Wierzba krucha
|
||
 |
||
| Systematyka[1] | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | rośliny | |
| Klad | rośliny naczyniowe | |
| Klad | rośliny nasienne | |
| Klasa | okrytonasienne | |
| Klad | klad różowych | |
| Rząd | malpigiowce | |
| Rodzina | wierzbowate | |
| Rodzaj | wierzba | |
| Gatunek | wierzba krucha | |
| Nazwa systematyczna | ||
| Salix fragilis L. Sp. pl. 2:1017. 1753 |
||
.png)
Wierzba krucha (Salix fragilis) – gatunek drzewa należący do rodziny wierzbowatych. Występuje w Europie i Azji. W Polsce jest jednym z bardziej pospolitych drzew.
Morfologia[edytuj kod]
- Pokrój
- Drzewo osiągające wysokość do 20 m. Korona szerokorozłożysta[2]. Często w pniu starszych drzew występują spróchniałe dziuple. Dość często spotkać można drzewa ogławiane.
- Pień
- Posiada krótki pień[2]. Konary bardzo grube, kora ciemnobrązowa, popękana[2]. Drewno bardzo miękkie i łatwo próchniejące. Gałęzie kruche, łatwo odłamują się u nasady. Roczne gałązki są kanciaste, mają żółty lub czerwonawy kolor i są lekko połyskujące.
- Pędy
- Mają żółtobrązową barwę i są błyszczące[2].
- Liście
- Lancetowate o długości do 15 cm[2] i szerokości 2–3 cm, ostro zakończone. Są błyszczące[2]. Od spodu mają błękitno-zieloną barwę[2]. Są podobne do liści wierzby purpurowej[2]. Przylistki odpadają bardzo wcześnie, tak, że zwykle nie obserwuje się ich na drzewie. Brzegi liścia z gruczołami są zatokowo piłkowane. Ogonek liściowy ma 2–4 gruczoły.
- Kwiaty
- Jest rośliną dwupienną. Kwiatostany męskie i żeńskie, zwane kotkami, osadzone są na krótkich (1 cm) szypułkach. Męskie kwiatostany o długości ok. 6 cm, mają nitki pręcików silnie owłosione. Kwiatostany żeńskie, zwisające łącznie z młodymi, orzęsionymi listkami, są o 1 cm dłuższe. Kwitnie w maju, równocześnie z rozwojem liści. Kwiaty z miodnikami (męskie mają 2 miodniki, żeńskie 1).
- Owoc
- Torebka zawierająca bardzo drobne nasiona z licznymi włoskami.
Biologia i ekologia[edytuj kod]
Siedlisko: rośnie przede wszystkim w lasach łęgowych wzdłuż rzek, często tworząc tam wraz z topolami duże skupienia. Występuje również wzdłuż dróg, nad stawami. W Karpatach występuje do wysokości ok. 1000 m n.p.m. Często jest sadzona. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla klasy Salicetea purpureae[3]. Jest drzewem raczej krótkowiecznym. Kwiaty zapylane są przez owady, nasiona rozsiewane przez wiatr (anemochoria).
Zmienność[edytuj kod]
Tworzy mieszańce z wierzbą białą Salix × rubens. Istnieją 2 odmiany tej krzyżówki[2]:
- 'Basfordiana' – posiada jaskrawopomarańczowe pędy. Ma rozłożysty pokrój. Drzewo męskie.
- 'Sanguinea' – długość liści do 8 cm. Drzewo żeńskie.
Ponadto tworzy mieszańce z wierzbą pięciopręcikową, Salix × meyeriana, posiada cechy pośrednie obu gatunków[2].
Czasami można spotkać różniące się od typowej formy, trudne do oznaczenia mieszańce z w. pięciopręcikową, w. purpurową, w. migdałową[4].
Ponadto istnieje odmiana[2]:
- var. decipiens – krzew lub małe drzewo. Młode pędy są czerwone, później zmieniają barwę na ciemnoszarą.
Zastosowanie[edytuj kod]
- Roślina lecznicza:
- Surowiec zielarski: kora (Cortex Salicis) zawiera flawonoidy, kwasy organiczne oraz glikozydy. Najważniejszym z nich jest glikozyd fenolowy – salicyna. Korę zbiera się z 2–3 letnich gałęzi wczesną wiosną, gdy ruszają soki i łatwo jest ją oddzielić od drewna. Korę suszyć można zarówno w ciemnych, jak i jasnych pomieszczeniach. Do celów leczniczych wykorzystywana może być również kora wierzby białej, wierzby purpurowej, wierzby pięciopręcikowej i wierzby wiciowej[5].
- Działanie: salicyna ma działanie przeciwzapalne, przeciwgorączkowe i ściągające. Ma silne i wszechstronne działanie lecznicze. Wykorzystywana jest przy takich dolegliwościach i chorobach, jak: ból głowy, przeziębienie przebiegające z gorączką, różne choroby reumatyczne, miażdżyca. Obecnie kora wierzby jest zastępowana syntetycznie produkowanym kwasem acetylosalicylowym (nazwa handlowa „Aspiryna”, „Polopiryna”). Napar z kory wierzby nie oddziałuje tak szkodliwie na żołądek, jak aspiryna, mimo że działa równie skutecznie. W medycynie ludowej wykorzystywano korę wierzby również do leczenia nerwobólów i jako środka ułatwiającego zasypianie i uspokajającego[5].
- Drewno jest powszechnie wykorzystywane jako materiał opałowy. Ma niską wartość opałową.
- Jest często nasadzana przy drogach, na wałach przeciwpowodziowych oraz na brzegach rzek w celu ich umocnienia i zabezpieczenia przed osuwaniem ziemi. Dzięki silnie rozbudowanemu systemowi korzeniowemu i szybkiemu wzrostowi nadaje się również do rekultywacji terenów i wysypisk śmieci.
- Jako roślina pobierająca z podłoża bardzo duże ilości wody sadzona jest na terenach podmokłych i bagnach w celu ich osuszenia.
Przypisy
- ↑ Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2009-12-10].
- ↑ a b c d e f g h i j k Johnson O., More D.: Drzewa. Warszawa: Multico, 2009, s. 160. ISBN 978-83-7073-643-9.
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
- ↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
- ↑ a b Anna Mazerant-Leszkowska: Mała księga ziół. Warszawa: Inst. Wyd. Zw. Zawodowych, 1990. ISBN 83-202-0810-6.
Bibliografia[edytuj kod]
- W. Kulesza: Klucz do oznaczania drzew i krzewów. Warszawa: PWRiL, 1955.
- Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.
Wierzba krucha, Łódź (Polska)
(js).02.jpg)
(js).01.jpg)
(js).03.jpg)
(js).04.jpg)
(js).05.jpg)
(js).06.jpg)
(js).07.jpg)
