Jacek Woźniakowski

Prof. Jacek Woźniakowski w swoim mieszkaniu, Kraków 4 marca 2006

Prof. Jacek Woźniakowski (ur. 23 kwietnia 1920 w Biórkowie) – polski historyk sztuki, pisarz, eseista, publicysta, dziennikarz, edytor, wydawca, tłumacz literatury pięknej, prezydent Krakowa w latach 1990-1991.

Rodzina

Prawnuk Henryka Rodakowskiego, wnuk Jana Gwalberta Pawlikowskiego, przyrodni brat prof. filozofii Karola Tarnowskiego, ojciec m.in. Henryka Woźniakowskiego (zastępcy rzecznika prasowego rządu Tadeusza Mazowieckiego, prezesa wydawnictwa "Znak" w Krakowie), oraz Róży Thun (posłanki do Parlamentu Europejskiego).

Wywód genealogiczny

4. Marcjan Woźniakowski
			2. Henryk Woźniakowski
5. Maria Rodakowska
						1. Jacek Woźniakowski ur. 1920
6. Jan Gwalbert Pawlikowski
			3. Janina Wanda Pawlikowska
7. Wanda Abramowicz

Życiorys

Uczeń szkoły francuskiej w szwajcarskim Fryburgu oraz Gimnazjum Sanatoryjnego Męskiego Dra Jana Wieczorkowskiego w Rabce. Maturę uzyskał w 1938 r. Redaktor szkolnego czasopisma "Szczebioty" (1935-1938), m.in. wspólnie z późniejszym pisarzem i reporterem Lucjanem Konem-Wolanowskim. Ukończył następnie Szkołę Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu i odbył praktykę wojskową w 8. Pułku Ułanów (1938-1939). Studiował filologię polską i filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, pracę magisterską obronił w 1951 r.

W czasie kampanii wrześniowej 1939 r. ciężko ranny. Był konspiratorem w "Tarczy", później adiutantem komendanta mieleckiego obwodu AK. Po zakończeniu II wojny światowej dziennikarz (debiut w pierwszym numerze Tygodnika Powszechnego), a także kierownik zespołu tłumaczy brytyjskiego tygodnika Foreign Office Głos Anglii (1946-1948). Od 1948 do 1953 r. sekretarz redakcji Tygodnika Powszechnego. Od 1953 r. wykładowca Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, w latach 1980-1990 profesor tej uczelni. Redaktor naczelny miesięcznika "Znak" (1957-1959), założyciel i redaktor naczelny Wydawnictwa "Znak" (1959-1990). Korespondent "Tygodnika Powszechnego" na trzeciej Sesji Soboru Watykańskiego II. Współkonsultant wystawy Romantyzm i romantyczność w sztuce polskiej (Warszawa 1975). Od 1976 r. członek redakcji pisma "Wierchy". Współkomisarz poznańskiej wystawy pt.: Kolor w malarstwie polskim (1978). W latach 1981-1982 wykładał na Uniwersytecie w Toulouse – le Mirail (Francja). Członek Komitetu Obywatelskiego przy Przewodniczącym NSZZ "Solidarność" (1988), uczestnik obrad "Okrągłego Stołu" (1989). Pierwszy prezydent Krakowa wybrany po upadku komunizmu (w latach 1990-1991). W latach (1999-2000) wykładowca Katedry Historii i Kultury Polskiej na Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie. Obecnie publikuje cyklicznie swoje wspomnienia (pn. Wspominki i Wypominki) w Zeszytach Literackich.

Był członkiem Związku Literatów Polskich (1956-1983, w tym członkiem Zarządu Głównego 1978-1983 oraz Prezydium Zarządu Głównego 1980-1983). Członek Polskiego PEN -Clubu, AICA (od 1960), Towarzystwa Kursów Naukowych (od 1978). Członek Założyciel Klubów Inteligencji Katolickiej w Krakowie i Warszawie. Członek Papieskiej Rady Kultury, Członek czynny Polskiej Akademii Umiejętności PAU (od 2000); prezes Fundacji Kościelskich (od 1994 r.); Fundator, członek Rady "Fundacji Edukacja dla Demokracji", zasiada też w Radzie Fundatorów Fundacji Rozwoju Demokracji Lokalnej. Członek I kadencji Rady Języka Polskiego (1996-1999), Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej (Lublin). Członek Rady Patronackiej Wyższej Szkoły Europejskiej im. ks. Józefa Tischnera w Krakowie. Wiceprzewodniczący Polskiego Komitetu UNESCO. Przewodniczący Rady Fundatorów Międzynarodowego Centrum Kultury w Krakowie (od 1991). Członek Akademii Europejskiej w Krakowie. Współzałożyciel Fundacji Judaica.

