Małgorzata Gersdorf

Małgorzata Maria Gersdorf

Małgorzata Gersdorf (2018)
Data i miejsce urodzenia	22 listopada 1952 Warszawa
Profesor nauk prawnych
Specjalność: prawo pracy
Alma Mater	Uniwersytet Warszawski
Doktorat	1981 – nauki prawne Uniwersytet Warszawski
Habilitacja	2003 – nauki prawne Uniwersytet Warszawski
Profesura	4 marca 2015
Prorektorka
Uczelnia	Uniwersytet Warszawski
Okres zatrudn.	2005–2008
Pierwsza Prezes Sądu Najwyższego
Okres spraw.	30 kwietnia 2014–30 kwietnia 2020
Poprzednik	Lech Krzysztof Paprzycki (p.o.)
Następca	Kamil Zaradkiewicz (p.o.) Małgorzata Manowska
Przewodnicząca Krajowej Rady Sądownictwa
Okres spraw.	23 stycznia 2018–6 marca 2018
Poprzednik	Dariusz Zawistowski
Następca	Leszek Mazur

Małgorzata Maria Gersdorf (ur. 22 listopada 1952 w Warszawie) – polska prawniczka, profesor nauk prawnych, specjalistka w dziedzinie prawa pracy oraz kierowniczka Katedry Prawa Pracy i Polityki Społecznej UW. W latach 2014–2020 Pierwsza Prezes Sądu Najwyższego i z urzędu przewodnicząca Trybunału Stanu. W 2018 przewodnicząca Krajowej Rady Sądownictwa.

Życiorys

Wykształcenie i praca naukowa

W 1975 ukończyła studia prawnicze na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Na tej samej uczelni w 1981 uzyskała stopień naukowy doktora (na podstawie rozprawy pt. Zawarcie umowy o pracę), a w 2003 doktora habilitowanego (w oparciu o dorobek naukowy i rozprawę pt. Niewypłacalność pracodawcy w prawie pracy). 4 marca 2015 otrzymała tytuł naukowy profesora nauk prawnych.

Ukończyła też aplikację sądową (1979) i zdała egzamin radcowski (1986). Od 1975 zawodowo związana z Uniwersytetem Warszawskim, na którym doszła do stanowiska profesora nadzwyczajnego. Na uczelni pełniła funkcję wicedyrektora Instytutu Nauk Prawno-Administracyjnych (1992–1993), następnie przez dwie kadencje była prodziekanem WPiA. W kadencji 2005–2008 zajmowała stanowisko prorektora UW. Od 2008 do 2009 kierowała Studium Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Wydziału Prawa i Administracji. Została kierowniczką Katedry Prawa Pracy i Polityki Społecznej na tym wydziale.

Jest autorką i współautorką ponad 200 publikacji naukowych, w tym kilku monografii oraz wielokrotnie wznawianego komentarza do kodeksu pracy pod redakcją Zbigniewa Salwy.

Działalność publiczna i zawodowa

W latach 1980–2005 należała do NSZZ „Solidarność”. W latach 2003–2005 była członkinią Rady Legislacyjnej. Zasiadała w radzie naukowej Spółdzielczego Instytutu Naukowego, spółki jawnej powiązanej z systemem polskich spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych.

Od 1991 zawodowo związana również z Sądem Najwyższym. Pracowała w Biurze Orzecznictwa oraz Biurze Studiów i Analiz Sądu Najwyższego. W 2005 została radczynią prawną w SN. W 2008 otrzymała z rąk Lecha Kaczyńskiego nominację na sędzię Sądu Najwyższego, zasiadając w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych. W 2014, jako pierwsza kobieta, została powołana na stanowisko Pierwszego Prezesa SN. 6-letnią kadencję na tej funkcji zaczęła pełnić 30 kwietnia 2014.

23 stycznia 2018 została przewodniczącą Krajowej Rady Sądownictwa, zastępując Dariusza Zawistowskiego. 6 marca 2018 zrezygnowała z tej funkcji. Stało się to w dniu, w którym posłowie Prawa i Sprawiedliwości oraz Kukiz’15 wybrali nowy skład KRS (na podstawie nowej ustawy przekazującej Sejmowi kompetencję wyboru sędziów wchodzących w skład rady).

