Przejdź do zawartości

Katedra w Ribe

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Katedra w Ribe
Ribe Domkirke (Vor Frue Kirke Maria)
katedra
Ilustracja
Katedra w Ribe
Państwo

 Dania

Miejscowość

Ribe

Wyznanie

protestanckie

Kościół

luterański

Diecezja

Ribe Stift (Diecezja Ribe)

Imię

Najświętsza Maryja Panna

Położenie na mapie Danii Południowej
Mapa konturowa Danii Południowej, po lewej znajduje się punkt z opisem „Katedra w Ribe”
Położenie na mapie Danii
Mapa konturowa Danii, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Katedra w Ribe”
Ziemia55°19′41″N 8°45′40″E/55,328056 8,761111
Strona internetowa
Wnętrze katedry
Chrzcielnica

Katedra w Ribe (duń. Ribe Domkirke lub Vor Frue Kirke Maria) – kościół położony w Ribe, kościół diecezjalny diecezji Ribe. Jest najlepiej zachowaną romańską budowlą sakralną na terenie Danii. Jest też najstarszym kościołem Danii[1].

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Pierwszy kościół w Ribe założył w 850 św. Ansgar, zwany Apostołem Północy. Kościół ten stał się od 948 kościołem biskupim a pierwszym biskupem został Leofdag. Miał on za zadanie schrystianizować teren obecnej Danii. Ok. 1150 prawdopodobnie biskup Eliasz rozpoczął w tym miejscu budowę katedry. Materiałem budowlanym był sprowadzany z Niemiec trass, mieszany z miejscowym granitem jutlandzkim. Ok. 1175 były gotowe prezbiterium, absydy i transept. Nawy boczne przekryto sklepieniami romańskimi a na przecięciu naw wzniesiono wielką kopułę. Kościół otrzymał wezwanie Najświętszej Maryi Panny.

Za czasów króla Waldemara II Zwycięskiego (1202-1241) miała miejsce przebudowa katedry. Dodano wówczas gotyckie sklepienia wzorując się na kościołach Nadrenii i Westfalii.

W XIV w. katedrę rozbudowano w stylu gotyckim z użyciem cegły jako surowca. Zbudowano wówczas szereg kaplic bocznych po obu stronach kościoła.

W 1536 król Chrystian III wprowadził w Danii luteranizm. W Ribe rozpoczął działalność uczeń Lutra Hans Tavsen, który w latach 1542-1561 był biskupem Ribe i głównym pastorem miasta. Przyczynił się on też do przebudowy katedry. Usunięto z niej ołtarze boczne oraz wcześniejszy, bogaty wystrój, który przeszedł na własność monarchy, podobnie jak zsekularyzowane dobra kościoła katolickiego. Do czasów współczesnych ostały się jedynie: rzeźba „Grupa św. Jurgena”, chrzcielnica z brązu, lichtarz oraz nagrobek ostatniego katolickiego biskupa Ribe, Ivara Muncha.

Kolejna przebudowa świątyni miała miejsce za króla Chrystiana IV (1588-1648). Na ołtarzu pojawiła się renesansowa nastawa a w kościele – nowe organy, ambona i nowe malowidła.

Katedra była kompleksowo odrestaurowana w latach 1882-1904 pod nadzorem architekta H.C. Amberga. Podczas restauracji odbudowano z użyciem oryginalnych materiałów południową, romańską wieżę fasady zachodniej (tzw. Mariatårnet, – wieżę Mariacką), która została zburzona w XVIII w. Wiszą w niej obecnie dzwony katedralne.

Architektura

[edytuj | edytuj kod]

Katedra w Ribe jest świątynią trzynawową a jeśli liczyć zewnętrzne kaplice z obu stron – to pięcionawową. Jest ona długa na 61,5 m (w tym prezbiterium 20,4 m) i szeroka na 33,5 m (włącznie z transeptem).

Katedra posiada trzy wieże, z których każda jest inna. Największą jest wzniesiona na planie kwadratu północna wieża obronna tzw. Borgertårnet (Wieża Mieszczańska), mierząca 53 m[2], wzniesiona w 1283 na miejscu schodkowej wieży, która zawaliła się. Wieża ta miała funkcję strażniczą. W 1594 odpadł z niej hełm wraz z iglicą. Na ich miejscu wybudowano balustradę. W 1599 na swoje miejsce wrócił dzwon katedralny. Wieża ta służy dzisiaj za punkt widokowy.

Drugą wieżą jest niższa, romańska Mariatårnet (Wieża Mariacka), natomiast trzecią wieżą jest sygnaturka na przecięciu naw.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Southern Jutland. W: Andrew Bender, Grosberg Michael, Sally O’Brien, Rick Starey, Andrew Stone: Denmark. Wyd. 4. Lonely Planet Publications, 2005, s. 220. ISBN 1-74059-489-4. (ang.).
  2. Emporis: Ribe Domkirke. [dostęp 2010-04-04]. (ang.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Anne Benthues: 100 katedr świata (oryg. Die 100 schönsten Kathedralen der Welt). Warszawa: Elipsa, 2003. ISBN 83-7265-052-7.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]