Lista utraconych okrętów podwodnych United States Navy
Zestawienie okrętów podwodnych marynarki wojennej Stanów Zjednoczonych, które zostały utracone w wyniku działań wojennych, bądź też zatonęły z innych przyczyn. Od początku oficjalnego wykorzystywania okrętów podwodnych marynarka amerykańska utraciła 65 jednostek, co w większości przypadków wiązało się ze śmiercią całej załogi, bądź też jej części. Niektóre okręty zostały utracone w wyniku zjawisk meteorologicznych, inne z powodu różnorakich awarii technicznych lub błędów ludzkich, część natomiast utracono w wyniku działań wojennych prowadzonych przez przeciwnika.
Przed II wojną światową[edytuj | edytuj kod]
Przed wybuchem II wojny światowej Marynarka wojenna Stanów Zjednoczonych utraciła łącznie dziewięć okrętów podwodnych. Cztery jednostki zatonęły w wyniku kolizji z inną jednostką pływającą, trzy okręty podwodne zatonęły na skutek różnego rodzaju awarii technicznych, pozostałe dwa zostały utracone w wyniku błędów ludzkich lub niekorzystnych warunków pogodowych.
| Typ | Data | Lokalizacja | Przyczyna | Liczba ofiar | |
|---|---|---|---|---|---|
| Alligator | 2 kwietnia 1863 | Outer Banks | Sztorm[1] | 0[2] | |
| F-4 (SS-23) | F | 25 marca 1915 | Honolulu | Awaria[3] | 21 |
| F-1 (SS-20) | F | 17 grudnia 1917 | San Diego | Kolizja[4] | 19 |
| H-1 (SS-28) | H | 12 marca 1920 | Baja California | Skały[5] | 4 |
| O-5 (SS-66) | O-1 | 28 października 1923 | Kanał Panamski | Kolizja[6] | 3 |
| O-9 (SS-70) | O-1 | 20 czerwca 1941 | Portsmouth | Awaria[6] | 33 |
| S-4 (SS-109) | S-3 | 17 grudnia 1927 | Provincetown | Kolizja[7] | 40 |
| S-5 (SS-110) | S-3 | 1 września 1920 | Zatoka Delaware | Błąd ludzki[7] | 0 |
| S-51 (SS-162) | S-48 | 25 września 1925 | Block Island | Kolizja[7] | 33 |
| Squalus (SS-192) | Sargo | 23 maja 1939 | Portsmouth | Awaria[8] | 26 |
Podczas II wojny światowej[edytuj | edytuj kod]
Podczas II wojny światowej japońska flota handlowa utraciła 8,1 miliona ton pojemności statków, z czego 4,9 miliona ton (60%) stanowiły straty zadane przez amerykańskie okręty podwodne[9]. Marynarka amerykańska utraciła jednak 52 okręty podwodne. Dwa z nich USS Dorado (SS-248) i USS Seawolf (SS-197) zostały zniszczone w wyniku ostrzału przez jednostki własne, USS S-26 (SS-131) zatonął w wyniku kolizji, 5 jednostek osiadło na mieliźnie, 5 okrętów wpadło (bądź prawdopodobnie wpadło) na minę, USS R-12 (SS-89) zatonął na skutek zalania okrętu przez wodę dostającą się poprzez wyrzutnię torpedową (przyczyny nie zostały ustalone), 2 okręty zostały prawdopodobnie zatopione przez własną torpedę, los 4 okrętów jest nieznany, pozostałe zaś okręty zostały zatopione w wyniku działania nieprzyjacielskiego lotnictwa i floty, w tym ataków kombinowanych okrętów i samolotów. W czasie wojny na Pacyfiku w amerykańskiej flocie podwodnej służyło 16 000 oficerów i marynarzy. Podczas działań podwodnych na tym akwenie oraz na obszarze Atlantyku, zginęło 375 oficerów i 3131 marynarzy co stanowiło 22% składu osobowego floty podwodnej. Stanowiło to najniższy wskaźnik ofiar wśród wszystkich głównych flot podwodnych zaangażowanych w wojnę, zarazem jednak najwyższy odsetek ofiar działań wojennych wśród wszystkich rodzajów amerykańskich sił zbrojnych[9][10].
