Wikipedia:Artykuły na Medal/archiwum/2022-10

2022-10-01

Bogucice – historyczna część oraz dzielnica Katowic, położona w północnej części miasta, na Wzgórzach Chorzowskich. Jest jedną z najmniejszych dzielnic miasta i pełni ona funkcje głównie mieszkaniowe oraz związane z działalnością kulturalną. Bogucice zostały założone w XIII wieku na prawie niemieckim, zaś pierwsza wzmianka osadzie pochodzi z 1360 roku. Były one w średniowieczu jedną z największych wsi w rejonie dzisiejszych Katowic. Bogucice zachowały charakter rolniczy do XIX wieku wraz z powstaniem hut cynku „Franz” oraz „Fanny”, a także kopalni „Ferdinand”. Przemysł przyczynił się do rozwoju wsi i gwałtownego wzrostu liczby jej mieszkańców. W dniu 15 października 1924 roku Bogucice zostały włączone do Katowic, stając się ich częścią. Powierzchnia dzielnicy wynosi 2,78 km², a pod koniec 2020 roku w Bogucicach mieszkało łącznie 13 426 osób. Czytaj więcej…

2022-10-02

Kapitan Ameryka: Wojna bohaterów – amerykański fantastycznonaukowy film akcji z 2016 roku na podstawie serii komiksów o superbohaterze o pseudonimie Kapitan Ameryka wydawnictwa Marvel Comics. Za reżyserię odpowiadali Anthony i Joe Russo na podstawie scenariusza Christophera Markusa i Stephena McFeelya. Tytułową rolę zagrał Chris Evans. Po wydarzeniach w Avengers: Czas Ultrona, Steve Rogers wraz z nowym zespołem Avengers muszą sobie poradzić z kolejnym międzynarodowym problemem. Władze państw próbują wprowadzić ustawę regulującą działania superbohaterów oraz określenie, kiedy mogą korzystać z pomocy Avengers. Wojna bohaterów wchodzi w skład III Fazy Filmowego Uniwersum Marvela. Jest to trzynasty film należący do tej franczyzy, który stanowi część jej pierwszego rozdziału zatytułowanego Saga Nieskończoności. Światowa premiera filmu miała miejsce 12 kwietnia 2016 roku w Los Angeles. Wojna bohaterów zarobiła przeszło 1,15 miliarda dolarów przy budżecie wynoszącym 250 milionów. Otrzymała również pozytywne oceny od krytyków. Czytaj więcej…

2022-10-03

Margaret Abbott (ur. 15 czerwca 1878 w Kolkacie, zm. 10 czerwca 1955 w Greenwich) – amerykańska amatorska golfistka. Pierwsza Amerykanka, która została mistrzynią olimpijską, zdobywając pierwsze miejsce w konkurencji indywidualnej kobiet w golfie na igrzyskach olimpijskich w 1900 w Paryżu. Urodziła się w Indiach, w 1884 roku wraz z rodziną przeniosła się do Chicago. Dołączyła do Chicago Golf Club w Wheaton, gdzie trenowała pod okiem Charlesa B. Macdonalda oraz H.J. Whighama. W 1899 roku wyjechała z matką do Paryża na studia artystyczne. W październiku 1900 roku zapisała się na zawody w golfie, nie będąc świadoma tego, że odbywały się one podczas drugich nowożytnych igrzysk olimpijskich. Wygrała turniej z wynikiem 47 uderzeń, w nagrodę otrzymując porcelanową miskę. W 1901 roku powróciła do Stanów Zjednoczonych, gdzie założyła rodzinę. Zmarła nie zdając sobie sprawy z tego, że została mistrzynią olimpijską. Historia jej życia stała się szerzej znana dzięki staraniom Pauli Welch, profesor Uniwersytetu Florydy. Czytaj więcej…

2022-10-04

Człowiek ze stali – amerykański fantastycznonaukowy film akcji z 2013 roku na podstawie serii komiksów o superbohaterze o pseudonimie Superman wydawnictwa DC Comics. Za reżyserię filmu odpowiadał Zack Snyder, a za scenariusz David S. Goyer. W rolach głównych wystąpili: Henry Cavill, Amy Adams, Kevin Costner oraz Russell Crowe. W filmie Clark Kent dowiaduje się, że jest obdarzonym supermocami kosmitą z planety Krypton. Jako Superman przyjmuje rolę obrońcy ludzkości decydując się stawić czoła generałowi Zodowi i powstrzymać go przed zniszczeniem ludzkości. Jest to pierwszy film należący do franczyzy DC Extended Universe. Światowa premiera miała miejsce 10 czerwca 2013 roku w Nowym Jorku. Przy budżecie 225 milionów dolarów film zarobił ponad 668 milionów i wywołał mieszaną reakcję krytyków. Chwalili oni sekwencje akcji, oprawę wizualną oraz muzykę Hansa Zimmera, ale krytykowali tempo, mroczny ton i brak rozwoju postaci. W serwisie Rotten Tomatoes 56% z 340 recenzji uznano za pozytywne, a średnia ocen wystawionych na ich podstawie wyniosła 6,2/10. Czytaj więcej…

