Na nabrzeżach

Na nabrzeżach
On the Waterfront
Gatunek	kryminał
Rok produkcji	1954
Data premiery	24 czerwca 1954
Kraj produkcji	Stany Zjednoczone
Język	angielski
Czas trwania	108 min
Reżyseria	Elia Kazan
Scenariusz	Budd Schulberg
Główne role	Marlon Brando; Karl Malden; Lee J. Cobb; Rod Steiger; Eva Marie Saint
Muzyka	Leonard Bernstein
Zdjęcia	Boris Kaufman
Scenografia	Richard Day
Montaż	Gene Milford
Produkcja	Sam Spiegel
Wytwórnia	Columbia Pictures; Horizon Pictures
Dystrybucja	Columbia Pictures
Budżet	910 000 USD (szacowany)
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Zwiastun filmu

Na nabrzeżach (ang. On the Waterfront) − amerykański film kryminalny z 1954 roku w reżyserii Elii Kazana i ze scenariuszem Budda Schulberga inspirowanym serią artykułów Crime on the Waterfront Malcolma Johnsona ukazujących się w New York Sun.

Obraz został nagrodzony Oscarem^[1] i Złotym Globem za najlepszy film roku.

W roku 1989 film został jednym z pierwszych 25 filmów wprowadzonych do Narodowego Rejestru Filmowego Stanów Zjednoczonych jako „znaczących kulturowo, historycznie bądź estetycznie”^[2]. W 1995 roku, z okazji stulecia narodzin kina, film znalazł się na watykańskiej liście 45 filmów fabularnych, które propagują szczególne wartości religijne, moralne lub artystyczne^[3].

Fabuła[edytuj | edytuj kod]

Związek zawodowy dokerów w porcie nowojorskim (stowarzyszony z potężną centralą AFL-CIO) jest kontrolowany przez gang o charakterze mafijnym, kierowany przez Johnny’ego Friendly’ego i jego prawnika Charleya Malloya. Ten ostatni to brat Terry’ego Malloya, kiedyś boksera, teraz dokera, który bierze udział w zamordowaniu jednego z pracowników, nieposłusznego wobec związku i gotowego ujawnić jego nielegalne działania.

Wkrótce Terry Malloy musi dokonać trudnego wyboru, gdy Edie Doyle, siostra zabitego, prosi go o pomoc w ustaleniu sprawców^[4].

Obsada[edytuj | edytuj kod]

Marlon Brando – Terry Malloy
Karl Malden – ojciec Barry
Lee J. Cobb – Johnny Friendly
Rod Steiger – Charley „the Gent” Malloy
Pat Henning – Timothy J. „Kayo” Dugan
Leif Erickson – Glover
James Westerfield – Big Mac
Tony Galento – Truck
Tami Mauriello – Tullio
John F. Hamilton – „Pop” Doyle
John Heldabrand – Mutt
Rudy Bond – Moose
Don Blackman – Luke
Arthur Keegan – Jimmy
Abe Simon – Barney
Eva Marie Saint – Edie Doyle
Mike O’Dowd – Specs
Martin Balsam – Gillette
Fred Gwynne – Slim
Thomas Handley – Tommy Collins
Anne Hegira – pani Collins

Nagrody Akademii Filmowej[edytuj | edytuj kod]

Status	Kategoria	Zwycięzca/Nominowany
Nagroda	Najlepszy film	Sam Spiegel (producent)
Nagroda	Najlepszy aktor pierwszoplanowy	Marlon Brando (rola: Terry Malloy)
Nagroda	Najlepsza aktorka drugoplanowa	Eva Marie Saint (rola: Edie Doyle)
Nagroda	Najlepszy reżyser	Elia Kazan (Reżyser)
Nagroda	Najlepszy scenariusz adaptowany	Budd Schulberg (scenarzysta)
Nagroda	Najlepsze zdjęcia czarno-białe	Boris Kaufman (operator)
Nagroda	Najlepszy montaż	Gene Milford (montażysta)
Nagroda	Najlepsza scenografia czarno-biała	Richard Day (scenograf)
Nominacja	Najlepsza muzyka	Leonard Bernstein (kompozytor)
Nominacja	Najlepszy aktor drugoplanowy	Lee J. Cobb (rola: Johnny Friendly)
Nominacja	Najlepszy aktor drugoplanowy	Karl Malden (rola: Ojciec Barry)
Nominacja	Najlepszy aktor drugoplanowy	Rod Steiger (rola: Charley „the Gent” Malloy)

