Oliver! (film)
,_Bestanddeelnr_921-9805.jpg)
| |
| Gatunek | |
|---|---|
| Rok produkcji |
1967 |
| Data premiery |
26 września 1968 |
| Kraj produkcji | |
| Język | |
| Czas trwania |
153 min |
| Reżyseria | |
| Scenariusz | |
| Główne role | |
| Muzyka | |
| Zdjęcia | |
| Scenografia | |
| Kostiumy | |
| Montaż | |
| Produkcja | |
| Wytwórnia |
Romulus Films |
| Dystrybucja | |
| Budżet |
10 000 000 USD |
| Przychody brutto |
77 400 000 USD |
Oliver! – brytyjski film muzyczny z 1968 roku w reżyserii Carola Reeda. Film był adaptacją musicalu pod tym samym tytułem z 1960 roku opartego na powieści Oliver Twist autorstwa Charlesa Dickensa[1].
Obraz nagrodzono sześcioma Oscarami, w tym dla dla najlepszego filmu roku[2].
Fabuła[edytuj | edytuj kod]
Dunstable, wczesny XIX wiek. 9-letni Oliver Twist jest jedną z sierot pracujących w nieludzkich warunkach w warsztacie dla sierot i ubogich. Zostaje z niego wyrzucony, gdy prosi o dokładkę jedzenia. Bedel przytułku, pan Bumble sprzedaje Olivera grabarzowi panu Sowerberry’emu jako pomocnika do przyuczenia. Inny pracownik Sowerberry’ego, Noah Claypole znęca się nad Oliverem. Gdy Oliver mu się stawia za obrażanie matki, trafia go do piwnicy, gdzie ma oczekiwać kary. Widząc, że okno jest otwarte korzysta z okazji i ucieka w kierunku Londynu, licząc na wzbogacenie się tam.
Dotarłszy do Londyndu Oliver zaprzyjaźnia się z młodocianym kieszonkowcem Dodgerem. Wciela on Olivera do gangu młodocianych przestępców dowodzonych przez starego Żyda Fagina. Nocą, gdy chłopcy śpią, Fagin udaje się do tawerny, by spotkać się po odbiór skradzionych dóbr od swego dawnego wychowanka –włamywacza Billa Sikesa. Po jego powrocie Oliver widzi, że Fagin ma sekretną szkatułkę z skradzionymi kosztownościami. Ten wyjaśnia, że to środki odłożone na starość. Nazajutrz w imieniu Sikesa jego dziewczyna i inna wychowanica Fagina – prostytutka Nancy i jej przyjaciółka Bet domagają się należnej zapłaty za skradzione dobra. Po tym Fagin wysyła chłopców na łowy.
Dodger i Charley okradają jednego bogatego dżentelmena, jednak to Oliver zostaje wzięty za kieszonkowca i po pościgu policja go aresztuje. Wściekły Fagin obawia, że chłopiec wszystkich wyda. Nancy udaje się do magistratu, gdzie przerażony Oliver nic nie mówi, zaś księgarz Jessop zeznaje, że kradzieży dokonał kto inny. Bronlow, okradziony dżentelmen, przejęty losem Olivera zabiera go do siebie. Dodger na polecenie Fagina i Sikesa śledzi powóz Bronlowa. Oliver z nowym opiekunem mieszka w bogatej dzielnicy Bloomsbury Square. Uwagę Bronlowa zwraca podobieństwo jego zbiegłej z domu i zmarłej w wieku osiemnastu lat siostrzenicy Emily do Olivera. Sikes zmusza Nancy, by wspólnie z nim uprowadziła Olivera, który zostaje wysłany oddać książki panu Jessopowi.
W melinie Fagina wciąż jest obawa, że Oliver mógł się wygadać. Nancy jest wzburzona zachowaniem reszty i żałuje, że oddała Olivera z powrotem Faginowi, sądząc że chłopiec trafi na złą drogę. Sikes grozi Faginowi śmiercią, że jeśli ktoś go wyda policji. Tymczasem pan Bumble i pani Corney szukający Olivera odwiedzają Brownlowa i informują, że Oliver miał ze sobą medalion swej matki. Brownlow odprawia ich z kwitkiem oskarżając o próbę wyłudzenia. Łączy jednak fakty i domyśla się, że Emily to matka Olivera, którego urodziła w przytułku. Sikes ku zgrozie Nancy zmusza Olivera na wspólnego włamu. Zaniepokojona Nancy udaje się do Brownlowa i przyznaje się do winy, nie wsypując Sikesa. Obiecuje, że przyprowadzi Olivera przy London Bridge o północy.
Tymczasem włam idzie niepomyślnie i Sikes wraca z Oliverem do tawerny. Nancy rozpętuje wśród bywalców taniec, dzięki czemu Oliver niespostrzeżenie umyka pilnujących go Sikesowi i Faginowi. Sikes śledzi Nancy prowadzącą Olivera na umówione miejsce z Brownlowem. Dopada ich i w szale zabija Nancy. Obawiając się aresztowania Sikes porywa Olivera i ucieka z nim do meliny złodziei. Na miejscu zbrodni gapie podążają tropem jego psa Bullseye’a. Fagin na widok nadciągającego tłumu ucieka wraz z chłopcami. W drodze gubi swoje sekretne środki w błocie. W trakcie ucieczki Sikes, używający Olivera jako zakładnika, zostaje zastrzelony przez policję. Fagin rozważa rozpoczęcie uczciwego życia, lecz widząc Dodgera, który jako jedyny go nie upuścił uznaje, że obaj będą złodziejami do końca swych dni. Oliver zaś wraca do domu Bronwnlowa już jako jego wujeczny wnuk.