2022-10-05

Społeczeństwo jest niemiłe – debiutancka płyta Doroty Masłowskiej z 2014 roku, wydana pod pseudonimem Mister D. Album w intencji Masłowskiej miał stanowić odskocznię od działalności czysto literackiej, z którą do tej pory była kojarzona. Uznała także, że nowa dla niej – muzyczna – forma wyrazu będzie lepiej od literatury zaangażowanej pasować do tematyki społecznej, którą zamierzała poruszyć. Płyta była nagrywana przez pół roku w mieszkaniu Masłowskiej we współpracy z profesjonalnymi muzykami. Została wydana 22 lutego 2014 roku. Muzycznie album stanowi mieszankę rapu, punka i muzyki tanecznej, utrzymanych w estetyce campu i pastiszu, z celowo uwypukloną amatorskością wokalną Masłowskiej. W tekstach utworów Masłowska mierzy się z takimi tematami jak: nierówność płci, kultura skoncentrowana na celebrytach czy konsumpcjonizm. Odnosi się do konkretnych postaci, symboli kojarzonych z latami 90., kalk językowych z języka potocznego, telewizji i prasy kolorowej czy aspiracji i wyobrażeń stereotypowego Polaka, zarówno nowobogackiego, jak i prowincjonalnego. Do ośmiu piosenek powstały teledyski, które wizualnie stanowią spójną całość z resztą projektu. Masłowska zagrała wraz z zespołem przeszło dwadzieścia koncertów. W listopadzie 2015 roku zawiesiła działalność muzyczną. Czytaj więcej…

2022-10-06

Piekielne statki – japońskie statki oraz okręty, które w czasie wojny na Pacyfiku służyły do transportu alianckich jeńców wojennych. Przewożono nimi również internowanych cywilów, azjatyckich robotników przymusowych oraz tzw. kobiety do towarzystwa. Statki zyskały swój przydomek ze względu na nieludzkie warunki, które na nich panowały. Jeńców zazwyczaj stłaczano w ładowniach, które były pozbawione odpowiedniej wentylacji oraz urządzeń sanitarnych. Często otrzymywali niewystarczające racje wody i żywności oraz byli brutalnie traktowani przez japońską eskortę. Rannym i chorym nie udzielano pomocy medycznej. W konsekwencji liczne były przypadki zgonów spowodowanych głodem, pragnieniem, wyczerpaniem, chorobami i brakiem powietrza. Największym zagrożeniem dla życia jeńców były jednak ataki alianckich okrętów podwodnych oraz samolotów. W latach 1942–1945 co najmniej kilkanaście „piekielnych statków” zostało zatopionych przez Amerykanów i Brytyjczyków. Liczba ofiar tych katastrof wielokrotnie sięgała setek, a nawet tysięcy osób. Japońskie źródła podają, że spośród około 50 tys. jeńców, których przewożono „piekielnymi statkami”, blisko 10,8 tys. poniosło śmierć w trakcie rejsu. „Piekielne statki” były drugą co do liczebności – po obozach i placach budowy Kolei Birmańskiej – przyczyną ofiar śmiertelnych wśród alianckich jeńców w niewoli japońskiej. Czytaj więcej…

2022-10-07

Portret Josefy Bayeu – obraz olejny hiszpańskiego malarza Francisca Goi. Obecnie znajduje się w zbiorach Muzeum Prado w Madrycie. Portret przedstawia młodą, dobrze sytuowaną kobietę w wieku około 30 lat. Tradycyjnie uznawano go za podobiznę Josefy Bayeu, jedynej żony artysty, gdyż tak został opisany w jednym z inwentarzy przeprowadzonych w domu Goi, a następnie w muzealnych katalogach. Obecnie krytycy sztuki mają wątpliwości co do tej identyfikacji, a także daty powstania samego obrazu. Nie udało się stwierdzić z całkowitą pewnością, kogo przedstawia portret. Według historyków sztuki z Prado – najprawdopodobniej jest to podobizna Leokadii Zorrilli de Weiss, młodej szlachcianki, towarzyszki życia Goi po śmierci jego żony. Prawdopodobnie nie był to obraz wykonany na zamówienie – w przeciwieństwie do większości portretów pędzla Goi, lecz dzieło o prywatnym charakterze przedstawiające osobę z bliskiego otoczenia artysty. Ze względu na enigmatyczny uśmiech kobiety, obraz nazywano Moną Lisą Goi. Czytaj więcej…

2022-10-08

Hr.Ms. Flores – holenderska kanonierka z okresu dwudziestolecia międzywojennego oraz II wojny światowej, jedna z dwóch zbudowanych jednostek typu Flores. Okręt wypierał 1676 ton, a jego główne uzbrojenie stanowiły trzy działa kalibru 149 mm Boforsa, uzupełniane przez artylerię przeciwlotniczą. Jednostka została zwodowana w sierpniu 1925 roku w stoczni Fijenoord w Schiedam, a do składu Koninklijke Marine wcielono ją w marcu 1926 roku. Nazwa pochodziła od wyspy Flores. Okręt przeznaczony był do służby w holenderskich posiadłościach w Azji, stacjonując w Holenderskich Indiach Wschodnich. Po wybuchu II wojny światowej kanonierka powróciła do metropolii. Po ataku Niemiec na Holandię w maju 1940 roku „Flores” zdołała ewakuować się do Wielkiej Brytanii. Uczestniczyła w eskorcie przybrzeżnych i atlantyckich konwojów morskich, a od 1943 roku operowała na Morzu Śródziemnym, biorąc udział w kampanii włoskiej. W 1944 roku wspierała lądowanie w Normandii. Po zakończeniu wojny jednostka pełniła funkcję szkolnego okrętu artyleryjskiego, a w 1950 roku została przeklasyfikowana na fregatę. Od 1955 roku naprzemiennie pełniła rolę hulku i okrętu dozorowego. W 1968 roku okręt został wycofany ze służby oraz złomowany w 1969 roku. Czytaj więcej…