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Lista stu najlepszych amerykańskich filmów według AFI

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ The best of video - poradnik: kino, tv, sat., video. Warszawa: Oficyna Wydawnicza COMFORT, 1994.
↑ Chris Hicks: REGISTRY LETS NEGLECTED `SUNRISE' SHINE IN SPOTLIGHT AT LAST, FAN SAYS. Deseret News, 1989-09-24. [dostęp 2023-11-11]. (ang.).
↑ Niektóre ważne filmy czyli tzw. lista watykańska. kultura.wiara.pl. [dostęp 2010-04-22].
↑ Światowa encyklopedia filmu religijnego. Marek Lis i Adam Garbicz (red.). Kraków: Biały Kruk, 2007, s. 339-340. ISBN 978-83-60292-30-3.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

The best of video - katalog filmów. Warszawa: Oficyna Wydawnicza COMFORT, 1994.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Na nabrzeżach w bazie IMDb (ang.)
Na nabrzeżach w bazie Filmweb
Klub Miłośników Filmu (KMF): Na nabrzeżach. film.org.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-09-09)].
All Movie Guide (ang.)

[1] The best of video - poradnik: kino, tv, sat., video. Warszawa: Oficyna Wydawnicza COMFORT, 1994.

[2] Chris Hicks: REGISTRY LETS NEGLECTED `SUNRISE' SHINE IN SPOTLIGHT AT LAST, FAN SAYS. Deseret News, 1989-09-24. [dostęp 2023-11-11]. (ang.).

[3] Niektóre ważne filmy czyli tzw. lista watykańska. kultura.wiara.pl. [dostęp 2010-04-22].

[SEFR-4] Światowa encyklopedia filmu religijnego. Marek Lis i Adam Garbicz (red.). Kraków: Biały Kruk, 2007, s. 339-340. ISBN 978-83-60292-30-3.

[1]

[2]

[3]

[4]

Lata 40.	Drzewko na Brooklynie (1945) Morze traw (1947) Bumerang (1947) Dżentelmeńska umowa (1947) Pinky (1949)
Lata 50.	Panika na ulicach (1950) Tramwaj zwany pożądaniem (1951) Viva Zapata! (1952) Człowiek na linie (1953) Na nabrzeżach (1954) Na wschód od Edenu (1955) Laleczka (1956) Twarz w tłumie (1957)
Lata 60.	Dzika rzeka (1960) Wiosenna bujność traw (1961) Ameryka, Ameryka (1963) Układ (1969)
Lata 70.	Goście (1972) Ostatni z wielkich (1976)

