Drewniane kościoły południowej Małopolski

Drewniane kościoły południowej Małopolski^[a]
	Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
	; Kościół św. Filipa i Jakuba w Sękowej
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Typ	kulturowy
Spełniane kryterium	III, IV
Numer ref.	1053
Region	Europa i Ameryka Północna
	Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę	2003; na 27. sesji
	Położenie na mapie województwa małopolskiego Kościół św. Filipa i św. Jakuba w Sękowej
	Położenie na mapie Polski Kościół św. Filipa i św. Jakuba w Sękowej
	49°37′50,2″N 21°11′09,6″E/49,630611 21,186000
	↑ Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO ; ↑ Oficjalny podział dokonany przez UNESCO ;

Drewniane kościoły południowej Małopolski – grupa cennych historycznie i ciekawych architektonicznie drewnianych kościołów, najczęściej konstrukcji zrębowej, z których najstarsze pochodzą z XIV wieku (za najstarszy uważa się kościół w Haczowie z 1388 roku). Zachowały się w dobrym stanie do czasów współczesnych i stanowią drugie najstarsze tego rodzaju skupisko drewnianych świątyń w Europie, zaraz po norweskich kościołach klepkowych tzw. stavkirke.

W województwach podkarpackim i małopolskim występuje duże zagęszczenie drewnianych kościołów. Prezentują style architektoniczne począwszy od gotyckiego, przez renesansowy, barokowy po nowsze style.

Są cennymi zabytkami w skali Polski, Europy i świata. Znaczna większość z nich znajduje się na turystycznym szlaku architektury drewnianej.

Historia

Specjaliści z Regionalnego Ośrodka Studiów i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego (obecnie Narodowy Instytut Dziedzictwa)^[1] w Krakowie i Służby Ochrony Zabytków (Roman Marcinek, Janusz Bogdanowski (jako konsultant), Mariusz Czuba, Olga Dyba, Andrzej Laskowski, Zbigniew Myczkowski, Andrzej Siwek, Tadeusz Śledzikowski) pod kierownictwem dr Mariana Korneckiego wytypowała kościoły w Binarowej, Bliznem, Dębnie, Haczowie, Lachowicach, Lipnicy Murowanej, Orawce, Sękowej i Szalowej. Eksperci ICOMOS i UNESCO na listę wpisali jedynie kościoły w: Binarowej, Bliznem, Dębnie, Haczowie, Lipnicy Murowanej i Sękowej. UNESCO uznało dokumentację przygotowaną przez zespół za wzorcową w skali międzynarodowej i zaproponowało, aby była wzorcowa dla podobnych zgłoszeń wpisów seryjnych^[2].

Kościoły na liście światowego dziedzictwa UNESCO

Najcenniejszymi obiektami są kościoły wpisane 3 lipca 2003 na prestiżową listę UNESCO. Są to następujące świątynie:

Kościoły zgłoszone do wpisania na listę światowego dziedzictwa UNESCO

Obecnie na liście UNESCO znajduje się 6 spośród 9 kościołów, które zostały zgłoszone. Komitet UNESCO wybrał te najstarsze (gotyckie), kościoły młodsze, pomimo iż były nominowane do wpisu, na liście się nie znalazły. Kościoły zgłoszone, ale niewpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO:

Lachowice – Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Lachowicach – z 1789 roku, reprezentuje typowy późnobarokowy styl południowo-polskiego kościoła drewnianego
Orawka – Kościół św. Jana Chrzciciela w Orawce – z XVII wieku, cenne polichromie i wyposażenie
Szalowa – Kościół św. Michała Archanioła w Szalowej – z XVIII wieku, najcenniejszy barokowy kościół drewniany

Inne wybrane obiekty

Kościół św. Mikołaja z Bączala Dolnego sprzed 1667 roku,
Kościół św. Marcina w Czermnej z XVI wieku,
Kościół św. Marcina w Grywałdzie z XV wieku,
Kościół św. Katarzyny w Gogołowie z XVII wieku,
kościół św. Sebastiana w Kosinie z XVIII wieku,
Kościół Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Libuszy z początku XVI wieku, spalony,
Kościół św. Mikołaja w Lubli z XV wieku,
Kościół Przemienienia Pańskiego w Osieku Jasielskim z ok. 1419 roku,
Kościół św. Marka Ewangelisty w Rodakach z 1601 roku,
Kościół św. Jakuba w Rozdzielu z 1564 roku,
Kościół św. Andrzeja w Rożnowicach z XVIII wieku,
Kościół św. Katarzyny w Sławęcinie z 1779 roku,
Kościół św. Jana Chrzciciela w Rzepienniku Biskupim z XVI wieku,
Kościół Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny w Iwkowej z XV wieku,
Kościół św. Anny w Święcanach z 1520 roku,
Kościół św. Doroty w Trzcinicy najpóźniej z 1551 roku,
Kościół św. Bartłomieja w Krakowie (Mogiła) z 1466 roku
Kościół Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny w Paczółtowicach z 1515 roku

Zobacz też

Przypisy

↑ Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków (obecnie Narodowy Instytut Dziedzictwa) | Miejsce [online], Culture.pl [dostęp 2023-06-04] (pol.).
↑ RomanR. Marcinek RomanR., ZbigniewZ. Myczkowski ZbigniewZ., Wśród cudów świata, „Wiadomości Konserwatorskie” (13), 2003, s. 5-8 .

Linki zewnętrzne

[1] Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO

[2] Oficjalny podział dokonany przez UNESCO

[3] Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków (obecnie Narodowy Instytut Dziedzictwa) | Miejsce [online], Culture.pl [dostęp 2023-06-04] (pol.).

[4] RomanR. Marcinek RomanR., ZbigniewZ. Myczkowski ZbigniewZ., Wśród cudów świata, „Wiadomości Konserwatorskie” (13), 2003, s. 5-8 .

[5] Wspólnie z Niemcami

[6] Wspólnie z Ukrainą

[7] Wspólnie z Białorusią

[8] Wspólnie z Albanią, Austrią, Belgią, Bośnią i Hercegowiną, Bułgarią, Chorwacją, Czechami, Francją, Hiszpanią, Macedonią Północną, Niemcami, Rumunią, Słowacją, Słowenią, Szwajcarią, Ukrainą i Włochami

[a]

[b]

[1]

[2]

[A]

[B]

[C]

[D]