Stromatium barbatum
| Stromatium barbatum | |||
| (Fabricius, 1775) | |||
| Okres istnienia: miocen–dziś | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
Stromatium barbatum | ||
| Synonimy | |||
| |||
Stromatium barbatum – gatunek chrząszcza z rodziny kózkowatych i podrodziny kózkowych (Cerambycinae). Rozsiedlony w basenie Oceanu Indyjskiego. Wybitnie polifagiczny ksylofag. Szkodnik drewna o dużym znaczeniu gospodarczym.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ten został opisany w 1775 roku przez Johana Christiana Fabriciusa pod nazwą Callidium barbatum. Trzy opisane później gatunki Callidium: C. tranquebaricum, C. variolosum i C. funestum zostały z nim zsynonimizowane. Do rodzaju Stromatium przeniósł go w 1840 roku Francis de Laporte de Castelnau[1][2].
Opis[edytuj | edytuj kod]
Owad dorosły[edytuj | edytuj kod]
Imagines mają ciało długości od 12 do 28 mm[3][4] (według innych źródeł od 16,8 do 25,6 mm[5]). Czułki samców dochodzą do 1,3[5] lub 1,5[3][4] długości ciała, a jego długość wraz z czułkami do 55,7 mm. U samic czułki są krótsze i nie przekraczają, bądź tylko nieco przekraczają długość ciała[5]. Ubarwienie ciała z zakresu od rudobrązowego[3][5] do brązowawo-czarnego[5] lub prawie czarnego[3], a jego owłosienie krótkie, delikatne, płowożółte[3] lub brunatne, obejmujące również czułki i odnóża. Boki i wierzch głowy gęsto i raczej grubo punktowane. Pokrywy punktowane gęsto i grubo, każda uzbrojona w pojedynczy ząbek przyszwowy[5].
Larwa[edytuj | edytuj kod]
Larwy wydłużone, cylindryczne, o zredukowanej głowie i odnóżach. Świeżo wylęgnięte są 2 do 3 mm długie, jasnobiałe z brązowymi żuwaczkami. W pełni rozwinięte osiągają do 38 mm długości (według innych źródeł od 30 do 35 mm[5]) i 9,5 mm szerokości[3]. Ich grube ciała mają wówczas barwę białawożółtawą lub kremową z czarnymi żuwaczkami, brązową głową i jasnobrązowym tułowiem. Tułów stanowi u nich najszerszy segment ciała[5].
W jelicie larw występują symbiotyczne mikroorganizmy odpowiedzialne za rozkład celulozy i hemicelulozy[6].
Jaja[edytuj | edytuj kod]
Jaja białe, owalne[4], wrzecionowate, z nieco spiczasto zakończonymi wierzchołkami. Mają długość od 2,4 do 3 mm i szerokość od 1 do 1,2 mm[5].
Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]
W stanie Maharasztra dorosłe spotyka się zwykle aktywne w czerwcu i lipcu, szczególnie na początku pory deszczowej, a pojedyncze osobniki znajdywane są jeszcze w sierpniu[5]. Dorosłe przejawiają aktywność dzienną[3]. Samica składa jaja w małych pęknięciach i szczelinach, zarówno głównego pnia jak i pędów o średnicy 2 do 2,5 cm. Larwy lęgną się po 7 do 10 dniach inkubacji[5].
Podczas żerowania larwy drążą w drewnie kręte tunele[5], wytwarzając przy tym wyraźnie słyszalne dźwięki drapania żuwaczkami o drewno[7]. Korytarze larwalne są zwykle gęsto upakowane drobnym, mączystym pyłem drzewnym i wydalinami. Zawartość tuneli jest z nich okresowo usuwana[7][5]. Kształt korytarzy jest cylindryczny, w poprzecznym przekroju okrągły, jednak w materiale licznie zasiedlonym korytarze mogą się przeplatać[7]. W skrajnych przypadkach całe wnętrze pędu może być wypełnione pyłem i tylko zewnętrzna powierzchnia pozostawać nienaruszona. Stadium larwalne trwać może nawet do 10 lat[3].