2022-10-09

Kapitan Ameryka: Wojna bohaterów – amerykański fantastycznonaukowy film akcji z 2016 roku na podstawie serii komiksów o superbohaterze o pseudonimie Kapitan Ameryka wydawnictwa Marvel Comics. Za reżyserię odpowiadali Anthony i Joe Russo na podstawie scenariusza Christophera Markusa i Stephena McFeelya. Tytułową rolę zagrał Chris Evans. Po wydarzeniach w Avengers: Czas Ultrona, Steve Rogers wraz z nowym zespołem Avengers muszą sobie poradzić z kolejnym międzynarodowym problemem. Władze państw próbują wprowadzić ustawę regulującą działania superbohaterów oraz określenie, kiedy mogą korzystać z pomocy Avengers. Wojna bohaterów wchodzi w skład III Fazy Filmowego Uniwersum Marvela. Jest to trzynasty film należący do tej franczyzy, który stanowi część jej pierwszego rozdziału zatytułowanego Saga Nieskończoności. Światowa premiera filmu miała miejsce 12 kwietnia 2016 roku w Los Angeles. Wojna bohaterów zarobiła przeszło 1,15 miliarda dolarów przy budżecie wynoszącym 250 milionów. Otrzymała również pozytywne oceny od krytyków. Czytaj więcej…

2022-10-10

Margaret Abbott (ur. 15 czerwca 1878 w Kolkacie, zm. 10 czerwca 1955 w Greenwich) – amerykańska amatorska golfistka. Pierwsza Amerykanka, która została mistrzynią olimpijską, zdobywając pierwsze miejsce w konkurencji indywidualnej kobiet w golfie na igrzyskach olimpijskich w 1900 w Paryżu. Urodziła się w Indiach, w 1884 roku wraz z rodziną przeniosła się do Chicago. Dołączyła do Chicago Golf Club w Wheaton, gdzie trenowała pod okiem Charlesa B. Macdonalda oraz H.J. Whighama. W 1899 roku wyjechała z matką do Paryża na studia artystyczne. W październiku 1900 roku zapisała się na zawody w golfie, nie będąc świadoma tego, że odbywały się one podczas drugich nowożytnych igrzysk olimpijskich. Wygrała turniej z wynikiem 47 uderzeń, w nagrodę otrzymując porcelanową miskę. W 1901 roku powróciła do Stanów Zjednoczonych, gdzie założyła rodzinę. Zmarła nie zdając sobie sprawy z tego, że została mistrzynią olimpijską. Historia jej życia stała się szerzej znana dzięki staraniom Pauli Welch, profesor Uniwersytetu Florydy. Czytaj więcej…

2022-10-11

Człowiek ze stali – amerykański fantastycznonaukowy film akcji z 2013 roku na podstawie serii komiksów o superbohaterze o pseudonimie Superman wydawnictwa DC Comics. Za reżyserię filmu odpowiadał Zack Snyder, a za scenariusz David S. Goyer. W rolach głównych wystąpili: Henry Cavill, Amy Adams, Kevin Costner oraz Russell Crowe. W filmie Clark Kent dowiaduje się, że jest obdarzonym supermocami kosmitą z planety Krypton. Jako Superman przyjmuje rolę obrońcy ludzkości decydując się stawić czoła generałowi Zodowi i powstrzymać go przed zniszczeniem ludzkości. Jest to pierwszy film należący do franczyzy DC Extended Universe. Światowa premiera miała miejsce 10 czerwca 2013 roku w Nowym Jorku. Przy budżecie 225 milionów dolarów film zarobił ponad 668 milionów i wywołał mieszaną reakcję krytyków. Chwalili oni sekwencje akcji, oprawę wizualną oraz muzykę Hansa Zimmera, ale krytykowali tempo, mroczny ton i brak rozwoju postaci. W serwisie Rotten Tomatoes 56% z 340 recenzji uznano za pozytywne, a średnia ocen wystawionych na ich podstawie wyniosła 6,2/10. Czytaj więcej…

2022-10-12

Społeczeństwo jest niemiłe – debiutancka płyta Doroty Masłowskiej z 2014 roku, wydana pod pseudonimem Mister D. Album w intencji Masłowskiej miał stanowić odskocznię od działalności czysto literackiej, z którą do tej pory była kojarzona. Uznała także, że nowa dla niej – muzyczna – forma wyrazu będzie lepiej od literatury zaangażowanej pasować do tematyki społecznej, którą zamierzała poruszyć. Płyta była nagrywana przez pół roku w mieszkaniu Masłowskiej we współpracy z profesjonalnymi muzykami. Została wydana 22 lutego 2014 roku. Muzycznie album stanowi mieszankę rapu, punka i muzyki tanecznej, utrzymanych w estetyce campu i pastiszu, z celowo uwypukloną amatorskością wokalną Masłowskiej. W tekstach utworów Masłowska mierzy się z takimi tematami jak: nierówność płci, kultura skoncentrowana na celebrytach czy konsumpcjonizm. Odnosi się do konkretnych postaci, symboli kojarzonych z latami 90., kalk językowych z języka potocznego, telewizji i prasy kolorowej czy aspiracji i wyobrażeń stereotypowego Polaka, zarówno nowobogackiego, jak i prowincjonalnego. Do ośmiu piosenek powstały teledyski, które wizualnie stanowią spójną całość z resztą projektu. Masłowska zagrała wraz z zespołem przeszło dwadzieścia koncertów. W listopadzie 2015 roku zawiesiła działalność muzyczną. Czytaj więcej…