Zamieszczona niżej tabela stanowi zestawienie amerykańskich okrętów podwodnych utraconych z różnych przyczyn podczas drugiej wojny światowej. W niektórych przypadkach przyczyny lub miejsca zatonięcia okrętu nie są znane bądź do dziś nie zostały bezspornie wyjaśnione, co zaznaczono w zestawieniu przy pomocy symbolu (?)[10].
| Typ | Data | Lokalizacja | Przyczyna | Liczba ofiar | |
|---|---|---|---|---|---|
| Sealion (SS-195) | Sargo | 10 grudnia 1941 | Cavite, Filipiny | Atak powietrzny[11] | 1 |
| S-36 (SS-141) | S-1 | 20 stycznia 1942 | Cieśnina Makasarska | Mielizna[7] | 0 |
| S-26 (SS-131) | S-1 | 24 stycznia 1942 | Zatoka Panamska | Kolizja[7] | 46 |
| Shark (SS-174) | Porpoise | luty 1942 | Cieśnina Makasarska | Atak nawodny | 58 |
| Perch (SS-176) | Porpoise | 3 marca 1942 | Morze Jawajskie | Atak nawodny | 0 |
| S-27 (SS-132) | S-1 | 19 czerwca 1942 | Aleuty | Mielizna[7] | 0 |
| Grunion (SS-216) | Gato | lipiec-sierpień 1942 | Aleuty | Nieznana | 70 |
| S-39 (SS-144) | S-1 | 16 sierpnia 1942 | Wyspa Rossela | Mielizna[7] | 0 |
| Argonaut (SS-166) | Argonaut | 10 stycznia 1943 | Morze Salomona | Atak niszczycieli | 105 |
| Amberjack (SS-219) | Gato | 16 lutego 1943 | Morze Salomona | Atak powietrzny | 74 |
| Grampus (SS-207) | Tambor | 5 marca 1943 | Morze Koralowe | Atak nawodny | 71 |
| Triton (SS-201) | Tambor | 15 marca 1943 | Nowa Gwinea | Atak nawodny | 74 |
| Pickerel (SS-177) | Porpoise | 3 kwietnia 1943 | Honsiu[12] | Atak nawodny | 74 |
| Grenadier (SS-210) | Tambor | 22 kwietnia 1943 | Półwysep Malajski | Atak powietrzny | 0 |
| Runner (SS-275) | Gato | maj-lipiec 1943 | Honsiu[12] | Mina (?) | 78 |
| R-12 (SS-89) | R-1 | 12 czerwca 1943 | Key West | Nieznana | 42 |
| Grayling (SS-209) | Tambor | sierpień-wrzesień 1943 | Morze Południowochińskie | Nieznana | 76 |
| Pompano (SS-181) | Porpoise | sierpień-wrzesień 1943 | Honsiu[12] | Mina/Atak nawodny (?) | 76 |
| Cisco (SS-290) | Balao | 28 września 1943 | Morze Sulu | Atak powietrzny (?) | 76 |
| S-44 (SS-155) | S-42 | 7 października 1943 | Morze Ochockie | Atak nawodny[7] | 55 |
| Wahoo (SS-238) | Gato | 11 października 1943 | Cieśnina La Pérouse’a | Atak kombinowany[13] | 80 |
| Dorado (SS-248) | Gato | 12 października 1943 | Kanał Panamski | Nieznana | 76 |
| Corvina (SS-226) | Gato | 16 listopada 1943 | Karoliny | Atak podwodny | 82 |
| Sculpin (SS-191) | Sargo | 19 listopada 1943 | Karoliny | Atak nawodny | 12 |
| Capelin (SS-289) | Balao | 9 grudnia 1943 | Morze Celebes | Atak nawodny (?) | 78 |
| Scorpion (SS-278) | Gato | styczeń-luty 1944 | Morze Wschodniochińskie | Mina (?) | 76 |
| Grayback (SS-208) | Tambor | 26 lutego 1944 | Morze Wschodniochińskie[12] | Atak kombinowany | 80 |