Przepoczwarczenie następuje w drewnie. Dorosłe chrząszcze opuszczają materiał wygryzając owalne lub prawie wielokątne otwory. W przypadku upraw winorośli liczba otworów na jednej roślinie może się wahać od 4 do 8, sporadycznie przekraczając tę liczbę[5].
Gatunek ten jest nadzwyczajnym polifagiem[8]. Podawany był z 350 gatunków roślin żywicielskich zarówno nago- jak okrytonasiennych[3]. E. A. J. Duffy podaje następujące rodzaje: Abies (jodła), Acacia (akacja), Acer (klon), Aesculus (kasztanowiec), Alangium, Albizia, Alnus (olsza), Anogeissus, Annona (flaszowiec), Anthocephalus, Ardisia (ardizja), Artocarpus (chlebowiec), Averrhoa (oskomian), Balanites, Bambusa, Bauhinia, Beaumontia, Betula (brzoza), Bischofia, Boswellia (kadzidla), Bridelia, Broussonetia, Butea, Canarium (kanarecznik), Carallia, Carapa, Carpinus (grab), Cassia (strączyniec), Casuarina (rzewnia), Cedrela, Cedrus (cedr), Celtis (wiązowiec), Chloroxylon, Cinnamomum (cynamonowiec), Citrus (cytrus), Clausena, Clerodendrum, Coffea (kawowiec), Cordia, Cordyline, Cornus (dereń), Corylus (leszczyna), Cotoneaster (irga), Crataegus (głóg), Cryptomeria (szydlica), Cudrania, Cupressus (cyprys), Dalbergia, Debregeasia, Dendrocalamus, Desmodium, Deutzia (żylistek), Diospyros (hurma), Dipterocarpus, Docynia, Elaeagnus, Elaeocarpus (mala), Eriobitrya, Eriolobus, Erythrina (koralodrzew), Eucalyptus (eukaliptus), Eugenia, Euonymus (trzmielina), Eurya, Exocoecaria, Fagus (buk), Feronia, Ficus (figowiec), Fraxinus (jesion), Gamblea, Garcinia (mangostan), Gardenia, Garuga, Gaya, Gmelina, Gouania, Grevillea, Grewia, Gynocardia, Hedera (bluszcz), Helicia, Helicteres, Heritiera, Heteropanax, Hiptage, Holigarna, Holmskioldia, Holoptelea, Hopea, Hypericum (dziurawiec), Ilex (ostrokrzew), Indigofera (indygowiec), Juglans (orzech), Kydia, Lagerstroemia (lagerstremia), Lannea, Larix (modrzew), Lasiosiphon, Leucomeis, Litsea, Machilus, Malus (jabłoń), Madhuca, Magnolia, Mallotus, Mangifera (mango), Mappia, Meliosma, Michelia, Millettia, Mimusops, Norus, Murraya, Myrica (woskownica), Myrsine, Olearia, Ougeinia, Oxyspora, Parkinsonia, Parrotira, Pentacme, Phlogacanthus, Photinia (głogownik), Picea (świerk), Pinus (sosna), Piptadenia, Piptanthus, Pistacia (pistacja), Pithcellobium, Pittosporum, Plecospermum, Poinciana, Polygala (krzyżownica), Pongamia, Poplus (topola), Premna, Prinsepia, Prosopis, Prunus (śliwa), Pterocarpus, Pterygota, Pyrus (grusza), Quercus (dąb), Randia, Rhamnus (szakłak), Rhododendron (różanecznik), Rhus (sumak), Ribes (porzeczka), Rosa (róża), Rubus (jeżyna), Salix (wierzba), Salmalia, Salvadora, Sapium, Saurauja, Semecarpus, Sesbania (turi), Shorea, Siphonodon, Sonneratia, Sorbus (jarząb), Spiraea (tawuła), Spondias (śliwiec), Staphylea (kłokoczka), Styrax, Sterculia, Syzygium (czapetka), Tectona (teczyna), Terminalia, Tilia (lipa), Toddalia, Torricellia, Trewia, Turpinia, Ulmus (wiąz), Vibramum, Woodfoldia, Wrightia, Xylosoma, Ziziphus[9][2].