1920–1939	Skrzydła / Wschód słońca (1928) Melodia Broadwayu (1929) Na Zachodzie bez zmian (1930) Cimarron (1931) Ludzie w hotelu (1932) Kawalkada (1933) Ich noce (1934) Bunt na Bounty (1935) Wielki Ziegfeld (1936) Życie Emila Zoli (1937) Cieszmy się życiem (1938) Przeminęło z wiatrem (1939)
1940–1959	Rebeka (1940) Zielona dolina (1941) Pani Miniver (1942) Casablanca (1943) Idąc moją drogą (1944) Stracony weekend (1945) Najlepsze lata naszego życia (1946) Dżentelmeńska umowa (1947) Hamlet (1948) Gubernator (1949) Wszystko o Ewie (1950) Amerykanin w Paryżu (1951) Największe widowisko świata (1952) Stąd do wieczności (1953) Na nabrzeżach (1954) Marty (1955) W 80 dni dookoła świata (1956) Most na rzece Kwai (1957) Gigi (1958) Ben-Hur (1959)
1960–1979	Garsoniera (1960) West Side Story (1961) Lawrence z Arabii (1962) Przygody Toma Jonesa (1963) My Fair Lady (1964) Dźwięki muzyki (1965) Oto jest głowa zdrajcy (1966) W upalną noc (1967) Oliver! (1968) Nocny kowboj (1969) Patton (1970) Francuski łącznik (1971) Ojciec chrzestny (1972) Żądło (1973) Ojciec chrzestny II (1974) Lot nad kukułczym gniazdem (1975) Rocky (1976) Annie Hall (1977) Łowca jeleni (1978) Sprawa Kramerów (1979)
1980–1999	Zwyczajni ludzie (1980) Rydwany ognia (1981) Gandhi (1982) Czułe słówka (1983) Amadeusz (1984) Pożegnanie z Afryką (1985) Pluton (1986) Ostatni cesarz (1987) Rain Man (1988) Wożąc panią Daisy (1989) Tańczący z wilkami (1990) Milczenie owiec (1991) Bez przebaczenia (1992) Lista Schindlera (1993) Forrest Gump (1994) Braveheart. Waleczne serce (1995) Angielski pacjent (1996) Titanic (1997) Zakochany Szekspir (1998) American Beauty (1999)
2000–2019	Gladiator (2000) Piękny umysł (2001) Chicago (2002) Władca Pierścieni: Powrót króla (2003) Za wszelką cenę (2004) Miasto gniewu (2005) Infiltracja (2006) To nie jest kraj dla starych ludzi (2007) Slumdog. Milioner z ulicy (2008) The Hurt Locker. W pułapce wojny (2009) Jak zostać królem (2010) Artysta (2011) Operacja Argo (2012) Zniewolony (2013) Birdman (2014) Spotlight (2015) Moonlight (2016) Kształt wody (2017) Green Book (2018) Parasite (2019)
2020–2029	Nomadland (2020) CODA (2021) Wszystko wszędzie naraz (2022) Oppenheimer (2023)

1950-1969	Miejsce pod słońcem (1951) Największe widowisko świata (1952) Na nabrzeżach (1954) Na wschód od Edenu (1955) W 80 dni dookoła świata (1956) Most na rzece Kwai (1957) Ucieczka w kajdanach (1958) Ben Hur (1959) Spartakus (1960) Działa Navarony (1961) Lawrence z Arabii (1962) Kardynał (1963) Becket (1964) Doktor Żywago (1965) Oto jest głowa zdrajcy (1966) W upalną noc (1967) Lew w zimie (1968) Anna tysiąca dni (1969)
1970–1989	Love Story (1970) Francuski łącznik (1971) Ojciec chrzestny (1972) Egzorcysta (1973) Chinatown (1974) Lot nad kukułczym gniazdem (1975) Rocky (1976) Punkt zwrotny (1977) Midnight Express (1978) Sprawa Kramerów (1979) Zwyczajni ludzie (1980) Nad złotym stawem (1981) E.T. (1982) Czułe słówka (1983) Amadeusz (1984) Pożegnanie z Afryką (1985) Pluton (1986) Ostatni cesarz (1987) Rain Man (1988) Urodzony 4 lipca (1989)
1990-2009	Tańczący z wilkami (1990) Bugsy (1991) Zapach kobiety (1992) Lista Schindlera (1993) Forrest Gump (1994) Rozważna i romantyczna (1995) Angielski pacjent (1996) Titanic (1997) Szeregowiec Ryan (1998) American Beauty (1999) Gladiator (2000) Piękny umysł (2001) Godziny (2002) Władca Pierścieni: Powrót króla (2003) Aviator (2004) Tajemnica Brokeback Mountain (2005) Babel (2006) Pokuta (2007) Slumdog. Milioner z ulicy (2008) Avatar (2009)
2010-2029	The Social Network (2010) Spadkobiercy (2011) Operacja Argo (2012) Zniewolony (2013) Boyhood (2014) Zjawa (2015) Moonlight (2016) Trzy billboardy za Ebbing, Missouri (2017) Bohemian Rhapsody (2018) 1917 (2019) Nomadland (2020) Psie pazury (2021) Fabelmanowie (2022) Oppenheimer (2023)