| Trout (SS-202) | Tambor | luty 1944 | Morze Filipińskie | Atak nawodny | 80 |
| Tullibee (SS-284) | Gato | 26 marca 1944 | Karoliny | Własna torpeda | 79 |
| Gudgeon (SS-211) | Tambor | 12 maja 1944 | Mariany | Atak kombinowany | 78 |
| Herring (SS-233) | Gato | 1 czerwca 1944 | Wyspy Kurylskie | Atak nawodny | 84 |
| Golet (SS-361) | Balao | 14 czerwca 1944 | Honsiu[12] | Atak nawodny | 82 |
| S-28 (SS-133) | S-1 | 4 lipca 1944 | Hawaje | Nieznana | 50 |
| Robalo (SS-273) | Gato | 26 lipca 1944 | Morze Południowochińskie | Mina (?) | 78 |
| Flier (SS-250) | Gato | 13 sierpnia 1944 | Morze Południowochińskie | Mina | 78 |
| Harder (SS-257) | Gato | 24 sierpnia 1944 | Pangasinan | Atak nawodny | 79 |
| Seawolf (SS-197) | Sargo | 3 października 1944 | Nowa Gwinea | Ogień bratobójczy (?) | 99 |
| Darter (SS-227) | Gato | 24 października 1944 | Palawan | Mielizna | 0 |
| Shark (SS-314) | Balao | październik-listopad 1944 | Formoza | Atak nawodny | 87 |
| Tang (SS-306) | Balao | 24 października 1944 | Cieśnina Tajwańska | Własna torpeda | 78 |
| Escolar (SS-294) | Balao | wrzesień-październik 1944 | Morze Żółte[12] | Mina/Atak nawodny (?) | 82 |
| Albacore (SS-218) | Gato | 7 listopada 1944 | Wyspy Japońskie | Mina | 86 |
| Growler (SS-215) | Gato | 8 listopada 1944 | Morze Południowochińskie | Atak nawodny (?) | 85 |
| Scamp (SS-277) | Gato | 11 listopada 1944 | Wyspy Japońskie | Atak kombinowany | 83 |
| Swordfish (SS-193) | Sargo | 12 stycznia 1945 | Okinawa | Atak nawodny | 89 |
| Barbel (SS-316) | Balao | 4 lutego 1945 | Palawan | Atak powietrzny | 81 |
| Kete (SS-369) | Balao | marzec 1945 | Riukiu | Nieznana | 87 |
| Trigger (SS-237) | Gato | 28 marca 1945 | Morze Wschodniochińskie | Atak kombinowany | 89 |
| Snook (SS-279) | Gato | kwiecień 1945 | Formoza | Nieznana | 84 |
| Lagarto (SS-371) | Balao | 3 maja 1945 | Zatoka Tajlandzka | Atak nawodny | 85 |
| Bonefish (SS-223) | Gato | 18 czerwca 1945 | Wyspy Japońskie | Atak nawodny | 85 |
| Bullhead (SS-332) | Balao | 6 sierpnia 1945 | Bali | Atak powietrzny | 84 |
Po II wojnie światowej[edytuj | edytuj kod]
Po zakończeniu drugiej wojny światowej działania podwodne zdominowane zostały przez zimnowojenny wyścig zbrojeń, mający swe odbicie także w dążeniu do osiągnięcia przewagi technologicznej nad potencjalnym przeciwnikiem. Sytuacja taka sprzyjała popełnianiu błędów w trakcie konstruowania okrętów podwodnych, co zwiększało ryzyko ich utraty. W tym czasie marynarka wojenna Stanów Zjednoczonych utraciła cztery jednostki: dwie z przyczyn technicznych, jedną z powodu kolizji z innym okrętem, ostatni zaś przypadek – utrata USS Scorpion (SSN-589), pozostaje niewyjaśniony i jest jedną z najbardziej tajemniczych katastrof w dziejach amerykańskiej floty podwodnej[14].