W kwietniu 2018 weszła w życie uchwalona głosami posłów PiS nowa ustawa o Sądzie Najwyższym, przewidująca m.in. obniżenie granicy wieku stanu spoczynku sędziów SN i przeniesienie w stan spoczynku sędziów, którzy ukończyli 65 lat i nie uzyskali zgody prezydenta na dalsze orzekanie. Małgorzata Gersdorf nie przystąpiła do tej procedury i nie złożyła do lipca 2018 oświadczenia określonego w tej ustawie (uznając część jej rozwiązań za niekonstytucyjne, m.in. z uwagi na to, że dotyczyła sędziów już orzekających i pozwalała na faktyczne skrócenie konstytucyjnej kadencji Pierwszego Prezesa SN). Wcześniej w czerwcu 2018 Zgromadzenie Ogólne SN podjęło uchwałę stwierdzającą, że Małgorzata Gersdorf pozostaje Pierwszą Prezeską SN do końca jej kadencji w kwietniu 2020. Małgorzata Gersdorf wyznaczyła sędziego Józefa Iwulskiego jako osobę zastępującą ją na czas nieobecności, wskazując, iż jej status od lipca 2018 się nie zmienił. Potwierdził to w oświadczeniu Józef Iwulski, wskazując, iż nie jest on następcą Małgorzaty Gersdorf, bowiem ta pozostaje na stanowisku I Prezesa SN. 1 stycznia 2019 weszła w życie uchwalona z wniosku posłów partii Prawo i Sprawiedliwość przez Sejm 21 listopada 2018 ustawa o zmianie ustawy o Sądzie Najwyższym uznającą kadencję Małgorzaty Gersdorf jako Pierwszej Prezes Sądu Najwyższego za nieprzerwaną. Tym samym zgodnie z polską konstytucją jej kadencja na stanowisku Pierwszej Prezes Sądu Najwyższego trwała do 30 kwietnia 2020. 1 maja 2020 przeszła w stan spoczynku.

Małgorzata Gersdorf broniąc niezawisłości sądownictwa stała się także jedną z głównych postaci trwającego od 2017 kryzysu wokół Sądu Najwyższego w Polsce.

Nagrody i odznaczenia

W 2019 Małgorzata Gersdorf została wyróżniona „Nagrodą Theodora Heussa” (przyznawaną przez Fundację im. Theodora Heussa z siedzibą w Stuttgarcie) oraz „Międzynarodową Nagrodą Demokracji Bonn” (fundowaną przez stowarzyszenie o tej nazwie tj. Internationale Demokratiepreis Bonn z siedzibą w Bonn).

29 kwietnia 2020, w przeddzień końca swej kadencji Pierwszej Prezes Sądu Najwyższego, odwiedziła Senat i została odznaczona z rąk marszałka Tomasza Grodzkiego Medalem Senatu RP.

W 2021 Małgorzatę Gersdorf, za obronę niezależności sądownictwa w Polsce, wyróżniono Medalem Gezów (nagroda przyznawana przez holenderską Fundacje Geuzenpenning z siedzibą we Vlaardingen).

Życie prywatne

Jest córką prof. Mirosława Gersdorfa (1915–1985), specjalisty z zakresu prawa spółdzielczego i Alicji Nierychlewskiej-Gersdorf, zatrudnionej w Sądzie Wojewódzkim w Warszawie i od 1980 w Sądzie Najwyższym. Wychowywała się na Żoliborzu. Pierwszym mężem Małgorzaty Gersdorf był Tomasz Giaro, para doczekała się syna Macieja. Od 2000 roku jest zamężna z Bohdanem Zdziennickim, prawnikiem i sędzią Trybunału Konstytucyjnego w stanie spoczynku.

Bibliografia

• Nota biograficzna na stronie Sądu Najwyższego. [dostęp 2014-10-08].
• Prof. dr hab. Małgorzata Maria Gersdorf, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2014-10-08] .