
- Kościół Pokoju w Jaworze - Niegodny Domu Bożego. sekulada.com. [dostęp 2016-06-23]. (pol.).
- Wirtualny spacer 3D po Kościele Pokoju w Jaworze. my.matterport.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-09-05)].
- Ewangelicki Kościół Pokoju Ducha Świętego - Friedenskirchena portalu polska-org.pl
