Jagodna (Góry Bystrzyckie)
 Widok na masyw Jagodnej od strony wschodniej. | |
| Państwo | |
|---|---|
| Pasmo | |
| Wysokość |
977,2 m n.p.m. |
| Wybitność |
247[1] m |
Położenie na mapie Sudetów  | |
 50°15′08,9″N 16°33′53,0″E/50,252472 16,564722
| |
Jagodna (niem. Heidel-Berg[2] lub Heidelberg[3], 985 m n.p.m.) – góra w Sudetach Środkowych, w Górach Bystrzyckich. W województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Bystrzyca Kłodzka[4].
Góra zaliczana jest do Korony Gór Polski. Góra posiada dwa szczyty. Północny (mylnie oznaczany czasem jako Sasanka, która jest niższa i znajduje się ok. 400 m w kierunku północno-północno-zachodnim) o wysokości 985 m n.p.m. i południowy o wysokości 977,2 m n.p.m.[3] Położenie góry Jagodna i tego, że składa się z dwóch szczytów, można sprawdzić w archiwum map[2] pod niemiecką nazwą Heidel-Berg, której na mocy Rozporządzenia Ministra Administracji Publicznej z dnia 28 maja 1949 r. o przywróceniu i ustaleniu nazw miejscowości, nadano nazwę Jagodna[5]. Według Państwowego Rejestru Nazw Geograficznych, Sasanka i Jagodna to oddzielne szczyty[4][6].
Opis[edytuj | edytuj kod]
Wzniesienie położone jest w środkowo-wschodniej części Gór Bystrzyckich około 5 km na zachód od miejscowości Długopole-Zdrój[3].
Jagodna jest najwyższą górą w Górach Bystrzyckich[3]. Wzniesienie o mało podkreślonym wierzchołku, wznoszącym się zaledwie kilka metrów ponad wierzchowinę i bardzo stromo opadającym wschodnim zboczu, w stronę kotlinowatego obniżenia, w którym położone są Wyszki, Ponikwa i Poręba[3]. Zbocze zachodnie, ponacinane dolinami dopływów Dzikiej Orlicy, stromo opada w kierunku Doliny Dzikiej Orlicy[3]. Wzniesienie wznosi się w środku wysokiego rozciągniętego południkowo masywu w kształcie niewielkiego grzbietu, który tworzy z dwoma sąsiednimi wzniesieniami[3]. Grzbiet z trzema mało widocznymi wzniesieniami, położony jest między Przełęczą Spaloną na północy a Przełęczą nad Porębą na południu[3].
Jagodna leży na europejskim dziale wodnym. Wschodnie stoki odwadnia Nysa Kłodzka (zlewisko Bałtyku), a zachodnie Dzika Orlica (dopływ Łaby, zlewisko Morza Północnego)[3].
Góra zbudowana jest z odpornych na wietrzenie granitognejsów należących do metamorfiku Gór Bystrzyckich i Orlickich oraz z górnokredowych piaskowców[3].
Porośnięta dolnoreglowym lasem świerkowym z domieszką brzozy, buka i modrzewia[3]. W latach pięćdziesiątych XX wieku wichury powaliły część drzew odsłaniając na szczycie polankę stanowiącą punkt widokowy na Kotlinę Kłodzką, Masyw Śnieżnika, Góry Orlickie i Rów Górnej Nysy[3].
Wschodnim zboczem na wysokości około 700 m n.p.m. przebiega Autostrada Sudecka[3].
Przez Jagodną w XVI wieku przebiegała granica pomiędzy Czechami a hrabstwem kłodzkim, którą później przesunięto do Doliny Dzikiej Orlicy.
Wieża widokowa[edytuj | edytuj kod]
Na początku XX wieku miejscowy oddział Kłodzkiego Towarzystwa Górskiego zbudował na szczycie Jagodnej 17-metrową wieżę widokową[3]. Przed 1939 r. na miejscu widokowej ustawiono wieżę triangulacyjną[3], resztki wieży stoją do dnia dzisiejszego.
W 2019 roku zbudowano na szczycie Jagodnej stalowo-drewnianą wieżę widokową o wysokości 23 metrów[7].
Szlaki turystyczne[edytuj | edytuj kod]
Przez szczyt prowadzi 
niebieski szlak turystyczny, prowadzący z Przełęczy Spalonej do Międzylesia[8].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Analiza wybitności polskich szczytów w Sudetach
- ↑ a b Habelschwerdt 1936. [dostęp 2016-07-13]. (niem.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Staffa 1992 ↓, s. 96.
- ↑ a b Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – nazwy obiektów fizjograficznych – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 43207
- ↑ Monitor Polski z 13 lipca 1949. [dostęp 2016-07-13].
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – nazwy obiektów fizjograficznych – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 121008
- ↑ Wieża widokowa na Jagodnej gotowa. Czeka na oficjalne otwarcie [online], 24klodzko.pl, 11 grudnia 2019 [dostęp 2020-08-03] (pol.).
- ↑ Mapa szlaków turystycznych. [dostęp 2018-03-17].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Waldemar Brygier: Przewodnik turystyczny. Sudety Wschodnie. Warszawa: "Expres Map", 2007. ISBN 978-83-60120-86-6.
- Słownik geografii turystycznej Sudetów. Pod redakcją Marka Staffy. T. 14. Góry Bystrzyckie, Góry Orlickie. Warszawa-Kraków: PTTK „Kraj”, 1992. ISBN 83-7005-095-6.
- Marek Gałowski: Przewodnik turystyczny: Góry Bystrzyckie i Orlickie. Kłodzko: Oficyna Wydawnicza „Brama”, 2007. ISBN 978-83-60549-04-9.
- Stanisław Namysł: Góry Bystrzyckie i Orlickie, mapa turystyczna, skala 1:40 000. Wrocław: Wydawnictwo „Plan”, 2004. ISBN 8388049705