Dereń świdwa

Dereń świdwa
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	dereniowce
Rodzina	dereniowate
Rodzaj	dereń
Gatunek	dereń świdwa
	Nazwa systematyczna
	Cornus sanguinea L.; Sp. Pl. 1: 117. 1753
Synonimy
	Swida sanguinea (Opiz, 1852); Thelycrania sanguinea (Fourr., 1868);
	Swida sanguinea (Opiz, 1852); Thelycrania sanguinea (Fourr., 1868);
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Dereń świdwa (Cornus sanguinea L.) – gatunek rośliny wieloletniej z rodziny dereniowatych. Występuje w Europie i zachodniej Azji. W Polsce jest gatunkiem dość pospolitym, rzadziej występuje tylko na północy. Bywa uprawiany jako roślina ozdobna, niekiedy dziczeje.

Morfologia

Pokrój: Krzew o wysokości 2 – 5 m, z brunatnozielonymi gałązkami, które w jesieni i zimie są krwistoczerwone
Liście: Jajowate, obustronnie zielone, o długości od 5 do 8 cm. Jesienią przebarwiają się na jaskrawoczerwony kolor.
Kwiaty: Białe, 4-płatkowe, skupione w płaskich podbaldachach.
Owoce: Jagody, kuliste, dojrzałe w kolorze niebiesko-czarnym.

Biologia i ekologia

Krzew, nanofanerofit. Kwitnie w Polsce w maju i czerwcu. Rośnie w lasach liściastych i mieszanych, zaroślach i na skrajach polan i lasów. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla klasy (Cl.) Rhamno-Prunetea oraz zespołu (Ass.) Rhamno-Cornetum sanguinei^[3]. Liczba chromosomów 2n = 22.

Zastosowanie

Sadzony jako roślina ozdobna. Zazwyczaj używany jest do rekultywacji skarp, wysypisk i nieużytków, gdyż ma małe wymagania, a za pomocą odrostów korzeniowych szybko się rozrasta.^[4]
Owoce są jadalne, ale dopiero gdy całkowicie dojrzeją^[4].
Dawnej nasiona wykorzystywano do produkcji oleju stosowanego przy produkcji mydła.

Uprawa

Jest całkowicie wytrzymały na mrozy i mało wymagający w stosunku do gleby. Znosi zanieczyszczenie powietrza i dobrze rośnie w miastach i w okręgach przemysłowych. Najlepiej rośnie w pełnym oświetleniu. W szkółkach rozmnaża się zazwyczaj z nasion lub przez odkłady.

Zmienność

Dereń świdwa 'Compressa' – krzew dorastający do 1 metra wysokości. Liście małe, mocno pomarszczone, koloru ciemnozielonego^[5]. Roślina nie kwitnie, jesienią przebarwia się na kolor ciemnorubinowy^[5]. Ze względu na małą ekspansywność oraz zwarty pokrój jest polecany do małych ogrodów o ograniczonej przestrzeni a także jako element rabat czy skalniaków^[5].

Forma szczepiona tworzy kulistą formę bez potrzeby cięcia^[5].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-28] (ang.).
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
↑ ^a ^b Joachim Mayer, Heinz-Werner Schwegler: Wielki atlas drzew i krzewów. Oficyna Wyd. „Delta W-Z”. ISBN 978-83-7175-627-6.
↑ ^a ^b ^c ^d Dereń świdwa 'Compressa'. www.drzewa.com.pl. [dostęp 2022-08-17]. (pol.).

Bibliografia

Jürke Grau, Reinhard Jung, Bertram Münker: Zioła i owoce leśne. Warszawa: Świat Książki, 1996, s. 58-59. ISBN 83-7129-274-0.
Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-28] (ang.).

[3] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[A-4] Joachim Mayer, Heinz-Werner Schwegler: Wielki atlas drzew i krzewów. Oficyna Wyd. „Delta W-Z”. ISBN 978-83-7175-627-6.

[K-5] Dereń świdwa 'Compressa'. www.drzewa.com.pl. [dostęp 2022-08-17]. (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]