2022-10-13

Piekielne statki – japońskie statki oraz okręty, które w czasie wojny na Pacyfiku służyły do transportu alianckich jeńców wojennych. Przewożono nimi również internowanych cywilów, azjatyckich robotników przymusowych oraz tzw. kobiety do towarzystwa. Statki zyskały swój przydomek ze względu na nieludzkie warunki, które na nich panowały. Jeńców zazwyczaj stłaczano w ładowniach, które były pozbawione odpowiedniej wentylacji oraz urządzeń sanitarnych. Często otrzymywali niewystarczające racje wody i żywności oraz byli brutalnie traktowani przez japońską eskortę. Rannym i chorym nie udzielano pomocy medycznej. W konsekwencji liczne były przypadki zgonów spowodowanych głodem, pragnieniem, wyczerpaniem, chorobami i brakiem powietrza. Największym zagrożeniem dla życia jeńców były jednak ataki alianckich okrętów podwodnych oraz samolotów. W latach 1942–1945 co najmniej kilkanaście „piekielnych statków” zostało zatopionych przez Amerykanów i Brytyjczyków. Liczba ofiar tych katastrof wielokrotnie sięgała setek, a nawet tysięcy osób. Japońskie źródła podają, że spośród około 50 tys. jeńców, których przewożono „piekielnymi statkami”, blisko 10,8 tys. poniosło śmierć w trakcie rejsu. „Piekielne statki” były drugą co do liczebności – po obozach i placach budowy Kolei Birmańskiej – przyczyną ofiar śmiertelnych wśród alianckich jeńców w niewoli japońskiej. Czytaj więcej…

2022-10-14

Portret Josefy Bayeu – obraz olejny hiszpańskiego malarza Francisca Goi. Obecnie znajduje się w zbiorach Muzeum Prado w Madrycie. Portret przedstawia młodą, dobrze sytuowaną kobietę w wieku około 30 lat. Tradycyjnie uznawano go za podobiznę Josefy Bayeu, jedynej żony artysty, gdyż tak został opisany w jednym z inwentarzy przeprowadzonych w domu Goi, a następnie w muzealnych katalogach. Obecnie krytycy sztuki mają wątpliwości co do tej identyfikacji, a także daty powstania samego obrazu. Nie udało się stwierdzić z całkowitą pewnością, kogo przedstawia portret. Według historyków sztuki z Prado – najprawdopodobniej jest to podobizna Leokadii Zorrilli de Weiss, młodej szlachcianki, towarzyszki życia Goi po śmierci jego żony. Prawdopodobnie nie był to obraz wykonany na zamówienie – w przeciwieństwie do większości portretów pędzla Goi, lecz dzieło o prywatnym charakterze przedstawiające osobę z bliskiego otoczenia artysty. Ze względu na enigmatyczny uśmiech kobiety, obraz nazywano Moną Lisą Goi. Czytaj więcej…

2022-10-15

Hr.Ms. Flores – holenderska kanonierka z okresu dwudziestolecia międzywojennego oraz II wojny światowej, jedna z dwóch zbudowanych jednostek typu Flores. Okręt wypierał 1676 ton, a jego główne uzbrojenie stanowiły trzy działa kalibru 149 mm Boforsa, uzupełniane przez artylerię przeciwlotniczą. Jednostka została zwodowana w sierpniu 1925 roku w stoczni Fijenoord w Schiedam, a do składu Koninklijke Marine wcielono ją w marcu 1926 roku. Nazwa pochodziła od wyspy Flores. Okręt przeznaczony był do służby w holenderskich posiadłościach w Azji, stacjonując w Holenderskich Indiach Wschodnich. Po wybuchu II wojny światowej kanonierka powróciła do metropolii. Po ataku Niemiec na Holandię w maju 1940 roku „Flores” zdołała ewakuować się do Wielkiej Brytanii. Uczestniczyła w eskorcie przybrzeżnych i atlantyckich konwojów morskich, a od 1943 roku operowała na Morzu Śródziemnym, biorąc udział w kampanii włoskiej. W 1944 roku wspierała lądowanie w Normandii. Po zakończeniu wojny jednostka pełniła funkcję szkolnego okrętu artyleryjskiego, a w 1950 roku została przeklasyfikowana na fregatę. Od 1955 roku naprzemiennie pełniła rolę hulku i okrętu dozorowego. W 1968 roku okręt został wycofany ze służby oraz złomowany w 1969 roku. Czytaj więcej…

2022-10-16

Skyfall – brytyjski film szpiegowski z 2012 roku o przygodach Jamesa Bonda, wyprodukowany przez Eon Productions. Za reżyserię odpowiada Sam Mendes, a za scenariusz Neal Purvis i Robert Wade oraz John Logan. W rolę agenta 007 po raz trzeci wcielił się Daniel Craig, a obok niego w rolach głównych wystąpili Javier Bardem, Ralph Fiennes oraz Judi Dench. Jest to dwudziesta trzecia produkcja wchodząca w skład serii filmów o Bondzie. Po wydarzeniach z poprzedniej części, Bond bada sprawę ataku na siedzibę MI6. Tropy prowadzą go do spisku byłego agenta Raoula Silvy, który chce zemścić się na M za porzucenie go. Skyfall miał premierę w Royal Albert Hall w Londynie 23 października 2012 roku. Premiera zbiegła się z 50. rocznicą powstania serii, którą zapoczątkował film Doktor No w 1962 roku. Był to pierwszy film o Jamesie Bondzie, który wyświetlano w kinach IMAX, choć nie był kręcony kamerami tego typu. Otrzymał bardzo pozytywne recenzje krytyków i był czternastym filmem, który zarobił ponad 1 miliard dolarów na całym świecie, a także jedynym filmem o Jamesie Bondzie, który tego dokonał. Film zdobył wiele wyróżnień, w tym dwa Oscary. Czytaj więcej…

