Klimontów (Sosnowiec)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Klimontów
Dzielnica Sosnowca
Ilustracja
Kolonia im. Wincentego Pstrowskiego
Herb
Herb
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Miasto

Sosnowiec

Prawa miejskie

1967-1975

W granicach Sosnowca

1975

SIMC

0943546

Powierzchnia

6,13 km²

Populacja (2014)
• liczba ludności


14 739[1]

Strefa numeracyjna

32

Kod pocztowy

41-218

Tablice rejestracyjne

SO

Położenie na mapie Sosnowca
Mapa konturowa Sosnowca, w centrum znajduje się punkt z opisem „Klimontów”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Klimontów”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Klimontów”
Ziemia50°16′33″N 19°11′41″E/50,275833 19,194722

Klimontów – wschodnia, duża dzielnica Sosnowca. W latach 1967–1975 samodzielne miasto w powiecie będzińskim, a w 1975 r. włączone do miasta Sosnowiec[2].

Położenie[edytuj | edytuj kod]

Klimontów pod względem historycznym znajduje się w Zagłębiu Dąbrowskim, administracyjnie jest dzielnicą miasta Sosnowiec.

Graniczy od północy z Zagórzem (rozbudowanym o tereny Klimontowa), od wschodu z Porąbką, od południa z Dańdówką, a od zachodu z Sielcem.

Wschodnim obrzeżem przebiega droga ekspresowa S1 nieposiadająca tutaj węzła.

W dzielnicy wyodrębnia się:

  • Kolonia im. Wincentego Pstrowskiego („Domki fińskie”)
  • Osiedle Zapolskiej
  • Domy robotnicze przy ul. Kraszewskiego z początku XX wieku[3]
  • Osiedle Zielona Dolina
  • Osiedle Wzgórze
  • Osiedle Słoneczne
  • Rabka (ulica Gacka)

Nazwa[edytuj | edytuj kod]

Nazwa dzielnicy pochodzi od założyciela Klimunta, czyli staropolskiej wersji imienia Klemens. Franciszek Piekosiński wymienia jako zasadźcę osady Klimunta z rodu Lisów żyjącego w XII w.[4].

Jan Długosz w spisanej w latach 1470–1480 księdze „Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis” wymienia Klimontów jako osobną wieś w formach „Clymonthow” oraz „Clymuntow”[5].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Data Wydarzenie
1228 Początki wsi „Klimutów” założonej na polach koło Zagórza.
1487 Król Kazimierz IV Jagiellończyk włącza Klimontów, Pogoń i Sielec do swoich dóbr będzińskich[6].
1630 Mieszkańców Klimontowa dziesiątkuje zaraza.
17951807 Wieś pod zaborem pruskim.
1807 Utworzenie z części ziem zaboru pruskiego, w tym z Klimontowa, Księstwa Warszawskiego.
1813 Na dzisiejszym rogu ulic Klonowej i Kornela Makuszyńskiego zostają pochowani żołnierze napoleońscy wracający spod Moskwy[6].
1815 Klimontów staje się częścią zaboru rosyjskiego.
5 maja 1863 Pacyfikacja przysiółka Rabka w odwecie za pomoc powstańcom styczniowym[6].
18981908 Budowa kopalni w Klimontowie[7].
19141918 Klimontów pod okupacją austriacką[8].
maj 1917 Strajk na kopalni[6].
listopad 1918 Milicja Ludowa PPS rozbraja wojska okupacyjne[9].
lato 1919 Epidemia czerwonki[10].
1921 Pożar osiedla i pandemia grypy hiszpanki[10].
marzec 1933 Dziesięciodniowy strajk głodowo-okupacyjny na kopalni spowodowany decyzją o zatopieniu szybów[11].
1 czerwca 1939 Uruchomienie pierwszego połączenia autobusowego na trasie Śródmieście SosnowcaMaczki.
31 sierpnia 1939 II pluton 26 Eskadry Obserwacyjnej zajmuje lądowisko przy cmentarzu pekińskim[12].
4 września 1939 Stacjonujący od poprzedniego dnia we dworze sztab 55 Dywizji Piechoty oraz dowódca Grupy Operacyjnej „Śląsk” opuszczają Klimontów, który po południu zajmuje Wehrmacht mordują dziewięciu cywili[13].
8 października 1939 Zagłębie Dąbrowskie zostaje zaanektowane przez III Rzeszę[14].
jesień 1939 W Klimontowie tworzą się, wchodzące potem w skład Armii Krajowej, konspiracyjne grupy Związku Orła Białego oraz Polskiej Partii Socjalistycznej[a]. Napływ uchodźców z Górnego Śląska. Odtopienie i uruchomienie kopalni pod nazwą „Bismarck”[15][6].
1942 Swoją działalność w Klimontowie rozpoczyna Polska Partia Robotnicza[16].
1943 Do pracy na kopalni „Klimontów” skierowani zostają brytyjscy jeńcy wojenni. Przesiedlenie miejscowych Żydów do sosnowieckiego Getta[17][18].
24 stycznia 1945 Należący zarówno do Armii Krajowej, jak i Armii Ludowej górnicy ratują miejscową kopalnię przez zatopieniem, a tego samego dnia Armia Czerwona zajmuje Klimontów tracąc przy tym 49 zabitych żołnierzy[6][15][19].
1 maja 1952 Uruchomienie połączenia tramwajowego ze Śródmieściem Sosnowca.
13 listopada 1954 Nadanie statusu osiedla typu miejskiego.
4 marca 1957 Ustanowienie rzymskokatolickiej Parafia Chrystusa Króla[20].
19581960 Budowa klimontowskiego kościoła.
1 maja 1959 Uruchomienie połączenia tramwajowego między Klimontowem i Porąbką.
1967 Uzyskanie praw miejskich.
1974 Z połączanie kopalń „Klimontów” i „Mortimer-Porąbka” powstaje KWK „Czerwone Zagłębie”[21].
1 czerwca 1975 Utrata statusu miasta, przyłączenie do Sosnowca jako dzielnica[2].
24 kwietnia 1996 Powstaje Stowarzyszenie Rozwoju Klimontowa[22].
31 grudnia 1998 Zakończenie wydobycia węgla w KWK „Porąbka-Klimontów” (do 1992 „Czerwone Zagłębie”)[23].
10 września 1999 W dzielnicy powstaje Centrum Pediatrii im. Jana Pawła II w Sosnowcu[24].

