Spółgłoska zwarto-szczelinowa zadziąsłowa bezdźwięczna: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m robot poprawia: en:Voiceless palato-alveolar affricate |
formatowanie + holenderski |
||
| Linia 18: | Linia 18: | ||
== Przykłady == |
== Przykłady == |
||
* w [[język polski|języku polskim]]: |
* w [[język polski|języku polskim]]: '''cz'''yn [{{IPA3|'''ʧ'''ɨn}}] |
||
* w [[język amharski|języku amharskim]]: አንቺ [{{IPA3| |
* w [[język amharski|języku amharskim]]: አንቺ [{{IPA3|an'''ʧ'''i}}] "ty" (forma kobieca) |
||
* w [[język angielski|języku angielskim]]: |
* w [[język angielski|języku angielskim]]: '''ch'''eese [{{IPA3|'''ʧ'''i:s}}] "ser" |
||
* w [[język baskijski|języku baskijskim]]: |
* w [[język baskijski|języku baskijskim]]: e'''tx'''ea [{{IPA3|e''''ʧ'''ea}}] "dom" |
||
* w [[język hiszpański|języku hiszpańskim]]: |
* w [[język hiszpański|języku hiszpańskim]]: mu'''ch'''o [{{IPA3|'mu'''ʧ'''o}}] "dużo" |
||
* w [[ |
* w [[język holenderski|języku holenderskim]]: bee'''tj'''e [{{IPA3|'bɛː'''ʧ'''ə}}] "trochę" |
||
* w [[Język niemiecki|języku niemieckim]]: Deu'''tsch''' [{{IPA3|dɔɪ̯'''tʃ'''}}] "język niemiecki" |
|||
{{Spółgłoski}} |
{{Spółgłoski}} |
||
Wersja z 16:48, 7 cze 2011
Spółgłoska zwarto-szczelinowa zadziąsłowa bezdźwięczna – rodzaj dźwięku spółgłoskowego występujący w językach naturalnych, oznaczany w międzynarodowej transkrypcji fonetycznej IPA symbolem [[[:Szablon:IPA3]]].
Artykulacja
Opis
W czasie artykulacji tej spółgłoski:
- modulowany jest strumień powietrza wydychany z płuc, czyli jest to spółgłoska płucna egresywna
- tylna część podniebienia miękkiego zamyka dostęp do jamy nosowej, jest to spółgłoska ustna
- prąd powietrza w jamie ustnej uchodzi wzdłuż środkowej linii języka – spółgłoska środkowa
- koniuszek języka i jego brzeżek kontaktuje się tuż za górnymi dziąsłami – jest to spółgłoska zadziąsłowa.
- Dochodzi do całkowitego zablokowania przepływu powietrza przez jamę ustną i nosową, a następnie do przejścia bezpośrednio, bez plozji, do spółgłoski [ʃ].
- wiązadła głosowe nie drgają , spółgłoska ta jest bezdźwięczna
Warianty
- wzniesienie środkowej części grzbietu języka w stronę podniebienia twardego, mówimy wtedy o spółgłosce zmiękczonej (spalatalizowanej): [ʧʲ]
- wzniesienie tylnej części grzbietu języka w kierunku podniebienia tylnego, mówimy spółgłosce welaryzowanej: [ʧˠ]
- napięcie mięśni gardła – mówimy o spółgłosce faryngalizowanej [ʧˁ]
- zaokrąglenie warg, mówimy wtedy o spółgłosce labializowanej [ʧʷ]
Przykłady
- w języku polskim: czyn [[[:Szablon:IPA3]]]
- w języku amharskim: አንቺ [[[:Szablon:IPA3]]] "ty" (forma kobieca)
- w języku angielskim: cheese [[[:Szablon:IPA3]]] "ser"
- w języku baskijskim: etxea [[[:Szablon:IPA3]]] "dom"
- w języku hiszpańskim: mucho [[[:Szablon:IPA3]]] "dużo"
- w języku holenderskim: beetje [[[:Szablon:IPA3]]] "trochę"
- w języku niemieckim: Deutsch [[[:Szablon:IPA3]]] "język niemiecki"