2022-10-17

Margaret Abbott (ur. 15 czerwca 1878 w Kolkacie, zm. 10 czerwca 1955 w Greenwich) – amerykańska amatorska golfistka. Pierwsza Amerykanka, która została mistrzynią olimpijską, zdobywając pierwsze miejsce w konkurencji indywidualnej kobiet w golfie na igrzyskach olimpijskich w 1900 w Paryżu. Urodziła się w Indiach, w 1884 roku wraz z rodziną przeniosła się do Chicago. Dołączyła do Chicago Golf Club w Wheaton, gdzie trenowała pod okiem Charlesa B. Macdonalda oraz H.J. Whighama. W 1899 roku wyjechała z matką do Paryża na studia artystyczne. W październiku 1900 roku zapisała się na zawody w golfie, nie będąc świadoma tego, że odbywały się one podczas drugich nowożytnych igrzysk olimpijskich. Wygrała turniej z wynikiem 47 uderzeń, w nagrodę otrzymując porcelanową miskę. W 1901 roku powróciła do Stanów Zjednoczonych, gdzie założyła rodzinę. Zmarła nie zdając sobie sprawy z tego, że została mistrzynią olimpijską. Historia jej życia stała się szerzej znana dzięki staraniom Pauli Welch, profesor Uniwersytetu Florydy. Czytaj więcej…

2022-10-18

Człowiek ze stali – amerykański fantastycznonaukowy film akcji z 2013 roku na podstawie serii komiksów o superbohaterze o pseudonimie Superman wydawnictwa DC Comics. Za reżyserię filmu odpowiadał Zack Snyder, a za scenariusz David S. Goyer. W rolach głównych wystąpili: Henry Cavill, Amy Adams, Kevin Costner oraz Russell Crowe. W filmie Clark Kent dowiaduje się, że jest obdarzonym supermocami kosmitą z planety Krypton. Jako Superman przyjmuje rolę obrońcy ludzkości decydując się stawić czoła generałowi Zodowi i powstrzymać go przed zniszczeniem ludzkości. Jest to pierwszy film należący do franczyzy DC Extended Universe. Światowa premiera miała miejsce 10 czerwca 2013 roku w Nowym Jorku. Przy budżecie 225 milionów dolarów film zarobił ponad 668 milionów i wywołał mieszaną reakcję krytyków. Chwalili oni sekwencje akcji, oprawę wizualną oraz muzykę Hansa Zimmera, ale krytykowali tempo, mroczny ton i brak rozwoju postaci. W serwisie Rotten Tomatoes 56% z 340 recenzji uznano za pozytywne, a średnia ocen wystawionych na ich podstawie wyniosła 6,2/10. Czytaj więcej…

2022-10-19

Społeczeństwo jest niemiłe – debiutancka płyta Doroty Masłowskiej z 2014 roku, wydana pod pseudonimem Mister D. Album w intencji Masłowskiej miał stanowić odskocznię od działalności czysto literackiej, z którą do tej pory była kojarzona. Uznała także, że nowa dla niej – muzyczna – forma wyrazu będzie lepiej od literatury zaangażowanej pasować do tematyki społecznej, którą zamierzała poruszyć. Płyta była nagrywana przez pół roku w mieszkaniu Masłowskiej we współpracy z profesjonalnymi muzykami. Została wydana 22 lutego 2014 roku. Muzycznie album stanowi mieszankę rapu, punka i muzyki tanecznej, utrzymanych w estetyce campu i pastiszu, z celowo uwypukloną amatorskością wokalną Masłowskiej. W tekstach utworów Masłowska mierzy się z takimi tematami jak: nierówność płci, kultura skoncentrowana na celebrytach czy konsumpcjonizm. Odnosi się do konkretnych postaci, symboli kojarzonych z latami 90., kalk językowych z języka potocznego, telewizji i prasy kolorowej czy aspiracji i wyobrażeń stereotypowego Polaka, zarówno nowobogackiego, jak i prowincjonalnego. Do ośmiu piosenek powstały teledyski, które wizualnie stanowią spójną całość z resztą projektu. Masłowska zagrała wraz z zespołem przeszło dwadzieścia koncertów. W listopadzie 2015 roku zawiesiła działalność muzyczną. Czytaj więcej…