Osoby związane z Klimontowem[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. Podczas okupacji Polska Partia Socjalistyczna działała pod nazwą „Ruch Mas Pracujących Polski Wolność-Równość-Niepodległość” (do oficjalnej nazwy powrócono 2 maja 1944). W Zagłębiu Dąbrowskim przez cały okres II wojny światowej używano jednak tradycyjnej nazwy partii.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Sosnowca na lata 2016 – 2023 [online].
  2. a b Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 maja 1975 r. w sprawie zmiany granic niektórych miast w województwach katowickim i opolskim. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2024-02-23].
  3. Michał Bulsa, Patronackie osiedla robotnicze. Tom 2: Zagłębie Dąbrowskie, Ziemia Rybnicka, Ziemia Wodzisławska, Łódź 2023, s. 49.
  4. Franciszek Piekosiński, Rycerstwo polskie wieków średnich. Kraków 1901, str. LXV.
  5. Joannis Długosz Senioris Canonici Cracoviensis, Liber Beneficiorum, Aleksander Przezdziecki, Tom II, Kraków 1864, s. 205.
  6. a b c d e f Kalendarium [online], klimontow.na12.pl [dostęp 2020-02-11].
  7. Michał Bulsa, Patronackie osiedla robotnicze. Tom 2: Zagłębie Dąbrowskie, Ziemia Rybnicka, Ziemia Wodzisławska, Łódź 2023, s. 48-49.
  8. Austriacka okupacja Klimontowa [online], klimontow.na12.pl [dostęp 2020-01-29].
  9. https://bs.sejm.gov.pl/F?func=find-b&request=000000445&find_code=SYS&local_base=ARS10.
  10. a b Historia Kopalni Klimontów [online], klimontow.na12.pl [dostęp 2020-02-11].
  11. W Zagłębiu strajk w kopalni! Górnicy z Mortimera i Klimontowa strajkowali w 1933 | Dziennik Zachodni [online], dziennikzachodni.pl [dostęp 2020-02-11] (pol.).
  12. Lotnisko polowe na polach koło cmentarza pekińskiego w Klimontowie [online], klimontow.na12.pl [dostęp 2020-01-31].
  13. Wrzesień '39 w Klimontowie [online], klimontow.na12.pl [dostęp 2020-02-11].
  14. Była ziemia podludzi. Administracja III Rzeszy Niemieckiej na zajętych ziemiach [online], b2-biznes.pl [dostęp 2020-01-29] (pol.).
  15. a b Historia Kopalni Klimontów [online], klimontow.na12.pl [dostęp 2020-01-29].
  16. http://www.24ikp.pl/skarby/felietony/postacie/20100924kociol_ja/tekst600_06.php
  17. Obóz jeńców brytyjskich w Klimontowie [online], klimontow.na12.pl [dostęp 2020-01-29].
  18. Historia dzielnicy [online], klimontow.na12.pl [dostęp 2020-02-11].
  19. Zbigniew Jaskiernia – SOSNOWIEC [online], www.jaskiernia.pl [dostęp 2020-01-31] (pol.).
  20. Sosnowiec-Klimontów, Parafia pw. Jezusa Chrystusa Króla Wszechświata – Diecezja Sosnowiecka [online], diecezja.sosnowiec.pl [dostęp 2020-09-25].
  21. KWK Czerwone Zagłębie: postindustrialny spacer po dawnym ruchu Porąbka [ZDJĘCIE] | Sosnowiec Nasze Miasto [online], sosnowiec.naszemiasto.pl [dostęp 2020-01-31] (pol.).
  22. Wsparcie Społeczne Sosnowiec – Baza NGO – Stowarzyszenia KRS – Stowarzyszenie Rozwoju Klimontowa [online], www.wsparcie.sosnowiec.pl [dostęp 2020-02-11] (pol.).
  23. Eksploratorzy • Zobacz wątek – KWK Porąbka-Klimontów (Ignacy, Mortimer, Czerwone Zagłębie) w Sosnowcu [online], www.eksploratorzy.com.pl [dostęp 2020-02-11] (pol.).
  24. https://www.centrum-pediatrii.com.pl/onas/historia.
  25. Mateusz Załęski, Jacek Siemieński – zapomniany właściciel Zagórza i Klimontowa [online], Twoje Zagłębie, 24 lipca 2016 [dostęp 2023-04-10] (pol.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]