| Typ | Data | Lokalizacja | Przyczyna | Liczba ofiar | |
|---|---|---|---|---|---|
| Cochino (SS-345) | Balao | 29 sierpnia 1949 | Norwegia | Awaria[15] | 6 |
| Stickleback (SS-415) | Balao | 29 maja 1958 | Hawaje | Kolizja[15] | 0 |
| Thresher (SSN-593) | Thresher | 10 kwietnia 1963 | Cape Cod | Awaria[16] | 129 |
| Scorpion (SSN-589) | Skipjack | 5 czerwca 1968 | Azory | Nieznana[17] | 99 |
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History, s. 4.
- ↑ The Hunt For the Alligator.
- ↑ Submarines Lost Through Accidents and Perils.
- ↑ Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History, s. 160.
- ↑ Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History, s. 163.
- ↑ a b Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History, s. 173.
- ↑ a b c d e f g h Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History, s. 177.
- ↑ Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History, s. 301.
- ↑ a b Michel Poirier: The American Pacific Submarine Campaign.
- ↑ a b Norman Polmar: The American submarines, s. 57–69.
- ↑ Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History, s. 302.
- ↑ a b c d e f Submarines Lost Through Accidents and Perils of the Sea ↓.
- ↑ Don Keith: Undersea warrior, s. 263–275.
- ↑ SSN-585 Skipjack, FAS.
- ↑ a b Paul Fontenoy: Submarines: An Illustrated History, s. 308.
- ↑ Norman Friedman: U.S. Submarines Since 1945, s. 109–112.
- ↑ Norman Friedman: U.S. Submarines Since 1945, s. 247.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Clay Blair: Silent victory: the U.S. submarine war against Japan. Annapolis, Md.: Naval Institute Press, 2001. ISBN 1-55750-217-X.
- Norman Friedman: U.S. Submarines through 1945: An Illustrated Design History. Annapolis: Naval Institute Press, 1995. ISBN 978-1-55750-263-6.
- Norman Friedman, James L. Christley: U.S. Submarines Since 1945: An Illustrated Design History. Naval Institute Press. ISBN 1-55750-260-9.
- Norman Polmar: Cold War Submarines, The Design and Construction of U.S. and Soviet Submarines. K. J. More. Potomac Books, Inc, 2003. ISBN 1-57488-530-8.
- Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). ABC-CLIO, marzec 2007. ISBN 1-8510-9563-2.
- Don Keith: Undersea warrior: the World War II story of „Mush” Morton and the USS Wahoo. New York: NAL Caliber, 2011. ISBN 978-0-451-23488-9.
- Norman Polmar: The American submarines. Annapolis, Md.: Nautical Aviation Pub. Co. of America, 1981. ISBN 0-933852-14-2.
- US Navy Submarines Losses, Selected Accidents, and Selected Incidents of Damage Resulting from Enemy Action, Chronological. Naval History and Heritage Command. [dostęp 2019-02-07]. (ang.).
- cdr Michel Thomas Poirier, USN: Results Of The American Pacific Submarine Campaign Of World War II. Chief of Naval Operations Submarine Warfare Division. [dostęp 2019-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-11)]. (ang.).
- SSN-585 Skipjack. Federation of American Scientists. [dostęp 2009-12-18]. (ang.).
- Lost US Submarines & Crews. pigboats.com Subnet list. [dostęp 2015-01-09]. (ang.).
- The Hunt For the Alligator. noaa.gov. [dostęp 2015-01-27]. (ang.).