2022-10-20

Piekielne statki – japońskie statki oraz okręty, które w czasie wojny na Pacyfiku służyły do transportu alianckich jeńców wojennych. Przewożono nimi również internowanych cywilów, azjatyckich robotników przymusowych oraz tzw. kobiety do towarzystwa. Statki zyskały swój przydomek ze względu na nieludzkie warunki, które na nich panowały. Jeńców zazwyczaj stłaczano w ładowniach, które były pozbawione odpowiedniej wentylacji oraz urządzeń sanitarnych. Często otrzymywali niewystarczające racje wody i żywności oraz byli brutalnie traktowani przez japońską eskortę. Rannym i chorym nie udzielano pomocy medycznej. W konsekwencji liczne były przypadki zgonów spowodowanych głodem, pragnieniem, wyczerpaniem, chorobami i brakiem powietrza. Największym zagrożeniem dla życia jeńców były jednak ataki alianckich okrętów podwodnych oraz samolotów. W latach 1942–1945 co najmniej kilkanaście „piekielnych statków” zostało zatopionych przez Amerykanów i Brytyjczyków. Liczba ofiar tych katastrof wielokrotnie sięgała setek, a nawet tysięcy osób. Japońskie źródła podają, że spośród około 50 tys. jeńców, których przewożono „piekielnymi statkami”, blisko 10,8 tys. poniosło śmierć w trakcie rejsu. „Piekielne statki” były drugą co do liczebności – po obozach i placach budowy Kolei Birmańskiej – przyczyną ofiar śmiertelnych wśród alianckich jeńców w niewoli japońskiej. Czytaj więcej…

2022-10-21

Portret Josefy Bayeu – obraz olejny hiszpańskiego malarza Francisca Goi. Obecnie znajduje się w zbiorach Muzeum Prado w Madrycie. Portret przedstawia młodą, dobrze sytuowaną kobietę w wieku około 30 lat. Tradycyjnie uznawano go za podobiznę Josefy Bayeu, jedynej żony artysty, gdyż tak został opisany w jednym z inwentarzy przeprowadzonych w domu Goi, a następnie w muzealnych katalogach. Obecnie krytycy sztuki mają wątpliwości co do tej identyfikacji, a także daty powstania samego obrazu. Nie udało się stwierdzić z całkowitą pewnością, kogo przedstawia portret. Według historyków sztuki z Prado – najprawdopodobniej jest to podobizna Leokadii Zorrilli de Weiss, młodej szlachcianki, towarzyszki życia Goi po śmierci jego żony. Prawdopodobnie nie był to obraz wykonany na zamówienie – w przeciwieństwie do większości portretów pędzla Goi, lecz dzieło o prywatnym charakterze przedstawiające osobę z bliskiego otoczenia artysty. Ze względu na enigmatyczny uśmiech kobiety, obraz nazywano Moną Lisą Goi. Czytaj więcej…

2022-10-22

Hr.Ms. Flores – holenderska kanonierka z okresu dwudziestolecia międzywojennego oraz II wojny światowej, jedna z dwóch zbudowanych jednostek typu Flores. Okręt wypierał 1676 ton, a jego główne uzbrojenie stanowiły trzy działa kalibru 149 mm Boforsa, uzupełniane przez artylerię przeciwlotniczą. Jednostka została zwodowana w sierpniu 1925 roku w stoczni Fijenoord w Schiedam, a do składu Koninklijke Marine wcielono ją w marcu 1926 roku. Nazwa pochodziła od wyspy Flores. Okręt przeznaczony był do służby w holenderskich posiadłościach w Azji, stacjonując w Holenderskich Indiach Wschodnich. Po wybuchu II wojny światowej kanonierka powróciła do metropolii. Po ataku Niemiec na Holandię w maju 1940 roku „Flores” zdołała ewakuować się do Wielkiej Brytanii. Uczestniczyła w eskorcie przybrzeżnych i atlantyckich konwojów morskich, a od 1943 roku operowała na Morzu Śródziemnym, biorąc udział w kampanii włoskiej. W 1944 roku wspierała lądowanie w Normandii. Po zakończeniu wojny jednostka pełniła funkcję szkolnego okrętu artyleryjskiego, a w 1950 roku została przeklasyfikowana na fregatę. Od 1955 roku naprzemiennie pełniła rolę hulku i okrętu dozorowego. W 1968 roku okręt został wycofany ze służby oraz złomowany w 1969 roku. Czytaj więcej…

2022-10-23

Skyfall – brytyjski film szpiegowski z 2012 roku o przygodach Jamesa Bonda, wyprodukowany przez Eon Productions. Za reżyserię odpowiada Sam Mendes, a za scenariusz Neal Purvis i Robert Wade oraz John Logan. W rolę agenta 007 po raz trzeci wcielił się Daniel Craig, a obok niego w rolach głównych wystąpili Javier Bardem, Ralph Fiennes oraz Judi Dench. Jest to dwudziesta trzecia produkcja wchodząca w skład serii filmów o Bondzie. Po wydarzeniach z poprzedniej części, Bond bada sprawę ataku na siedzibę MI6. Tropy prowadzą go do spisku byłego agenta Raoula Silvy, który chce zemścić się na M za porzucenie go. Skyfall miał premierę w Royal Albert Hall w Londynie 23 października 2012 roku. Premiera zbiegła się z 50. rocznicą powstania serii, którą zapoczątkował film Doktor No w 1962 roku. Był to pierwszy film o Jamesie Bondzie, który wyświetlano w kinach IMAX, choć nie był kręcony kamerami tego typu. Otrzymał bardzo pozytywne recenzje krytyków i był czternastym filmem, który zarobił ponad 1 miliard dolarów na całym świecie, a także jedynym filmem o Jamesie Bondzie, który tego dokonał. Film zdobył wiele wyróżnień, w tym dwa Oscary. Czytaj więcej…