Obsada[edytuj | edytuj kod]
- Mark Lester – Oliver Twist
- Ron Moody – Fagin
- Shani Wallis – Nancy
- Oliver Reed – Bill Sikes
- Jack Wild – Jack „Artful Dodger” Dawkins
- Joseph O’Conor – pan Brownlow
- Megs Jenkins – pani Bedwin
- Harry Secombe – pan Bumble
- Peggy Mount – pani Corney
- Sheila White – Bet
- Hugh Griffith – magistrat
- Wensley Pithey – dr Grimwig
- James Hayter – pan Jessop
- Leonard Rossiter – pan Sowerberry
- Hylda Baker – pani Sowerberry
- Kenneth Cranham – Noah Claypole
- Elizabeth Knight – Charlotte
- Frederick Emney – kierownik warsztatu dla sierot
Źródło:[3]
Nagrody[edytuj | edytuj kod]
| Nagroda | Kategoria | Nominowani | Wynik | Źródło |
|---|---|---|---|---|
| Nagroda Akademii Filmowej | Najlepszy film | John Woolf | Wygrana | [2] |
| Najlepsza reżyseria | Carol Reed | Wygrana | ||
| Najlepszy aktor | Ron Moody | Nominacja | ||
| Najlepszy aktor drugoplanowy | Jack Wild | Nominacja | ||
| Najlepszy scenariusz adaptowany | Vernon Harris | Nominacja | ||
| Najlepsza scenografia | John Box, Terence Marsh, Vernon Dixon i Ken Muggleston | Wygrana | ||
| Najlepsze zdjęcia | Oswald Morris | Nominacja | ||
| Najlepsze kostiumy | Phyllis Dalton | Nominacja | ||
| Najlepszy montaż | Ralph Kemplen | Nominacja | ||
| Najlepsza muzyka w musicalu | Johnny Green (adaptacja) | Wygrana | ||
| Najlepszy dźwięk | Shepperton Studio Sound Department | Wygrana | ||
| Nagroda Honorowa za choreografię | Onna White | Wygrana | ||
| American Cinema Editors | Najlepszy montaż filmu fabularnego | Ralph Kemplen | Nominacja | [4] |
| Nagroda Brytyjskiej Akademii Filmowej | Najlepszy film | Carol Reed | Nominacja | [5] |
| Najlepsza reżyseria | Nominacja | |||
| Najlepszy aktor | Ron Moody | Nominacja | ||
| Najlepsze kostiumy | Phyllis Dalton | Nominacja | ||
| Najlepszy montaż | Ralph Kemplen | Nominacja | ||
| Najlepsza scenografia | John Box | Nominacja | ||
| Najlepszy dźwięk | John Cox, Bob Jones | Nominacja | ||
| Najbardziej obiecujący aktor | Jack Wild | Nominacja | ||
| Złote Globy | Najlepsza komedia/musical | Carol Reed | Wygrana | [6] |
| Najlepszy aktor w komedii/musicalu | Ron Moody | Wygrana | ||
| Najlepszy aktor drugoplanowy | Hugh Griffith | Nominacja | ||
| Najlepsza reżyseria | Carol Reed | Nominacja | ||
| Najbardziej obiecujący aktor | Jack Wild | Nominacja | ||
| Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Moskwie | Nagroda specjalna | Carol Reed | Wygrana | [7] |
| Najlepszy aktor | Ron Moody | Wygrana |
Odbiór[edytuj | edytuj kod]
Kazimierz Żórawski na łamach „Filmu” dał Oliverowi! ocenę pozytywną, określając go „dziełem doskonałym” w kategoriach musicalu. Chwalił m.in. Carola Reeda za odwoływanie się do najlepszych pierwowzorów musicalowych, a także wykorzystanie w obsadzie „najlepszych odtwórców scenicznej wersji musicalu”[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Film 1971 ↓, s. 15.
- ↑ a b The 41st Academy Awards (1969) Nominees and Winners. Academy of Motion Picture Arts and Sciences. [dostęp 2023-07-18]. (ang.).
- ↑ Holston 2012 ↓, s. 308.
- ↑ Amerykańskie Stowarzyszenie Montażystów | 1969. Filmweb. [dostęp 2023-07-18]. (pol.).
- ↑ Film in 1969. BAFTA Awards Database. [dostęp 2023-07-18]. (ang.).
- ↑ 1968 26th Golden Globe Awards. The Envelope. [dostęp 2023-07-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-05-18)]. (ang.).
- ↑ a b Żórawski 1971 ↓, s. 5.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Idziemy do kina. „Film”. 26 (14), 1971-04-04. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe. [dostęp 2023-07-18]. (pol.).
- Kim R. Holston: Movie Roadshows: A History and Filmography of Reserved-Seat Limited Showings, 1911-1973. Jefferson (Karolina Północna): McFarland & Company, 2012. ISBN 978-0-7864-9261-9. [dostęp 2023-07-18]. (ang.).
- Kazimierz Żórawski. Musical z Dickensa. „Film”. 26 (18), 1971-05-02. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe. [dostęp 2023-07-18]. (pol.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Brytyjskie filmy familijne
- Brytyjskie filmy muzyczne
- Brytyjskie filmy z 1968 roku
- Brytyjskie musicale filmowe
- Adaptacje filmowe powieści Oliver Twist
- Filmy w reżyserii Carola Reeda
- Filmy nagrodzone Oscarem dla najlepszego filmu
- Filmy nagrodzone Złotym Globem dla najlepszego filmu komediowego lub musicalu
- Filmy nagrodzone Oscarem za najlepszą reżyserię