Znaczenie gospodarcze[edytuj | edytuj kod]
Pierwotnie owad ten występuje w lasach, gdzie odżywia się martwym drewnem drzew. Ze względu na szerokie spektrum pokarmowe, obejmujące wiele roślin uprawnych, ma on duże znaczenie ekonomiczne. Preferowanym materiałem do zasiedlenia jest sezonowane drewno drzew liściastych, ale może to być również drewno drzew iglastych czy bambus. W związku z tym chrząszcz ten w krajach występowania jest pospolitym szkodnikiem drewnianych konstrukcji budowlanych, skrzyń ładunkowych, mebli, sklejki[4], przekładek drewnianych czy drewnianego wyposażenia sportowego (np. kije do krykieta)[3]. Na plantacjach winorośli w Indiach korytarze larwalne hamują transport substancji odżywczych w roślinach, prowadząc niekiedy do usychania całych pędów[5]. Zawleczony w latach 50. XX w. do Afryki Wschodniej, został wykryty jako szkodnik niszczący dachówki w magazynach[4].
Rozprzestrzenienie[edytuj | edytuj kod]
Gatunek rozprzestrzeniony w basenie Oceanu Indyjskiego. Występuje w Mjanmie, Bangladeszu, Indiach, Nepalu, na Andamanach, Sri Lance, w Pakistanie, na Seszelach, Madagaskarze, Mauritiusie, wyspach Réunion i Rodrigues[2][3] oraz Wyspach Rozproszonych[1]. W latach 50' zawleczony do Tanzanii[3][4]. Ponadto znajdowany w towarze w różnych częściach świata jak np. Nowa Zelandia czy Europa[4]. Prawdopodobnie z chińskiej prowincji Szantung znany jako kopalny ze środkowego miocenu[10].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Barsevskis A. et al.: Stromatium barbatum. [w:] Cerambycidae of the World [on-line]. 2014. [dostęp 2014-12-15].
- ↑ a b c Hiroshi Makihara, Amani Mannakkara, Toshihiko Fujimura, Akio Ohtake. Checklist of longicorn coleoptera of Sri Lanka (1) Vesperidae and Cerambycidae excluding Lamiinae. „Bulletin of FFPRI”. 7 (2 (407)), s. 95-110, 2008.
- ↑ a b c d e f g h i j k l John Gerozisis, Phillip Hadlington, Ion Staunton: Urban Pest Management in Australia. University of New South Wales Press, 2008, s. 254-255.
- ↑ a b c d e f g Hans G. Schabel: Forest Entomology in East Africa: Forest Insects of Tanzania. Springer, 2006.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o M. Mani, C. Shivaraju, Narendra S. Kulkarni: The Grape Entomology. Springer, 2014, s. 85-87.
- ↑ Larry L. Barton, Diana E. Northup: Microbial Ecology. Wiley-Blackwell, 2011.
- ↑ a b c H. Panda: Bamboo Plantation and Utilization Handbook. Asia Pacific Business Press, 2011, s. 489.
- ↑ Stromatium barbatum. [w:] Faune Mascarine [on-line]. [dostęp 2014-12-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-20)].
- ↑ E. A. J. Duffy: A monograph of the immature stages of Oriental Timber Beetles (Cerambycidae), 414 p.,198 figs., 18 pls.. Brit. Mus. (Nat. Hist.), 1968.
- ↑ J. F. Zhang: Fossil Insects From Shanwang, Shandong, China. 1989.