2022-10-24

Margaret Abbott (ur. 15 czerwca 1878 w Kolkacie, zm. 10 czerwca 1955 w Greenwich) – amerykańska amatorska golfistka. Pierwsza Amerykanka, która została mistrzynią olimpijską, zdobywając pierwsze miejsce w konkurencji indywidualnej kobiet w golfie na igrzyskach olimpijskich w 1900 w Paryżu. Urodziła się w Indiach, w 1884 roku wraz z rodziną przeniosła się do Chicago. Dołączyła do Chicago Golf Club w Wheaton, gdzie trenowała pod okiem Charlesa B. Macdonalda oraz H.J. Whighama. W 1899 roku wyjechała z matką do Paryża na studia artystyczne. W październiku 1900 roku zapisała się na zawody w golfie, nie będąc świadoma tego, że odbywały się one podczas drugich nowożytnych igrzysk olimpijskich. Wygrała turniej z wynikiem 47 uderzeń, w nagrodę otrzymując porcelanową miskę. W 1901 roku powróciła do Stanów Zjednoczonych, gdzie założyła rodzinę. Zmarła nie zdając sobie sprawy z tego, że została mistrzynią olimpijską. Historia jej życia stała się szerzej znana dzięki staraniom Pauli Welch, profesor Uniwersytetu Florydy. Czytaj więcej…

2022-10-25

Człowiek ze stali – amerykański fantastycznonaukowy film akcji z 2013 roku na podstawie serii komiksów o superbohaterze o pseudonimie Superman wydawnictwa DC Comics. Za reżyserię filmu odpowiadał Zack Snyder, a za scenariusz David S. Goyer. W rolach głównych wystąpili: Henry Cavill, Amy Adams, Kevin Costner oraz Russell Crowe. W filmie Clark Kent dowiaduje się, że jest obdarzonym supermocami kosmitą z planety Krypton. Jako Superman przyjmuje rolę obrońcy ludzkości decydując się stawić czoła generałowi Zodowi i powstrzymać go przed zniszczeniem ludzkości. Jest to pierwszy film należący do franczyzy DC Extended Universe. Światowa premiera miała miejsce 10 czerwca 2013 roku w Nowym Jorku. Przy budżecie 225 milionów dolarów film zarobił ponad 668 milionów i wywołał mieszaną reakcję krytyków. Chwalili oni sekwencje akcji, oprawę wizualną oraz muzykę Hansa Zimmera, ale krytykowali tempo, mroczny ton i brak rozwoju postaci. W serwisie Rotten Tomatoes 56% z 340 recenzji uznano za pozytywne, a średnia ocen wystawionych na ich podstawie wyniosła 6,2/10. Czytaj więcej…

2022-10-26

Społeczeństwo jest niemiłe – debiutancka płyta Doroty Masłowskiej z 2014 roku, wydana pod pseudonimem Mister D. Album w intencji Masłowskiej miał stanowić odskocznię od działalności czysto literackiej, z którą do tej pory była kojarzona. Uznała także, że nowa dla niej – muzyczna – forma wyrazu będzie lepiej od literatury zaangażowanej pasować do tematyki społecznej, którą zamierzała poruszyć. Płyta była nagrywana przez pół roku w mieszkaniu Masłowskiej we współpracy z profesjonalnymi muzykami. Została wydana 22 lutego 2014 roku. Muzycznie album stanowi mieszankę rapu, punka i muzyki tanecznej, utrzymanych w estetyce campu i pastiszu, z celowo uwypukloną amatorskością wokalną Masłowskiej. W tekstach utworów Masłowska mierzy się z takimi tematami jak: nierówność płci, kultura skoncentrowana na celebrytach czy konsumpcjonizm. Odnosi się do konkretnych postaci, symboli kojarzonych z latami 90., kalk językowych z języka potocznego, telewizji i prasy kolorowej czy aspiracji i wyobrażeń stereotypowego Polaka, zarówno nowobogackiego, jak i prowincjonalnego. Do ośmiu piosenek powstały teledyski, które wizualnie stanowią spójną całość z resztą projektu. Masłowska zagrała wraz z zespołem przeszło dwadzieścia koncertów. W listopadzie 2015 roku zawiesiła działalność muzyczną. Czytaj więcej…

2022-10-27

Piekielne statki – japońskie statki oraz okręty, które w czasie wojny na Pacyfiku służyły do transportu alianckich jeńców wojennych. Przewożono nimi również internowanych cywilów, azjatyckich robotników przymusowych oraz tzw. kobiety do towarzystwa. Statki zyskały swój przydomek ze względu na nieludzkie warunki, które na nich panowały. Jeńców zazwyczaj stłaczano w ładowniach, które były pozbawione odpowiedniej wentylacji oraz urządzeń sanitarnych. Często otrzymywali niewystarczające racje wody i żywności oraz byli brutalnie traktowani przez japońską eskortę. Rannym i chorym nie udzielano pomocy medycznej. W konsekwencji liczne były przypadki zgonów spowodowanych głodem, pragnieniem, wyczerpaniem, chorobami i brakiem powietrza. Największym zagrożeniem dla życia jeńców były jednak ataki alianckich okrętów podwodnych oraz samolotów. W latach 1942–1945 co najmniej kilkanaście „piekielnych statków” zostało zatopionych przez Amerykanów i Brytyjczyków. Liczba ofiar tych katastrof wielokrotnie sięgała setek, a nawet tysięcy osób. Japońskie źródła podają, że spośród około 50 tys. jeńców, których przewożono „piekielnymi statkami”, blisko 10,8 tys. poniosło śmierć w trakcie rejsu. „Piekielne statki” były drugą co do liczebności – po obozach i placach budowy Kolei Birmańskiej – przyczyną ofiar śmiertelnych wśród alianckich jeńców w niewoli japońskiej. Czytaj więcej…