Otrzymał Nagrodę Polskiego PEN – Clubu im. Mieczysława B. Lepeckiego (1974) za Zapiski kanadyjskie, Nagrodę Polskiego PEN – Clubu im. Mieczysława Pruszyńskiego, Złoty Krzyż Zasługi (1974), Nagrodę Fundacji Alfreda Jurzykowskiego w Nowym Jorku (1976), Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1990), Krzyż Komandorski Legii Honorowej (1995).

5 października 2005, podczas uroczystości w krakowskim magistracie został uhonorowany przez ministra kultury Waldemara Dąbrowskiego Złotym Medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis. Doktor honoris causa Katholieke Universiteit w Leuven (Belgia). Za książkę Ze wspomnień szczęściarza otrzymał w grudniu 2008 r. Nagrodę Krakowska Książka Miesiąca.

Twórczość

• Zapiski z Kampanii Wrześniowej (Znak 1959; nadbitka z miesięcznika "Znak")
• Laik w Rzymie i Bombaju (Znak 1965)
• Zapiski kanadyjskie (Iskry 1973, 1976; Nagroda Polskiego PEN - Clubu 1973)
• Co się dzieje ze sztuką? (PIW 1974)
• Góry niewzruszone (Czytelnik 1974, Znak 1995; nagroda rektora KUL 1975; tłum. niemieckie, Die Wildnis, Suhrkamp Verlag 1987)
• Tatry w poezji i sztuce polskiej. Poeci, wiersze i obrazy (wespół z Michałem Jagiełłą; Wydawnictwo Literackie 1975)
• Czy artyście wolno się żenić? (PIW 1978)
• Świeccy (Znak 1987)
• Czy kultura jest do zbawienia koniecznie potrzebna? (Znak 1988)
• Ze wspomnień szczęściarza (Znak 2008, ISBN 978-83-240-1015-8)

Tłumaczenia (wybór)

• Graham Greene, Sedno sprawy (PIW 1958, liczne wznowienia)
• Graham Greene, Spokojny Amerykanin (liczne wydania)
• Werner Heisenberg, Od Platona do Plancka. Problemy filozoficzne fizyki atomowej ("Znak", nr 1/67)
• Johan Huizinga, Patriotyzm i nacjonalizm w dziejach Europy ("Znak", nr 6/132)
• Susanne K. Langer, Zasady sztuki, zasady twórczości ("Znak", nr 7-8/61-62)
• Clive S. Levis, O wierze upartej ("Znak", nr 1/79)
• William F. Lynch SJ, O szacunku dla rzeczywistości ("Znak", nr 7-8/109-110)

Inne (wybór)

• Pastorałki Tytusa Czyżewskiego z drzeworytami Tadeusza Makowskiego (druk bibliofilski, reprint wydania Polskiego Towarzystwa Przyjaciół Książki, Paryż 1925; autor posłowia; Znak 1982)
• Dennis Chamberlin, Między wami Polakami (autor wstępu; Znak 1992)
• Arka Noego (autor posłowia; Znak 1994)

Linki zewnętrzne

• Jacek Woźniakowski, Nie każda kula trafia, Tygodnik Powszechny, "Apokryf" nr 15 w "TP" nr 39/1999
• Jacek Woźniakowski o początkach i dalszych kolejach wydawnictwa "Znak"
• Magdalena Bajer, Woźniakowscy, Forum Akademickie (Lublin)
• O Jacku Woźniakowskim i dziejach jego rodziny, Woźniakowskich i Pawlikowskich, o ziemiaństwie, o Domu Pod Jedlami w Zakopanem, a też o "Tygodniku Powszechnym" (Gazeta Wyborcza – 28 marca, 4, 11 i 18 kwietnia 1997 r.)
• Teresa Torańska, On był nieśmiały. Rozmowa z Jackiem Woźniakowskim, Gazeta Wyborcza, 11.04.2005