2022-10-28

Portret Josefy Bayeu – obraz olejny hiszpańskiego malarza Francisca Goi. Obecnie znajduje się w zbiorach Muzeum Prado w Madrycie. Portret przedstawia młodą, dobrze sytuowaną kobietę w wieku około 30 lat. Tradycyjnie uznawano go za podobiznę Josefy Bayeu, jedynej żony artysty, gdyż tak został opisany w jednym z inwentarzy przeprowadzonych w domu Goi, a następnie w muzealnych katalogach. Obecnie krytycy sztuki mają wątpliwości co do tej identyfikacji, a także daty powstania samego obrazu. Nie udało się stwierdzić z całkowitą pewnością, kogo przedstawia portret. Według historyków sztuki z Prado – najprawdopodobniej jest to podobizna Leokadii Zorrilli de Weiss, młodej szlachcianki, towarzyszki życia Goi po śmierci jego żony. Prawdopodobnie nie był to obraz wykonany na zamówienie – w przeciwieństwie do większości portretów pędzla Goi, lecz dzieło o prywatnym charakterze przedstawiające osobę z bliskiego otoczenia artysty. Ze względu na enigmatyczny uśmiech kobiety, obraz nazywano Moną Lisą Goi. Czytaj więcej…

2022-10-29

Hr.Ms. Flores – holenderska kanonierka z okresu dwudziestolecia międzywojennego oraz II wojny światowej, jedna z dwóch zbudowanych jednostek typu Flores. Okręt wypierał 1676 ton, a jego główne uzbrojenie stanowiły trzy działa kalibru 149 mm Boforsa, uzupełniane przez artylerię przeciwlotniczą. Jednostka została zwodowana w sierpniu 1925 roku w stoczni Fijenoord w Schiedam, a do składu Koninklijke Marine wcielono ją w marcu 1926 roku. Nazwa pochodziła od wyspy Flores. Okręt przeznaczony był do służby w holenderskich posiadłościach w Azji, stacjonując w Holenderskich Indiach Wschodnich. Po wybuchu II wojny światowej kanonierka powróciła do metropolii. Po ataku Niemiec na Holandię w maju 1940 roku „Flores” zdołała ewakuować się do Wielkiej Brytanii. Uczestniczyła w eskorcie przybrzeżnych i atlantyckich konwojów morskich, a od 1943 roku operowała na Morzu Śródziemnym, biorąc udział w kampanii włoskiej. W 1944 roku wspierała lądowanie w Normandii. Po zakończeniu wojny jednostka pełniła funkcję szkolnego okrętu artyleryjskiego, a w 1950 roku została przeklasyfikowana na fregatę. Od 1955 roku naprzemiennie pełniła rolę hulku i okrętu dozorowego. W 1968 roku okręt został wycofany ze służby oraz złomowany w 1969 roku. Czytaj więcej…

2022-10-30

Skyfall – brytyjski film szpiegowski z 2012 roku o przygodach Jamesa Bonda, wyprodukowany przez Eon Productions. Za reżyserię odpowiada Sam Mendes, a za scenariusz Neal Purvis i Robert Wade oraz John Logan. W rolę agenta 007 po raz trzeci wcielił się Daniel Craig, a obok niego w rolach głównych wystąpili Javier Bardem, Ralph Fiennes oraz Judi Dench. Jest to dwudziesta trzecia produkcja wchodząca w skład serii filmów o Bondzie. Po wydarzeniach z poprzedniej części, Bond bada sprawę ataku na siedzibę MI6. Tropy prowadzą go do spisku byłego agenta Raoula Silvy, który chce zemścić się na M za porzucenie go. Skyfall miał premierę w Royal Albert Hall w Londynie 23 października 2012 roku. Premiera zbiegła się z 50. rocznicą powstania serii, którą zapoczątkował film Doktor No w 1962 roku. Był to pierwszy film o Jamesie Bondzie, który wyświetlano w kinach IMAX, choć nie był kręcony kamerami tego typu. Otrzymał bardzo pozytywne recenzje krytyków i był czternastym filmem, który zarobił ponad 1 miliard dolarów na całym świecie, a także jedynym filmem o Jamesie Bondzie, który tego dokonał. Film zdobył wiele wyróżnień, w tym dwa Oscary. Czytaj więcej…

2022-10-31

Margaret Abbott (ur. 15 czerwca 1878 w Kolkacie, zm. 10 czerwca 1955 w Greenwich) – amerykańska amatorska golfistka. Pierwsza Amerykanka, która została mistrzynią olimpijską, zdobywając pierwsze miejsce w konkurencji indywidualnej kobiet w golfie na igrzyskach olimpijskich w 1900 w Paryżu. Urodziła się w Indiach, w 1884 roku wraz z rodziną przeniosła się do Chicago. Dołączyła do Chicago Golf Club w Wheaton, gdzie trenowała pod okiem Charlesa B. Macdonalda oraz H.J. Whighama. W 1899 roku wyjechała z matką do Paryża na studia artystyczne. W październiku 1900 roku zapisała się na zawody w golfie, nie będąc świadoma tego, że odbywały się one podczas drugich nowożytnych igrzysk olimpijskich. Wygrała turniej z wynikiem 47 uderzeń, w nagrodę otrzymując porcelanową miskę. W 1901 roku powróciła do Stanów Zjednoczonych, gdzie założyła rodzinę. Zmarła nie zdając sobie sprawy z tego, że została mistrzynią olimpijską. Historia jej życia stała się szerzej znana dzięki staraniom Pauli Welch, profesor Uniwersytetu Florydy. Czytaj więcej…